Daft Punk goes classic: Thomas Bangalter laat de synthesizers achterwege op klassiek album
In een tijdperk waarin artificiële intelligentie grenzen verlegt, beslist muzikant Thomas Bangalter om zijn machinale alter ego uit Daft Punk te begraven. Met het klassieke stuk Mythologies treedt de Fransman uit de schaduw van de robots die dancemuziek maakten.
Op ‘Teachers’, het negende nummer van hun legendarische debuutalbum Homework, lijstten Thomas Bangalter en Guy-Manuel de Homem-Christo de invloeden van hun band Daft Punk op. De klemtoon lag op elektronische muziek, van house tot techno, maar ook funk (George Clinton), rock (Brian Wilson) en hiphop (Dr. Dre) passeerden de revue. Van Vivaldi, Bach of Monteverdi was er echter geen spoor.
Toch zijn dat de namen die opduiken in besprekingen van Mythologies, het eerste album van Thomas Bangalter dat onder zijn eigen naam verschijnt sinds hij en zijn partner in crime Daft Punk letterlijk opbliezen. Mythologies wordt uitgebracht het Franse label Erato, dat zich specialiseert in klassieke muziek.
“Met elektronische muziek is het zo moeilijk en vraagt het zo veel tijd om emotie in de machines te injecteren”, vertelde Bangalter vorige week aan The New York Times. “Om dan een akkoord of een melodie te schrijven en te laten spelen door de muzikanten – menselijke wezens – en die onmiddellijke emotie te voelen, dat is behoorlijk opwindend. Het is niet het gevecht dat je moet voeren tegen machines.”
De foto bij het artikel toonde Bangalter blootsvoets, met een krullenbol die bovenaan de schedel begint uit te dunnen, in zijn werkkamer. Een mengpaneel of synthesizer is nergens te bespeuren. Wel een ouderwetse, houten schrijftafel, waaraan Bangalter de noten voor Mythologies op papier zette in plaats van ze in een computerprogramma in te geven.
Het is een groot contrast met de Bangalter die we kennen – nu ja – van bij Daft Punk: na de release van Homework (1997), dat Bangalter en De Homem-Christo opnamen in de slaapkamer van die eerste, vertoonden de twee zich nooit in het openbaar zonder hun gezichtsloze, glimmende robothelmen.
“Daft Punk was een project dat de lijn tussen realiteit en fictie vervaagde met die robotpersonages. Het was heel belangrijk voor mij en Guy-Manuel om dat narratief niet te bederven”, legde Bangalter onlangs uit tegenover de BBC. “Nu dat verhaal ten einde is gekomen, was het interessant om een deel van het creatieve proces te ontbloten, dat heel menselijk is, en helemaal niet gebaseerd is op eender welke algoritmes.”
Ontdekkingstocht
Mythologies is niet de eerste keer dat Bangalter buiten de lijntjes van Daft Punk kleurt. Hij componeerde eerder de score voor Gaspar Noés cultfilm Irréversible en schreef twee songs voor Climax, van diezelfde regisseur. Het is zelfs niet de eerste keer dat hij experimenteert met klassieke muziek. Met Daft Punk deed hij het al voor de soundtrack van Tron: Legacy. Die mix tussen elektronica en klassiek was wat choreograaf Angelin Preljocaj voor ogen had toen hij Bangalter in 2019 benaderde om de score te schrijven voor Mythologies, een ballet van de Opéra National de Bordeaux. Alleen koos Bangalter ervoor om computers, synths en samplers helemaal achterwege te laten.
Dat de Franse muzikant zich buigt over een klassiek ballet leek ergens voorbestemd. Zowel zijn moeder als zijn tante waren dansers, en hij leerde zelf piano spelen van een muzikant die bij de Parijse opera werkte. Zijn vader, Daniel, was een songwriter die onder de naam Daniel Vangarde vaak samenwerkte met de Belgische producer Jean Kluger – ze zijn onder meer verantwoordelijk voor de hit ‘Aie e Mwana’, die ze zelf opnamen onder de naam The Yamasuki Singers, en die later werd gecoverd door Bananarama. Daniel Bangalter werd bedankt in de liner notes van Homework, omdat hij Daft Punk wegwijs maakte in het doolhof van de muziekindustrie.
In de loop der jaren zou Daft Punk een grote impact hebben op die muziekindustrie: de twee leden zitten er zelf mee gewrongen dat ze aan de wieg stonden van wat electronic dance music wordt genoemd. (Zonder Daft Punk zou de affiche van een festival als Tomorrowland grotendeels blanco blijven.) Maar in de loop der jaren begon Daft Punk zelf weg te evolueren van de puur machinale benadering van muziek. Hun derde album heette niet toevallig Human After All (2005), en hun vierde, het gelauwerde en nostalgische Random Access Memories (2013), omarmde genres als disco, funk en soft rock.
“Het was een ontdekkingstocht,” vatte Bangalter de loopbaan van Daft Punk samen tegenover de BBC, “die begon met machines en er dan van wegging. Ik houd van technologie als werktuig, maar ik ben op de een of andere manier doodsbang van de verhouding tussen machines en onszelf.” In hetzelfde interview drukt hij zijn bezorgdheid over de steeds groter wordende impact van artificiële intelligentie, niet alleen op het vlak van muziek, maar op het vlak van wat het is om mens te zijn. “Wij gebruikten machines om iets ontroerends uit te drukken, dat een machine zelf niet kan voelen, maar een mens wel. We bevonden ons altijd aan de kant van de mensheid en niet aan de kant van de technologie.”
Daarom wordt Bangalters nieuwe muziek niet gebracht door twee gehelmde robots die in een futuristische piramide wonen, maar door vijfenvijftig muzikanten van een klassiek orkest. Het is geen definitief afscheid van elektronische muziek, benadrukte de voormalige menselijke robot in The New York Times, maar “ik heb helemaal niet de intentie om in 2023 een robot te zijn. Er is absoluut geen enkele reden dat ik er nog een zou willen zijn.”
Mythologies is verschenen bij Erato.
(DM)
