Neil Young, niet op Spotify, maar wel in Humo: ‘Ik heb op veel vlakken een nieuw begin gemaakt’

Hij hield klompvoet bij stuk, dus vindt u geen Neil Young meer op Spotify: de Godfather of Grunge blijft niet bij een platform dat ook podcaster en vaccinbroebelaar Joe Rogan onderdak biedt. Old man yelling at clouds, of heeft hij een punt? En waar vindt hij überhaupt de tijd en energie om zich daarover op te winden? Vorige maand bracht hij ‘Barn’ uit, hij schreef een debuutroman (!), bouwde een nieuw nest met ‘Kill Bill’-actrice Daryl Hannah, bereidde nieuwe ‘Archives’-compilatieboxen voor, rouwde tussendoor om één van zijn beste vrienden, en maakt zich op om de verloren plaat ‘Toast’ eindelijk aan de wereld toe te vertrouwen. ‘Mijn focus ligt op dit moment bij de planeet én bij een ander soort muziek. Als een CSNY-reünie daar ooit bij zou aansluiten: waarom niet?’

Voor ons Zoom- interview heeft Neil Young (76) zijn camera uitgezet. Hij kan ons zien, maar wij hem niet – precies zoals hij het graag heeft, voegt hij eraan toe. We weten dus evenmin van waar hij ons te woord staat: zijn huis in Colorado of zijn nieuwe buitenverblijf nabij Omemee, Canada, waar hij ook is opgegroeid. Of de schuur die we kennen van de ‘Barn’-hoes, een speciaal voor dit project gebouwde constructie zo groot als een bescheiden parochiekerk. De songs van die plaat – zijn 41ste en de 14de met Crazy Horse, zijn trouwste band of brothers: Billy Talbot, Ralph Molina, Nils Lofgren – werden er live opgenomen.

– Waarom moest het daar? Voldeed een gewone opnamestudio niet?

NEIL YOUNG «De nieuwe songs vroegen om zo’n omgeving, vonden we. Het is een typisch Crazy Horse-idee. Moeilijk uit te leggen.»

– Het is niet de eerste schuur waarin je songs hebt opgenomen, en het zal niet de laatste zijn. Wat heb je met dat type gebouw?

YOUNG «Het is akoestisch erg dankbaar. Zo’n Noord-Amerikaanse traditionele oude, houten schuur is gebouwd met op elkaar gestapelde ronde boomstammen. De muren zijn gebogen of gekarteld, niet recht. Daardoor is het geluid er warm en zacht. Nooit schel of hard. Nooit overdonderend.»

– ‘Barn’ is een genuanceerd, kwetsbaar en hoofdzakelijk akoestisch werkstuk, terwijl we van Crazy Horse toch vooral monumentaal, imposant en episch gewend zijn.

YOUNG «Ik ben ongeveer een jaar geleden aan ‘Barn’ beginnen te schrijven. Daar zat van alles tussen – nu eens akoestisch, dan weer elektrisch, soms iets dat recht uit de sessies van ‘After the Gold Rush’ leek te komen (Youngs gevierde plaat uit 1970, red.). Technisch is er weinig dat Crazy Horse niet aankan, dus die variatie was geen probleem. Tijdens de opnames trokken we op verkenningstocht: we probeerden telkens gewoon wat, en we zagen wel waar we uitkwamen. Dat vooral de meer ingetogen songs de plaat hebben gehaald, zou je haast toeval kunnen noemen.

»Weet je, we hebben veel geluk dat we met deze band na vijftig jaar samen nog altijd onze zin kunnen doen.»

– Relaties die een halve eeuw blijven duren: ze worden zeldzaam.

YOUNG (knikt) «Poncho (bijnaam van de legendarisch Crazy Horse-gitarist Frank Sampedro, red.) doet niet meer mee, maar ook hij is toch zo’n 46 jaar blijven plakken. Een paar jaar geleden ging hij met pensioen – welverdiend. Hij heeft een fantastisch plekje in Hawaï waar hij graag zijn tijd doorbrengt, aan en ín het water. Hij is gelukkig en gezond. De hele band is blij voor hem, maar zelf wilden we liever doorgaan. En toen kwam Nils ook nog terug: fantastisch!»

– Heeft de rentree van Nils Lofgren – voor het leven lid van Crazy Horse én de E Street Band van Bruce Springsteen – de band nieuw leven ingeblazen?

YOUNG (monkelend) «Nieuw leven, nieuw leven... Nils is al sinds het prille begin één van de onzen, ook al is hij er tussendoor niet bij geweest, nu eens een paar jaar en dan weer een paar decennia. Dat hij weer meespeelt, voelt vertrouwd – voor ons en voor hem. Alsof hij is thuisgekomen na een lange reis. Plus: Nils beheerst veel instrumenten, waarvan een paar die niemand anders van ons kan bespelen. Zijn accordeonspel is sensationeel, bijvoorbeeld. En hij kan zo mooi fluiten!

» Voor een ander geluid zorgt zijn aanwezigheid dus sowieso, dat is wel waar. En dan zwijg ik nog over de energie die hij met zich meebrengt. Omdat hij bovendien een goeie luisteraar is, zijn onze jams er zeker niet op achteruitgegaan.»

– ‘Colorado’ uit 2019, je vorige plaat met nieuw materiaal, was er ook al één met Crazy Horse. Het is de afgelopen vijf decennia bijna nooit voorgekomen dat je twee Crazy Horse-platen na elkaar uitbracht. Waarom nu wel?

YOUNG «Dat ik het ook niet weet. De pandemie, zeker? Anderhalf jaar lang heb ik geen platen kunnen opnemen. Daryl en ik hebben wel een paar sessies opgenomen aan het haardvuur – misschien heb je die wel gezien op het internet. Toen het daarna weer tijd was voor een échte plaat, had ik geen zin in een solo-uitstap. Ik wilde volk om me heen!»

– De nieuwe schuur in Colorado is niet eens aangesloten op het elektriciteitsnet.

YOUNG «Inderdaad. We hebben generatoren gebruikt.»

– Ik vernam dat ‘Barn’ werd opgenomen tijdens een volle maan, omdat dat alles intenser maakt. Klopt dat?

YOUNG «Tijdens een sessie bij volle maan kom je vaker bij extremen uit: ofwel is het extreem goed, ofwel extreem slecht. ‘Barn’ hebben we vijf dagen vóór een volle maan opgenomen, maar ook een wassende maan is goed voor de creativiteit: je gaat er beter door jammen en improviseren. (Denkt na) Of zo ervaar ik het toch. Misschien dat een andere artiest die invloed niet eens opmerkt.»

SIAMESE BROEDERS

– De ongerepte natuur heeft altijd al een grote rol gespeeld in je werk. Wat heb je bijvoorbeeld met de grote Canadese gans, die in het nieuwe ‘Song of the Seasons’ opnieuw vermeld wordt?

YOUNG «Ik ben een Canadees, hè. Ik zie de grote Canadese gans al mijn hele leven door de lucht klieven. Dat doet me telkens weer deugd. Maakt niet uit waar ik ze zie: in Canada, in een park in New York, overal duiken ze op. Prachtige beesten.»

– Ook je oude ranch in Californië, Broken Arrow, had verschillende schuren. Bekend is het verhaal van Graham Nash over die keer in ’71 dat hij je bezocht tijdens de opnames van ‘Harvest’. Om de nieuwe songs in optimale omstandigheden te beluisteren, had je twee gigantische boxen opgesteld: één in je huis, één in een schuur. Je nam Nash mee op een bootje op het meer. En om het stereogeluid bij te stellen, riep je van daaruit naar de oever: ‘More barn! Meer schuur!’

YOUNG (lacht) «Ik zat in een bootje, maar Graham bleef aan de oever. Dénk ik – het is een tijdje geleden, natuurlijk. ‘Meer schuur’ is een staande uitdrukking geworden, en een bron van hilariteit. Vijftig jaar later denken mensen er nog altijd met een glimlach aan terug wanneer ze naar ‘Harvest’ luisteren.»

– Een nieuw huis, een nieuwe levensgezellin... Wat is er nog veranderd nadat je had beslist om Californië in te ruilen voor Colorado?

YOUNG «Vóór de verhuizing voelde ik me niet zo best: ik had ademhalingsproblemen tijdens het slapen, om maar één probleem te noemen. Ook mentaal zat ik in een dip. Maar ik heb die problemen één voor één aangepakt, en sindsdien voel ik me veel beter. Ik heb op veel vlakken een nieuw begin gemaakt. Als je er gewoon voor gaat, is dat eigenlijk best cool – zeker op mijn leeftijd.

»Binnenkort gaan Daryl en ik nog eens terug naar de westkust, en dan zullen we ook neerstrijken op Broken Arrow. Ben (de zwaar gehandicapte zoon van Young en zijn ex Pegi, red.) woont er nog, samen met het team dat voor hem zorgt. Daarna gaan we verder naar het zuiden, waar we ook een uitvalsbasis hebben. Daryl had er vroeger al een huis, waar we nog een tijdje gewoond hebben, maar het is vernield tijdens de bosbranden van 2018.»

– Nog een nieuw begin: ‘Barn’ is je eerste plaat sinds de dood van Elliot Roberts, die meer dan vijftig jaar je manager was. Hij vertrok in 2019 naar de great barn in the sky.

YOUNG «Zo jammer dat hij deze plaat niet meer gehoord heeft. De band en ik vinden dat ‘Barn’ één van onze beste platen is geworden. Als we ernaar luisteren, voelen we ons oprecht goed over onszelf. We gaan er zelfs een beetje van zweven! Reken maar dat Elliot dat ook gedaan zou hebben.»

– Jij en Elliot leken wel Siamese broeders. Hij was je vriend en, wanneer het moest, je pitbull. Ook mij heeft hij meer dan één keer de weg naar jou versperd.

YOUNG «Ja, zo was Elliot (lacht). Ik mis hem, zijn gevoel voor humor... We belden elkaar vaak, soms wel tien keer per dag. Zijn dood heeft een enorm gat in mijn leven geslagen. En niet alleen in het mijne: iedereen mist hem. Maar we voelen zijn aanwezigheid nog. Hij zit ook in de film die Daryl heeft gemaakt over de opnames van de nieuwe plaat, en die ook ‘Barn’ heet: je ziet zijn foto naast één van onze versterkers staan. Precies waar hij altijd stond.»

– Ik ben als een blok gevallen voor ‘Young Shakespeare’, de weelderige, prachtvolle liveplaat die je vorig jaar hebt uitgebracht. Waarom koos je voor die specifieke concertregistratie uit 1971? Snuffel je door oude opnames tot je plots iets hoort waarvan je denkt: ‘Wow, die avond stond ik in vuur en vlam’?

YOUNG «Telkens als ik een goed concert terughoor, word ik blij. En denk ik onmiddellijk: mijn fans zouden dat óók zijn. Iedereen die er toen bij was, bijvoorbeeld, en die avond nog eens wil beleven. Voor hen is een release als ‘Young Shakespeare’ een cadeautje.»

– Waarom wacht je er dan vijftig jaar mee?

YOUNG «Omdat ik in de jaren 70 al genoeg platen maakte.»

– De inspiratie stroomde toen nog als leidingwater?

YOUNG «Zo ging dat. Ik was een gelukzak: ik nam alles op wat ik kon bedenken, en dat ging maar door en door. Ik had niet eens de tijd om veel van de nummers ook fatsoenlijk af te werken.

»Maar je hebt gelijk, ‘Young Shakespeare’ is een bijzonder mooie plaat. Zonder Elliot zou ze er trouwens nooit geweest zijn. Hij heeft zijn schouders mee gezet onder ‘Archives’, de reeks waarin al die liveplaten verschijnen. Zijn brein stond nooit stil, het blééf maar nieuwe ideeën spuien. (Denkt na) Zonder hem zou veel van mijn werk er niet geweest zijn.»

GRANOLA

– Er gaan geruchten dat ook ‘Toast’ binnenkort te koop zal zijn. In 2001 besliste je om die donkere, trieste Crazy Horseplaat, die je toen net had opgenomen, in de kast te laten liggen. In 2021 blogde je er plots over: ‘‘Toast’ gaat over een relatie die op haar vervaldatum afstevent. Twintig jaar geleden vond ik ‘Toast’ zo deprimerend dat ik het niet over mijn hart kon krijgen ze uit te brengen.’ En nu?

YOUNG «‘Toast’ is een geweldige, unieke plaat. En ze is helemaal afgewerkt – in principe kan ze morgen de deur uit. Misschien komt het er in 2022 wel van, ja. Maar er zijn véél dingen die ik wil uitbrengen, en nieuwe songs zullen altijd voorrang krijgen op oude.»

– Onlangs heb je een lucratief voorstel afgewimpeld om rond te touren met ‘Harvest’, vijftig jaar na de release.

YOUNG «Zulke tournees zijn de dromen en plannen van promotoren en organisatoren, niet de mijne. Ik maak liever nieuwe songs met nieuwe mensen. Sommige muzikanten van vijftig jaar geleden zijn niet meer onder ons: moet ik hun partijen dan door iemand laten imiteren?

»Ach, het verleden is voorbij. Waarom zou je proberen het weer tot leven te wekken? Als het goed geconserveerd is, is dat ook helemaal nergens voor nodig.»

– Daar zit volgens jou de angel in de digitalisering van het muzieklandschap: moderne technologie, zeg je, brengt vaker wel dan niet kwaliteitsverlies met zich mee.

YOUNG «De voornaamste drijfveer van bedrijven als Apple zal altijd zijn: producten slijten. Telkens weer komen ze met iets nieuws op de proppen, want dat verkoopt. Met de oorspronkelijke kwaliteit van de muziek zitten ze minder in. Lageresolutiebestandjes op één of andere streamingdienst zullen nooit of te nimmer zo prachtig klinken als de analoge opnames van weleer. Ik kan die hele evolutie niet tegenhouden, dat weet ik ook wel. Maar ik kan er wél voor zorgen dat mijn oude platen beschikbaar blijven in de kwaliteit die ik me van vroeger herinner.»

– ‘Who’s gonna save the human race?/Where are the children gonna run and hide?’ klinkt het onheilspellend in ‘Human Race’, één van de tracks op ‘Barn’. Heb je nog hoop voor onze soort?

YOUNG «Ik zal altijd hoop hebben.»

– Ben je bang dat Donald Trump, die je aanklaagde nadat hij je muziek had gebruikt op zijn verkiezingsrally’s, een comeback zal maken?

YOUNG «Nee, hij stelt niets meer voor. We moeten nu in de eerste plaats zorg dragen voor Moeder Aarde. Je hoeft niet eens meer bijzonder goed te kijken om te zien dat het slechter en slechter met haar gaat. De wetenschap windt er geen doekjes om: als we onze kar niet onmiddellijk keren, gaat alles naar de knoppen. Al onze andere problemen verdwijnen daarbij in het niets. Je zult het zien: muziek, politiek – op een gegeven moment zal álles om het milieu draaien. Ook de aanhangers van een klimaatontkenner als Trump zullen dan beseffen dat zijn standpunt achterhaald is.»

– Je werkt al jaren aan een eigen roman, waarvan ik weet dat hij ‘Canary’ zal heten. Is het een dystopie?

YOUNG «Het is een sciencefictionroman. Maar dystopisch? Nee. Het verhaal speelt zich niet op aarde af. Het manuscript is al klaar, ik moet er alleen nog een paar illustraties bij maken. In mijn hoofd zie ik al wat het moet worden, maar achter mijn schildersezel ben ik er nog niet.»

– Naar aanleiding van de heruitgave van CSNY-klassieker ‘Déjà Vu’ uit 1970 sprak ik vorig jaar met David Crosby, Stephen Stills en Graham Nash. Omdat miljoenen fans op het antwoord zitten te wachten, deze vraag: wanneer doen jullie nog eens iets met z’n vieren?

YOUNG «Ik zeg niet nooit – dat zou onzinnig zijn – maar op dit moment ligt mijn focus bij de planeet én bij een ander soort muziek. Als een CSNY-reünie daar ooit bij zou aansluiten: waarom niet? Als het louter gaat om mond-op-mondbeademing door het verleden, pas ik.»

– Vroeger inspireerden nieuwe muziek en jonge bands jou vaak om zelf nieuwe richtingen in te slaan. Is dat recent nog gebeurd?

YOUNG «Er is erg veel nieuwe muziek, en ze is tegenwoordig ook altijd en overal beschikbaar – maar op de radio hoor je de allerbeste muziek van vandaag niet meer. De digitale wereld bevindt zich te ver van de mijne, en mijn inspiratie werkt nu ook anders. Ik wacht domweg op de muze, op het moment dat alle twijfels wegvallen en ik wéét wat ik moet doen. Moeilijk is dat niet. Ik moet alleen mijn ogen en oren openhouden.»

– In de nieuwe song ‘Shape of You’ zing je: ‘I’m old now, but I’m still dreaming’. Waar droom je van?

YOUNG «Dat verandert van dag tot dag.»

– Oké dan: waar droom je vandáág van?

YOUNG (lacht) «Van meer songs schrijven. Van meer tijd doorbrengen met Daryl. En op dit eigenste moment: van een kom granola. Mijn maag rammelt, mevrouw Simmons.»

– Laat het smaken, meneer Young.

© MOJO

‘Barn’ van Neil Young & Crazy Horse is uit bij Reprise.

Schrijf je in op onze wekelijkse muzieknieuwsbrief: