Vive les robots! Daft Punk wist de elektronische muziek voor altijd te veranderen

De robots van Daft Punk hebben hun helmen afgezet. Het tweetal liet maandag via YouTube weten dat het klaar is, het is over, het is gedaan. Da funk stópt. Maar wat hebben ze de muziek veel gegeven.

Hoe begint iets historisch? Hoe start een beweging, een groep of een idee dat uiteindelijk de héle wereld zal veranderen? Met een afgerond plan? Nee, veel vaker is het simpelweg toeval dat de koers van in eerste aanleg een paar mensen, en later miljoenen levens mede zal dicteren. Mick Jagger en Keith Richards kenden elkaar als jonge kinderen, maar verloren elkaar toen uit het oog. Als tieners passeren ze elkaar toevallig op het station van Dartford, een slaapstadje ten oosten van Londen. De reden waarom ze daar in gesprek raken, en waarom ze diezelfde avond nog in een oefenruimte terechtkwamen? Mick droeg een verzamelelpee van Muddy Waters onder zijn arm en Keith dacht: ‘Nóg een bluesfreak in dit suffe witte dorp? Die moet ik spreken en wel nu.’ Pas na tien minuten kletsen besefte hij dat hij als kind met deze Mick een paar jaar op school had gezeten. Als Mick geen elpee onder de arm had gedragen, dan hadden The Stones misschien nooit bestaan.

Op een bepaalde manier gaat dezelfde vlieger op voor Thomas Bangalter en Guy-Manuel de Homem-Christo, oftewel die twee van Daft Punk. De laatste verhuist toevallig als tiener naar het stuk in Parijs waar Bangalter opgroeit. Op school leren ze langzaam dat ze dezelfde obsessies hebben: cultfilms, elektronica, punkrock. Daarmee zijn eigenlijk de drie pijlers al genoemd waarmee de jongens hun moderne muziek zouden gaan maken. Staand op de schouders van Kraftwerk en alle experimenten in de Franse house, en de techno van Detroit en de clubs van Chicago zouden G-M en Thomas bijna achteloos de koers van de moderne muziek verleggen.

Na twintig jaar straffe vormgeving en verstoppertje spelen achter twee glanzende helmen, zou je bijna vergeten dat Daft Punk een lange, bijna luie aanloop nam om hun muziek voor het eerst uit te brengen. Eerst speelden ze in een rockbandje, dan in een punkbandje, en dan zouden ze nog een blauwe maandag proberen om iets te creëren wat op Depeche Mode moest lijken. Rond 1992 zijn al hun bandmaatjes weggelopen en blijven de twee samen over. Ze gaan dj’en en produceren allerlei mixtapes. Soms brengen ze iets uit, en soms levert dat iets op. Al het werk wat ze tussen 1992 en 1997 maken, komt terecht op ‘Homework’, de le-gen-da-ri-sche eerste plaat van Daft Punk. Iets eerder heeft DJ Shadow met ‘Endtroducing..…’ al laten zien wat er kan gebeuren als je invloeden van álle continenten in de blender gooit, en die Parijse jongens perfectioneren dat. Maar dan wél met volle aandacht voor de dansvloer. ‘Homework’ is door en door Frans van aura: die warme kleuren, de grote stad Parijs, de smeltkroes van allerlei nationaliteiten en dat bedekt onder een geborduurde satijnen hoes op de cover. Afgetopt met die prachtige titel; muziek voor eeuwig dolende zielen, oftewel: eeuwige tieners, voor wie het bezoeken van een rave een must is om stoom af te kunnen blazen.

Na ‘Homework’ gaat het snel. Daft Punk zorgt er samen met Britse groepen als Underworld, The Prodigy en Chemical Brothers voor dat het normaal wordt om ‘knoppendraaiers’ op de podia van de rockfestivals te programmeren. De Franse golf waar Daft Punk het vlaggenschip van wordt, weet de dance ingrijpend te veranderen. Het is niet overdreven om te stellen dat Daft Punk op tal van manieren de invloedrijkste act is uit de elektronische muziek na Kraftwerk.

Wat ook aanvangt na het debuut: het verstoppertje spelen. In de hoes van ‘Homework’ staat nog een klein fotootje van Thomas en Guy-Manuel. In die eerste jaren is het duo ook nog zonder gezichtsbedekking live te zien. Maar zo rond 2000 zijn daar de helmen. Wel regisseren de twee hun volledige output. Specialiteit van het huis: straffe videoclips en filmwerk dat zelfs de cinema zal halen. De opwinding van de manga die hun tweede plaat ‘Discovery’ begeleidt, is gigantisch. De vele hitsingles trappen nog maar eens deur open voor de muziekwereld: de moderne EDM zou ondenkbaar zijn zonder de tweede van Daft Punk.

Het is ook de periode dat Daft Punk besluit om straffere liveshows te gaan geven. Wie een show van hen heeft gezien met de gigantische led-piramide op het podium, zal die nooit vergeten. Vanaf dan heeft het duo bij elke uitgave wel iets spectaculairs paraat, ze wisselen constant van vormgeving. De anonimiteit van de twee zelf, die zich nu als robots profileren, vergroot de hype constant. Daft Punk is niet langer louter een muzikale act, ze is veel meer te vergelijken met een eeuwig cool modemerk.

Als we een tikkie zuur willen zijn, dan zouden we nog kunnen opmerken dat ná ‘Discovery’ de muzikale verdiensten toch wat minder worden. ‘Human After All’ (2005) en ‘Random Acces Memories’ (2013) zijn de enige twee langspelers die nog verschijnen van de jongens. Het zijn geen slechte platen, en ze bevatten nog steeds iconische tracks (‘Robot Rock’!), maar eerlijk is eerlijk: het zijn geen meesterwerken van A tot Z zoals de eerste twee. Maar het is misschien ook oneerlijk om te verwachten dat ze dat blijvend konden volhouden. Hun film ‘Electroma’ uit 2006 is stiekem misschien nog wel het interessantst: een soort pulp-scifi begeleid door muziek die voor een keer niet van Daft Punk was. Het leek ook een teken: deze gasten waren misschien al een beetje klaar met de standaardwetten van de muziek.

Dat ze er in 2021 ‘opeens’ het bijltje bij neergooien is niet echt een verrassing. Het verhaal leek al wat langer uit, hun sublieme producties voor bijvoorbeeld The Weeknd (‘Starboy’!) gaven al aan dat ze niet meer helemaal zaten te wachten om onder eigen vlag de wereld in de hens te zetten. Wat nu rest is hun legacy en hun blijvende invloed. Van het perfectioneren van de vocoder en het creatief gebruik van autotune tot hun machtige gevoel voor perfecte esthetiek – die zich altijd leek af te spelen in een droomwereld, tussen donker en licht, ernst en luim – Daft Punk heeft minstens drie blijvende vingerafdrukken achtergelaten op de muziekgeschiedenis. Gaan we nog iets van ze horen? Wie weet. Maar één ding is zeker: voor de heren van Daft Punk was het altijd ‘music first’. De twee zullen niet te verleiden zijn met geld, maar enkel met pure inspiratie. Vive les robots!