Toekomstmuziek: dit worden de trends, groepen en hits van 2021

Een nieuw jaar, en dus kijken we vooruit: wat brengt de muzikale toekomst? Nemen robots de taak over van songschrijvers? Wordt Afrika het toonaangevende continent? En welke nieuwe genres en groepen zullen de algoritmes in 2021 op slinkse wijze onze afspeellijsten binnenloodsen? Humo tekent samen met een team muziekkenners negen trends uit. Iemand nog een streepje hyperpop?

1. EXPLICIETE VROUWEN

Laat ons beginnen bij één van de grootste hits van het vorige jaar: Cardi B en Megan Thee Stallion veroverden de wereld met ‘WAP’ (voor niet-ingewijden: kort voor Wet-Ass Pussy). Krasse metalknar Geezer Butler van Black Sabbath was gedegouteerd door het nummer, maar misschien is ‘WAP’ wel gewoon het begin van een clitoraal aangedreven muzikale revolutie? We vroegen het aan de Nederlandse Merel Baldé aka MEROL, bekend van ‘Hou je bek en bef me’.

MEREL BALDÉ «‘WAP’ is emanciperend, omdat het de conventies op z’n kop zet. Dat je me deze vraag stelt, bewijst hoezeer het onevenwicht in onze cultuur zit ingebakken: we vinden het normaal dat mannelijke artiesten voortdurend over seks zingen, maar als vrouwelijke artiesten het doen, is het ‘ongepast’.

»Je moet ‘WAP’ zien in een lange traditie van songs en bijhorende videoclips waarin vrouwen geseksualiseerd worden in een onderdanige rol. Het nummer is dan op z’n minst een verrijking – eindelijk hebben de vrouwen de touwtjes in handen. Dat bepaalde mannen steigeren bij ‘WAP’, zegt genoeg (lacht).»

HUMO Achter de schermen van de muziekindustrie regeren mannen. Ook aan de controverse rond ‘WAP’ verdienen ze geld. Wat is er dan empowering aan zo’n song?

BALDÉ «De emancipatiehark moet inderdaad nog flink door de muziekwereld worden gehaald.

»In mijn nummers ben ik feministisch, maar ook achter de schermen zet ik in op inclusiviteit. Zo maak ik mijn clips met vrouwelijke regisseurs. Niet om zogenaamd woke te zijn, maar omdat de beste teams nu eenmaal divers zijn. Ik ben ook mijn eigen labelbaas. Het is hard werk, maar alleen zo kan ik misschien een voorbeeld zijn en de muziekwereld een stukje eerlijker maken.»

HUMO Wat denk je: brengt de toekomst meer ‘WAP’s?

BALDÉ «Ik vind het vet om muziek te maken die taboes doorbreekt. Van mij kun je dus nog een hoop ‘WAP’s verwachten. Hopelijk is het dan ook al zo genormaliseerd dat we niet meer van een nieuwe ‘WAP’ spreken, maar gewoon van een nieuwe MEROL-track.»

2. WEG MET URBAN

Een blik in onze glazen bol leert ons: op 3 februari 2022 zal de VRT een MIA’s-ceremonie uitzenden die de populairste artiesten van 2020 én 2021 bekroont, een dubbele editie die het gevolg is van de coronacrisis. Er zal die avond ook geen award worden uitgereikt aan de beste artiest in de categorie ‘urban’. Die werd namelijk vervangen door ‘hiphop/r&b’. De MIA’s gaan zo de Grammy’s achterna, die in juni 2020 – de wereldwijde Black Lives Matter-protesten na de moord op George Floyd waren in volle gang – besloten de term ‘urban’ af te schaffen.

DVTCH NORRIS (rapper) «Het is al jaren een running joke onder mijn vrienden: ‘Alle muziek die niet wit is, noemen ze urban.’ Urban doet me denken aan graffiti en breakdance, aan de clichés uit de begindagen van de hiphop. Het is een karikatuur.»

GERRIT KERREMANS (algemeen muziekcoördinator VRT, MIA’s) «In eerste instantie schrokken we van de commotie. Toen we bij de MIA’s in 2017 ‘urban’ als nieuwe categorie lanceerden – Coely won dat jaar – hadden we daar nooit enige racistische bijklank in vermoed. Maar er was ook de reality check van 2020: wat als een deel van de artiesten in je categorie zich gekwetst voelt door de naam? We hebben onder anderen Lefto geraadpleegd, en hij vond de categorie ‘hiphop/r&b’ neutraler klinken.»

HUMO Leiden zulke semantische discussies de aandacht niet af van de échte problematiek rond discriminatie? Wat heeft BLM al écht teweeggebracht in de (Vlaamse) muziekwereld?

BLACK MAMBA (dj, radiomaker bij StuBru) «We mogen ons inderdaad niet blindstaren op uiterlijkheden: achter de schermen blijft de muziekindustrie weinig inclusief.»

DVTCH NORRIS «Men huurt nu wel meer mensen van kleur in, maar de hoge piefen blijven wit. Ik wil meer zwarten in hoge functies zien.»

TLP (dj, radiomaker bij Urgent.fm) «In de zomer van 2020 heb ik op de commerciële zender TOPradio een hele uitzending gewijd aan BLM, en ik heb toen erg veel negatieve kritiek gekregen van witte luisteraars. Na die uitzending heeft TOPradio mijn show stopgezet. Was er een verband?»

LEFTO (dj, radiomaker bij o.a. kioskradio.com en Worldwide FM) «Ik ben bij StuBru vertrokken om een veelheid aan redenen, maar dat de zender weinig bezig was met BLM, was er één van. Terwijl een openbare omroep net verandering kan teweegbrengen. StuBru is een scoutszender, maar net die jongeren op het platteland, die weinig in contact komen met stedelijke jongeren van andere origine, hebben baat bij informatie. Zodat ze niet automatisch denken: BLM? Dat zijn toch die zwarte jongeren in Brussel die alles kapotmaken?»

DVTCH NORRIS «Ik vraag me vaak af: maak ik het begin van échte verandering mee? Of is het allemaal tendentieus, zonder gevolgen? Krijg ikzelf nu veel media-aandacht omdat ik zwart ben, of omdat ik goede muziek maak?»

BEN VAN ALBOOM (Red Bull Elektropedia Awards) «Mensen kampen nu met opgekropte frustraties over wat al jaren scheef zit in de muziekindustrie. Ik hoop dat 2021 het jaar wordt waarin we meer in dialoog gaan. Ik weet het, dat klinkt erg kumbaya, maar de discussies worden tegenwoordig zo op het scherp van de snee gevoerd, dat het de zaken gewoon niet vooruithelpt.»

3. DE COMEBACK VAN DE GITAAR

Eind 2020 op covidproof bezoek in de DeeWee-studio’s in Gent, waar nét de laatste hand werd gelegd aan ‘Empty Dancefloor’ van Soulwax, orakelde David Dewaele: ‘Iets zegt me dat gitaarmuziek terugkeert in de nabije toekomst.’ Op onze vraag wat dat ‘iets’ precies was, kon de tot dj omgesmede rockgitarist helaas niet antwoorden. Dan maar Thibault Christiaensen van Equal Idiots om een woordje uitleg gevraagd.

THIBAULT CHRISTIAENSEN «De voorbije jaren zagen we al de revival van postpunk: bands als IDLES, Fontaines D.C. en Squid zijn alleen maar populairder geworden. Driewerf hoera, maar dé interessante nieuwe gitaargolf komt van down under. We hadden al King Gizzard & The Lizard Wizard en de ‘nekmatjes-revival’ met The Chats of Amyl and the Sniffers, maar de toekomst brengt nog méér goeds uit Australië, met punk- en gitaarbands als Psychedelic Porn Crumpets, Vintage Crop, Smarts, Stiff Richards, Civic, Dumb Punts en R.M.F.C.»

HUMO Hoe zit het down here met de Belgische gitaarscene? En wat mogen we verwachten in 2021?

CHRISTIAENSEN «De voorbije jaren was mijn frustratie dat jonge rockbands hier niet snel werden opgepikt. Omdat veel jeugdhuizen verdwijnen, verkleinen ook de speelkansen. En toen kwam de coronacrisis en kon je nérgens meer spelen (zucht). Het verlangen naar het wilde livegeluid van gitaarbands is daardoor groter dan ooit – luister maar naar jonge Belgische groepen als Je M’en Sex Please, Itches, Brorlab en Mitraille. In onze slaapkamers wordt er ook weer volop lofi gemaakt, met Stoop Kid, Barno Koevoet en Frankie Traandruppel. Allemaal Belgische namen om in de gaten te houden.»

4. HYPERPOP GAAT VIRAAL

Een trend zo nieuw dat er nog geen duidelijke naam voor bestaat. De ene noemt het internetpop, de ander gaat voor glitchcore. Wij kozen voor het sierlijker hyperpop.

HUMO Maar hoe klinkt dat nu precies?

JARRI VAN DER HAEGEN (muziekblogger op disconaivete.com, manager van o.a. Charlotte Adigéry en Tsar B) «Denk: véél autotune en nog meer glitch, erg digitaal klinkende geluidseffecten. A.G. Cook is zowat de godfather van hyperpop: hij runt het invloedrijke Londense label PC Music. Vanuit de niche sijpelt die sound de mainstream binnen. Popster Charli XCX werkte al samen met PC Music, Jónsi liet zijn nieuwe plaat producen door A.G. Cook, en BloodPop – nog zo’n naam uit de onlinecultuur – producet voor Justin Bieber en Madonna. De Londense muzikante Shygirl is een interessante nieuwkomer. En niemand kon in 2020 heen om het grensverleggende dolle duo 100 Gecs: zij werkten reeds samen met Charli XCX en – echt waar – Fall Out Boy.»

LEFTO «Ook Arca en Sophie behoren tot dat clubje. Hun experimentele sound met hedendaags pop- en hiphoprandje biedt een blik op de toekomst.»

VAN DER HAEGEN «Hyperpopproducers verstaan de kunst om een goed popnummer in elkaar te boksen dat er toch uitspringt. En met al die concurrentie op het internet is opvallen belangrijker dan ooit.»

5. AI STEEKT EEN TANDJE BIJ

Boude voorspelling: ‘Het tijdperk van de menselijke kunst is stilaan voorbij, want artificiële intelligentie zal betere muziek maken dan wij.’ Dat claimt althans Grimes, de popster die bij Tesla-baas Elon Musk inwoont. Maar hoever staan slimme computers al? De Nederlandse journaliste Karen van Dijk zocht het uit als organisator van het AI Songfestival.

KAREN VAN DIJK «Na de zege van Duncan Laurence op het Eurovisiesongfestival in 2019 (de eerste keer dat Nederland de liedjeswedstrijd won sinds 1975, red.) dacht ik: kunnen we niet gewoon artificiële intelligentie gebruiken om nog een keer te winnen? In samenwerking met de VPRO organiseerde ik een wedstrijd waarbij iedere inzending met AI moest zijn gemaakt.»

HUMO Sebastiaan, jij speelde een tijdje bij Amatorski, maar werkt nu hoofdzakelijk rond artificiële intelligentie bij het digitale communicatiebureau In The Pocket. Je nam ook deel aan het AI Songfestival. Hoe heeft jouw team de inzending ‘Princess’ in elkaar gestoken?

SEBASTIAAN VAN DEN BRANDEN «We lieten het algoritme melodieën, drumpatronen en akkoorden genereren. Wij pikten er de beste uit en lieten ze in elkaar passen. We hebben ook een tweehonderdtal lyrics van eerdere songfestivalnummers ingeladen, zodat de machine begreep hoe de tekst van zo’n lied in elkaar zit. De robot genereerde een nieuwe tekst, al hield die weinig steek. Maar ach, hoeveel Eurosongliedjes doen dat wél (lacht).»

HUMO Zien jullie AI de komende jaren de mainstream in sijpelen?

VAN DIJK «Artiesten als Björk, Grimes en Holly Herndon snuffelen nu al aan AI. Herndon liet een machine ontwerpen die onvoorstelbare klanken produceert – te horen op haar plaat ‘Proto’ uit 2019.»

VAN DEN BRANDEN «Net zoals de synthesizer in de jaren 70 reikt AI muzikanten nu mogelijkheden aan die ze zelf nooit hadden bedacht.»

HUMO Dj Lefto kan zich alvast niet vinden in de voorspelling van Grimes: ‘Voor emotie moet je nu eenmaal bij de mens zijn.’

VAN DEN BRANDEN «Een machine kan enorme volumes aan data – muziek, beelden, tekst – verwerken. Wij mensen gebruiken in onze kunst toch ook maar de indrukken die we opdoen? Ik vind het arrogant om te denken dat wij als levensvorm uniek zijn en dat niets aan onze intelligentie kan tippen. We staan er voor alle duidelijkheid nog ver af, maar ik acht het niet onmogelijk dat AI op een dag ’s werelds grootste hits schrijft.»

6. HET ONTWAKEN VAN BEDROOM POP

Wat voorafging: dankzij de computer hebben artiesten geen dure studio of producer meer nodig. En dankzij hun miljoenen volgers op sociale media hebben artiesten ook geen platenfirma’s of journalisten meer nodig. Die onafhankelijkheid leidde ook tot de opkomst van een muziekstijl met Billie Eilish als voornaamste icoon: bedroom pop. Ofwel: songs gemaakt door tieners, over je eenzaam en een loser voelen, maar dan op hapklare popdeunen gezet.

VAN DER HAEGEN «De opvallendste internationale namen in 2020 waren Benee, met de wereldhit ‘Supalonely’, en Remi Wolf: jonge vrouwelijke artiesten die de popmuziek een welgekomen jeugdige en frisse boost gaven – en gigantisch scoren bij hun al even jonge luisteraars, via TikTok en Instagram. Ze zijn misschien piepjong, maar wel wereldwijs: het is een generatie popprinsessen die niet per se staat te springen om met sterproducers te werken.»

HUMO Maar die sterproducers proberen hun bedroom sound wel te imiteren?

VAN DER HAEGEN «Je vóélt dat grote platenfirma’s die spontaniteit tegenwoordig trachten te imiteren, ja. ‘Tiens, welk dansje kunnen we verzinnen om van die nieuwe single van Ariana Grande een TikTok-hit te maken?’»

7. STREAMING DICTEERT DE WET

JEROEN DE PESSEMIER (The Subs, producer van o.a. Oscar and the Wolf) «Streaming is de nieuwe radio. Het zal almaar makkelijker worden om een carrière uit te bouwen zonder de hulp van klassieke radiozenders.»

BLACK MAMBA «Het is nu al zo dat wat viraal gaat op TikTok op de radio wordt gedraaid, en niet omgekeerd.»

DE PESSEMIER «Spotify zorgde ook voor de herwaardering van ambient en andere genres die ‘niet geschikt’ zijn voor radio. Algoritmes bepalen mee naar wat je luistert. Je kunt dat akelig vinden, maar misschien is dat wel eerlijker dan als radioluisteraar afhankelijk te zijn van een playlistvergadering?»

HUMO Algoritmes zorgen er al voor dat we via social media gemanipuleerd worden om voor bepaalde politici te stemmen. Dreigt die dystopie ook in de muziek?

DE PESSEMIER «Het is nu eenmaal zo dat een algoritme je méér van hetzelfde voedt, waardoor je in je genre kunt blijven vastzitten.»

BLACK MAMBA «Artiesten die populair willen zijn, moeten zich ook aanpassen aan de wetmatigheden van de streamingdiensten: nummers en zeker intro’s worden steeds korter.»

DE PESSEMIER «Dat is de fameuze ‘30 seconds benchmark’. Spotify telt een ‘play’ pas vanaf 30 seconden ononderbroken luistertijd. Als luisteraars wegzappen tijdens de eerste 30 seconden, wordt je stream niet geteld, klasseert het algoritme je song als ‘oninteressant’ en wordt hij niet meer gesuggereerd.»

BLACK MAMBA «Door streaming zijn albums nu ook vaak collecties singles, zonder enige samenhang.»

VAN ALBOOM «Wie weet luidt 2021 wel écht het einde in van de klassieke plaat? Het album als een verzamelaar van de singles die een artiest de voorbije maanden heeft uitgebracht, wordt de evidentie zelve. Enkel op die manier kun je in de toekomst maanden aan een stuk relevant blijven.»

8. DE TERUGKEER VAN DE FANCLUB

HUMO Wat schuift al dat streamen? Guy Garvey van Elbow en Nadine Shah hebben eind 2020 in het Britse Lagerhuis gesproken over de schamele inkomsten van streaming. Shah zei dat ze haar huur niet kan betalen, ondanks goeie recensies en veelvuldig aangeklikte songs.

CHRISTIAENSEN «Nu door corona de concerten zijn weggevallen, is pijnlijk duidelijk geworden hoe weinig inkomsten je uit streaming haalt. Met Equal Idiots hebben we een jaar gewerkt aan een plaat, en dus alleen maar kosten gemaakt, met het idee om na de release alles terug te verdienen door veel te spelen. En dan zie je al die liveshows gecanceld worden. Daar sta je dan, met lege handen.»

LEFTO «De politiek moet de streamingprijzen herzien – de marges zijn te klein voor artiesten.»

VAN ALBOOM «Door de coronacrisis is gebleken dat artiesten véél te afhankelijk zijn van touren, waardoor ze volop andere inkomstenbronnen zoeken. Of het nu via OnlyFans zal zijn, of iets anders: ik zie meer en meer artiesten in de toekomst hun eigen platform lanceren, waar je via een abonnement exclusieve content krijgt. De fanclub is terug!»

LEFTO «Momenteel vind ik Bandcamp het beste platform voor artiesten: als je daar een track digitaal verkoopt, komt het geld rechtstreeks op je rekening. In feite is het je eigen onlineshop. Je kunt digitale tracks verkopen, maar ook vinyl of een shirt.»

HUMO En die goeie ouwe optie om een wereldhit te scoren? Is die nog lucratief?

VAN DER HAEGEN «Ik zou de streaminginkomsten van Drake en Dua Lipa weleens willen zien, ja. Wat moet een hit van een miljard streams wel niet opleveren? Dat wordt stevig onderschat.»

9. AFRIKA BOVEN

‘Jerusalema’ was dé hit van 2020. Veel muziek die we in 2021 in de gaten moeten houden, zal eveneens Afrikaans (getint) zijn.

BLACK MAMBA «De spotlights kwamen in 2016 op Afrika te staan toen Drake in 2016 een wereldhit scoorde met ‘One Dance’, een samenwerking met de Nigeriaanse zanger WizKid. Diens landgenoot Burna Boy is inmiddels de bekendste nieuwe popster uit Afrika: zijn plaat ‘Twice as Tall’ leverde hem dit jaar miljoenen streams op, en een Grammy-nominatie.»

HUMO Welke genres zijn momenteel aan het boomen in Afrika?

BLACK MAMBA «In Nigeria en Ghana is het al afrobeats wat de klok slaat: sfeervolle en zwoele r&b. Uit Zuid-Afrika komt dan weer gqom, donkere dance ontstaan in de clubs. En amapiano, een mengsel van pianojazz, house en Afrikaanse toetsen.»

CEDRIC ‘SAIDOU’ GUIRO (dj, o.a. in club Dyoukes in Brussel ) «Ik vrees dat het Nigeriaanse producers zullen zijn die de Zuid-Afrikaanse amapiano wereldberoemd gaan maken. ‘Jerusalema’ is daar ook een voorbeeld van: een song van de Zuid-Afrikaanse producer Master KG, maar het was de remixversie met de Nigeriaanse Burna Boy die een wereldhit werd.»

HUMO Wat brengt de toekomst voor al die Afrikaanse klanken?

BLACK MAMBA «Ik verwacht meer samenwerkingen met Anglo-Amerikaanse artiesten, zoals Beyoncé. Zij werkte al samen met WizKid, Burna Boy, DJ Lag en Moonchild Sanelly.»

SAIDOU «Keken vorige generaties Amerikaanse hiphoppers traditioneel naar Afrika om op zoek te gaan naar hun roots, dan speelt vandaag vooral de harde commerciële realiteit – Afrika is nu de muzikale leider, al die Amerikaanse hiphopsterren móéten wel volgen.»

LEFTO «De passie wordt ook doorgegeven aan jonge Europeanen van Afrikaanse origine. Denk aan hoe het Maghrebijnse genre raï intussen de hele Franse hiphopscene heeft overgenomen. In dat genre is TiiwTiiw een Belgische artiest die meer views heeft dan Angèle, Damso en Roméo Elvis samen.»

SAIDOU «Jammer dat de clubs dicht zijn, want zo’n nummer als ‘Waah!’ van de Tanzaniaanse popster Diamond Platnumz met de Congolese legende Koffi Olomide had nu écht vuurwerk opgeleverd op de dansvloer. Afrikaanse muziek beweegt harder dan ooit, ondanks de pandemie. De kracht van sociale media, hè.»