humo sprak metdave grohl
‘Ik voelde me als een zalm die stroomopwaarts zwemt om nog één keer te neuken en daarna te sterven’
Wie is Dave Grohl, en wat heeft hij nog te vertellen dat we niet al lang weten? Behoorlijk veel, blijkt uit zijn nieuwe autobiografie ‘The Storyteller’, dat 23 openhartige en onderhoudende verhalen bevat over Nirvana, Foo Fighters, zijn eerste band Scream, borstvoedingsklassen met John Fogerty, de schildpad van Kurt Cobain en de pianolessen van Paul McCartney. Humo sprak uitgebreid met Grohl. ‘Ik wil de komende jaren koesteren door te genieten van de tol die ze van me eisen’
HUMO Rocksterren zijn zelden geboren schrijvers: de meeste muziekbiografieën bestaan omdat een uitgever met een blanco cheque heeft staan zwaaien.
DAVE GROHL «Natuurlijk. Ze hebben me in het verleden vaak benaderd: ‘Vertel maar over wat je hebt meegemaakt, we huren wel een ghostwriter in. En tegenover de buitenwereld mag je doen alsof je het zelf hebt geschreven.’ Maar dat was nooit een optie voor mij. Allebei mijn ouders zijn schrijvers in bijberoep: als ze erachter waren gekomen dat ik iemand ánders mijn verhaal had laten opschrijven... Ze zouden me vermoord hebben! (Enigszins dreigend) Of... érger.»
HUMO Het ‘Storyteller’-project is begonnen als een Instagram-kanaal.
GROHL «Tijdens de eerste lockdown zocht ik een creatieve uitlaatklep. Ik had geen zin om nieuwe songs te schrijven – dat hadden we net vóór corona al gedaan (voor de Foo Fighters-plaat ‘Medicine at Midnight’, die uiteindelijk pas in februari ’21 uitkwam, red.). Gedurende een periode heb ik ook opvallend vaak voor mijn familie gekookt, en dáár al mijn liefde en creativiteit in gestopt – maar er komt een punt in het leven van elk mens dat hij te veel lasagnes heeft gemaakt.
»Op Instagram begon ik met @DavesTrueStories: de bedoeling was om af en toe een kort verhaal te schrijven, waarin ik telkens een link zou leggen tussen heden en verleden. Toen ik doorhad dat de lockdown langer dan twee maanden zou duren, is dat project wat uit de hand gelopen.»
HUMO Had je, toen je eraan begon, lichtende voorbeelden? Wat is je favoriete rockbiografie?
GROHL «Géén. Ik ben geen fan van het genre. Het concept op zich is natuurlijk cool – rocksterren hebben vaak interessante levens – maar als je er één hebt gelezen, heb je ze allemaal gelezen. Ik wilde het anders doen. En met mijn korte verhalen ben ik daar hopelijk in geslaagd.»
HUMO De eerste zin van het boek is: ‘Soms vergeet ik hoe oud ik al ben.’ Wat mis je het meest van je jeugdjaren?
GROHL «De wetenschap dat, als ik weer eens een been brak, een hiel verbrijzelde of een spier scheurde, mijn kinder- of puberlichaam toch snel zou herstellen. Ik vergeet soms dat het nu allemaal trager gaat. En pijnlijker is.»
HUMO En wat is het aangenaamste neveneffect van je 52 lentes?
GROHL «Ik vind 52 een goede leeftijd: ik ben nu vader en leef dus via de dromen en ambities van mijn drie dochters. Plús: ik ben jong genoeg om nog even te kunnen blijven surfen op die golf van muziek die ik al drieënhalf decennium mijn carrière noem. Ik vind het ook geniaal geregeld van het leven dat hoe ouder ik word, hoe meer vrede ik heb met het concept ‘ouder worden’ (lacht). De barsten en kleine imperfecties die er gaandeweg bij komen, vind ik mooi. Dat geldt voor alles, van oude gitaren en parketvloeren tot grijzende muzikanten.»
HUMO In ‘The Storyteller’ heb je het over die keer dat je twee oudere popsterren ontmoette: één met ‘perfect geverfd en gecoiffeerd haar, een nepbruin kleurtje en recent gerenoveerde glimlach’, een andere met ‘diepe gekerfde rimpels die hem een woedende aanblik gaven en een gebit dat nog van George Washington had kunnen zijn’.
GROHL «Het waren allebei helden van me, al hou ik hen om begrijpelijke redenen graag anoniem.
»Ik begrijp goed waarom een mens kiest om zichzelf op te kalefateren, maar het verval verbergen lukt toch nooit écht. Het lijkt me natuurlijker om er niet te flauw over te doen. Tijdens die ontmoeting heb ik beslist dat ik wilde worden zoals de gerimpelde rockster. Ik wil de komende jaren koesteren door te genieten van de tol die ze van me eisen. Het leven laten doen wat het sowieso doet: daar zit meer eer in dan krampachtig die cyclus tegen proberen te houden.
»Dat alles neemt niet weg dat ik geweldig schrik telkens als ik mijn kop in de spiegel zie: ‘Jesus fucking Christ motherfuck! Wat is er gebeurd?! En groeit er op díé plaats nu ook al haar?!’»
HUMO Toen je ongeveer tien was, sloeg een buurjongen je per ongeluk het hoofd in met een golfstok. Je wandelde daarna nog naar huis met je T-shirt ‘onder een dikke laag gestold bloed’ en, volgens je boek, ‘stukjes schedel en haar’. Stukjes schédel?!
GROHL (lachje) «Wellicht een geval van lost in translation. Ik ken de Nederlandse versie niet, maar in de Engelse staat op die plaats ‘pieces of scalp’ – stukjes schedelhúíd, dus. Ook gruwelijk, maar gemakkelijker om van te genezen. Ik ken niets van golf, maar de stok in kwestie was een wedge. Die is zo’n beetje krom aan één kant: eigenlijk heeft die buurjongen gewoon een kap in mijn hoofd geslagen.
»Je zou trouwens verbaasd zijn als je wist hoe vaak zulke dingen me zijn overkomen (lacht). In het boek schrijf ik: ‘Ik vermoed dat onder mijn haar iets schuilgaat dat lijkt op de plattegrond van de Londense metro, met kruisende lijntjes die een complex web van littekens vormen.’
»Maar het punt van dat korte verhaal was dat ik pas decennia later heb begrepen hoe mijn moeder zich toen gevoeld moet hebben. In 2015 viel ik tijdens een Foo Fighters-optreden in Zweden van het podium, brak mijn been en ontwrichtte mijn enkel. Dat concert werkte ik nog netjes af – Johan, een sympathieke plaatselijke dokter, hield die enkel intussen op zijn plaats – en achteraf bracht de ambulance me naar het ziekenhuis. Toen begon mijn dochter te huilen – logisch, ze was bezorgd om haar vader – en pas op dat moment vond ik het zelf ook erg. Hetzelfde was dertig jaar eerder met die golfstok gebeurd: ik voelde niets van de fysieke pijn, die dag, maar wél de emotionele pijn van mijn moeder toen ze mijn kop zag.
»Ik heb, met andere woorden, een complexe relatie met pijn.»
IGGY’S BRIL
HUMO Tegen Kurt Cobain zei iemand ooit: ‘Ik ben je grootste fan omdat Courtney Love een hete mokkel is.’ Wat is het raarste compliment dat jij ooit hebt gekregen?
GROHL «Iemand zei me eens: ‘Jij lijkt op Bob Seger.’ (stilte) Ik weet niet of je weet wie dat is, maar sindsdien heb ik meer geluk gehad met mijn complimenten.»
HUMO Op je zeventiende besliste je van school af te gaan om te touren met de punkband Scream. Toen je dat aan je ouders meedeelde, was je vader woedend. Maar je moeder zei: ‘In dat geval hoop ik maar dat je echt goed bent.’
GROHL «Het was een angstaanjagende sprong in het diepe, zonder vangnet. En het toonde ook hoe begripvol mijn moeder is. Ze is lerares: een zoon met school zien stoppen, was zo ongeveer haar ergste nachtmerrie.»
HUMO Sinds wanneer weet je zeker dat je echt goed bent, zoals zij hoopte?
GROHL «Ik weet al behoorlijk lang dat ik goed genóég ben. Al op mijn 16de, 17de wist ik: ik kan drummen. Wat niet wegneemt dat ik nog altijd beter wilde worden, tot ik de beste drummer aller tijden was.»
HUMO Ben je daar nu nog mee bezig: de beste worden?
GROHL «Nee. Als mensen me vragen om op hun plaat te drummen, doen ze dat niet omdat ik zo goed ben als Steve Gadd, Neil Peart, Danny Carey, Mike Portnoy of een andere legendarische drummer. Ze willen gewoon een beat, en daar kan ik voor zorgen. Ik hoef niet de allerbeste te worden, ik ben goed genoeg. Dat volstaat voor mij.
»Maar eigenlijk was dat voor mij naast de kwestie. Ik wist gewoon dat ik ongelukkig zou zijn als ik níét met Scream zou gaan touren. En dat buikgevoel bleek te kloppen: in de weinige periodes dat ik daarna eens niet in een band zat, was ik echt somber. Geen toeval. Wel een valabele reden om nog een jaar of veertig door te gaan met Foo Fighters.»
HUMO Van alle songs die je schreef: welke is het meest voldragen op het vlak van storytelling?
GROHL (twijfelt) «In mijn muziek ben ik nooit een verhalenverteller geweest. Wat raar is, want veel van mijn voorbeelden waren of zijn daar net grootmeesters in. Pixies, Bruce Springsteen, The Beatles: hun songs zijn vaak parels, korte verhalen met een geniaal begin, een fascinerend middenstuk en een verrassend slot. Zelf gebruik ik mijn songs vooral als verlengstuk van mijn primaire emoties. Ze herleiden wat ik voel tot de naakte essentie.
»Een uitzondering is ‘Still’ op ‘In Your Honor’, de vierde plaat van Foo Fighters. Dat gaat over die keer dat ik als kind met mijn vrienden naar de spoorweg in de buurt fietste. Iemand had zich daar net voor de trein gegooid, en wij wilden per se het lichaam zien. Of beter: de brokken die overbleven. Ik zie het nog voor me... Het was echt fucking donker en weird.»
HUMO Je vertelt in ‘The Storyteller’ in detail hoe je in 1990 Iggy Pop ontmoette (‘hij droeg een leesbril’), dat Kurt Cobain je bij jullie allereerste ontmoeting een appel gaf, en over die keer dat je niet lang na Kurts dood met Tom Petty speelde in ‘Saturday Night Live’ (‘ik heb inmiddels veertien keer in dat programma opgetreden: een record voor muzikanten’). Heb je talent voor nostalgie?
GROHL «Nee, maar ik heb wel een opvallend goed geheugen – ik heb daar zelf nog nooit echt bij stilgestaan, maar ik hoor van mijn omgeving dat dat zeldzaam is. Ik herinner me eigenlijk vrijwel alles, en meestal glashelder. Maar ik kijk zelden achterom. Ik hou geen verzameling bij van posters, backstagepasjes en dat soort shit. Ik bewaar alleen de herinneringen, en in dit boek dóé ik er voor de allereerste keer ook iets mee.»
KOTVERDOMME!
HUMO In ‘The Storyteller’ heb je het niet over België, maar wel uitgebreid over Amsterdam, een stad die je zo leuk vond dat je op het punt stond Nederlands te leren.
GROHL (grijnst) «Ik had al zo’n leer-het-zelfcursus gekocht, maar ben er snel weer mee gestopt. Veel te moeilijk. ‘Godverdomme’ kan ik nog zeggen. Verdomme, kotverdomme! Maar dat woord kent élke Amerikaan die ooit in Europa was.
»Amsterdam was de eerste Europese stad die ik bezocht. Ik was 18, kwam met Scream naar Europa, en om voor de hand liggende redenen begonnen we onze tournee in Amsterdam. Ik werd vrijwel onmiddellijk verliefd op die stad. Misschien omdat ze zo compleet anders was dan de buitenwijk waar ik ben opgegroeid in Springfield, Virginia. Gedurende een korte maar heftige tijd was dit mijn idee van het paradijs: een oude omafiets hebben, plús een Hollandse vriendin – opnieuw inclusief oude omafiets – plús een appartement aan een kanaal. Ik stelde me er ook bij voor hoe ik de rest van mijn leven elke avond met een lange jas in de sneeuw naar de nachtwinkel zou stappen.
»I’m gonna become Dutch! dacht ik. Tot ik besefte hoe moeilijk jullie klotetaal is (lachje).»
HUMO Je beschrijft de slag bij Vrankrijk, een bekend Amsterdams kraakpand: op een avond werden plaatselijke punks aangevallen door een leger skinheads, waarop jij die laatsten bekogelde met volle bierglazen. ‘Middeleeuwse toestanden!’
GROHL (knikt) «Een jaar of tien geleden heb ik Amsterdam nog eens bezocht. Ik was op tournee met Them Crooked Vultures (zijn band met Josh Homme en Led Zeppelin-bassist John Paul Jones, red.). Meestal heb je dan weinig tijd om een stad echt te leren kennen. Maar dit keer trok ik er ’s nachts heel bewust op uit. Eerst ging ik naar een coffeeshop, kocht wat wiet en draaide een joint. Daarna dwaalde ik uren door de stad – tot zes uur ’s ochtends ongeveer. Langs alle plekken die in de jaren 80 iets voor me hadden betekend. De buurten waar ik vrienden had wonen. Het pand waar platenlabel Konkurrent is gevestigd: om een centje bij te verdienen heb ik daar nog even gewerkt, platen in dozen stoppen. Ik passeerde de Dam en zocht tevergeefs naar De Muur – ooit mijn lievelingscafé, nu bestaat het niet meer. And I walked by that one ‘patat-shop’ where I used to buy my ‘kaas en vlees’.
»Ik voelde me als een zalm die stroomopwaarts zwemt om nog één keer te neuken en daarna te sterven. En ik ben niet één keer verdwaald. Ik herinnerde me nog elke straathoek en elke boom, alsof het allemaal in mijn geheugen gebrand was.»
HUMO Wiet lijkt wel de tweede protagonist in ‘The Storyteller’: het kruid lijkt er op de belangrijkste momenten van je leven te zijn. Je anekdotes eindigen vaker wél dan niet met een zin als: ‘En daarna rookten we de beste marihuana die ik ooit had gerookt.’
GROHL «Van mijn 14de tot mijn 21ste rookte ik elke dag, van ’s ochtends tot ’s avonds. Daarna bezorgde het me angstaanvallen en ben ik er mee gestopt. Ongeveer twintig jaar heb ik niet meer gerookt, zelfs geen trekje genomen. Nu doe ik het af en toe opnieuw, maar toch eerder bij uitzondering. Wat ironisch is, want tegenwoordig is het waar ik woon gemakkelijker dan ooit om aan wiet te raken – op dat vlak lijkt Californië Amsterdam wel.»
HUMO Wat was het effect van wiet op je muziekbeleving?
GROHL «Ik heb nooit songs geschreven terwijl ik high was, maar optreden werd er wel intenser door. Met Scream speelden we meestal shows in vochtige kelders voor dertig, veertig man – maar omdat ik aan het trippen was, voelde het telkens alsof er dertig- à veertigdúízend enthousiaste fans waren opgedaagd. Ik speelde toen elke avond alsof ik met Queen op Live Aid stond: ‘I AM THE GREATEST!’»
HALFNATTE DROOM
Drie goeie ‘The Storyteller’-verhalen:
1. ‘We waren omsingeld en er was geen uitweg’, over het plotse, overrompelende succes van ‘Smells Like Teen Spirit’. Grohl spreekt al dertig jaar amper (of met lange tanden) over zijn tijd bij Nirvana. Ook nu stelde hij het schrijven van alle aan Kurt Cobain gerelateerde verhalen uit tot het allerlaatste moment. ‘Een dag of twee voor de deadline van mijn uitgever sloot ik mezelf op in mijn kamer.’
2. ‘Dit is wat ik wilde’, over de vader in Dave.
3. ‘Sandi breekt mijn hart’, waarin hij vertelt over het middelbareschoolliefje dat hem dumpt, over hoe hij misschien ooit een rockster wordt en haar dan plots in het publiek ziet, en over hoe dat ook écht gebeurt. ‘Plots zag ik Sandi op de voorste rij. Ze stak haar armen uit, huilde onbeheersbaar en werd duidelijk verteerd door berouw omdat ze mij, de grootste rockster en gitaarheld ter wereld, had gedumpt.’
HUMO Het eindigt ermee dat ze je vanuit het publiek de middelvinger toont en ‘Fuck you, asshole’ lipt. Waarom?
GROHL (grijnst) «Omdat ik haar mijn fantasie vooraf natuurlijk al vaker verteld had. Ze kénde mijn rock-’n-rolldroom en was ’m zoveel jaar later nog niet vergeten. Dus toen ze daar in het publiek stond, haar blik de mijne kruiste en ze besefte dat ze in mijn, euh, halfnatte droom terecht was gekomen, deed ze haar best om dat nog snel even te saboteren. ‘Fuck you, asshole!’ (lacht hard)»
HUMO Je schrijft dat de manier waarop een mens succes definieert altijd afhangt van leeftijd, context en eerdere verwezenlijkingen. In acht genomen dat je lid bent geweest van minstens twee van de grootste rockbands van de afgelopen dertig jaar: hoe definieert Dave Grohl succes anno 2021?
GROHL «Als volharding. Als tiener op je slaapkamervloer een nummer met je gitaar proberen na te spelen en dat volhouden tot het einde, zonder te veel te klagen of stil te staan bij de foutjes die je speelt: dat is succes. Of beslissen om een boek te schrijven en daar vervolgens alles voor doen, desnoods jarenlang, tot iemand je een exemplaar in de handen stopt. Dat is succes. Trots kunnen zijn op iets wat je hebt verwezenlijkt.»
HUMO ‘Dankbaar’ is het sleutelwoord van ‘The Storyteller’. Je bent dankbaar voor alle grote en kleine kansen, de geweldige momenten en avonturen, en de mensen die je onderweg ontmoet hebt.
GROHL «Dat is er vanzelf ingeslopen. Mijn zus en ik zijn ook dankbaar en optimistisch opgevoed door mijn moeder, die lief, altruïstisch, gul, hoopvol en ronduit geniaal was en is. Rijk waren we thuis niet, maar ik was dankbaar voor wat we wél hadden. Dat gevoel is gebleven. Op restaurant zal ik nooit een gerecht terugsturen naar de keuken, zelfs als ik eigenlijk iets anders heb besteld. Ik eet wat op mijn bord ligt, punt.»
HUMO Op je 14de gingen jij en je moeder samen naar het Lawrence Wheatley-kwartet kijken in een jazzclub. Op een gegeven moment vroeg ze jou: ‘Dave, wil je een nummertje gaan drummen met de band? Dat zou ik een heel mooi verjaardagscadeau vinden.’ Het was haar manier om je uit je comfortzone te lokken. Je schaamde je dood – maar deed het wel.
GROHL «Natuurlijk. Het was haar verjaardag, hè.
»Later heb ik bij de drummer van dat combo nog een drumles gevolgd. Eén. Mijn enige drumles. Het bleek niets voor mij, maar van hem leerde ik wel dat ik mijn stokken tot dan altijd verkeerd had vastgehouden (lachje).»
HUMO Je hebt drie dochters. Tot welke soort cadeaus dwing jij hen?
GROHL (lacht) «Als ze me om tips voor mijn verjaardag of voor de kerst vragen, zeg ik altijd: ‘Ik wil gewoon wat tijd met jullie doorbrengen.’ Maar de taarten die mijn 12-jarige dochter Harper voor me bakt, zijn ook heel lekker. En nu ik erover nadenk: Harper en ik hebben al eens samen op een podium gestaan. Ze zong een nummertje, en vermoedelijk was dat óók omdat ik haar dat had gevraagd.»
HUMO Wat is je relatie met het getal 606 precies? Het staat getatoeëerd op je pols, en je opnamestudio in Los Angeles heet Studio 606. In ‘The Storyteller’ hint je er ook op, maar je legt het nergens in detail uit.
GROHL «Voor het tijdschrift The Atlantic heb ik ooit een artikel geschreven over de moeilijke relatie die ik met mijn vader heb. De titel: ‘Hoe ver kan de appel van de boom vallen?’
»Hij en ik hebben veel ruziegemaakt. Logisch: we hadden niet méér van elkaar kunnen verschillen. Hij droomde ervan dat ik zou opgroeien tot een zakenman met Republikeinse sympathieën. Rond mijn 16de, 17de hadden we onze allerlaatste echte, klinkende confrontatie – daarna hebben we allebei stilzwijgend beslist om elkaar maar gewoon te negeren. En toen ik na die laatste confrontatie zijn voordeur achter me dichtsloeg, zag ik het plots: hij woonde in appartement 606. Oké, whatever. Maar daarna zag ik dat nummer ineens overal, alsof het me ging achtervolgen. Hoe laat is het? Zes over zes. Welke nummerplaat had die klootzak die me net bijna aanreed? 606-en-nog-iets. Ik ga op mijn 20ste drummen bij een groepje dat Nirvana heet: met welk budget hadden zij hun debuut ‘Bleach’ opgenomen? 606 dollar. 606! Alsof het universum me wilde zeggen: ‘Dat getal speelt een belangrijke rol in je leven, Dave.’ Nog altijd zal ik drie keer nadenken voor ik op een vliegtuig stap als het vluchtnummer de cijfers 6, 0 en 6 bevat.
»Wat dat allemaal te betekenen heeft? Ik wil het niet eens weten.»
HUMO Op een gegeven moment krijg je in het boek de vraag: ‘Geloof je in mirakels?’ Een antwoord staat er niet bij, en dus stel ik je die vraag graag opnieuw. Geloof je in mirakels, en zo ja: wanneer heb je er voor het laatst één meegemaakt?
GROHL «Mijn hele leven is één groot mirakel, man!
»Maar concreet: op een avond, niet lang geleden, was mijn kat ontsnapt. Ik dacht: nu is ze dood. Want ik woon in een buurt vol coyotes; loslopende katten worden meestal vrij snel aan flarden gescheurd. Mijn kinderen waren er het hart van in, ik was kapot. Maar toen ik de volgende dag door de buurt wandelde, op hoop van zegen, vond ik haar ineens toch terug. Ze zat naast een rioolputje naar mij te staren. En dat, als je ’t mij vraagt, was een fucking mirakel.»
Dave Grohl, ‘The Storyteller: verhalen over leven en muziek’, A.W. Bruna Uitgevers
