Demi Lovato: ‘Ik deed mijn best om niet te ontsporen, maar ik eindigde met een overdosis’

Toen popster Demi Lovato (28) in de zomer van 2018 rakelings langs de dood scheerde na een overdosis heroïne, leek dat de zoveelste bevestiging van het cliché van het gevallen kindsterretje dat het gewicht van haar povere keuzes, twijfelachtige vrienden en de publieke aandacht niet kon dragen. Geen mens die wist dat de problemen die ze probeerde te smoren met haar druggebruik van een compleet andere aard waren: een gruwelijk misvormd zelfbeeld, verlammende eetstoornissen, en een verkrachting op haar 15de. In de documentairereeks ‘Dancing with the Devil’ rekent een gelouterde Lovato af met haar verleden.

De vergelijking tussen ‘Dancing with the Devil’ en ‘Framing Britney Spears’, waarin onlangs de publieke neergang van Britney Spears uitgevlooid werd, is niet helemaal uit de lucht gegrepen. Beide zangeressen begonnen hun carrière als kindsterretje uit de Disney-renstal, en bij allebei werd de psychologische kruisweg die ze daarna aflegden gemarkeerd door verstikkende mediabelangstelling, voortdurende bemoeienissen van roofzuchtige paparazzi, en torenhoge verwachtingen. Er is echter één cruciaal verschil: in Spears’ documentaire was de zangeres zelf de grote afwezige. Niet zo in ‘Dancing with the Devil’, waarin de stem die Lovato’s verhaal vertelt van niemand anders is dan haarzelf.

– Kun je je nog de eerste keer herinneren dat je het idee kreeg dat er iets mis was met je lichaam?

DEMI LOVATO «Ik was 2 jaar oud. Ik ging nog op het potje, weet ik nog, maar ik voelde me op dat moment al te dik. Ik was me erg bewust van mijn buik, als peuter al. Het was het begin van een leven waarin ik nooit iets anders zou kennen dan zorgen over mijn zelfbeeld. Mijn hele jeugd heb ik me dikker gevoeld dan andere kinderen.»

– Terugblikkend kwam je tot de vaststelling dat de scheiding van je ouders wellicht de oorzaak was.

LOVATO (knikt) «Mijn moeder liep in die tijd een eetstoornis op – ik weet nog hoe ik haar als kleuter graatmager zag rondlopen thuis. Ze kan niet meer dan veertig kilo gewogen hebben. Bij een kind laat zoiets een indruk na. Mijn moeder was mijn eerste rolmodel als het op lichaamsgewicht aankwam. Ik wil haar niet met de vinger wijzen voor mijn problemen, voor alle duidelijkheid. Ze heeft haar best gedaan als moeder, dat geloof ik echt.»

Lovato belichaamde lange tijd het Amerikaanse clichébeeld van het zoetgevooisde Disney-sterretje. Toen ze zich in 2010 schijnbaar uit het niets liet opnemen in een ontwenningskliniek, vielen haar fans compleet uit de lucht. Lovato werd er behandeld voor haar cocaïneverslaving, een depressie, haar neiging tot zelfverwonding en boulimie. De druppel was een incident geweest op een vlucht in Colombia, waar ze op dat moment op tournee was. Ze sloeg daarbij één van haar danseressen in het gezicht, nadat die uit bezorgdheid Lovato’s management had ingelicht over haar druggebruik en haar wilde, veelal door cocaïne gedreven fuifgedrag.

LOVATO «Toen mijn managers me op het matje riepen, wilde ik absoluut van hen horen wie me verlinkt had. Ze weigerden me de naam te geven, maar gingen toch overstag toen ik hun verzekerde dat wie het ook was, ik hem of haar enkel maar wilde bedanken. Ze gaven toe, maar op het vliegtuig vloog ik het meisje aan.

»Toen ik 15 was – ik was al een goeie vijf jaar bekend – heb ik eens een woordenwisseling gehad met de echtgenoot van een bekend iemand, ook al op een vliegtuig trouwens. Ik laat in het midden wie dat was, maar het was tijdens een vlucht van de States naar Londen. In het heetst van de discussie wierp hij me toe: ‘Wie zegt eigenlijk dat jij straks niet gewoon ontspoort zoals het zoveelste kindsterretje?’ Ik veinsde verontwaardiging: ‘Jij kent me niet! Je weet níéts van me af!’ Wist die kerel veel dat hij me net mijn grootste angst in mijn gezicht had gegooid.

»Het was in die dagen dat Britney Spears en Lindsay Lohan, net als ik kindsterretjes geweest, elke dag op de voorpagina’s stonden omdat ze publiekelijk begonnen te ontsporen. Ik kon bij elk artikel niet anders dan naar hen kijken en bang zijn. O crap, binnen drie jaar ben ík dat, dacht ik elke keer. Ik beet die vent iets toe als: ‘Als ik daar bang voor zou zijn, denk je dan niet dat ik net twee keer zo hard mijn best zou doen om níét zo te eindigen?!’ Want zo was het ook, ik deed écht dubbel zo hard mijn best om niet te eindigen zoals die andere meisjes. Het heeft weinig geholpen, als je ziet waar ik tien jaar later alsnog eindigde. In het ziekenhuis, met een overdosis.»

– Dat gebeurde in april 2018, toen je al zes jaar nuchter was. De overdosis was er één van heroïne aangelengd met fentanyl, de pijnstiller die Prince, Michael Jackson en Tom Petty fataal werd. Volgens de dokters van het ziekenhuis waar je in allerijl binnengebracht werd, waren enkele minuten uitstel je fataal geworden. Je kreeg drie beroertes en een hartaanval. Tot op vandaag zou je hersenschade ondervinden, zeg je in je documentaire.

LOVATO (knikt) «Mijn zicht is nooit meer hetzelfde geworden: ik blijf slechtziend.

»Twee weken moest ik in het ziekenhuis recupereren, en dat allemaal omdat ik drie maanden eerder mezelf een glas rode wijn had gegund (lachje). Later die avond zat ik al op één of ander feest, hardere drugs uitproberend – ik had me daar nooit eerder aan gewaagd. Drie maanden later lag ik in het ziekenhuis en hing mijn leven aan een zijden draadje.»

– Het is moeilijk te geloven hoe fout het gegaan is als je nu de MTV-documentaire uit 2012 bekijkt over je eerste ontwenningsproces: je leek weer volledig op het rechte pad.

LOVATO «Dat leek zo, maar dat was ook de bedoeling. De werkelijkheid was anders: ik zat nog altijd aan de cocaïne, zelfs tijdens de opnames van die documentaire. Het zou zelfs nog een volledig jaar duren voor ik weer even volledig van de drugs af was.»

– Je leefde al die tijd in feite een dubbelleven.

LOVATO «Die geheimdoenerij was een deel van de aantrekkingskracht van mijn verslavingen, denk ik. Als je zo bekend bent als ik, voelt het behoorlijk machtig om een geheim te hebben dat niemand kent. Dat ene ding, mijn druggebruik, was van mij, en van niemand anders – hoe openbaar mijn leven in die tijd ook leek. Goddank heb ik vandaag geen duistere geheimen meer nodig om een soort van controle te voelen over mijn leven. Het lijkt nu wel het tegengestelde: elke gram oneerlijkheid voelt volledig vreemd aan. Ik ben een open boek nu – zij het één met gezonde grenzen (lacht).»

– Dacht je, toen je je dat glas rode wijn inschonk, dat je jezelf wel onder controle zou kunnen houden?

LOVATO «Eerlijk gezegd denk ik dat het me toen totaal niet meer kon schelen welke kant het met me zou uitgaan. Ik zat halfweg mijn zesde solotournee, maar ik voelde me zó ellendig. Alsof ik geen enkele zeggenschap had over mezelf. Alle beslissingen in mijn leven werden door anderen gemaakt, en zo was het altijd al geweest.

»In mijn tienerjaren al bepaalden anderen hoe ik leefde: een diëtist koos wat ik at, een fitnesstrainer besliste hoe mijn lichaam eruit moest zien, en als ik een fotosessie had, kwam een assistent op me babysitten om erop toe te zien dat ik de avond ervoor zeker mijn dieet niet verbrak en me in de late uurtjes zou volproppen. Door jaren van onzekerheid had ik namelijk boulimie ontwikkeld. Mijn vrienden kregen een verbod opgelegd om nog te eten in mijn bijzijn, en op mijn verjaardag werd er zelfs geen taart meer gegeten: we vierden met bevroren watermeloen.

»Heel veel mensen waren voltijds in de weer om mijn eetstoornis onder controle te houden, om me niet te laten hervallen. Maar iemand voortdurend onder de loep houden, is allesbehalve een duurzame oplossing. Gevolg: in 2017 herviel ik toch, waarop het me een jaar later uiteindelijk te veel werd. Jarenlang mijn verantwoordelijkheden en beslissingen uit handen geven, maakte dat ik nooit zelf geleerd had om maat te houden.»

– Toen je uiteindelijk in therapie ging, kreeg je te horen dat je waarschijnlijk aan een posttraumatische stressstoornis lijdt. Het trauma, werd gezegd, was in jouw geval je beroemdheid.

LOVATO «Wat een onzin, dacht ik. Tot de therapeut uitlegde hoe je voortdurend opgejaagd wordt als bekend gezicht, waardoor je vanzelf in een permanente hyperalerte staat verglijdt. Daar kon ik me wel iets bij voorstellen: ik herken het sluitergeluid van een smartphone vanop tien meter afstand. Ik kan het vóélen wanneer een camera mijn richting uitkijkt, hoe ver die ook verwijderd is.»

– Je had het daarnet over Britney Spears: het is wellicht geen toeval dat ze voor het oog van de wereld door het lint ging door uitgerekend de auto van een paparazzo te lijf te gaan met een paraplu.

LOVATO «Als 15-jarige vond ik het al een waanzinnig idee dat ik als jong meisje dag in dag uit op de hielen gezeten werd door volwassen mannen. Hoe wordt zoiets in godsnaam als aanvaardbaar gezien?! Omdat ze fototoestellen rond hun nek hebben hangen? Bestonden er maar wetten die op z’n minst kinderen beschermen tegen paparazzi, want ik kan je uit de eerste hand verzekeren: de druk die je als minderjarige voelt als elke stap van jou buiten de voordeur vastgelegd wordt door een camera, is immens, en het sloopt je zelfbeeld. Het is dan ook zó makkelijk om je een mening te vormen over de beroemdheden die je op de voorpagina’s ziet staan van de roddelblaadjes die je in de winkel tegenkomt tijdens je boodschappen. Het is verleidelijk om hen te beoordelen, maar niemand kan zich voorstellen hoe het voelt om op die blaadjes te staan tot je het zélf hebt meegemaakt. Ik heb het meegemaakt, en plots snapte ik het: dít is dus waar al die andere kindsterretjes mee worstelen.»

2 KEER VERKRACHT

– Je strijd met je zelfbeeld en je eetstoornis was al even bekend, maar wat niemand al die tijd wist, was wat ze precies in overdrive deed gaan: als 15-jarige werd je verkracht door iemand uit je professionele omgeving. Je hield dat al die tijd voor jezelf, tot nu.

LOVATO «Alleen mijn moeder en mijn dichtste vrienden had ik het ooit verteld. Toen ik in 2010 voor het eerst in therapie ging, besefte ik opeens dat dáár de ware reden lag voor mijn problemen, en dat ik die niet langer voor mezelf kon houden.

»Toen het gebeurde, schaamde ik me te diep om erover te praten. Ik was opgegroeid in een streng katholieke omgeving waarin uitsluitend binnen het huwelijk aan seks gedaan werd. Toen ik verkracht werd, was ik nog maagd, en al wat ik nadien kon denken was: je bent niet getrouwd, je bent slecht, je bent vuil. Drie jaar lang maalde dat door mijn hoofd, waar het me uiteindelijk zo ver dreef dat ik iemand te lijf ging op een vliegtuig.»

– In 2018 waaide #MeToo door Hollywood, maar in 2010 was er nog geen sprake van een brede beweging die seksueel wangedrag aan de kaak durfde te stellen.

LOVATO «Toen in 2018 de poppen aan het dansen gingen door de #MeToo-beweging, gingen mijn ogen pas echt open. O god, dit gebeurt al de hele tijd, dacht ik. En ook: het is dus niet alleen mij overkomen.

»Jaren eerder had ik het eens aangedurfd om iemand met invloed te vertellen wat me overkomen was. Mijn verkrachter zat in een film die die persoon zou uitbrengen, en ik zei hem: ‘Ik vind niet dat hij in je film thuishoort, gezien wat hij me heeft aangedaan.’ Er werd niet ingegrepen, alles werd onder de mat geveegd. De film kwam uit, en mijn verkrachter speelde er nog altijd in mee.»

– Het nieuws van je overdosis werd breed uitgesmeerd, maar wat niemand wist: ook dat was het verhaal van een verkrachting. De dealer die je de drugs had bezorgd, bleef wachten en verkrachtte je eens je zo goed als bewusteloos was.

LOVATO «Ik wou dat ik kon zeggen dat dat de laatste keer was dat ik heroïne gebruikte, maar enkele weken later liet ik hem opnieuw langskomen. Ik wou de controle terugnemen, zijn beslissing om me te misbruiken overschrijven door deze keer zélf het heft in handen te nemen: ‘Nee, ik neuk jóú.’ Het was mijn manier om de macht terug te nemen, want nu had ík de beslissing genomen. Het was niet de eerste keer dat het zo ging: toen ik de eerste keer misbruikt werd, deed ik net hetzelfde. Het loste niets op natuurlijk, en uiteindelijk voelde ik me er nog slechter door.»

– Volgens experts komt die reflex wel vaker voor bij slachtoffers van seksueel misbruik, maar komen die er zelden mee naar buiten. Begrijp je dat het voor veel mensen wellicht vreemd overkomt dat je achteraf opnieuw wilde afspreken met je verkrachters?

LOVATO «Er bestaat een term voor: trauma re-enactment, je trauma opnieuw beleven om er vat op te krijgen. Zo voelde het toen ook aan: zolang ík degene was die deze keer de touwtjes in handen had, corrigeerde dat misschien de vorige keer. Wat natuurlijk niet het geval was. Wat gebeurd was, was gebeurd, en ik kon er niets meer aan veranderen.»

– Een laatste, mogelijk ook ophefmakende bekentenis in je documentaire: ondanks je problemen met drank en drugs kies je ervoor om niet volledig nuchter door het leven te gaan. Momenteel gebruik je cannabis en drink je nog altijd alcohol. Heb je getwijfeld om daarmee naar buiten te komen?

LOVATO (schudt het hoofd) «Het was net één van de dingen die ik er absoluut in wou. Ook al heb ik problemen gehad in het verleden: vandaag lukt het me om maat te houden. En ik was het zo moe om aldoor mijn glas wijn te moeten verbergen als ik eens op restaurant ging. Ik begrijp dat zoiets zeggen voor veel verslavingsspecialisten gelijkstaat aan ketterij, en dat ze denken dat ik ofwel niet wil toegeven dat ik een probleem heb, of dat ik het niet echt wil aanpakken. Maar zo is het niet. Voor veel mensen met verslavingsproblemen is geheelonthouding een oplossing, maar erop hameren dat het de énige oplossing is, vind ik dogmatisch. Ik wou met mijn getuigenis tonen dat er nog andere oplossingen bestaan voor mensen zoals ik. Mocht ik nu de enige zijn met zo’n ervaring, dan had ik gezwegen. Maar ik weet uit de eerste hand dat er veel meer mensen zijn die hun probleem beteugelen op dezelfde manier, en die daardoor beter af zijn.»

– Hoe reageerden je vrienden en familie? Vertrouwen ze je vandaag? Ten tijde van je verslaving omschreven ze je als de meest getalenteerde leugenaar die er bestond.

LOVATO «Mijn directe omgeving stond er natuurlijk niet meteen voor te springen – hadden ze zich absoluut geen zorgen gemaakt, dan waren ze ook mijn vrienden niet geweest. Maar: ze vertrouwen me.

»Na een leven lang geprobeerd te hebben aan ieders eisen te voldoen, wil ik enkel nog zijn wie ík wil zijn. Ik ben de sexy popster geweest. Ik ben het toonbeeld geweest van mensen die weer rechtkrabbelen na een verslaving. Ik ben de heteroverloofde geweest (tot vorige zomer was Lovato verloofd met acteur Max Ehrich, vandaag beschouwt ze zichzelf als queer, red.). Aan alles wat mensen van me wilden maken, heb ik proberen te voldoen. Maar het was pas toen ik ervoor koos om uit al die opgelegde identiteiten te stappen, dat ik me mezelf voelde. Nú voel ik me pas veilig.»

© The Sunday Times
‘Dancing with the Devil’ is te zien op YouTube