Blootplaatjes
Naakt op elpeehoezen: ‘Zou ze het ook gedaan hebben met een minder ‘mooi’ lichaam?’
Lana Del Rey, Beyoncé, Rosalía, Sudan Archives: opvallend veel succesvolle, vernieuwende, zelf-verzekerde leading lady’s van de pop gaven zich recent half-, redelijk, dan wel compleet bloot op de hoes van hun nieuwe plaat. Kunst, kitsch, toeval of trend? Vroeger dienden gratuite tieten en geïnsinueerde seks om meer platen te verkopen, vandaag is het eigen vel voor vrouwen een dankbaar middel om het heft in eigen handen te nemen. Van sexploitation tot empowerment: een beknopte geschiedenis in 20 hoezen, met uitleg van kenners en ervaringsdeskundigen.
DE ONVERWACHTSTE (1)
Lana Del Rey: ‘Did You Know That There’s a Tunnel Under Ocean Blvd’ (2023)
De release van haar negende plaat verschoof Elizabeth Woolridge Grant een stukje naar achteren (voorlopig hebben we 24 maart aangekruist) maar de hoesfoto’s stuurde ze wel al de wereld in. Om de heisa meteen achter de rug te hebben? Goed gezien: hoewel ze dit keer de hulp kreeg van een sterke gastenlijst, met onder anderen Jon Batiste, Jack Antonoff, Father John Misty, en Zach Dawes, wordt voorlopig alleen over die anderhalve ontblote borst gepraat. Niet slecht: het past in elk geval bij haar lyrics, waarin ze met de jaren ook almaar vrijelijker over haar twijfels en onzekerheden ontboezemt. (Bonus: volgens één van de theorieën die onder fans de ronde doen, is de ‘tunnel’ uit de titel een metafoor voor haar vagina.).
Voor de cynici: Lana Del Rey zit sinds het veelgeprezen ‘Norman Fucking Rockwell’ (uit 2019) in één van haar succesvolste periodes, de kans is dus klein dat dit louter een kreet om aandacht is.
DE GEBLADERDSTE (2)
Isolde Lasoen: ‘Oh Dear’ (2023)
ISOLDE LASOEN «Ik sta redelijk bloot op de hoes van mijn soloplaat, die op 8 maart verschijnt. Eerst hadden we een traditionelere portretfoto gekozen, maar mijn vriend Piet Stellamans, die mijn foto’s maakt en de hoes heeft ontworpen, wilde verder zoeken naar iets sterkers, sfeervollers. De inspiratie kwam van een obscure seventiesplaat – we houden allebei van mooie hoezen en surfen geregeld rond op het internet. Ik ben blij dat ik me heb laten overhalen: deze hoes is specialer en tijdlozer, ik zie hem almaar liever. De vraag die ik al het vaakst heb gekregen: ‘Heb je geen tekenbeten opgelopen, daar in dat bos?’ (lacht)»
DE STEREOTIEPSTE (3)
Robert Palmer: ‘Pressure Drop’ (1975)
Ooit was het een beproefd recept voor een memorabele platenhoes: de volledig geklede mannelijke artiest poseert casual naast een – voor het contrast, de lol en de versiering – naakte vrouw. Zie ook ‘Small Change’ (Tom Waits), ‘See Jungle! See Jungle! Go Join Your Gang Yeah! City All Over, Go Ape Crazy!’ (een pastiche van ‘Le déjeuner sur l’herbe’ door Bow Wow Wow), ‘Love in C Minor’ (Cerrone) en – zien is maar net geloven – ‘Recorded Live at the Open Face Sandwich Club’ (Eddie Mack). Het naaktmodel op de ‘Pressure Drop’-hoes is fotografe Carinthia West, muze van David Bowie, Mick Jagger en Ronnie Wood. Ze kreeg 150 Britse pond voor de shoot.
ISOLDE LASOEN «Voor mij kan veel als het over bloot gaat, maar er is een verschil tussen een statement en iets dat gewoon vulgair is. De hoes van een plaat is de cover van de Playboy niet. ‘Kijk, een mannenverslindster!’ – als dat de boodschap is, pas ik.»
DE BAANBREKENDSTE (4)
John Lennon & Yoko Ono: ‘Unfinished Music No. 1: Two Virgins’ (1968)
HELEEN DEBRUYNE (Humo-columnist) «In het begin ging het bij bloot op platenhoezen bijna altijd om vrouwen, die bovendien vooral dienden om de boel op te leuken. Vrouwelijk naakt, ingezet door mannen ter vermaak van andere mannen. De seksuele revolutie van de jaren 60 en 70 was dus vooral een bevrijding voor de mannen. John Lennon en Yoko Ono doen daar duidelijk niet aan mee. Dit is écht naakt, in de lijn van de tegencultuur van toen. Terug naar de natuur, als het ware. Zie ook: de originele hoes van ‘For the Roses’ van Joni Mitchell uit 1972.»
DE RECHTTOE RECHTAANSTE (5)
Reena Riot: ‘Nix’ (2019)
NAOMI SIJMONS (Reena Riot) «De hoesfoto van mijn debuut, een kunstwerk van Jan Verstraeten, moest vooral een uiting van creativiteit worden. Ik was op het idee gekomen door een droom waarin ik mezelf naakt op een platenhoes had zien staan. Dat mijn toenmalige management me dat idee niet uit het hoofd heeft kunnen praten, beschouw ik nog altijd als mijn grootste overwinning. Het was me vooral om vrijheid te doen.
»Als je er per se een statement in wilt zien, zou dat minstens zozeer over okselhaar gaan als over borsten. Het was opvallend hoeveel mensen het daarover hadden: ‘Eikes, okselhaar!’ Vooral van vrouwen dan nog! Onnozele en paternalistische reacties waren er natuurlijk ook, zelfs uit zogenaamd artistieke kringen: ‘Het zal je wel om de aandacht te doen zijn.’ Of: ‘Je borsten tonen: makkelijk, hè. Zo zal je plaat wel verkopen.’ Terwijl er zoveel ergere manieren zijn om jezelf in de uitverkoop te zetten. Creatieve compromissen sluiten, bijvoorbeeld.»
LASOEN «De hoes van ‘Nix’ is erg moedig – ik zou het niet gedurfd hebben. Ik ben ze al in een gecensureerde versie tegengekomen: belachelijk, toch? De helft van alle mensen is vrouw, en we hebben allemaal aan een borst gehangen. Waar ben je dan mee bezig?»
DE KRACHTIGSTE (6)
Beyoncé: ‘Renaissance’ (2022)
NAOMI SIJMONS «Stoer is dit heel zeker, maar ik weet nog altijd niet goed wat ik ervan moet vinden. Eerst dacht ik vooral: zit ze nu op een glazen paard?! Blijkbaar is de foto gebaseerd op een schilderij.»
HUMO Inderdaad: ‘Lady Godiva’ van John Collier.
SIJMONS «Een lélijk schilderij dus (lacht).
»Maar goed, eindeloos erger dan een lelijke hoes vind ik dat mensen moeite hebben met dat bloot. Ik herinner me een Facebook-epistel van een witte heteroman die nota bene zelf muzikant is. Hij maakte zich druk over het vlees dat Beyoncé toonde en zag er een woke promostunt in. En hij oogstte zelfs applaus van zijn collega’s. Jezus, waar gaan we naartoe? Zulke mannen blijven zó achter.»
DE FLAUWSTE (7)
Roger Waters: ‘The Pros and Cons of Hitch Hiking’ (1984)
Het solodebuut van Roger Waters, één jaar voor zijn vertrek bij Pink Floyd, was een conceptplaat over een man in het holst van een midlifecrisis. De bijbehorende, wel erg vrijblijvende jongere billen waren die van naaktmodel en pornoactrice Linzi Drew. Mooie kont, lullige hoes voor een muzikant die ooit met Storm Thorgerson samenwerkte voor de legendarische covers van onder meer ‘The Dark Side of the Moon’, ‘Wish You Were Here’ en ‘Animals’.
DE NATSTE (8)
Sky Ferreira: ‘Night Time, My Time’ (2013)
Voor de hoes van haar debuut koos Sky Ferreira een kwetsbaar beeld van zichzelf onder de douche, gemaakt door regisseur Gaspar Noé. ‘Ik had niet verwacht dat de foto zoveel mensen op hun paard zou jagen,’ aldus de Amerikaanse zangeres. ‘De meeste kritiek kwam vreemd genoeg van mannen. Aan de andere kant: als niemand boos was geworden, zou ik me geen goeie feministe gevoeld hebben.’
DEBRUYNE «Is dit echt een feministische keuze? Ik snap dat het voor haar zo voelt, maar zou ze het ook gedaan hebben met een minder ‘mooi’ lichaam? En waar komt het verlangen vandaan om jezelf als seksueel wezen te presenteren?»
DE MODDERIGSTE (9)
The Slits: ‘Cut’ (1979)
De hoesfoto die tot schadevergoedingen leidde: een Londense chauffeur reed, afgeleid door een ‘Cut’-affiche, zijn auto in de prak. Hij stuurde de factuur naar het label van The Slits. Gitariste Viv Albertine, veel later: ‘We beseffen nu wel dat het verkeerd opgevat kon worden, maar eigenlijk was het de bedoeling om die foto – met die modder, die agressieve blikken – allesbehálve verleidelijk te maken.’
DEBRUYNE «Ook al wil je je afzetten tegen de male gaze, zoals The Slits, met zo’n hoes verhoud je je altijd tot de geschiedenis van het naakt. Naaktfoto’s neem je nooit in een vacuüm.»
DE MEEST OUDERWETSE (10)
Betty Thornton: ‘Tit for Tat’ (1946)
Uit de tijd dat vrouwen nog moesten doen wat mannen hun opdroegen. Ook als dat betekende dat ze zonder aanwijsbare reden moedernaakt achter een harp dienden plaats te nemen. En dat ze de songs op hun debuut titels moesten geven als ‘Naggin’ Will Not Hold a Man’ (vrij vertaald: ‘Stop met zagen, trut’), ‘I’m a Stationary Woman Lookin’ for a Permanent Man’ (‘Ik ben een hoer. Wanneer kom ik eens een degelijke vent tegen?’), ‘Mama’s Well Has Done Gone Dry’ (‘Moeders muis staat weer eens droog’) en – help! – ‘Find Out What They Like And How They Like It’ (‘Wat kan ik doen om mijn man beter te plezieren in bed?’).
DE VERKEERSVEILIGSTE (11)
Rosalía: ‘Motomami’ (2022)
Tegen schaafwonden zal ze weinig kunnen beginnen, maar hersenletsels hoeft Rosalía niet te vrezen op de hoes van ‘Motomami’. Volgens de ene was die een ode aan ‘De geboorte van Venus’ van Botticelli – de gelijkenis is er, minus de motorhelm. Anderen, opvallend vaak in Spanje, het thuisland van de zangeres, noemden het een door Miley Cyrus geïnspireerde val voor de commercie. Maar waarschijnlijk verwijst het beeld gewoon naar de tekst in ‘Hentai’: ‘Te quiero ride / Como a mi bike’ – uit de losse pols te vertalen als ‘Ik wil je berijden / Als mijn bike’. Rosalía: ‘Ik vraag me nooit af of een lied juist of fout is. Voor mij telt maar één ding: is het opwindend of niet?’
DE MEEST LOGISCHE (12)
PJ Harvey: ‘Dry – Demos ‘(2020)
Voor de hoes van haar rauwe, aan alle kanten schurende debuut uit 1992 poseerde Polly Jean met een knoert van een koortsblaas. Voor de recent uitgebrachte demoversies, een collectie kwetsbare, onopgesmukte, kaalgeslagen songs, toonde ze zich ook fysiek naakt.
DE MATUURSTE (13)
The Hotelier: ‘Goodness’ (2016)
Acht gepensioneerden au naturel op de derde plaat van deze Amerikanse rockgroep. Alles of niets, besloot The Hotelier toen enkele winkels de naaktmodellen op ‘Goodness’ wilden censureren: in plaats van alleen de intieme details te bedekken, verstopten ze de hele hoes.
DE ONDUIDELIJKSTE (14)
Lorde: ‘Solar Power’ (2021)
Onschuldige strandfoto of ‘Basic Instinct’-achtige beaver shot? Vermoedelijk het eerste, maar de dubbelzinnigheid is natuurlijk bedoeld. Leuk detail: de gecensureerde versie camoufleert de bilspleet met een felle lichtstraal, waardoor het lijkt alsof Lorde de enige zangeres is uit wier gat de zon écht schijnt.
DE MEEST ICONISCHE (15)
The Jimi Hendrix Experience: ‘Electric Ladyland’ (1968)
Tijdloze hoes, met 19 naakte vrouwen en nul Jimi’s. Oorspronkelijk wilde de zanger-gitarist een groepsfoto geschoten door Linda Eastman (die in ’69 zou trouwen met Paul McCartney) op zijn derde studioplaat: de muzikanten die met enkele kinderen poseren bij het ‘Alice in Wonderland’-standbeeld in Central Park, New York. Tot zijn ergernis zag zijn Britse label dat anders. Fotograaf David Montgomery vond de meisjes in Londense clubs: ‘Wil je voor 5 pond topless op de hoes van de nieuwe Jimi Hendrix staan?’ Pas tijdens de shoot kregen ze de vraag om – voor 3 pond extra – ook hun slipje uit te doen.
SIJMONS «‘Electric Ladyland’ is mijn favoriete plaat met naakt op de hoes. Vooral omdat het naakt veel natuurlijker en echter overkomt dan wat je tegenwoordig meestal ziet.
»In de begindagen van Facebook heb ik het eens gewaagd om de hoes op mijn wall te posten. Niet lang daarna blokkeerden ze mijn profiel. Puriteinen aan de overkant van de oceaan die bepalen wat wij aanvaardbaar mogen vinden: dat wringt. Ik vind die censuur vooral jammer voor de maker van zo’n foto. Een museum is toch ook een publieke plaats waar veel bloot te zien is?»
DE ONNOZELSTE (16)
WasnatcH: ‘Front to Back’ (2013)
Uit de deelverzameling tussen ‘Poedelnaakt’ en ‘Van de hond zijn kloten’. Hebben op soortgelijke wijze min of meer geslaagde punchlines: ‘The LHI Years: Singles, Nudes & Backsides (1968-71)’ (Lee Hazlewood), ‘Hefty Fine’ (Bloodhound Gang) en in zekere zin ‘Push Push’ (Herbie Mann). Niet grappig, alleen raar en vrij tot zeer gestoord: de fotoversie van de hoes van de Ted Nugent-plaat ‘Love Grenade’, waarop een jonge vrouw naakt en samengebonden als een geplukte kalkoen op een overschotel ligt, met een granaat in de mond.
DE NSFW’STE (17)
Death Grips: ‘No Love Deep Web’ (2012)
Geschoten in de toiletten van het legendarische Chateau Marmont in Los Angeles: de derde drumstick van groepslid Zach Hill.
DE HALSBREKENDSTE (18)
Bat for Lashes: ‘The Haunted Man’ (2012)
NATASHA KHAN (Bat for Lashes zelf) «Ik had een foto gezien van een naakte vrouw die een wolf rond haar nek had hangen. Dat wilde ik ook, maar dan met een naakte man. Zonder make-up en zonder fotoshoppen, bovendien: het contrast met hoe vrouwen meestal worden opgevoerd in de media werd er alleen maar duidelijker door.»
DE STIJLVOLSTE (19)
Roxy Music: ‘Country Life’ (1974)
Poseren voor de haag: Constanze Karoli en Eveline Grunwald, respectievelijk de zus en de vriendin van Michael Karoli van Can, vrienden van Roxy Music. De hoesfoto is stijlvol, dynamisch, krachtig, veelzeggend en kunstzinnig genoeg om niet gratuit te ogen. In diezelfde categorie: ‘Push the Sky Away’ (Nick Cave) en ‘Revolution 69’ (The Lovin’ Spoonful).
DE COMPLEET OVERBODIGSTE (20)
Small Black: ‘Limits of Desire’ (2013)
Waarom?!
