The Haunted Youth: ‘Mijn onzekerheden zijn me voor een groot stuk thuis ingepraat’

Met ‘Dawn of the Freak’ levert The Haunted Youth, de groep van Joachim Liebens (29) die in 2021 De Nieuwe Lichting won en die met ‘Teen Rebel’ de door corona opgesloten jeugd haar ultieme anthem bezorgde, nu ook z’n debuutplaat af. Liebens noemt ‘Dawn of the Freak’ één grote terugblik op zijn jeugd, en zijn bitterzoete indiepop blijkt even schatplichtig aan Abba als aan black metal. ‘De band, het publiek: iederéén is The Haunted Youth.’

De wat aftandse villa in Hasselt waar Joachim Liebens sinds enkele maanden met zijn vriendin en een vriendelijke Tervuurse Herder woont, lijkt wel uit een Jommeke-album geplukt. De statige fifties-traphal, de ouderwetse tegels: lang geleden zette een gezin hier zijn droom neer. Maar de wietlucht en de plastic skeletten overal maken snel duidelijk dat we níét in Zonnedorp zitten. Liebens wil het interview graag boven in zijn studio doen – het is er donker, Debbie Harry hangt aan de muur, buiten razen de auto’s over de steenweg. De ideale setting om het eerst nog even over ‘Teen Rebel’ te hebben, de song die niet mocht ontbreken op ‘Dawn of the Freak’. ‘Teen Rebel’ kan zo in een rijtje met ‘1979’ van The Smashing Pumpkins en ‘All I Need’ van Air, eeuwig jonge nummers over iets wat uiteindelijk toch onherroepelijk voorbijgaat: je jeugd.

HUMO Gek, pas tijdens de voorbereiding van dit interview besefte ik: ‘Teen Rebel’ heeft maar vier lijntjes tekst.

JOACHIM LIEBENS «Eigenlijk had ‘Teen Rebel’ een refrein, maar we hebben die extra regel tekst eruit gelaten om het orgeltje te laten shinen. Want eigenlijk praat dat orgeltje evengoed.

»Ik zeg niet wat die zin was, want binnenkort is hij alsnog te horen. We gaan een maxisingle uitbrengen van ‘Teen Rebel’ met daarop een versie mét dat zinnetje. Dat doe ik graag: een song uitbrengen, gevolgd door een bewerking ervan. Eerst een rockschijf maken en dan proberen hoe je er een dancenummer van kunt maken. ‘Teen Rebel’ wás overigens eerst een dancenummer, daarna pas is het een indiesong geworden.»

HUMO Welk beeld had je voor ogen toen je ‘Teen Rebel’ schreef?

LIEBENS «The Verve die ‘Bittersweet Symphony’ spelen op Glastonbury: zulke momenten. Dat iedereen het liedje onmiddellijk herkent. Mensen samenbrengen én tegelijkertijd mijn middelvinger opsteken. Loeihard gitaar staan spelen én je verbonden voelen met iedereen – dat het nooit bitter of toxisch wordt.»

HUMO Inmiddels heb je ‘Teen Rebel’ daadwerkelijk voor een festivalpubliek gespeeld. Wat voel je dan?

LIEBENS «Alsof ik mijn eigen droom beleef, heel raar. Door muzikaal bezig te zijn met mijn miserie had ik mijn miserie al verlicht. Intussen heb ik veel om me aan op te trekken: het publiek, de band…»

HUMO ‘Dawn of the Freak’, de debuutplaat van The Haunted Youth, noem je zelf ‘een terugblik op je jeugd’. Een buitenstaander denkt al snel: waarom ben je op je 29ste nog bezig met je puberteit?

LIEBENS «Ik wil meer dan één plaat maken, én ik wil dat al mijn platen afgewerkte verhalen zijn, mooie ronde cirkels. En iedere song moet een hoofdstukje zijn. Dat opdelen van mijn leven in hoofdstukken zorgt voor helderheid in mijn hoofd: ik kon beginnen bij het begin.

»Ik denk dat ik op mijn 25ste al duidelijk voelde: er is een bepaalde periode van mijn leven voorbij. Ik had toen al allerlei shit achter de rug. Ik heb al vaak gezegd dat het maken van de plaat therapeutisch was, maar dat is allemaal niet zo bewust gebeurd: ‘Hey, ik heb therapie nodig, laat ik een plaat maken!’ Nee, het ging heel natuurlijk.

»Ook al heb ik er een plaat aan gewijd: ik heb weinig heimwee naar mijn jeugd. Ik heb me pas heel laat echt kunnen ontplooien als persoon. En als artiest.»

HUMO Hoe kwam dat? Je weet duidelijk precies wat je wilt, en toch was je een laatbloeier.

LIEBENS «Ik heb altijd geweten dat ik dit hoorde te doen, maar ik werd heel lang tegengehouden door mijn eigen onzekerheden. Die waren me voor een groot stuk thuis ingepraat. Oké, het is normaal dat je ouders je proberen bij te sturen, omdat ze een stabiele toekomst voor hun kind willen. Maar bij mij waren er al problemen vanaf het eerste leerjaar. Ik was een typisch ADHD-kind. En mijn ouders waren heel klassiek en conservatief. Ik ben opgegroeid in een gezin waar ik uiterlijk wel paste, maar alles binnen in me leek wel compleet tegengesteld aan die omgeving.

»We woonden in een Engelse villa met drie verdiepingen, hadden een aangelegde tuin, gingen elke week op restaurant en ieder jaar naar onze zonnige bestemming en onze sneeuwige bestemming. Het was een leven waarvan veel mensen dromen. (Trekt aan z’n joint) En oké, als kind vond ik bepaalde aspecten awesome. Maar ik ben iemand die in een kraakpand wil wonen. Ik hou van ouwe, lelijke, vergane dingen. Dat inspireert me. Alles in mijn opvoeding stond haaks op wie ik werkelijk was. Dat uitte zich op school, thuis en vooral binnen in mezelf.»

ZOMBIEMODUS

HUMO Op je 13de belandde je in een instelling in Genk. Hoe kwam je daar terecht?

LIEBENS «Ik was ernaartoe gestuurd vanwege mijn gedrag. Ik misdroeg me gewoon. Maar alles wat ik daarná heb mispeuterd, was geïnspireerd door de zware gasten die ik in de instelling ben tegengekomen. Ik was de jongste daar, hè: 13, de rest was tussen de 14 en 17. Ze kwamen allemaal uit gesloten instellingen of uit probleemgezinnen. Ik was alleen maar onhandelbaar. Dat was al zo in de lagere school, eigenlijk al in de kleuterklas. Ik was heel impulsief.»

HUMO Ik moet nu denken aan ‘Fist in My Pocket’, een prachtig akoestisch slaapliedje op ‘Dawn of the Freak’: je zingt dat ‘je je vuist in je broekzak moet leren ballen’, níét erbuiten.

LIEBENS «Mijn ouders hadden me eens afgezet bij mijn oma omdat ze moesten gaan werken, en ik was net van school gevlogen. Ik had iemand pijn gedaan, iemand geslagen. Mijn oma zei: ‘Jongen, de volgende keer bal je je vuist in je broekzak, wat ze ook tegen je zeggen.’»

HUMO Weet je ook wat je zo agressief en onhandelbaar maakte?

LIEBENS «Vanaf mijn 7de kreeg ik rilatine, iedere dag. Later kwamen er nog andere pillen bij, uiteindelijk nam ik drie, vier verschillende dosissen medicatie per dag. Die medicatie maakte me heel gefocust: als ik ze niet nam, was ik verstrooid en sprong ik van de hak op de tak. Maar de keerzijde was wél dat er een muur ontstond tussen mij en de andere kinderen. Dat kwamen mijn vroegere chiroleiders me ook zeggen na mijn show op Pukkelpop: ‘Wij moesten je vroeger van je ouders dat pilletje geven, ook al wilden we dat eigenlijk niet.’ Ze zeiden ook: ‘Je was altijd heel druk, maar je was wél een blij kind. Tot we je dat pilletje gaven, dan ging je in zombiemodus.’

»Zeker in de eerste jaren van het middelbaar heeft die medicatie shit met me gedaan. Ik sliep niet meer en at niet meer, ik kreeg mood swings. Allemaal typische bijverschijnselen van amfetamines. En dat was vóór ik drugs begon te gebruiken, hè, voor ik zelfs maar wiet begon te roken. Door die medicatie voelde ik me leeg. Ik herinner me dat ik dat aan m’n ma vertelde. Haar antwoord: ‘Ja jongen, dat hebben we allemaal wel.’ Maar ik wilde dood, hè.

»De combinatie van al die dingen heeft me heel hard in mezelf geduwd. Ik zonderde me steeds meer af, kwam op den duur mijn kamer niet meer uit. Daar zat ik naar muziek te luisteren, of te tekenen of artwork te maken voor een band waarvan ik dacht dat ik die wel nooit zou hebben.»

HUMO Je was een outcast op school, maar hoe keken die oudere jongens naar je in de instelling? Je kwam uit een welgesteld gezin. Aanvaardden zij je?

LIEBENS «‘Je hebt rijke ouders, waar zit jij over te klagen?’ – in de instelling leefde dat natuurlijk héél fel. De eerste keer dat ze mijn ma te zien kregen, wisten die oudere gasten niet wat ze zagen, zo’n fancy chichi madammeke. Dus ja, zelfs toen ik bij de outcasts zat, was ik nog de outcast, het rijke manneke. In het begin hadden ze ook wat de pik op me, ze liepen me achterna of probeerden me te branden met een sigaret.

»Toch voelde ik me daar meer thuis dan waar dan ook. Ik was bang voor die mannen, maar ik vond het ook fijn om eindelijk eens bij andere weirdo’s te zitten. ‘Ha, jij bent ook van school gegooid.’ ‘En jij hebt ook iemand op z’n gezicht geslagen omdat je niet wist wat je anders moest doen.’»

HUMO Je hebt anderhalf jaar in die instelling gezeten. Hoe kwam je er uiteindelijk uit?

LIEBENS «De uitkomst van dat hele traject was: Joachim heeft een autismespectrumstoornis. Daarvoor had ik al acht psychologen gehad, verschillende soorten medicatie geslikt en tal van labeltjes gekregen.

»De instelling was ook meer mijn thuis geworden dan het huis van mijn ouders. Want je staat op met die gasten, ziet hun kop voor je naar school moet, met sommigen wandel je zelfs samen naar school. Dat worden vrienden, broers zelfs. In het weekend mag je naar huis, maar dan kom je daar binnen en vóél je dat wij-zij-gevoel. Alleen al het feit dat ze me naar die instelling hadden gestuurd, was voor mij genoeg om te denken: ik hoor er niet meer bij, jullie willen mij niet. En thuis werd over mijn ‘broers’ van de instelling gepraat alsof ze uitschot waren. Dus begon ik al het wilde gedrag dat ik in de instelling had opgepikt, thuis te tonen, om te laten zien dat ik ook iets had geleerd. En dat versterkte wéér dat wij-zij-gevoel.

»Daar, in die periode, ligt de echte basis van The Haunted Youth. Die jaren hebben me gevormd. Ik heb zoveel affiniteit met dat personage, dat archetype van de outsider, dat ik daar wel iets mee móést doen.»

SAMSON EN GERT

HUMO Heb je nog contact met je ‘broers’ uit de instelling? Wat vinden zij van The Haunted Youth?

LIEBENS «Ik heb met een aantal van hen nog contact, ja, en zij vinden The Haunted Youth zalig. In de instelling is ook de wereld van de black metal voor me opengegaan. Het begon al toen ik er een rondleiding kreeg: de begeleider liet me de kamers zien, en omdat hij me al een beetje aanvoelde, nam hij me mee naar die van een bepaalde gast. Ik kwam die kamer binnen en ik kwam thuis.

»Ik luisterde wel al naar hardere bands – Children of Bodom, Iron Maiden en Motörhead – maar ik woonde thuis nog in een kinderkamer, met een spooklampje van Oma’s Olifant in Hasselt. Ik was aan de binnenkant al een duivel en punk as fuck, maar ik werd helemaal gestyled als mama’s favorite boy, ik mocht mijn eigen kleren nog niet kiezen. En toen wandelde ik die kamer binnen, met posters van Dimmu Borgir, het lag er vol met leren armbanden met spikes en er hing een gitaar aan de muur. Ik had die gast nog niet ontmoet, maar ik wist: wij worden vrienden. Stilaan begonnen we te bonden – ik denk dat hij het ook wel leuk vond, zo’n klein manneke dat naar hem opkeek.

»Black metal is mijn punk geweest, muziek die zei: ‘Weet je wat? Ik hóéf er niet bij te horen. Fuck jullie allemaal, ik ga wel gewoon in de natuur en in die muziek zitten. Vaak waren black metal-nummers ook enkel soundscapes, één grote overdonderende wall of sound. Met die muziek wiegde ik mezelf in slaap.»

HUMO Waar komt die suikerlaag in je muziek vandaan, die shoegaze-achtige rozige romantiek?

LIEBENS «Van ‘Samson en Gert’, denk ik. Ik heb natuurlijk ook wel naar bands als My Bloody Valentine geluisterd, maar dat was pas toen ik schilderkunst ging studeren. Ik denk echt dat dat dromerige uit mijn kindertijd komt. Van ‘Samson en Gert’ ging het in feite rechtstreeks naar black metal. Pas daarna heb ik The Doors en Pink Floyd ontdekt. Want mijn ouders luisterden niet naar al die coole bands, die luisterden naar Laura Pausini en Il Divo – kakmuziek voor rijke mensen met een dure homecinema. Ik vond alles waar mijn ouders naar luisterden slecht. Buiten Michael Jackson misschien. En Abba.

»Misschien is dat nog de allerbeste omschrijving voor mijn muziek: ik wil dat mijn songs klinken als oude singles van Abba die jarenlang op een zolder stof hebben liggen vergaren en helemaal kromgetrokken zijn.»

HUMO De werktitel van Nirvana’s laatste plaat ‘In Utero’ uit 1994 was ‘I Hate Myself and I Want to Die’. Ik moest daaraan denken toen ik je single ‘I Feel Like Shit and I Wanna Die’ hoorde.

LIEBENS «Daar wist ik niet van. Dat zinnetje is spontaan in me opgekomen, al is de song ook wel geïnspireerd door een liedje van Molly Nilsson: ‘I Hope You Die’. Ik dacht eerst: ‘Huh? Wat een kuttitel.’ Maar dan hoorde ik de rest van de tekst, ze zingt: ‘I hope you die by my side’. Die donkere titel werd meteen versuikerd. Dat is de beste muziek voor mij: niet alléén donker, en niet alléén happy-flappy à la The Turtles. Nee, het wordt pas interessant als je die twee polen tegenover elkaar zet, dat je die spanning krijgt.

»Ik heb al veel reacties gekregen op ‘I Feel Like Shit and I Wanna Die’. Veel mensen zeggen: ‘Ik voelde me al kut en was bang dat die song me nog depressiever zou maken. Maar ik voelde me net béter nadat ik hem had gehoord.’»

HUMO Dat ‘I wanna die’, meen je dat? Of is het een metafoor?

LIEBENS «Het is beide. Het is een nummer voor iemand die een kutdag heeft gehad en gewoon even blij wil zijn en een dansje wil doen.

»Maar er zijn evengoed momenten geweest waarop ik hier écht niet meer wilde zijn. (Stilte) Soms hoor je dan een nummer en is er één zinnetje dat je iets vertelt over jezelf, op een manier die zo to the point is dat je geholpen wordt. Dat effect wilde ik bereiken bij mensen met ‘I Feel Like Shit and I Wanna Die’.»

HUMO Welke song van anderen heeft jou ooit op die manier geholpen?

LIEBENS «‘Why Won’t They Talk to Me?’ van Tame Impala. Dat gaat letterlijk over alleen op de speelplaats zitten: iedereen is het sociale spel aan het spelen, maar jij staat erbuiten. Ik was het kindje dat nooit gevraagd werd op verjaardagsfeestjes. Er kwam ook zelden iemand spelen. Nu, ik was ook een mega-intens kind, verstikkend voor de anderen, maar toen snapte ik dat allemaal niet. Ik was heel gefocust op de vraag: waarom hoor ik er niet bij? Waarom heb ik geen vrienden? Waardoor ik extra moeite ging doen om vrienden te maken, en zo het normale proces van socializen forceerde en uiteindelijk zelfs onmogelijk maakte.»

HUMO Je hebt het wellicht al meegemaakt dat mensen van toen naar je toekomen, na een optreden van The Haunted Youth bijvoorbeeld, en nu wél je vriend willen zijn. Hoe reageer je dan?

LIEBENS «Ik dacht altijd dat ik dan wrokkig zou reageren, maar dat is niet zo. Ik heb intussen genoeg tijd gehad om alles te overschouwen, en ook wel te beseffen: het was niet verwonderlijk dat ik bij de Chiro werd gepest. Want dat waren allemaal mannekes van 13, 14 jaar die allemaal fucking onzeker waren en maar aan één ding dachten: hoe kan ik die chick met d’r dikke tetten scoren? Op die leeftijd wil je seks, zuipen en cool zijn, en vooral ver weg blijven van wat niet cool is. Iemand zoals ik, met mijn gedrag, werd er meteen uitgeduwd: ik was die jongen die z’n pilletjes moest nemen.»

ZONDAGSROCKERS

HUMO In de zomer van 2021 speelde The Haunted Youth in het voorprogramma van dEUS op Leuven Air. Tom Barman heeft toen tijdens de set van dEUS een stukje ‘Teen Rebel’ gezongen. Kende jij eigenlijk iets van dEUS?

LIEBENS «Ik heb dat zelf niet gezien, ik zat toen achteraan, ze zijn me dat komen zeggen.

»Maar dEUS bestond voor mij niet. Ik kende enkel ‘Suds and Soda’, en zelfs dat nummer kon ik me niet meer voor de geest halen. Toen we die show met hen zouden spelen, heb ik hun muziek wel opgezocht. Om dan toch te beseffen dat ik heel wat nummers hérkende.

»Het inspirerende van die show met dEUS was: die mannen zien er een beetje uit als ouwe zakken, maar dan kwam Tom Barman backstage bij me zitten, en dat was alsof ik met een leeftijdsgenoot over muziek zat te praten. Eerst was dat een beetje een ongemakkelijk moment, omdat ik totaal niet wist wat ik moest zeggen. Maar hij begon gewoon: ‘Maat, ik heb je songs gehoord, en dat zijn echt goeie songs.’ Je zag dat hij dat oprecht meende.»

HUMO Heb je verder iets met Belgische bands?

LIEBENS «Weinig. Ik heb mezelf heel Brits en Amerikaans opgevoed. De enige Belgische band die me vroeger echt heeft geraakt, is Gorki. Dat was die gast met zijn hese stem en die rauwe songs die je tot in je hart raakten. Luc De Vos had een bepaalde breekbaarheid en oprechtheid – de oprechtheid, en ook de urgentie, van een kind nog.

»Als er íéts is waar ik niet tegen kan, zijn het wel artiesten die dat kind onderweg kwijtraken en van die zondagsrockers worden. Zitten ze heel de week bij hunne kleine, doen ze normale saaiemensenshit, om dan op vrijdagavond hun leren frakske aan te doen en een show te gaan spelen. Zo wil ik nooit worden.»

HUMO Straks word je 30. Ben je daarmee bezig, met die kaap der volwassenheid?

LIEBENS «Als je je bestaan laat leiden door cijfers of jaartallen, ben je gedoemd om ongelukkig te worden. Ik ben het gelukkigst als ik daar niet aan denk. En het ene moment voel ik me een kind van 3, het andere voel ik me 40. Ook al weet ik niet eens hoe het is om 40 te zijn. Maar ik kan soms écht zo gevoelig zijn als een peuter en liggen wenen op de schoot van mijn vriendin, als ik terugkom van een tournee bijvoorbeeld. Omdat het zo stresserend was.»

HUMO Wat stresseert je aan touren?

LIEBENS «De vijf-zes jaar vóór The Haunted Youth leefde ik compleet afgezonderd. Ik had beslist om te stoppen met mijn studie Schilderkunst in Brussel, omdat heel die kunstwereld me niet lag. Ik was 21 en had nog altijd niks bereikt in de muziek, en dat begon te knagen. Zes jaar lang heb ik eigenlijk alleen maar thuisgezeten. Ik ging niet op café, was dag in, dag uit met muziek bezig. En toen The Haunted Youth ineens ontplofte, nadat we De Nieuwe Lichting hadden gewonnen, was ik daar niet klaar voor – ik had er de sociale marge niet voor. Mijn leven vóór The Haunted Youth was het omgekeerde van de situatie op tour, want dat is net véél sociaal contact, véél mensen die iets van je willen.

»Het is zeer verleidelijk voor me om na de show backstage een joint te gaan roken en wat te chillen met de band, maar ik ga toch altijd even naar de merch, puur voor de mensen. Want in de zaal staat misschien een gast die je shit echt beleeft, en die je gewoon eens wil ontmoeten. Ik ben zelf ook zo geweest: ik ging naar de shows van Pond en deed er alles aan om achteraf te kunnen praten met iemand van de band. Kevin Parker heb ik nog altijd niet ontmoet, wél zijn entourage. Dan vroeg ik aan de gitarist: ‘Welke job deed je vóór de muziek?’ En dan zei hij: ‘Ik werkte in de bouw en ik kapte plafonds uit.’ Wow, die heeft ook geworsteld in zijn leven, dacht ik dan. Ik trok me daaraan op. Want op dat moment deed ik zélf kutjob na kutjob: ik heb bij de Alva gewerkt (bedrijvenpark in Hasselt, red.), in een fabriek nachtshifts gedaan, ik heb afgewassen… Dat soort gesprekken gaf me de moed om songs te blijven schrijven.»

HUMO Ook al gaat ‘Dawn of the Freak’ over de eeuwige outsider: je hebt met die songs véél mensen bereikt. Voel je je als bekend muzikant nu minder eenzaam dan vroeger, toen je een nobody was, of net eenzamer?

LIEBENS «Muziek heeft me gered, sowieso. Iedereen in de band, zelfs iedereen in het publiek is The Haunted Youth. Anders had ik mijn groep evengoed The Haunted Joachim kunnen noemen (lacht).

»Maar het is heel raar om van een complete outsider haast overnight iemand te worden met wie mensen bevriend willen zijn. Ineens begreep ik ook mensen die op school wél in de spotlights stonden, omdat ze megaknap waren of vroeg borsten hadden of coole kleren droegen. Die mensen hadden vaak iets heel terughoudends, en ineens snapte ik dat. Het is de onwennigheid van bekeken te worden.»

HUMO Heb je heimwee naar de tijd dat je anoniem over een festivalweide kon lopen?

LIEBENS «Vroeger ging ik vaak alleen op pad op festivals, nu kan ik niet eens een cola gaan halen of iemand wil met me op de foto. Toegegeven: er is een tijd geweest dat ik dat echt niet leuk vond. Zeker niet als ik een halfuur gekaapt werd door een gast van 60 die vroeger naar The Cure had geluisterd en ‘Broken’ echt ‘de max’ vond. Heel cute ergens, maar dan sta je daar ‘ja’ te knikken. En uiteindelijk denk je: gast, ik heb ook mijn plannen. Mensen die niet doorhebben dat ze je aan het kapen zijn, dat cassettebandje dat maar blijft afspelen: dat vind ik nog steeds heel vervelend. Omdat ik dan toch de indruk krijg: je wilt een stukje van mij.

»Maar als iemand heel verlegen komt vragen: ‘Mag ik misschien op de foto met u?’, dan vind ik dat meganice, daar kan ik nadien zelfs nog over dagdromen. Omdat ik die kracht of die positie nooit eerder heb gehad: dat ik iets kon doen voor mensen. Nu kan ik iemands dag goedmaken door gewoon even mee op de foto te gaan. Why the fuck not?»

‘Dawn of the Freak’ is uit bij Mayway Records.