Tony Allen is overleden op 79-jarige leeftijd. Twee weken voor zijn dood wist Humo nog een telefoontje te plegen met de legendarische afrobeat-drummer.
Tony Allen groeide op in Lagos in Nigeria. Als er één iemand is die samen met Fela Kuti de wervelende Africa 70-band fantastisch heeft gemaakt, is hij het. Maar misschien zag u hem vorig jaar met Damon Albarns supergroep The Good, The Bad and the Queen in Werchter, of met technoman Jeff Mills op Pukkelpop. Dit jaar kwam ook het prachtige ‘Rejoice’ uit: tien improvisaties met de in 2018 overleden trompettist Hugh Masekela. Wij belden naar Tony Allens nieuwe hometown Parijs.
HUMO Wanneer hebt u Hugh Masekela leren kennen?
TONY ALLEN «Ik kende zijn muziek al in de jaren 60: hij kwam uit Zuid-Afrika, dat was voor ons in Nigeria jazzland nummer twee, na de Verenigde Staten. Later, toen Masekela door de apartheid in ballingschap leefde in Lagos, was hij een goeie vriend van Fela Kuti, en speelde ik vaak met hem.»
HUMO De opnamen van 'Rejoice' vonden tien jaar geleden plaats, maar zijn pas na Masekela's dood afgewerkt.
ALLEN «We vonden nooit gaten in onze agenda's. De opnamen bleken verrassend goed. We hadden in Londen twee studiodagen gewerkt: ik had drumbeats gemaakt, Masekela had zijn mooie melodieën op de trompet gespeeld. Aan mijn drums wilde ik niets veranderen, en dat moest ook niet. Onze producer heeft jonge muzikanten van de nieuwe Londense lichting gevonden om de songs in te kleuren met toetsen en vibrafoon.»
HUMO Hugh Masekela zingt ook af en toe, en zelfs u zingt een paar woorden in 'We've Landed': '17,18, 19 bobos!'
ALLEN «'t Is een boodschap voor jonge muzikanten: ga ervoor als je 17, 18 of 19 bent. Waar wacht je nog op? 't Is in je late tienerjaren dat je je leven moet vormgeven. Euh, na de lockdown dan toch (lacht).»
HUMO Wat deed u op uw 19de?
ALLEN «Eind jaren 50 herstelde ik overdag radio's en ging ik 's avonds van club naar club. Ik was een nachtbraker. Je had al die genres toen, in Lagos: juju, heel veel highlife - daar leefde ik me het meest in uit - later kwam er fuji bij. Het was geen muziek met gitaar, bas, koper en drums, hè. Ik leerde van al die verschillende vormen die de percussie kon aannemen: ik wilde al die stijlen combineren. Niet op trommels, maar op een drumkit.»
HUMO Ik zag u op het Dour-festival in 2015, met Damon Albarn. U zei: 'Jullie zitten op een strak schema. Maar al die verschillende soorten muziek zijn belangrijk. I just gave you Afrobeat. Accept it like it is.' Bent u Afrobeat?
ALLEN (lacht) «Het kind moest een naam hebben, en Afrobeat klonk beter dan Afrorock en Afrofunk. En omdat ik nooit een leraar heb gehad, bén ik die fusie van geluiden. Dus ja, ik ben Afrobeat.»
HUMO Uw muziek gaat maar door - on and on and on, zouden rappers zeggen - maar u speelt nooit veel en u speelt nooit hard.
ALLEN «Ik heb altijd zacht gespeeld. Ik streel mijn drums bijna. De verschillende elementen van mijn drumstel moeten ook niet constant aan het woord zijn. Ik balanceer alles graag uit met de pedaal van de hihat, dat heb ik geleerd via de platen van Max Roach. Met Fela Kuti speelde ik in het begin highlife en swingjazz, hij wist dat ik de enige in het hele land was die zo speelde. Hij dacht dat ik in Engeland les was gaan volgen.»
HUMO In 1978 bent u uit de band van Fela Kuti gestapt. Kuti was net als James Brown heel streng voor zijn muzikanten. Speelde dat mee?
ALLEN «Nee, want voor mij was hij niet streng. Fela schreef voor iedereen de muziek uit, behalve voor mij. Of we nu een podium op gingen of in de studio kropen, mijn werk was al voor een groot deel af. Ik maakte drumpatronen, hij koos met welke beats we werkten: daar hield hij zich ook aan. Ik wachtte in studio's of tijdens soundchecks gewoon tot hij met de anderen klaar was. De muziek was voor mij het relaxte deel van het werk. Ik ben ook altijd veel minder revolutionair geweest dan Fela, maar het heeft me nooit aan hem gestoord, ook niet in zeer moeilijke, chaotische omstandigheden. We waren sowieso een grote groep van een man of dertig. Maar die extra veertig mensen erbij, die geen klap uitvoerden, die was ik echt beu. Die hebben mij doen vertrekken. Achteraf gezien was ik ook te nieuwsgierig naar andere ritmes, naar nieuwe samenwerkingen. Als ik was gebleven, was ik nu nog met één van Fela's zonen aan het spelen.»
HUMO Is Damon Albarn - die in 2000 in 'Music Is My Radar' van Blur zong: 'Tony Allen really got me dancing' - niet iemand zoals Peter Gabriel of Paul Simon in de jaren 80: een man die muziek van buiten Europa en de VS een duwtje in de rug geeft?
ALLEN «Damon is veel meer dan dat: hij is een rocker, een onderzoeker. Hij is heel de tijd op zoek naar nieuwe vormen. Hij is veel straffer dan de mensen die jij daar opnoemt. En voor mij is hij familie geworden. I love him.»
'Rejoice' is uit bij World Circuit.
