‘Stel je eens voor dat Sanda Dia wit was en al de rest gekleurd, no way dat die kerels nog vrij zouden zijn’

Wordt 2022 het jaar van K1D? De rapper uit Sint-Niklaas (echte naam: Badara Niasse) gooit hoe dan ook de hoogste ogen met zijn intense nieuwe single ‘F.B.W.L. (Intro)’, die straks wordt gevolgd door een ijzersterk album, ‘From Belgium with Love’. Hoe het ook zij, K1D zal nooit of te nimmer een blad voor de mond nemen.

K1D heeft een troef. ‘F.B.W.L. (Intro)’ heet ze. Het is een nummer dat niet zomaar rimpelingen maar heelder tsunami’s zou kunnen baren. Een toekomstige belpopklassieker. Noem het het pronkstuk van ‘From Belgium with Love’, zijn nieuwe album waarop hij zijn felgeschakeerde muzikale universum openvouwt. K1D is thuis in politiek getinte, sociaal geëngageerde hiphop, jazeker, maar evengoed in vinnige r&b-pop of gespierde, in testosteron gemarineerde partyrap.

In 2020, nog geen maand na de moord op George Floyd in Minneapolis en de daaropvolgende Black Lives Matter-protesten, bracht K1D het nummer ‘#RIOT’ uit. ‘Why I get treated like criminals / You know respect, I get minimal’, rapte hij in vlekkeloos Engels. ‘Cause I’m dark like the night / Me and my people gon’ fight.’ Hij fulmineerde er tegen racistische politie en tegen het gemakzuchtige internetactivisme van witte mensen.

‘F.B.W.L. (Intro)’ bouwt er enigszins op voort. “2020 been a joke”, rapt K1D, ‘Fuck your caption / Fuck your post / I get mad as shit when I scroll / Screaming ‘Black Lives Matter’ just to get attention / count likes, you’re a ho.’ De rapper haalt glimlachend zijn schouders op. ‘Ik haat de term woke’, zegt hij. ‘Kunnen we het niet gewoon ‘gezond verstand’ noemen? Kijk, er zijn zoveel andere dingen die je kunt doen om je tegen het racisme uit te spreken. Wie na George Floyd zo’n zwart vakje op zijn Instagram postte, verroert wellicht geen vin als hij een racistisch incident ziet. Of ze filmen de boel vanop een veilige afstand. Dat snap ik niet.’

SANDA DIA

‘F.B.W.L. (Intro)’ zal bij ons de nodige media-aandacht genereren omdat K1D er de dood van Sanda Dia aankaart, de student ingenieurswetenschappen aan de KU Leuven die het leven liet bij een mensonterende doop van de studentenkring Reuzegom. Dat er racisme in het spel was, staat voor K1D buiten kijf. Ook The New York Times kwam twee jaar geleden in een snoeihard stuk tot dezelfde analyse en zag ‘het racisme in Vlaanderen oprukken’.

‘Wat als het omgekeerd was?’ K1D stelt de vraag fijntjes, de ogen tot spleetjes geknepen. ‘18 gekleurde mensen die een witte jongen de dood injagen. Zouden die kerels nog vrij zijn, denk je? No way. Ze zouden zijn opgejaagd en vandaag allemaal achter de tralies zitten. Die elitaire studenten hebben Sanda de dood ingelokt. En achteraf tonen ze geen spatje berouw. Sanda’s familie moet al drie jaar leven met de dood van een kind en hebben nog geen enkele verontschuldiging gekregen. Op de koop toe zouden de daders straks de rechters en advocaten van morgen kunnen worden. Het is puur wit privilege. That’s Belgium.’

Hij heeft geen geduld met de stemmen die de zaak-Sanda Dia herleiden tot een tragisch incident waarbij van discriminatie geen sprake is. ‘Gaan we daar écht over discussiëren? Als we dát in vraag moeten stellen, heeft een conversatie geen zin. Nee, ik vind dat men daar in de media veel te licht mee omgaat. ‘Kan gebeuren’, zegt men schouderophalend. Wie het racisme in die misdaad niet wil zien, moet het maar zelf weten. Voor mensen van kleur is het erg vermoeiend om nog maar eens dat soort uitleg te moeten doen.’

TOKEN BLACK BOY

De Sint-Niklazenaar met Senegalese roots bespaart ons de persoonlijke anekdotes over racisme niet. Hoe een buschauffeur ooit het contant geld van zijn moeder en de kleine, bange K1D weigerde en razend zijn volle bus naar een politiekantoor reed om de vrouw aan te geven. Het dedain waarmee een leerkracht een gulzig lunchende K1D in de refter terechtwees (‘We zijn hier niet in de brousse’). De argwanende blikken die hij dagelijks moet verdragen wanneer hij zijn deur op slot doet aan het stationsplein van Sint-Niklaas te midden van de terrassen. ‘Amai, hoe kan die dat huis betalen?’, weerklinkt het er achter zijn rug. ‘Op het café pal tegenover mijn huis wapperen Vlaamse vlaggen’, zegt hij ietwat meewarig. ‘Ik sta elke ochtend op met zicht op de Vlaamse Leeuw.’

Kolonialisme noemt hij een van zijn favoriete onderwerpen. ‘I’m from Belgium where the old king kind of like Hitler’, zo stelt hij het in ‘F.B.W.L. (Intro)’. ‘Toen ik naar school ging, vertelden ze mij dat Leopold II de arme Afrikaantjes in Congo wilde helpen door er scholen en kerken te bouwen. Men wilde hen de beschaving bijbrengen. Er is mij nooit iets verteld over afgehakte handen. Ik heb nooit iets gehoord over verkrachtingen. Het woord ‘kolonisatie’ viel simpelweg niet. Geloof me: veel mensen met een migratieachtergrond hebben daadwerkelijk lang gedacht dat België hun grote redder was. Ik ook. Tot je eens wat dieper gaat graven op YouTube.’

Vindt hij het niet frustrerend dat hij nu pas, na jaren timmeren aan de weg, een breder publiek zou vinden met From Belgium with Love? ‘In de Belgische media kiest men drie à vier rappers per jaar die mogen fungeren als zogenaamde token black people. Alleen zij krijgen een zetje. Wellicht ben ik tegenwoordig een van hen en ik vermoed dat ik daarmee van geluk mag spreken, maar het voelt wrang aan. Het zal mij niet tegenhouden om mijn onverbloemde mening te geven. Als men mij vraagt om een kunstje op te voeren, om iets te doen wat ik niet wil doen, weiger ik. Dan heb ik maar wat minder Instagram-volgers of Spotify-plays. Ik ga niet de token black boy spelen die uitsluitend wordt uitgenodigd als het over Black Lives Matter gaat.’

‘From Belgium with Love’ verschijnt op 15/4.
K1D speelt op 1/5 in de AB, Brussel

(DM)