Dit zijn Humo’s 20 beste platen van 2020!

Ooit zal het muziekjaar 2020 geprezen worden om zijn rasse schreden voorwaarts in de afdelingen ‘livestreams’ en ‘omgaan met teleurstellingen’. Heden heeft het nog meer weg van een schurftige knol die aamborstig richting verlossend nekschot strompelt. Voor het licht uit gaat, nog één keer de hoogtepunten op een rij. Humo presenteert: één toffe trompettist, één ‘‘Born to Run’ voor bejaarden’, één ros nektapijt, één duet met Bon Iver, eindelijk eens iemand die de moord op JFK op muziek heeft gezet en 100 procent gegarandeerd allemaal andere platen dan in 2019.

Hadden het in andere omstandigheden ook tot deze lijst kunnen schoppen: het solodebuut van Radiohead-gitarist Ed O’Brien (‘Earth’), de Iraans-Nederlandse chanteuse Sevdaliza (‘Shabrang’), Brussels fenomeen Lous and the Yakuza (‘Gore’), Gorillaz (‘Song Machine’), King Krule (‘Man Alive!’), oude fiets AC/DC (‘Power Up’), comebackkid Badly Drawn Boy (‘Banana Skin Shoes’) en goede oude Jarvis Cocker (‘Beyond the Pale’). Maar helaas: er kunnen er maar twintig de beste zijn.

20. THE CHATS - ‘HIGH RISK BEHAVIOUR’

Een plaat over goedkoop bier en goedkopere geslachtsziektes. The Chats (= The Clash meets IDLES meets Joe Exotic) lijkt van ver op het zoveelste punkgroepje van dertien in een dozijn, maar heeft daar consequent te goede, catchy en slimme songs voor. Voor wie platzak is, van een dag lui in de zetel liggen een hogere kunstvorm heeft gemaakt en graag zijn eigen scheten ruikt, was er dit jaar geen herkenbaardere plaat dan ‘High Risk Behaviour’.

19. PAUL WELLER - ‘ON SUNSET’

‘On Sunset’ is geenszins zijn beste plaat en geen absoluut meesterwerk, maar in dit kreupele jaar voel je dat heel wat topmuzikanten hun volgende worp stilletjes opsparen voor het postcovidtijdperk. En Paul gaat nooit onder een bepaald niveau. Dit is bovendien een echte elpee, een geheel, een plaat die, moedwillig oldskool als hij is, ingaat tegen de gulzige onrust van iTunes & co. – twaalf tracks van dertien artiesten in elf minuten tijd. Een plaat die ‘An Englishman in California’ had kunnen heten. Een plaat waarop soul, pop, rock en blues feilloos versmelten tot paulwellermuziek.

18. AMBROSE AKINMUSIRE - ‘ON THE TENDER SPOT…’

De geest van Miles leeft voort in Ambrose, de tofste trompettist van Noord-Amerika. Van spetterende improvisatie tot jammen met zijn maatje Kendrick Lamar; hij draait er zijn hand niet voor om. De futuristische, filmische jazz van Akinmusire, waarin van harte wordt geschoven met ritme, tijd en ruimte, laat zich niet altijd even makkelijk ontsluiten. Tarkovski, en geen Nolan, zoiets. Maar dan aangelengd met een vette scheut Spike Lee. ‘On the Tender Spot of Every Calloused Moment’ (schitterende titel!) is de jazzgebeurtenis van het jaar. Ook voor niet-jazzcats.

17. NADINE SHAH - ‘KITCHEN SINK’

Onder de mat geschoven plaatje van het jaar! ‘Kitchen Sink’ is raar, grillig en barok, maar ook toegankelijk, speels en poppy. Shah (wier vorige voor een Mercury Prize genomineerd was) roert dub, jazzy grooves en neusfluit door haar mellow indierock alsof het niets is. In ‘Club Cougar’ klinkt Nadine als een Bondgirl met meer tricks en gadgets dan James zelf. Blind aanbevolen voor iedereen met een boon voor Talking Heads, Grace Jones, Nick Cave, PJ Harvey en/of Róisín Murphy. En de rest ook.

16. BRUCE SPRINGSTEEN - ‘LETTER TO YOU’

Van oude gitaristen en dingen die nooit voorbijgaan. Samen met de E Street Band, de muzikale kruising van een rusthuis en een serviceflat, maakt Springsteen zijn beste plaat sinds jaren. Opgenomen in slechts een paar dagen, alsof de dood hen op de hielen zit. Wat best kan. Over vriendschap, het verstrijken van de tijd en het hiernamaals, zij het niet noodzakelijk in die volgorde. En ‘Ghosts’ is de beste song van 2020. ‘Born to Run’ voor bejaarden.

15. NUBYA GARCIA - ‘SOURCE’

Ook goeie platen hoor, die van Moses Boyd (‘Dark Matter’), Kamaal Williams (‘Wu Hen’) en Oscar Jerome (‘Breathe Deep’). Maar in 2020 deed niemand in jazzy Londen beter dan tenorsaxofoniste Nubya Garcia, die op ‘We Out Here’, de compilatie uit 2018 die de jonge Britse jazzscene op de kaart zette, al present gaf op vijf (!) van de negen tunes. Niet echt into jazz? Stap dan eerst door de dubreggaedeur die de titeltrack opent. Of probeer het door de dames van KOKOROKO gedragen ‘Stand With Each Other’.

14. BILL CALLAHAN - ‘GOLD RECORD’

‘Hello, I’m Johnny Cash’, zegt Bill Callahan aan het begin van ‘Pigeons’, de opener van ‘Gold Record’, en op het einde ervan: ‘Sincerely, L. Cohen’. Hij ontneemt daarmee de critici de twee namen met wie ze hem anders toch weer vergeleken zouden hebben. Zoals Cash en Cohen spreekt Callahan meer dan hij zingt, en net als zijn illustere voorgangers werkt wat hij zegt als zalf voor de ziel. En als het allemaal wat te ernstig dreigt te worden, blaast hij het met een grapje wat luchtigheid in. Zelfs de titel is een knipoog. ‘Gold Record’: van ons had het gemogen.

13. KHRUANGBIN - ‘MORDECHAI’

Khruangbin (‘vliegtuig’ in het Thais) uit, of all places, Texas. Noem het lounge van topniveau, of briljante muzak, of lowbudget Massive Attack, of de soundtrack bij seks op het strand of cocktails op het terras. Drugs zijn belachelijk, maar we worden stoned als we naar Khruangbin luisteren: het trio (dat klinkt als een quintet) maakt unieke, sfeervolle, sensuele, funky muziek. Onze zomer was vol van hen.

12. FONTAINES D.C. - ‘A HERO’S DEATH’

Een titeltrack die begint als een clubbertje van The Strokes, maar al snel ontaardt in een nachtmerrie waarin je wordt achternagezeten door de wanhoop en er achter iedere hoek een lelijke heks schuilt. Het zou de slecht georganiseerde tournee voor hun eerste plaat zijn geweest, waarop ze tot uitputting werden gedreven, die ervoor zorgde dat er als vanzelf zulke jachtige koortsdromen van songs ontstonden. Waardoor Fontaines D.C. moeiteloos de vloek van de moeilijke tweede omzeilde.

11. TAYLOR SWIFT - ‘FOLKLORE’

Als versatiel niet zo’n lelijk woord was, we zouden Swift graag versatiel noemen. Niet voor één gat te vangen, zichzelf zenuwachtig alsmaar opnieuw uitvindend. Corona bracht bezinning en een plaat aan het handje van Aaron Dessner van The National en lijkt bijna meer op de nieuwe Lana Del Rey dan de nieuwe Swift. Bijna, dus. Lang niet eenzaam hoogtepunt is het duet met Justin Vernon, de Bon van Bon Iver. ‘I think I’ve seen this film before, and I didn’t like the ending’: beter kan 2020 niet neergelegd worden.

10. BOB DYLAN - ‘ROUGH AND ROWDY WAYS’

Volgend jaar wordt hij 80, maar aan scherpte heeft Bob Dylan nog niks ingeboet. Jimmy Reed, JFK, William Blake, Anne Frank, The Rolling Stones: op zijn eerste plaat met eigen materiaal sinds ‘Tempest’ uit 2012 namedropt hij dat het een aard heeft, zonder daarbij de sluier van mysterie, die al meer dan 50 jaar over zijn oeuvre hangt, op te tillen. ‘Rough and Rowdy Ways’ sluit af met ‘Murder Most Foul’, waarin de moord op John F. Kennedy de aanzet is voor een zeventien minuten durend epos dat eindigt met een soort tekstuele dj-set. ‘Play ‘Darkness’ and death will come when it comes / Play ‘Love Me or Leave Me’ by the great Bud Powell / Play ‘The Blood-stained Banner’, play ‘Murder Most Foul’.

9. SHABAKA AND THE ANCESTORS - ‘WE ARE SENT HERE BY HISTORY’

The Ancestors zijn de Zuid-Afrikaanse posse van saxofonist Shabaka Hutchings. Door hun debuut ‘Wisdom of Elders’ (2016) zijn wij ons gaan voornemen wat minder te blijven hangen bij de jazzklassiekers en meer naar de nieuwe generatie te luisteren. Onze favoriet uit deze tweede plaat is ‘Til the Freedom Comes Home’: eerst een heftig samengaan van afro, jazz, dub, zang en omgang met geesten, dan een rust die neerdaalt via een bas en een stem vol verzuchtingen.

8. EEFJE DE VISSER - ‘BITTERZOET’

Met prikkelende video’s, een hartveroverende concertfilm en een stel prachtsongs uit de schemerzone tussen licht en donker groeide 2020 uit tot het jaar van Eefje de Visser. ‘Bitterzoet’ is een schimmenspel van sensuele silhouetten, verlaten dansvloeren en schaars licht dat door etalages naar buiten tuimelt, gevangen in popsongs met verleidelijke melodieën, The Knife-synthsalvo’s en lang nazinderende pianoklanken. De rest van de wereld slaapt, het is voor eeuwig ‘al bijna vroeg’ en alles lijkt mogelijk. Euforie in slow motion.

7. PERFUME GENIUS - ‘SET MY HEART ON FIRE IMMEDIATELY’

Krachtig en teder tegelijk oogt Mike Hadreas op de hoes van zijn vijfde plaat, en net zo klinkt zijn muziek. Weelderige arrangementen schikken zich naar zijn stem: een fluwelen moker met echo’s van Roy Orbison. In zijn jeugd was Hadreas achtereenvolgens een drop-out, slachtoffer van gaybashing, portier in een nachtclub en junkie. Vandaag is hij een artiest op het hoogtepunt van zijn kunnen. ‘Set My Heart on Fire Immediately’ is een heildronk op leven in het nu.

6. IDLES - ‘ULTRA MONO’

Eerst deelde IDLES-voorman Joe Talbot een rake klap uit op het solodebuut van Jehnny Beth van Savages – in het duet ‘How Could You’. Maar zijn meesterzet van 2020 is de derde van IDLES, een plaat die bewijst dat gitaarmuziek absoluut aan een reveil bezig is. De paranoia van ‘Grounds’, de hectiek van ‘Model Village’: geen songs die je meer live wilde horen in 2020 dan die op ‘Ultra Mono’.

5. NORDMANN - ‘IN VELVET’

Wat een wending nam Nordmann dit jaar op het rustige ‘In Velvet’, na die tweede plek in de Rock Rally van 2014, na ‘Alarm!’ en ‘The Boiling Ground’, na een verpletterende doortocht op Pukkelpop ‘17. Het ruwe is er helemaal af. Deze jazzcats schuiven – met meer dan zomaar a little help van producer Jasper Maekelberg – op van soms zompig klinkende rock naar elektronica en pop. Nordmann staat op vijf, maar krijgt wel drie gouden medailles uitgereikt: die voor Beste Belgen, die voor strafste instrumentale plaat en die voor mooiste soundtrack bij een film die nog moet worden gemaakt.

Lees hier de reactie van Nordmann: ‘Met dank aan Lisa Simpson!’

4. FIONA APPLE - ‘FETCH THE BOLT CUTTERS’

Een plaat die helemaal doet wat de titel zegt: notenbalken met een betonschaar te lijf gaan. Te vergelijken met Tom Waits, maar dan wel een Tom Waits die kan zingen. Een plaat als de Eyjafjallajökull: een uitbarsting van vrouwelijk vuur met sintels van songs, die, zonder daarvoor te betalen, al een heel jaar een gerieflijk appartement betrekken ergens achteraan in ons hoofd.

3. SAULT - ‘UNTITLED (BLACK IS)’ + ‘UNTITLED (RISE)’

Wat Big Thief in 2019 deed, doet SAULT in 2020: met twee platen in Humo’s eindlijst staan. Niemand die officieel weet wie achter deze Londense guerilla-funkmachine zit: we moeten naar verluidt in de omgeving van Michael Kiwanuka en zangeres Cleo Sol zoeken. ‘(Black Is)’ is die met de opgestoken vuist op de hoes, ‘(Rise)’ die met de tegen elkaar geduwde namasté-handen. ‘Wildfires’ is een intense en tegelijk onthechte tune voor hoofd en benen. ‘Strong’ is een disco- en soultrein die een omweg neemt langs Braziliaanse percussie. SAULT is elegant, dichtbij en dwingend.

2. PHOEBE BRIDGERS - ‘PUNISHER’

Na puike platen met Boygenius en Better Oblivion Community Center nestelde Phoebe Bridgers zich afgelopen zomer definitief in ons hart met haar tweede soloplaat. ‘Punisher’ staat vol met bedwelmende popliedjes uit het versplinterde universum van de 25-jarige singer-songwriter uit L.A. We leren haar kennen als obsessieve Elliott Smith-fan, dochter van een loser en een meisje dat haar wens aan een toevallig passerende Chinese satelliet ophangt bij gebrek aan echte vallende sterren. De melodieën borrelden op in haar dromen, haar beelden blijven plakken, de details zijn al te herkenbaar. Instant crush gegarandeerd.

1. RUN THE JEWELS - ‘RTJ4’

Op de eerste drie platen van het hiphopduo uit Atlanta (Killer Mike) en Brooklyn (El-P) stonden veel meer van het soort inzichten die je stoned tegemoetkomen en daarna weer snel weg zijn, ‘RTJ4’ staat met de modderpoten steviger in het nu. Deze zomer werd Killer Mike een straf boegbeeld van de bedachtzame Black Lives Matter-splinterfractie, en op ‘RTJ4’ staan George Floyd-verhalen die diep snijden. Als dat te ernstig klinkt voor uw frak: met ‘Ooh LA LA’ en ‘Out of Sight’ staan er ook hitsige feestnummers met ongeschoren ballen op. ‘RTJ4’ is spannend, catchy en echt, sleept mee, klinkt geweldig en blijft verrassen, en heeft cameo’s van Josh Homme, Pharrell, Mavis Staples én Zack de la Rocha: noem ons één jaar waarin dat geen winnende combinatie was geweest?

Lees hier ons interview met Run The Jewels: ‘Zodra de poorten opengaan, staan wij klaar om te rocken’