GROEN ACHTER DE OREN, GOUD OM TE AANHOREN
Van de powerrock van Pearl Jam tot de klassiekers van The Doors: dit zijn de beste debuutplaten (20 tot en met 11)
Terwijl sommige muzikantencarrières het vooral van een lange adem moeten hebben, schieten andere met vuurwerk en scheurende banden uit de startblokken. Welke band of bard zette ooit de indrukwekkendste eerste stapjes? Humo zocht samen met een keure aan professionele muzikale beginners naar de strafste debuutplaten sinds de uitvinding van de popmuziek. Vandaag: van 20 tot 11, van onbekende pleziertjes tot een kauwgom malende klankentapper. De debuutdebatten!
Humo’s Denderendste Debuutplaten
Deel 5: Van de brutale stadsgeluiden van TC Matic tot de jinglejanglegitaar van The Smiths: dit zijn de beste debuutplaten (30 tot en met 21)
20. Pearl Jam: ‘Ten’ (1991)
‘Ten’ wordt bevolkt door (meestal jonge) slachtoffers van het moderne Amerika, of ze nu een gebroken hart torsen (‘Black’), moorden (‘Once’), thuisloos zijn (‘Even Flow’), crazy (‘Why Go’) of misbruikt (‘Jeremy’). En met zijn spervuur van doorleefde emoties lijkt Eddie Vedder – ‘Pavarotti die Michael Stipe doet,’ vond Melody Maker – wel hun wraakengel. ‘Ten’ is een viersterrenverzameling powerrock van het ‘eerst slaan en dan praten’-type.
19. Black Sabbath: ‘Black Sabbath’ (1970)
Piddington «Niet eens mijn favoriete Sabbath, wel een mijlpaal. Ik geloof graag dat dit dé start van de heavy metal was. Supertoevallig, bovendien: gitarist Tony Iommi had in de fabriek enkele vingertoppen verloren, waarna hij zijn instrument bespeelde met zelfgemaakte vingerhoedjes – daar komt dat scheurende, bijna boze gitaargeluid dus vandaan. Mijn favoriet is de openings- en titeltrack: ‘Black Sabbath’ op ‘Black Sabbath’ van Black Sabbath. Een nummer met tritones of overmatige kwarten, waardoor het extra onheilspellend klinkt.»
18. Nick Drake: ‘Five Leaves Left’ (1969)
Nick Drake kreeg tijdens zijn korte leven niet veel applaus, ging opnieuw bij zijn moeder wonen en stierf aan een overdosis antidepressiva. Maar in ‘Day Is Done’, ‘Three Hours’ en tussen de conga’s van ‘Cello Song’ hoor je een rijzige jongeman die overloopt van ambitie. Hij zal een debuutplaat maken die weergaloos tijdloos is. Ze zou in 2022 alleen anders heten: in pakjes Rizla zit geen geel sigarettenvloeitje meer met daarop, in rode waarschuwingsletters, ‘Only five leaves left’. (‘10 papers left’ is het nu.)
17. DJ Shadow: ‘Endtroducing…..’ (1996)
Tim Vanhamel (brengt met Comité Hypnotisé op 1 april ‘Hiking the Trails of Mount Muzak’ uit) «Eind jaren 90 was er, onder meer dankzij het label Mo’ Wax van James Lavelle, een revival van muziek waarin dance, psychedelica en instrumentale breaks samenkomen. DJ Shadow was de juiste artiest op het juiste moment. Tegenwoordig wordt dit soort samplecollages met computers gemaakt, toen was het een puzzel die je met de hand moest leggen. Bijna moderne kunst, gemaakt met één been respectvol in het verleden.»
16. Sade: ‘Diamond Life’ (1984)
In ‘Smooth Operator’ en ‘Frankie’s First Affair’ lopen stijlvolle hartenbrekers rond, maar wij vallen het meest voor Sade Adu’s lichtjes schorre stem, waarmee ze in ‘Your Love Is King’ eerst ‘You’re making me dance…’ zingt, en pas na een korte pauze ‘… inside’. Sade, die de meeste songs schreef met saxofonist Stuart Matthewman, liet nadrukkelijk weten pop te spelen en geen jazz. Zelfs het van Smokey Robinson geleende etiket is prachtig: quiet storm.
15. Burial: ‘Burial’ (2006)
Deze in de kantlijn van de wereld verdwenen Zuid-Londenaar maakt zijn beats met metalen staafjes begraven in vinylgekraak en geluiden van aansteker, regen en vuur. Daartussen Burials geheel eigen samplemix: onherkenbare Destiny’s Child, een sitarspeler en stemmetjes uit de game ‘Metal Gear Solid’. Check het wonderlijke ‘Forgive’, een spoedcursus ambient via flarden van grootmeesters Brian Eno (’An Ending (Ascent)’) en Aphex Twin (‘Stone in Focus’).
14. The Doors: ‘The Doors’ (1967)
Bram Vanparys (The Bony King of Nowhere) «Indrukwekkende plaat, elf waanzinnig goede songs. ‘Break on Through (To the Other Side)’, ‘The End’, ‘Soul Kitchen’, ‘Alabama Song (Whiskey Bar)’, ‘Light My Fire’: bijna alle classics van The Doors staan op hun debuut. Des te straffer als je weet dat die gasten prille twintigers waren. En wat een uniek geluid! Niemand klinkt als The Doors.»
13. De La Soul: ‘3 Feet High and Rising’ (1989)
Op YouTube kunt u ‘Pet Peppers’ vinden, een mash-up van ‘Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band’ van The Beatles en ‘Pet Sounds’ van The Beach Boys. Zo’n mash-up zou je ook kunnen maken van ‘Paul’s Boutique’ van Beastie Boys en deze ‘3 Feet High and Rising’: allebei tjokvol samples zittende kwantumsprongen binnen de grote hiphopsaga. De La Soul rapt op ‘3 Feet’ in hun geheel eigen DeLaSouls, de samples kunnen van overal komen en de hits wisselen af met interludia à la ‘Okay, contestant number two, do you have the answers? – ‘No, no I don’t.’
12. The Jimi Hendrix Experience: ‘Are You Experienced’ (1967)
‘Hey Joe’, ‘Purple Haze’ en ‘The Wind Cries Mary’ zijn altijd goed. Vandaag zit ook ‘Foxy Lady’ voorin: vrolijke distortion, seksdrive, een overvliegende jet, een gitaar die zich door de song kápt. Volgende keer hebben we weer een favoriet uit het psychedelische deel. Jimi Hendrix blijft – zeker als Mitch Mitchell (drums) en Noel Redding (bas) in de buurt zijn – forever de coolste kauwgom malende klankentapper met een Stratocaster.
11. Joy Division: ‘Unknown Pleasures’ (1979)
Opener ‘Disorder’ is een stadionrocker in de mist die twee decennia te vroeg werd geschreven. De onwezenlijke bariton is van Ian Curtis, een outsider die naar binnen wil maar daar onmiddellijk weer het exitbordje zoekt. Producer Martin Hannett deed de plaat klinken als de eerste ‘Alien’-film (ook van 1979). Gitarist Bernard Sumner en bassist Peter Hook wilden meer de rockenergie van hun optredens – iedereen vond hun debuut fantastisch, behalve zij. Hook later, lachend: ‘Da’s meteen de enige keer dat wij het ooit eens zijn geweest.’
Morgen: de countdown van 10 naar 1
