Alt-J
‘Je hebt geen doktersbriefje nodig om een verdrietig nummer te schrijven’
Tien jaar geleden scoorde een groep studenten uit Leeds een hitje met een lied over driehoeken: ‘Tessellate’ was de voorloper van ‘An Awesome Wave’, een debuut dat in 2012 Humo’s Platen van het Jaar zou aanvoeren. Het kwartet Alt-J is nu een trio, de schooljongens zijn huisvaders geworden, maar de hang naar wiskundige avonturen zijn ze op ‘The Dream’, hun vierde plaat, nog niet kwijt. Deze zomer op Rock Werchter en Best Kept Secret, nu al – bij monde van frontman Joe Newman – in Humo!
JOE NEWMAN «Waar woon jij?»
HUMO Gent. Hé, ik stel hier de vragen!
NEWMAN «Pardon. Ik vraag het maar omdat België me fascineert. Onze tourmanager Maarten Cobbaut (ook van Soulwax, The 1975 en Air, red.) woont in de buurt van Gent. Hij was het die me gewezen heeft op het bestaan van frikandellen: heerlijk.
»Maar goed, ik laat het roer aan jou.»
HUMO Jullie vorige plaat, ‘Relaxer’, dateert van 2017. Waarom hebben we vijf jaar op nieuw werk moeten wachten?
NEWMAN «Na twee jaar touren waren we uitgeput. Ik wil nooit halfslachtig musiceren, zie je. Concerten mogen geen bandwerk worden, dus ze zijn een intense bezigheid. We beslisten om in 2019 vrijaf te nemen. Tijdens die pauze hebben we het plezier in muziek teruggevonden: ik werkte aan liedjes voor een danschoreografie, Thom (Sonny Green, drummer) sleutelde aan solonummers en Gus (Unger-Hamilton, toetsenist) bokste solo een prachtplaat in elkaar – hij moet ze alleen nog durven uit te brengen. En we zijn alle drie naar een groter huis verkast, de beloning voor ons harde werk. Toen we in 2020 eindelijk weer de studio in gingen, sloeg corona toe. Die vijf jaar zijn voorbijgevlogen.»
HUMO Leadsingle ‘U&ME’ klinkt vrolijker dan de rest van ‘The Dreamer’. Het is vast geen toeval dat jullie de toegankelijkste song eerst hebben gelost.
NEWMAN «Betrapt! (lacht) ‘U&ME’ was de eerste song die we na ons sabbatjaar hebben afgewerkt. We zochten inspiratie in de soundchecks van onze laatste tournee – dan schudden we grooves uit de mouw en nemen die op – en vonden tot onze verrassing een volwaardige popsong terug, inclusief meezingrefrein. We waren die domweg vergeten.»
HUMO ‘Smiles bend all over, can’t control how I feel’ en ‘Flashing in the dark, my luminescent tongue’: volgens de trippende tekst van ‘U&ME’ hebben jullie het één en ander uitgespookt.
NEWMAN «Ik had net het nieuwe jaar ingezet in Australië, het geboorteland van mijn partner, waar het rond die tijd natuurlijk zomert. De Australiërs houden van dagfestivals, waarbij je van 9 uur ’s ochtends tot diep in de nacht danst. In ‘U&ME’ zing ik over mijn ervaring op zo’n feest – of toch wat ik ervan heb onthouden. De rest van de plaat is donkerder, een weerspiegeling van de staat van de wereld, maar ‘U&ME’ grijpt terug naar de oude gouden tijden, toen we nog met z’n allen gezellig en onbekommerd konden samenkomen.»
HUMO De bijbehorende clip is de eerste waarin jullie zelf in beeld komen. Als meesterlijke skaters nog wel.
NEWMAN «Ja, maar verwacht nu niet dat de ban daarmee gebroken is: we geneerden ons voor de camera. Met een muziekvideo kun je een song verheffen, maar door zelf in beeld te komen verkwansel je die kans. Dan wordt het algauw een egodocument. We willen ook zo anoniem mogelijk blijven. In het begin van onze carrière lieten we zelfs geen foto’s toe, tot we beseften dat we ons als klieren gedroegen tegenover journalisten en platenmaatschappijen. We hebben onze tronies eindelijk getoond omdat we jullie vrienden willen zijn (lacht).»
HUMO Kun jij eigenlijk wel skaten?
NEWMAN «God nee. Gus is met het concept afgekomen: ‘We arriveren op het skatepark als leken en vertrekken als professionals.’ Dat vonden we grappig, net omdát we er niets van bakken. Ik voelde mijn leeftijd op dat skateboard: ik was als 30-jarige vooral begaan met mijn knieën en enkels. We hebben de hulp van topsporters ingeroepen en zijn met de eer gaan lopen (grinnikt).»
HUMO Na ‘U&ME’ volgde de akoestische ballade ‘Get Better’, misschien wel jullie conventioneelste song tot dusver.
NEWMAN «Het is niet toevallig mijn moeders favoriete liedje. Het refrein zing ik eigenlijk al jaren voor mijn vrouw, als ze last heeft van menstruatiekrampen: ‘Get better, my Darcy, I know you will.’ Zij dacht dat ik er ook anderen mee zou kunnen opvrolijken, dus verving ik ‘Darcy’ door ‘darling’ en bedacht ik strofes die een universeler verhaal vertellen.
»De song kreeg een nieuwe betekenis door de pandemie. ‘I’ll start the day with tiramisu, raise a spoon to frontline workers’, zing ik voor iedereen in de zorgsector.»
HUMO Vind je het moeilijk om je kwetsbaar op te stellen in je teksten?
NEWMAN «Ja. Tijdens een repetitie mompelde ik tegen de anderen: ‘Ik heb een, euh, triest liedje geschreven.’ Ik speelde ‘Get Better’ en bracht Gus aan het huilen. Ik had toch mijn twijfels: de tekst is grotendeels verzonnen, waardoor het voelt alsof ik me het verdriet van een ander toe-eigen. Maar ik klamp me vast aan de woorden die Gus toen sprak: ‘Je hebt geen doktersbriefje nodig om een verdrietig nummer te schrijven.’»
HUMO Doe je Gus wel vaker tranen plengen?
NEWMAN «Eigenlijk wel, ja. Bij ‘Last Year’ bijvoorbeeld, een tearjerker op onze vorige plaat. ‘Get Better’ was wel het eerste nummer waarmee ik ook mezélf een huilbui bezorgde. Ik schreef de strofes, keek door het raam naar onze tuin – en ineens kon ik de tranen niet meer bedwingen. Tuiniers waren net onze struiken onder handen aan het nemen: ze moeten me een rare snuiter gevonden hebben (lacht).»
MIJN FAVORIETE MOORD
HUMO Nog een recente grote gebeurtenis: je bent voor het eerst vader geworden. Proficiat!
NEWMAN «Dank je. Ik kan me geen wereld zonder mijn dochter meer voorstellen. Ze heeft ons leven onverbiddelijk veranderd, en ik ben daar ontzettend dankbaar voor.»
HUMO Kijk je sinds haar geboorte anders naar muziek?
NEWMAN «Ik zet nog maar zelden muziek voor volwassenen op. Vraag me niet naar de hipste nieuwe band, want vorig jaar heb ik hoofdzakelijk naar het Australische groepje The Wiggles geluisterd: mijn dochter is gek op hun naïeve melodieën en simpele teksten.»
HUMO Komt je gezin mee naar Rock Werchter en Best Kept Secret?
NEWMAN «Misschien. Eerst ga ik mijn vrouw en dochter acht weken meenemen op onze Amerikaanse tournee, om te zien of dat werkt. Het kan een avontuur worden of een ramp. Ik wil de last niet wekenlang bij Darcy leggen, en ik kan nog altijd geen repetitie uitzitten zonder mijn kleine uk te missen.»
HUMO Hoop je dat je dochter ooit in je voetsporen treedt?
NEWMAN «Ik weet niet of ik dit hoor te zeggen, maar ik heb eigenlijk al een gitaar gekocht voor haar 18de verjaardag. Ik dacht: ofwel zal ze er blij mee zijn, ofwel moet ze er niets van weten – en heb ik een nieuw exemplaar voor mijn collectie (lacht).
»Tot ik zelf de gitaar ontdekte, was ik een onrustig kind. Ik wil dat mijn dochter kan ontdekken wat háár tot rust brengt, of dat nu muziek is of een andere passie. Gezien mijn genen gok ik op muziek. Ik speel ook elke dag gitaar: ze kent het instrument en slaat de snaren graag aan. Het gaat de goede kant op!»
HUMO Er sneuvelen nogal wat mensen op ‘The Dream’, zeker in ‘Philadelphia’ en ‘Losing My Mind’: ‘In the dying of the light, my aggressor runs under the lamps/Morning light they’ll get to see the crime committed on me’.
NEWMAN «Er zijn twee rode draden in mijn teksten: liefde en verlies. Moord brengt die twee samen.
»Ik luister graag naar true crime, vooral naar de podcast ‘My Favorite Murder’, waarin twee komieken uit Los Angeles (Karen Kilgariff en Georgia Hardstark, red.) over bekende en obscure cases palaveren. Wanneer het duo livepubliek toelaat, dagen vooral vrouwen op: voor hen is veiligheid een dagelijkse zorg. In misdaadzaken worden essentiële kenmerken van het menselijke bestaan op scherp gesteld, hè – hebzucht, machtslust, beschermingsdrang, overlevingsinstinct...»
HUMO In opener ‘Bane’ nagel je Coca-Cola aan de schandpaal: ‘I sold my soul/For a sip at school’.
NEWMAN «Die song had eerst de titel ‘Delicious Capitalist Poison’, maar dat vonden mijn collega-bandleden te sterk. ‘Bane’ volgt het traject van eerste slok tot verslaving. Onze tourmanager – daar is Maarten weer! – was verslaafd aan Coca-Cola: hij dronk tot tien blikjes per dag en schoot ’s nachts wakker, omdat zijn lichaam hunkerde naar meer. ‘In the middle of the night I get a craving and I wake up for you’.
»Coca-Cola is de ultieme belichaming van de American dream: een smaak bedacht in een Amerikaanse apotheek die de wereld verovert. Bekijk beelden van een burgeroorlog in een verafgelegen land, en in de achtergrond zie je het logo van die drankenfabrikant. Het is indrukwekkend en duister tegelijk.
»Nu, als je dat allemaal te zwaarwichtig vindt, kun je ‘Bane’ ook gewoon als een liefdeslied beluisteren.»
HUMO Hoe hebben jullie de rechten bemachtigd voor het reclamespotje waarmee ‘Bane’ start?
NEWMAN «Dat is geen sample, dat is onze geluidstechnicus die van een cola geniet. De meeste geluidsfragmenten hebben we door vrienden en familie laten inspreken. In ‘Hard Drive Gold’ schreeuwt de moeder van Gus: ‘Scum!’ Mijn ouders zingen ook mee.»
HUMO Zullen jullie de tiende verjaardag van ‘An Awesome Wave’ vieren?
NEWMAN «Daar kan ik je nog niets concreets over vertellen, maar in de bloemetjes zullen we ‘An Awesome Wave’ sowieso zetten: die plaat heeft ons leven veranderd. Het voelde in 2012 alsof we als een beginnend groepje waren gaan slapen en als een wereldberoemde band wakker werden. We beseften niet hoe uitzonderlijk ons succesverhaal was – we zaten er te diep in. Maar tien jaar later vind ik ons traject hallucinant.»
HUMO Wat is je favoriete moment uit de begindagen?
NEWMAN (denkt na) «De Mercury Prize winnen, misschien? Of onze eerste tournee in Amerika… Nee, ik weet het: de eerste keer dat we onszelf op de radio hoorden! ‘Tessellate’ in de McDonald’s, na een optreden: we waren in shock.»
HUMO Waaraan is de bliksemsnelle opkomst van Alt-J volgens jou te danken?
NEWMAN «Aan geluk. Als jochie stelde ik me het muzikantenleven voor als een gevecht, vol kleine triomfen en grote teleurstellingen. Maar het is van een leien dakje gegaan. Ik ontmoette zo maar eens een fenomenale drummer en pianist aan de universiteit van Leeds. Ik nodigde hen uit voor een jamsessie, en ze kwamen gewoon opdagen. We waagden ons aan een eerste optreden en waren al even verbaasd als de weinige toeschouwers: we klonken verdomd goed. We studeerden af, maar mochten geen werk zoeken van onze ouders: ‘Jaag je dromen na en zie maar waar het je brengt.’ We namen enkele demo’s op via GarageBand, botsten op de juiste mensen in de industrie en mochten ineens aan een debuutplaat werken. Het succes is ons vooral overkómen.»
HUMO Zet je ‘An Awesome Wave’ nog weleens op?
NEWMAN «Nee. Wij maken platen die je in hun geheel moet beluisteren, maar dat is niet hoe ik muziek consumeer: ik ben een shuffleman. Het nadeel: zo nu en dan komt één van onze liedjes voorbij (lacht). Onlangs hoorde ik ‘Something Good’ – van ‘An Awesome Wave’ – en ik dacht: wow, we zijn ver gekomen. Qua productie is er een wereld van verschil tussen die plaat en ‘The Dream’.»
HUMO De Belgische indieband Portland heeft een lokaal hitje gescoord met hun cover van ‘Matilda’. Heb je die al gehoord?
NEWMAN «Nee, maar ik zal hen straks eens opzoeken.»
HUMO En de Måneskin-cover van ‘Breezeblocks’?
NEWMAN «Heeft Måneskin ons wérkelijk gecoverd? Ongelooflijk!»
HUMO Mumford & Sons, Paramore, Ellie Goulding, James Bay: waarom spelen zoveel andere artiesten jullie muziek?
NEWMAN «Geen idee. Ik weet niet eens of het een goed teken is. Misschien denken al die gasten dat ze onze songs gemakkelijk kunnen verbeteren (lacht).
»Ik kijk op YouTube graag naar Alt-J-covers die amper views hebben – je weet wel, slaapkamervideo’s die starten met de artiest die zijn of haar camera aanzet. Ik strooi dan met lieve en bemoedigende woorden in de commentaarsectie.»
HUMO Onder een schuilnaam?
NEWMAN «Nee hoor. Niemand weet wie ik ben, dus waarom zou ik me verschuilen? Ik denk dat veel collega’s van onze anonimiteit dromen. We spelen op de grootste festivals, maar worden op straat zelden herkend. Laten we dat zo houden.»
‘The Dream’ verschijnt op 11 februari bij Infectious/BMG.
Alt-J speelt op 10 juni op Best Kept Secret en op 1 juli op Rock Werchter.
