Big Thief
‘Mijn relatie met mijn vader was zéér problematisch, maar mijn doorzettingsvermogen heb ik wel aan hem te danken’
Ergens op de nieuwe Big Thief, hun langste plaat (een dubbelaar) met de langste titel (‘Dragon New Warm Mountain I Believe in You’), zingt Adrianne Lenker: ‘She talks to snakes and they guide her’. Het zou net zozeer op haarzelf kunnen slaan. Al sinds haar solodebuut in 2006 zet Lenker, als een moderne mystica, inspiratie om in 24-karaats goud. Benieuwd wat ze vandaag met mijn vragen zal doen!
(Verschenen op 13 februari 2022 in Humo)
‘Dragon New Warm Mountain I Believe in You’ laat misschien wel de meest Amerikaanse Big Thief tot dusver horen. Hun vijfde plaat werd opgenomen op vier locaties uitgestrooid over de Verenigde Staten – Upstate New York, Topanga Canyon in Californië, Tucson in Arizona en de Rocky Mountains, om precies te zijn. Het deed me stiekem hopen dat Adrianne Lenker (30) in kleermakerszit in een tipi in de bossen tevoorschijn zou floepen op mijn Zoom-scherm.
Helaas, het is een klein, kaal kamertje in Brooklyn vanwaar ze me te woord staat. Haar hoofd is kaalgeschoren, ze zit met haar ontbijt op de schoot – het lijkt wel een beeld uit een monnikenleven.
HUMO Big Thief was volop aan het touren ter ondersteuning van ‘U.F.O.F.’ en ‘Two Hands’, jullie doorbraakplaten uit 2019, toen corona toesloeg – het in februari 2020 geplande concert in het Koninklijk Circus halen jullie in juni in. Tot welke inzichten heeft de pandemie je gebracht?
ADRIANNE LENKER «Zonder corona waren we blijven touren. Vroeger stelde ik dat eindeloze reizen en shows spelen nooit ter discussie: het is nu eenmaal wat je doet als je een bandje hebt, dacht ik. Ik genoot er ook wel van, hoor. Ik ben sterk en veerkrachtig, ik kan gelijk waar slapen en eet wat ze me voorzetten. Maar door er begin 2020 van de ene dag op de andere mee te stoppen, ben ik mentaal en fysiek gecrasht. Ik had een burn-out.
»Sindsdien ben ik gaan inzien hoe intens dat bestaan is. En hoezeer het gedreven wordt door kapitalisme: als je niet constant onderweg bent, heb je geen inkomen, hè. Op het einde van sommige tours, weet ik nu, was ik eigenlijk niet meer in staat mezelf helemaal te geven op het podium.»
HUMO Hoe ben je er weer bovenop geraakt?
LENKER «Ik ben naar Massachussetts gevlogen om in te trekken bij mijn zus. Al sinds mijn 21ste was ik niet meer zo lang onafgebroken op één plek geweest. Toen ik er aankwam, sneeuwde het volop. Naarmate de lente naderde, smolt het sneeuwtapijt weg voor mijn ogen. Ik zag de knoppen op de takken groeien en openbarsten tot blaadjes. Ik kon me niet meer herinneren wanneer ik dat nog bewust had meegemaakt, het ene seizoen dat in het andere overgaat. Traag genoeg leven om de natuur te zíén veranderen – iets coolers bestaat er niet.
»Ook gitaarspelen deed wonderen. Ik heb de soloplaten afgewerkt die in oktober 2020 zouden verschijnen, ‘Songs’ en ‘Instrumentals’, en dacht dat het daarbij zou blijven, maar als vanzelf begon ik ook al aan songs voor de nieuwe Big Thief. Diep in mijn hart voelde ik hoe belangrijk het was om te schrijven, daar in de bossen.»
HUMO Hoe wist je of zo’n nieuwe song solo- dan wel Big Thief-materiaal was?
LENKER «Schrijven is voor mij: mezelf legen. Ik laat songs opwellen en schrijf ze neer. Op dat moment zijn ze nog een mysterie voor me. Hun precieze betekenis begrijp ik pas na verloop van tijd, en dus ook: of ze eerder op een soloplaat of eentje van Big Thief passen. Ze bepalen vooral zélf waar ze terechtkomen.»
HUMO ‘Songs’ was een break-upplaat, en ook op ‘Dragon New Warm Mountain I Believe in You’ sijpelt dat thema door. ‘Waiting for my woman to call’ zing je in ‘12,000 Lines’.
LENKER «‘12,000 Lines’ is begonnen als een break-upsong, maar algauw ging hij over de paniek die je overvalt als je een belangrijk iets of iemand verliest. Op dit moment verklankt hij mijn zoektocht naar de ultieme moeder, naar degene van wie ik me sinds mijn geboorte verwijderd voel. Naar iemand die zegt: ‘Kom hier. Jij bestaat, ik hou van je.’ Misschien is het God wel (lachje).»
HUMO ‘She has the poison inside her/ She talks to snakes and they guide her’ zing je in ‘Sparrow’: dat móét wel Eva in de tuin van Eden zijn.
LENKER «Of een universele ‘zij’: de veroordeelde en onderdrukte vrouwelijke geest. Het is toch onvoorstelbaar hoe het Bijbelse ontstaansverhaal vrouwen met zonde en schuld heeft beladen? Eva die met de slang praat, dat is een duivels beeld, ze maken een heks van haar. Maar in ‘Sparrow’ draai ik het om: ‘Hell yeah, ze praat met slangen, ze belichaamt een kracht – ze boezemt angst in!’ Het voelde zo goed om die verzen te zingen (lacht).»
HUMO Je bent opgegroeid in een streng religieuze gemeenschap in Indianapolis. Op je 17de liep je weg van huis, maar afgaande op je teksten is het religieuze niet uit jou verdwenen.
LENKER «Is er een hogere macht? Wat betekent spirituele kracht voor mij? Over zulke vragen denk ik veel na, ja. Ik heb geen problemen met religie, wél met hoe ze wordt misbruikt. Neem nu hoe schaamte in onze cultuur is ingebakken geraakt: dat móét wel bedacht zijn door mensen, om anderen te manipuleren. Leonard Cohen zei ooit: ‘Ik geloof niet in gelijk welke versie van God die ik zelf kan bedenken.’ Ik kan me daar volledig in vinden.»
HUMO Nadat je Indianapolis was ontvlucht, ben je muziek gaan studeren. In Boston slaagde je zonder de vereiste adelbrieven voor het toelatingsexamen van het Berklee College of Music. Waar haalde je die zelfverzekerdheid vandaan?
LENKER «Mijn relatie met mijn vader was zéér problematisch – details wil ik daar niet over kwijt. Maar mijn doorzettingsvermogen heb ik aan hem te danken. Toen ik 12 was, zette hij me alleen op de bus om gitaarlessen te gaan volgen. Op mijn 14de leerde hij me al autorijden, zodat ik hem van zijn werk kon oppikken, ook al had ik geen rijbewijs. Daardoor dacht ik al heel jong: ik ben sterk, ik ben volwassen. En ik wist toen al wat ik wilde: de plek waar ik opgroeide verlaten en muziek maken. Dat ik platzak was, kon me niet van Berklee weghouden.»
HUMO Naar welke muziek luisterde je thuis?
LENKER «Naar Pat Metheny en U2, de muziek waar mijn vader naar luisterde en waarvan hij verlangde dat ik ze naspeelde op gitaar. Mijn moeder luisterde naar Cocteau Twins en Talking Heads – zij had een betere smaak (lacht). Rond mijn 14de ben ik me gaan losrukken van de muziek van mijn ouders en begon ik te luisteren naar Bob Dylan, Joni Mitchell, Leonard Cohen, Elliott Smith en niet te vergeten PJ Harvey: ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk zij voor me is geweest. Dat hoor je ook in onze muziek.»
HUMO Het is lang geheim gebleven, maar in de begindagen van Big Thief waren gitarist Buck Meek en jij een getrouwd stel. Na jullie scheiding werd Big Thief naar eigen zeggen ‘een hechtere groep’. Hoe verklaar je dat?
LENKER «Het was moeilijk om onze scheiding te verwerken terwijl de groep voortdeed als vanouds, maar het is ons gelukt. We zijn er als herboren uitgekomen. Dat heeft onze muziek gevoed en de groep – inderdaad – sterker gemaakt. Ik beschouw Buck nog altijd als familie.
»Mensen die doodgaan, relaties die eindigen: het zijn oefeningen in loslaten. Je kunt ervoor kiezen om dat niet te doen, maar dan wordt het leven een pijnlijke aangelegenheid. Ik voer die strijd ook elke dag, hoor – leren loslaten én mijn hart openhouden.»
HUMO Eind deze maand gaan jullie op rondreis met de nieuwe plaat. Met het oog daarop: welke lessen heb je getrokken uit je burn-out?
LENKER «Ik heb me voorgenomen om werk te maken van nieuwe, gezonde routines. Welke dat precies zullen zijn, weet ik eerlijk gezegd nog niet. Eén ding weet ik wél: ik wil mezelf voortaan verzorgen on the road in plaats van mezelf te pijnigen.»
‘Dragon New Warm Mountain I Believe in You’ is verschenen bij 4AD.
Big Thief speelt op 28 juni in het Koninklijk Circus in Brussel en op 3 juli om 14.10 in The Barn van Rock Werchter.
