The National: ‘Oude fans vinden onze samenwerking met Taylor Swift niet zo leuk’

Noem Bryce Dessner (46) gerust de George Harrison van The National: altijd in de schaduw van zanger Matt Berninger en broer Aaron Dessner, maar daarom niet minder onmisbaar. Hij is het, tenslotte, die het onvergetelijke ‘Fake Empire’ schreef. Hij is het die de emotionele spil van de groep uitmaakt. En hij is het die in de wereld van de klassieke muziek het respect afdwong van Philip Glass en Steve Reich. Op de nieuwe, bijwijlen zielsontroerende The National-plaat ‘First Two Pages of Frankenstein’ zijn z’n vingerafdrukken onmiskenbaar.

Voor veel fans van The National zal ‘First Two Pages of Frankenstein’ wennen zijn. Ver weg en lang geleden is de stadionepiek van ‘High Violet’ of de woede van ‘Alligator’: ‘First Two Pages of Frankenstein’ is stil, mijmerend, donker en dromerig. Voor de recensie moet u even verder bladeren, hierzo beginnen we bij het begin – die enigszins enigmatische titel – waarna Bryce Dessner met de deur in huis valt.

HUMO Ik heb m’n huiswerk gedaan. Ik heb de eerste twee pagina’s van Mary Shelleys ‘Frankenstein’ daadwerkelijk herlezen, zowel de proloog in briefvorm als het eerste hoofdstuk. Maar eerlijk gezegd: ik snap de titel van jullie nieuwe plaat nog altijd niet.

BRYCE DESSNER (lachje) «Dat kun je eigenlijk pas als je Matts verhaal van de voorbije jaren kent. Hij heeft een moeilijke periode doorgemaakt, worstelde met een depressie, was creatief totaal geblokkeerd – een allesopslorpend geval van writer’s block. Tijdens de pandemie is hij, zoals veel mensen, in een zwart gat gevallen. Hij wist simpelweg niet waarover te schrijven. Een jaar lang was hij verdwaald en alleen. Het is te zeggen: zijn vrouw Carin was wel bij hem, maar die twee zaten sámen in een roeibootje in het midden van de oceaan. Ze hebben lang moeten roeien om de kust weer te vinden. Toen hij ‘Frankenstein’ opensloeg, was er voor het eerst opnieuw land in zicht. Hij las enkele zinnen en opeens – páf! – had hij weer inspiratie.

»Ik vind het boek wel bij de plaat passen: het is een verhaal over monsters, over vervreemding, over liefde zoeken maar niet vinden. En een kerel die uit hoogmoed een monster schept dat plots een eigen leven gaat leiden: ook dat thema is ons niet vreemd.»

HUMO Want een plaat is ook telkens een monster dat een eigen leven gaat leiden?

DESSNER «Nee, zo bedoel ik het niet. (Denkt na) Het monster van Frankenstein is Matt zélf, denk ik. Of liever: het personage dat het van hem overneemt wanneer hij voor een publiek staat.»

HUMO Hij vertelde me eens dat hij altijd een kostuum moet dragen op het podium: ‘Anders kan ik niet worden wat ik móét worden om een goeie show neer te zetten.’ Je ziet hem altijd, al dan niet in het gezelschap van een fles wijn, een gevecht leveren tegen zichzelf.

DESSNER (knikt) «Het was heel oncomfortabel voor hem om elke avond zo parmantig over het podium te marcheren. Hij is er góéd in, en fantastisch om naar te kijken, dat wel. Maar het was niet goed voor hem. Dat podiumbeest heeft hem kapotgemaakt.

»Het was dus tijd om op een andere manier te gaan optreden. Vorige zomer hebben we getourd en ik zag toen een andere Matt. Hij was nog altijd even intens, maar hij vernietigde en passant zijn lichaam niet meer.»

HUMO Ik heb jullie toen op Live Is Live gezien. Jullie speelden daar al een handvol nieuwe songs, waaruit ik in mijn notitieboekje één tekstflard terugvond: ‘I was suffering more than I let on’.

DESSNER «Die komt uit ‘Tropic Morning News’, het nummer dat de eerste single van de plaat is geworden.»

HUMO En jullie sloten de set voor het eerst in meer dan een decennium niet af met ‘Vanderlyle Crybaby Geeks’, het akoestische meezingmoment.

DESSNER «We wilden vertrouwde patronen doorbreken. Als je al een paar decennia meedraait als artiest, begin je jezelf onvermijdelijk te herhalen. En ga je jezelf afvragen: ben ik er nog wel helemaal bij?

»De traditie om af te sluiten met ‘Vanderlyle’ heb ik destijds ingezet. Het was in het Ryman Auditorium, waar tot 2020 het beroemde wekelijkse countryconcert Grand Ole Opry werd opgenomen. Onze versterkers klonken misplaatst in die heilige countrytempel, en ik had een idee: ‘Gasten, wat als we eens iets proberen zonder microfoons?’ Eerst waren ze allemaal pissig (lacht). Maar het wérkte.»

HUMO Ik miste ‘Vanderlyle’ wel in Zeebrugge, moet ik toegeven.

DESSNER «We spelen het weer, hoor, alleen niet elke avond.

»Er staan op deze plaat trouwens ook enkele nummers, zoals ‘Eucalyptus’ en ‘Tropic Morning News’, waarin ik opvolgers zie van grootse meezingers als ‘Terrible Love’ en ‘Graceless’. Het was al lang geleden dat we nog eens zoiets geschreven hadden.»

HARD MEPPEN

HUMO Volgens de traditie vliegen de vijf leden van The National elkaar tijdens het maken van een plaat, en dan vooral tijdens de afwerking ervan, tierend in de haren.

DESSNER «Het is altijd vaste prik geweest: Matt maakte ruzie met mijn broer, ik maak ruzie met mijn broer, Bryan (Devendorf, drummer, red.) roerde zich... We dachten: uit grote spanning zal ook wel grote kunst komen. We waren als sportmannen die elkaar ter motivatie een goedbedoelde mep gaven. Alleen mepten we soms te hard. We hadden die filosofie op de spits gedreven. Het móést anders. We moesten opnieuw ontdekken waarom we eigenlijk samen zijn. Opnieuw vrienden worden, in plaats van alleen maar bandmaats.»

HUMO Wat hebben jullie daarvoor gedaan? Bowlen? Paintballen? Een bierfiets huren?

DESSNER (lacht) «Nee, we hebben simpelweg aan elkaar gevraagd: ‘Hoe gaat het met je?’ Want op den duur praatten we alleen nog over muziek, daarnaast was er amper interactie. Sinds ‘Alligator’ uit 2005 en ‘Boxer’ uit 2007 hebben we bijna continu getourd. The National was een genadeloos voortdenderende stoomtrein – en wij maar kolen scheppen. Onderweg begonnen de relaties te ontrafelen.

»Nu lijkt de band weer op wat-ie was in het prille begin, een groep vrienden die gewoon samen iets moois willen maken. Ik ben dus blij om te zeggen: tijdens het maken van deze plaat hebben we níét geruzied, integendeel. We hebben elkaar gesteund. Waren efficiënt en ambitieus. We deden opnieuw sámen waar we met z’n vijven goed in zijn.»

HUMO Het gaat jullie goed af, lief zijn voor elkaar.

DESSNER «Ik sta ervan versteld hoe gemakkelijk het is (lacht). We zijn als familie. Niet alleen letterlijk – in het geval van de broederparen: Aaron en ik, Bryan en Scott (Devendorf, bassist, red.) – maar ook figuurlijk. Matt is onze oudere broer. We houden van hem. We wilden alleen maar dat hij beter zou worden, dat hij uit dat donkere gat zou klauteren. (Denkt na) Er zijn veel geestelijke gezondheidsproblemen in de muziekwereld. Zeker als je lang bezig bent.»

HUMO ‘First Two Pages of Frankenstein’ is een donker werkstuk. Ik ben blij dat de afsluiter ‘Send for Me’ zo hoopvol is.

DESSNER «Ja... Om eerlijk te zijn: in totaal hebben we zeker 30 songs geschreven, waarvan er 11 op de plaat beland zijn. De andere zullen we waarschijnlijk ook nog uitbrengen.

»Je hoort dat de plaat in verschillende fases geschreven is. De vroege nummers, zoals ‘Tropic Morning News’, ‘Alien’ en ‘Grease in Your Hair’, zijn meer uptempo en pompend. De latere, zoals ‘Once Upon a Poolside’, ‘This Isn’t Helping’ en ‘Your Mind Is Not Your Friend’, zijn stiller, maar ook persoonlijker en directer. Ik hou van de spanning waarvoor die verschillende benaderingen zorgen.»

HUMO Toevallig: mijn favorieten komen allemaal uit de tweede categorie.

DESSNER «Die zijn erg emotioneel, hè. Matt is daar nu eenmaal erg goed in.»

SUFJAN MAILT

HUMO De drie gastartiesten op de nieuwe plaat kunnen qua fabelachtigheid aan elkaar tippen. De eerste is je goede vriend Sufjan Stevens, die meewerkte aan de openingstrack ‘Once Upon a Poolside’. Weet je nog wanneer je hem voor het eerst hebt ontmoet?

DESSNER «Sufjan was een fan van Clogs, mijn eerste band. Hij kwam altijd naar onze optredens en stuurde plots een e-mail rond: ‘Ik wil dat de gitarist van Clogs in mijn band komt spelen!’ The National werd niet eens vermeld (lacht). Maar het is wel gelukt: tijdens de tour rond zijn plaat ‘Illinois’ uit 2005 zát ik in zijn band.

»Toen we elkaar leerden kennen, bleken we buren te zijn. En dat zijn we in zekere zin nog altijd: in het noorden van New York delen we een oud boerderijgebouw, waar we ook een studio hebben. We zijn de beste vrienden en onze verhalen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Sufjan zit vervlochten in het DNA van The National, en ik ben te horen op al zijn platen. ‘Age of Adz’ uit 2010 is zelfs in onze garage opgenomen! En ik weet niet of ik dit mag prijsgeven, maar ik heb al een paar dingen ingespeeld voor zijn volgende plaat, waar hij volop aan bezig is.»

HUMO Over naar Phoebe Bridgers, die meezingt op ‘This Isn’t Helping’ en ‘Your Mind Is Not Your Friend’. Ik ken geen groter muzikaal talent dan zij.

DESSNER «Ze is altijd close met Matt geweest. Toen ze pas 18 was, heeft ze hem als songwriter om advies gevraagd. Sindsdien heeft ze vaak met ons op het podium gestaan. Toen ze ‘Sorrow’ zong, van ‘High Violet’, heeft ze het refrein zowat opnieuw uitgevonden. Grappig: ze heeft vaak ons voorprogramma verzorgd, maar nu zouden wij van geluk mogen spreken als we háár supportact mochten zijn. Hoe kun je nu níét verliefd worden op een nummer als ‘Kyoto’?»

HUMO De derde gast is de grootste: Taylor Swift.

DESSNER «Bij één van onze optredens in Brooklyn ben ik Taylor backstage tegen het lijf gelopen. Die avond hebben we veel tijd samen doorgebracht. Tijdens de pandemie, toen ik in een gîte in het zuiden van Frankrijk woonde, zocht ze opnieuw contact. Aaron zat toen in de studio, en zo zijn die twee aan een vruchtbare samenwerking begonnen (met onder meer de Swift-platen ‘Folklore’ en ‘Evermore’ uit 2020 als resultaat, red.).»

HUMO Als je met iemand samenwerkt die zo beroemd is als Taylor Swift – pakweg Bruce Springsteen of Steve Reich – heb je dan op voorhand verwachtingen over hoe hij of zij zal zijn?

DESSNER «Bij mijn helden ben ik vaak verrast hoe aardig ze zijn. Bruce Springsteen is oprecht de vriendelijkste, liefste kerel die je je kunt voorstellen. Van de drie namen die je opnoemt, vond ik Steve Reich de engste, omdat zijn muziek zo verdomd intens en moeilijk om te spelen is.»

HUMO Ontmoet je veel The National-puristen die jullie associatie met Taylor Swift maar niks vinden?

DESSNER «Oude fans vinden die samenwerking niet allemaal even leuk, nee (lachje). Maar het valt gewoonweg niet te ontkennen: ze is een fantastische songwriter.»

HUMO Ze heeft de reputatie in een turbotempo muziek te kunnen schrijven.

DESSNER «Ze reageert, zeker voor een ster van haar kaliber, razendsnel. Toen we haar een versie van ‘The Alcott’ doorstuurden, duurde het – we hebben het getimed – welgeteld twintig minuten voor ze die track had herschreven en teruggestuurd. Dus ja.»

7 MINUTEN OUDER

HUMO Voor Big Red Machine, zijn project met Justin Vernon, heeft Aaron twee jaar geleden een nummer voor en over jou geschreven: het heet ‘Brycie’ en jij hebt het zelf gearrangeerd. Wat vond je ervan?

DESSNER «De relatie tussen Aaron en mij is hoofdzakelijk, euh, non-verbaal (lachje). Ik denk dat hij via dat nummer met me wilde communiceren: ‘Bedankt dat je zo’n goeie gast was toen we jong waren’ – zoiets. Hij had veel problemen als tiener, en ik heb altijd voor hem gezorgd. Dat doe ik eigenlijk nog altijd. Voor de cover van die plaat, ‘How Long Do You Think It’s Gonna Last?’, heeft hij een foto van ons als kinderen gekozen.»

HUMO Aaron en jij zijn een tweeling, en toch ben jij de grote broer?

DESSNER «Over het algemeen wel, ook al is hij dan zeven minuten ouder. Ik ben de zachte, Aaron heeft een moeilijkere persoonlijkheid. Hij is intens en briljant, wat soms een beetje tricky is. Als hij in de touwen hangt, help ik hem er weer uit. Dat is wat tweelingen nu eenmaal doen.

»Ik heb een goeie relatie met Aaron, maar ook voor ons als broers geldt wat ik daarnet over de hele band zei: als we willen blijven samenwerken, moeten we het werk ook op tijd en stond laten voor wat het is. En gewoon weer broers zijn.»

HUMO Tot slot: Quentin Tarantino heeft net zijn tiende en laatste film aangekondigd. Het was altijd zijn bedoeling om een vlekkeloos oeuvre te hebben, en te stoppen voor de aftakeling begon. Jullie zitten nu aan plaat negen.

DESSNER «Ik ben dankbaar dat we al zo lang hebben kunnen doen wat we doen, maar met onze zogenaamde erfenis ben ik niet bezig. ‘Erfenis’ vind ik een nogal patriarchaal woord: het mannelijke, machoachtige idee om je brandmerk achter te laten op de wereld! Who fucking cares?! Zullen we vergeten worden, ertoe doen, een hoofdstuk of een voetnoot zijn? Ik weet het echt niet.

»Ik heb het gevoel dat we als band nooit groter zijn geweest dan nu. De tickets zijn nog nooit zo snel uitverkocht geraakt. Ooit zullen we aftakelen – dat is ook een thema op deze plaat – maar na twintig jaar nog altijd dít gevoel hebben: dat is mooi. Onze muziek is op een bepaalde manier blijven kleven, ook al zijn we nooit zo cool geweest als The Strokes of Interpol.

»We hóéven ook niet meer verder te gaan met The National. Vroeger hing ons leven ervan af, nu zouden we kunnen stoppen en iets anders doen. En dat maakt het net beter: The National is geen noodzaak meer, het is een keuze geworden. Maar wel één die ik graag blijf maken.»

‘First Two Pages of Frankenstein’ verschijnt op 28 april bij 4AD.