‘War, what is it good for?’ Goeie muziek, zo blijkt: 8 bijzondere oorlogssongs

Niemand wordt vrolijk van oorlog, maar songschrijvers krijgen er soms wel vleugels door. Een minimale selectie merkwaardige oorlogspoëzie.

1. Marvin Gaye - ‘What’s Going On’ (1971)

Op zijn achtste lp, vol ontroerende inner city blues, bezingt Gaye met zachte stem de harde oorlog in Vietnam. Meer een state of mind dan een concept-lp.

2. Wannes & Roland - ‘Oorlogsgeleerden’ (2000)

De jonge Dylan kon niet anders dan over dezelfde oorlog een prangend lied als ‘Masters of War’ schrijven. Wat Wannes & Roland ermee doen, is merkwaardig. En plastisch ook tot de verbeelding sprekend, met zinsneden die stellen dat ‘Als de kogels fluiten, dan schètte van schrik’.

3. Robert Wyatt & Elvis Costello - ‘Shipbuilding’ (1982)

Misschien wel de mooiste anti-oorlogssong ooit. Zowel Costello’s origineel als Wyatts bijna religieuze lezing staan ver boven wat men doorgaans popmuziek noemt. De kernzin luidt: ‘Is it worth it?’

4. PJ Harvey - ‘I’ll Be Waitin’ (2017)

Donkerder dan donker is ook Polly Jeans even folkerige als apocalyptische beschrijving van een land waar de oorlog net gepasseerd is. IJzingwekkend mooi en helaas ook beklijvend actueel.

5. John Prine - ‘Sam Stone’ (1971)

Alweer Vietnam. Het beklemmende relaas van een oorlogsveteraan die na zijn tour of duty ontdekt dat de jaren ná de oorlog soms erger zijn dan de oorlog zelf. En dat, ook als je gehavend uit Vietnam komt, ‘nobody gives a damn’.

6. Radiohead - ‘Harry Patch’ (2009)

Een treffend eerbetoon van Thom Yorke aan WO I–held Harry Patch, die 111 jaar oud werd en dus bijna een eeuw tijd had om zijn makkers te eren die wel zijn gestorven in de hel van Passchendaele. Pakkend, maar zonder pathos.

7. The Marine Rapper - ‘Holy War Too’ (2021)

Niet alleen artiesten uit het verre verleden vonden inspiratie in de oorlogszucht van de mens. De Californische ex-beroepsmilitair en fulltime rapper Christopher Townshend lust er ook pap van. Godsdienst en geweren bevolken zijn universum. ‘Veteran’ rijmt hier niet op ‘Vietnam’, maar op eigentijdse smeerlapperijen als ‘Afghanistan’ en ‘Taliban’.

8. Buffy Sainte-Marie - ‘The Universal Soldier’ (1964)

Deze 81-jarige Canadese met indiaanse roots heeft de protestsong als genre zo goed als eigenhandig uitgevonden. Haar door Donovan gecoverde lijfsong legt de oorzaak van militair geweld niet bij de oorlogsgeleerden, maar bij ‘de soldaat’ die sinds het begin der tijden bereid is een medemens om te leggen voor de goede zaak. Niet iedereen was het eens met die stelling.