Bert van het Concert
Van Morrison in Londen: ‘Die wispelturigheid heeft hij gemeen met Dylan’
Van MorrisonPowerhaus, Camden 27 & 28 oktober 2021
Van Morrison, die op zijn 42e (!), helaas eerder saaie plaat een eind weg zeurt over corona, doorbreekt geheel onverwacht de toernee-impasse voor Oudere Jongeren (hij is nu 76) en opent met twee concerten de nieuwe zaal Powerhaus in Camden. Al is nieuw relatief, want vroeger heette deze toen gore keet Dingwall’s, ik zag hier onder andere R.E.M., Radiohead, Primal Scream, Stone Roses en The Clash, en incasseerde een rochel van de Sex Pistols.
Goor is Camden nog steeds, zeker na zonsondergang: op weg naar Powerhaus word ik niet minder dan 14 keer aangesproken door zwarte en Jamaicaanse dealers, en de daklozen die om de shoppingeuforie van ’s werelds toeristen niet compleet te vergallen uit het centrum worden verjaagd, strijken allemaal hier neer. Er is ook het ‘Vagina Museum’, maar dat is, geloof het of niet, ‘gesloten wegens verbouwingen’. Maar dat kan je Van niet verwijten, ook al is diens libido, zoals straks zal blijken, bepaald nog niet uitgedoofd. Aan de zaal speelt een tros verlichte geesten ongevraagd Van’s voorprogramma door een ziljoen keer ‘Hare Krishna’ te scanderen. Veel kalende oude mannen met hoeden in de rij voor Van. Dat is ook zijn uniform: hoed, zonnebril en kostuum, sinds kort ook een sjaaltje. Die look heeft hij overgehouden aan zijn affaire met Michelle Rocca, een Miss Ierland van twintig jaar jonger. Dat rosse kleine mollige Van zo’n Miss aan de haak kon slagen zegt iets over zijn status in Ierland.
Deze twee concerten worden door Van’s kamp ‘intiem’ genoemd, en Powerhaus is inderdaad en kleine zaal, ik schat 300 zitjes. Ik word op de eerste rij gesandwiched door links een Volumineuze Man die Van the Man 120 keer aan het werk zag, en rechts een vrouw die door de anderen Lady B wordt genoemd en die ‘meer dan 200’ concerten zag. Lady B en mijn vrouw hebben iets gemeen: ook haar partner viel, net zoals mijn vrouw, ooit tijdens een concert van Van Morrison in slaap. Mijn vrouw tijdens een uptempo song. Faut le faire.
De man rechts zag ook Prince ‘minstens 100 keer’. Hij pocht. Ik zwijg. Wij zitten, by the way, op de eerste rij à rato van 200 euro per ticket. Er zijn twee Van Morrisons: de snel geïrriteerde, licht ontvlambare Van die ooit al na 39 (!) minuten uit de Antwerpse Elizabethzaal verdween, en de geniale, passionele Van van schitterende liveplaten zoals ‘It’s too late to stop now’ en ‘A night in San Francisco’. We blijven Van à rato van 200 euro slaafs achterna lopen, omdat we tegen beter weten in hopen op Van twéé.
Van’s nieuwe plaat is zoals gezegd bepaald niet de meest opwindende van zijn carrière. Drie problemen, schat ik: niemand durft hem tegenspreken, ook de producer niet want dat is hij zelf, hij zwelgt op zijn gezegende leeftijd in nostalgie naar zijn beginjaren en toen speelde hij redelijk banale blues, en hij wil niet de indruk geven dat hij teert op het verleden, dus brengt hij elk jaar een vracht nieuwe songs uit, alleen kunnen die niet tippen aan zijn klassiekers. ‘Thank god for the blues’? Nee, Van, er zijn honderden artiesten die de blues aankunnen, maar niemand heeft jouw oeuvre. Van de prachtige arrangementen op platen als ‘No guru, no method, no teacher’, ‘Poetic Champions Compose’ of ‘Avalon’ blijft live vaak niets over. Het eerste half uur is daarom saai. ‘Precious time slipping away’, dat gevoel heb ik ook terwijl Van er zes onderling inwisselbare r ’n b songs doorjaagt. ‘Latest Record Project’, alleen die titel wijst al op bloedarmoede en navelstaarderig zeuren, en de song is niet veel beter. Hij zingt de laatste jaren ook veel te vaak songs over hoe niemand hem begrijpt en hoe lonely het wel is aan de top en andere protestsongs over navelstaarderige probleempjes. ‘Ain’t gonna moan no more’? Nou Van, you could have fooled me.
Er zijn tam gebrachte behoorlijke songs (‘Days like this’), slordig gespeelde mooie songs (‘Have I told you lately’, dat te snel en te jazzy wordt afgehaspeld) en geweldige gespeelde goeie songs (‘Help me’, ‘The healing has begun’ en Cleaning windows’, met een flard ‘Be bop a lula’ er doorheen gemixt). Van speelt ook vaak saxofoon – zeer goed, als je dat vergelijkt met het almachtige gepiep op klarinet van een Woody Allen. Van speelt ook meesterlijk mondharmonica, qua ademhaling ook niet vanzelfsprekend voor iemand van zijn leeftijd. De enige echte irritatiefactor is de percussioniste die te onpas en te onpas conga’s speelt (tangen op een varken in Van’s muziek). Ook vreemd: Van zei eens dat hij een van z’n platen haatte omdat er vibrafoon op werd gespeeld (‘A fuckin’ producer’s decision’), maar vanavond mag de vibrafoondame lustig een eind weg soleren op ‘Magic Time’.
Vanavond is de niet aangekondigde gast Chris Farlowe, een ouwe makker, die met zo te zien (dik, lijkbleek, mankend, enorme buik en borsten) met anderhalf been in het graf toch nog behoorlijk zingt. Maar je voelt dat het niet Farlowe’s stem is waarom Van hem uitnodigt: Farlowe is voor van een compagnon de route met wie hij nog even de craic (Iers voor plezier, sfeer) van weleer wil oproepen voor het te laat is. En dat lukt want tijdens ‘Stormy Monday’, nog nooit vertoond, krijgt de anders vaak zo norse Van tot twee keer toe de slappe lach. Terwijl hij tijdens ‘Gloria’ al zingend met Farlowe seksuele innuendo’s uitwisselt, roept hij: ‘…En na afloop stonden zelfs de meubelen op een andere plaats!’ ‘Are you with me?’ Snap je het?, voegt hij er lachend aan toe. Even later zingt Van, alweer al lachend: ‘L…eh…aan welke letter zaten we?’
De tweede avond zit de Volumineuze Man weer naast mij op de eerste rij. ‘St Dominic’s Preview’!’ roept hij onverwachts. ‘Okay. We actually do requests,’ bromt Van, en hij speelt het nog ook, fel uithalend bij de zin ‘…and Warner Brothers is still drinking my wine!’ Vrij vertaald: de voor hem nadelige contracten die hij afsloot in de middeleeuwen, toen hij nog geen levende legende was, zitten hem nog steeds dwars.
Tijdens een felle, zinderende medley van ‘Baby please don’t go’ en ‘Got my mojo working’ zingt Van iets als ‘When I hit (or shit?) my wife’. De Volumineuze Man roept iets te enthousiast ‘Yeah!’ en omdat we op anderhalve meter van Van vandaan zitten en het podium zeer laag is, heeft hij het gehoord. ‘Did you say yeah? Do you like that sort of thing?’ Ja, roept de Volumineuze Man, jij ook? ‘No comment,’ sneert Van.
Na alweer een saai half uur is er weer één onverwachte vonk die bij Van de vlam in de pijp slaat, en van dan af zijn alle songs groots. En het moet gezegd, in tegenstelling tot het merendeel van zijn leeftijdgenoten die het toeren niet kunnen laten ook al is hun stem al lang aan flarden gezongen/gerookt/gezopen, klinkt Van op 76 ruim twee uur lang een jaar of twintig jonger. ‘Vanlose Stairway’ is prachtige, ondanks het feit dat hij er tot twee keer in jodelt (!), en dat hij tegen de pianist moet roepen: ‘Organ! Organ!’ omdat die aan het foute instrument zit.
Met Chris Farlowe zingt hij vanavond ook een lauwe coverversie van ‘It’s all over now, baby blue’. Aan het eind nodigt hij ons uit om het refrein mee te zingen. Oké, maar waarom speelt iemand die zelf zoveel prachtige songs heeft gecomponeerd in godsnaam een matige cover van Dylan?! Ik krijg na het concert de setlist te zien, en daarop stonden ook parels als ‘In the afternoon’, ‘Enlightenment’, ‘Whenever God shines his light’, Brown eyed girl’, ‘Jackie Wilson said’, ‘Moondance’ en mijn favoriet ‘Did ye get healed’. Die heeft hij allemaal overgeslagen. Van is een impulsief gevoelsmens, en als song nummer 12 op de setlist een ballad is en hij heeft op dat moment zin in iets uptempo, dan wordt song nummer 12 niet gespeeld. Nu roept hij ongeduldig: ‘Torch! Torch!’ Hij bedoelt ‘I’m carrying a torch (for you)’, en ook die song stond niét op de setlist. De hele avond zie je de zes muzikanten blikken naar elkaar werpen die zeggen: ‘Wat nu weer, dit was niet afgesproken, dit hebben we niet eens gerepeteerd!’ Die creatieve wispelturigheid heeft van gemeen met Dylan. Ook vanavond is ‘Gloria’ een onweerstaanbare pletwals, en Van’s backing band breit er een stomende, tien minuten durende jam aan vast.
Dit waren twee goeie concerten, en voor een 76-jarige waren ze miraculeus.
