‘Wij, een dansplaat!? Vroeger had ik overgegeven bij die gedachte’

Vorige week nog goed voor een bijrol op de inauguratie van Amerikaans president Joe Biden, volgende week paraat om hun tiende plaat, ‘Medicine at Midnight’, te lanceren. In 26 jaar tijd evolueerden Foo Fighters van sympathieke, maar slechts half ernstig genomen nageboorte, tot niet meer weg te denken Rock Royalty. Bereid tot tekst, uitleg en sfeervolle onzin: bassist Nate Mendel en frontman Dave Grohl. ‘Na een jaar nietsdoen voelde het alsof er een creatieve kurk in ons gat zat.’

Nate Mendel (52) is na Dave Grohl (52) de langst dienende Foo Fighter. De bassist met een verleden in Sunny Day Real Estate kwam er in 1995 bij voor de allereerste tour en stond zijn plaats niet meer af. Op een nieuwe tour is het nog even wachten, maar Humo mocht hem alvast opbellen om het te hebben over de nieuwe plaat, en een kwarteeuw Foo Fighters.

HUMO De release van ‘Medicine at Midnight’ werd met een jaar uitgesteld. Heeft dat de perceptie van de plaat veranderd?

NATE MENDEL «Het korte antwoord is nee. ’t Is nog altijd dezelfde plaat en ik ben er nog altijd trots op. Maar de manier waarop ze uitkomt, is natuurlijk uiterst ongewoon. Je bent de cyclus gewoon: je maakt een plaat, kort daarna stel je ze voor, dan krijgen de mensen ze te horen, en vervolgens ga je ze spelen. Dat ging nu niet. Er is veel overleg geweest: ‘Hoe breng je een plaat uit in omstandigheden die zo ongunstig zijn? Wachten we? En tot wanneer dan?’ Eerst hadden we een datum in de zomer, die is verplaatst naar de herfst… Uiteindelijk hebben we gezegd: ‘Hey, we hebben een plaat, laten we ze maar gewoon uitbrengen. Hoe het dan verder moet, zien we wel weer.’ Na een jaar niksen met een plaat op het schap, voelde het alsof er een creatieve kurk in ons gat zat.»

HUMO Heb je er nog naar geluisterd?

MENDEL «Om de paar weken leg ik ze weleens op. Ik vind dat we fantastisch werk hebben geleverd, maar we hebben ook risico’s genomen. De plaat heeft een andere feel dan wat de mensen van ons gewoon zijn, ze is veel groovyer. Voor hetzelfde geld zeggen de fans straks: ‘Nah, geef ons maar de oude Foo Fighters, die waren goed genoeg.’ Maar ik vind dat het werkt, dat we de juiste balans hebben gevonden. Het is niet dat ons verleden er niet meer inzit, we hebben niet plots een hiphop- of technoplaat gemaakt.

»Kijk, er is een bepaalde Foo Fighters-sound die we intussen met de vingers in de neus kunnen spelen, en waar we altijd naar kunnen teruggrijpen, maar een groep die elkaar al spelend blindelings weet te vinden, is het in mijn ogen aan zichzelf verplicht om de uithoeken van die sound te verkennen. En af en toe eens op je bek gaan, heeft nog niemand kwaad gedaan (lacht). Voor mij had het gerust nog wat experimenteler gemogen.»

HUMO Was je verrast door de sound van de demo’s die Dave had gemaakt?

MENDEL «Hij had ons op voorhand verteld dat er een eighties-dance-kantje aan zou zitten, maar toen ik de demo van de titeltrack hoorde, heb ik toch gedacht: dit wordt een uitdaging.»

HUMO Was er een andere manier van bas spelen nodig? Heb je ‘Let’s Dance’ van Bowie uit de kast gehaald en ben je beginnen te oefenen?

MENDEL «Euh, ja (lacht). Dat is exact wat ik heb gedaan. Het merendeel van de songs heb ik met mijn vingers ingespeeld, terwijl ik al dertig jaar bijna uitsluitend met plectrum speel. Ik kom uit de punk, waar een harde, agressieve aanslag nodig is, maar voor deze plaat heb ik mijn stijl moeten aanpassen.»

HUMO Oefen je voor het overige nog?

MENDEL «Thuis speel ik voornamelijk gitaar, en telkens wanneer er een tour zit aan te komen, krijg ik last van wat ik ‘baspaniek’ noem. ‘Holy shit, bassen, hoe ging dat weer?’ En dan begin ik als een gek te oefenen, covers meestal. Pas als ik een paar songs van Steely Dan onder de knie heb, ben ik gerust – dan weet ik: als dit lukt, lukt alles.»

HUMO De plaat was bedoeld om de 25ste verjaardag van de groep te vieren, wat nu de 26ste verjaardag wordt. Had je ooit gedacht dat je meer dan een kwarteeuw in dezelfde groep zou zitten?

MENDEL «Nee, niemand stapt in een groep met het idee: dit wordt een instituut. En wij 26 jaar geleden al helemaal niet. Een jaar na de dood van Kurt Cobain waren we al op tournee. Zelf had ik in Sunny Day Real Estate gezeten, ook een groep die vrij tragisch aan zijn einde was gekomen. Er waren geen doden gevallen, maar er ging een hoop drama mee gepaard. Amper vier maanden na mijn laatste show met Sunny Day Real Estate stond ik al op het podium met Foo Fighters. Het gevoel van een groep die het meer dan een handvol platen volhoudt, was ons compleet vreemd. Het moment overleven, daar ging het om. Eén plaat maken, en daarna heel misschien nog één. Pas na een kleine tien jaar, toen we onze eigen studio hadden, en de opnames van ‘One by One’ hadden overleefd – de spanningen waren hoog opgelopen – zijn we op langere termijn beginnen te denken.»

HUMO Zorgden die traumatische ervaringen in vorige groepjes er ook voor dat jullie de mooie momenten met Foo Fighters harder gingen koesteren?

MENDEL «Zeker en vast. Als de groep ooit al een credo heeft gehad, dan was het: this is gonna be about good times. Niet op een dwaze manier, geen verkleedpartijen of zo, maar we wilden uplifting muziek maken. Dave heeft het zelden over de muzikale koers die de groep moet varen, maar ik herinner me dat ik eens met hem in de auto zat, op weg naar een repetitie, helemaal in de begindagen, en dat hij na een lange stilte tegen mij zei: (imiteert een mompelende Grohl) ‘Ik wil geen drama in deze groep.’ Daar hadden we allebei ons deel wel van gehad.»

HUMO Wanneer ben je voor het laatst zenuwachtig geweest toen je één van je helden ontmoette?

MENDEL «Een paar maanden geleden hebben we in ‘Saturday Night Live’ gespeeld, en dat was één van de coolste dingen die we ooit hebben gedaan. Het was de dag waarop Joe Biden de presidentsverkiezingen won, en de opwinding was tastbaar. Voor en na onze set kon ik tijd doorbrengen met presentator Dave Chapelle, in mijn ogen de beste Amerikaanse comedian van het moment.»

HUMO Jullie hebben op de inauguratie van Joe Biden gespeeld. Was dat zenuwslopend?

MENDEL «We hebben hem helaas niet ontmoet, het was allemaal op voorhand opgenomen.»

HUMO Ik had gedacht dat je, bassist zijnde, op de vraag over je helden ontmoeten Paul McCartney ging vernoemen.

MENDEL «Paul is iemand die beseft dat hij voor zowat iedereen die hij tegenkomt de beroemdste persoon is die hij of zij ooit zal ontmoeten, en hij heeft een manier gevonden om je daar snel voorbij te helpen. Hij is gewoon erg lief en ontwapenend. Nu, Paul McCartney ontmoeten is één ding, maar bas spelen terwijl Paul McCartney achter de drums zit, is nog iets helemaal anders. Dat is gewoon surrealistisch. Ik weet nog dat ik de hele tijd twee dingen tegelijk wilde zijn: de muzikant die het niet mocht verkloten, en toeschouwer van wat er aan het gebeuren was. Alsof je terwijl je staat te spelen, jezelf ook aan het filmen bent, en zegt: put the fucking camera down! Enjoy the moment!»

HUMO Was je verrast toen Prince in 2007 ‘Best of You’ coverde op de Super Bowl?

MENDEL «Het was een vergiftigd geschenk, omdat het meer een fuck you was dan een eerbetoon. Niet lang daarvoor hadden we hem gevraagd of we een cover mochten uitbrengen van zijn ‘Darling Nikki’ – geen idee waarom we dat hadden gevraagd, want je mag dat gewoon doen, een song coveren – en daar had hij nee op geantwoord. We waren daar eerlijk gezegd een beetje door uit ons lood geslagen, want we zijn allemaal grote Prince-fans. Next thing we know, speelt hij ‘Best of You’ op de fucking Super Bowl. Normaal ben je dan vereerd, maar voor ons voelde het aan als een opgestoken middelvinger. Hij wilde laten voelen wie de baas was, wellicht.»

HUMO Dave speelde in 2015 een aantal shows met een gebroken been. Wat is de meest belabberde toestand waarin jij al op het podium hebt gestaan?

MENDEL «Tijdens onze set in ‘Saturday Night Live’ heb ik een aanval gekregen van een aandoening die trigeminusneuralgie heet. Een erg pijnlijke stuiptrekking van de zenuwen in het gezicht. Ik heb er al jaren last van, maar het was mij nog nooit op het podium overkomen.»

HUMO Afrondend: welk instrument zou je in een vingerknip willen beheersen?

MENDEL «Piano. Het lijkt me zalig om een hotellobby binnen te stappen, aan de piano te gaan zitten, en ‘Bohemian Rhapsody’ in te zetten.»

GEEN GUILTY PLEASURE

Dertig jaar geleden stond hij nu op de vooravond van de doorbraak met Nirvana, en dus op de dorpel van de wereldwijde waanzin. Vandaag is Dave Grohl de vleesgeworden rust, en dat kan moeilijk anders: we spreken elkaar via Zoom, en over zijn schouder zie ik niets dan wiegende palmbomen.

– Waar ben je op dit moment?

DAVE GROHL «Hawaï. Een huisje met oceaanzicht. Met het gezin komen we hier nu al zo’n vijftien jaar. Tussen de schildpadden zwemmen en zo, mijn dochters hebben eigenlijk nooit anders geweten. Echt een paradijs, hoor.»

– Ik had het bij nader inzien liever niet geweten.

GROHL (grijnst) «Jij vroeg ernaar.»

– De vorige keer dat jij, je vrouw en jullie drie dochters daar waren, hadden jij en de andere Foos ‘Medicine at Midnight’ net afgewerkt.

GROHL «De wereldtournee was geboekt, de T-shirts bedrukt, de trucks gevuld. Ik zou nog snel even twee weken op vakantie gaan met het gezin, en dan zouden we eraan beginnen. Dat was 15 maart 2020. Waarna gebeurde wat gebeurde, en ik niet twee weken maar drieënhalve fucking maand op vakantie bleef. Natuurlijk mag ik niet klagen: het was idyllisch en zeer aangenaam. Maar tegelijk liep ik de muren op. En ondertussen maar bellen en digitale meetings organiseren: ‘Wanneer gaan we deze plaat nu eindelijk uit zijn kooi laten? En wanneer gaan we weer kunnen touren?’ Maanden later begrepen we dat de perfecte timing nu even niet meer bestaat.»

– Het is een heel andere plaat geworden dan wat we van jullie gewoon zijn: arena rock it ain’t.

GROHL «We wilden gewoon eens iets maken waarop de mensen konden dansen. Nog vóór de melodieën er waren en we teksten hadden geschreven, wist ik al dat ik een boogieplaat wilde maken (lacht). Gewoon, omdat we dat nog niet gedaan hebben. Luide punkrock? Done. Tegendraadse thrash? Check. Akoestische ballads? Vanzelfsprekend. Maar alles inzetten op de groove: dat was nieuw voor ons.»

– Zijn jullie bezorgd om wat de fans ervan zullen vinden?

GROHL «‘Foo Fighters, een dansplaat?’ Op papier klinkt het slecht, hè. (Denkt na) It’s nauseating, really. Als iemand mij een paar jaar geleden had gezegd dat uitgerekend wij een dansplaat zouden maken, had ik een beetje overgegeven in mijn mond. Maar tegelijk sta ik graag in het leven met de ingesteldheid: ‘Als ik me écht ergens op toeleg, dan kan ik het ook.’ Naïef vermoedelijk, but it’s worked so far.»

– Waren jullie na negen Foo Fighters-platen in een te comfortabele sleur terechtgekomen?

GROHL (wegwerpgebaar) «Verandering van spijs doet eten: oké. Maar er is geen goede of foute muziek. Het eindigt wel fout als je te hard mikt om die muziek te maken die de mensen van je verwachten. Voor de rest geloof ik niet in guilty pleasures, alleen in pleasures. En het is nu ook weer niet dat we een Britney Spears-plaat gemaakt hebben.»

– Ik moest vaak aan INXS denken, aan de David Bowie van ‘Fame’, ‘Fashion’ en ‘Let’s Dance’, maar af en toe ook aan John Lennon. Inhoudelijk heeft ‘Waiting On a War’ natuurlijk iets van ‘Imagine’. Je hebt je ervoor laten inspireren door een gesprek met je tweede dochter.

GROHL «Harper. Ze was bezorgd. Ze had wat vaak naar het nieuws zitten kijken, en er werd toen net veel gepraat over wat internationale conflictjes met Noord-Korea en Rusland. Het flitste me terug naar toen ik zelf haar leeftijd had – ze is nu 10 – en dus naar het Reagan-tijdperk. Ik was een kind in de tijd van de Koude Oorlog en had nachtmerries over laag overvliegende raketten en para’s in mijn achtertuin. De angst voor de nucleaire holocaust was tastbaar. Ik ben opgegroeid in de buurt van Washington D.C., en stelde me altijd voor: als het gebeurt, gebeurt het eerst híér.»

– Single ‘No Son of Mine’ is een soortement hommage aan Lemmy van Motörhead. Je bezocht ’m ooit in zijn eigen huis, een ervaring waarover je later zei: ‘Ik zal hem altijd graag zien, maar ik schrok van de omstandigheden waarin hij leefde. Of misschien schrok ik omdat hij alleen een zwarte slip aanhad en net zijn haar geverfd had.’

GROHL «‘No Son of Mine’ is ook een song over religies. Ik ben niet gelovig opgevoed, heb als kind nooit een voet in de kerk gezet. Als tiener ben ik wel twee jaar naar een katholieke school gestuurd, maar mijn platencollectie was mijn liturgie, muzikanten mijn heiligen, hun hits mijn hymnen.»

– Je hebt in interviews lang niet graag over Nirvana gepraat, maar de laatste jaren gaat dat je gemakkelijker af.

GROHL (knikt) «Ik ben lang bang geweest dat ik in het bijzijn van journalisten in tranen zou uitbarsten als ze weer over Nirvana begonnen. Omdat het zo’n rare periode was, en heel intens om er achteraf van af te kicken. Nu nog ben ik oprecht bezorgd telkens als ik een jonge artiest zeer snel wereldberoemd zie worden: omdat ik me iets kan voorstellen bij wat hen te wachten staat. Zelf was ik op mijn 22ste, toen Nirvana populair werd, nog vooral naïef: ik ben compleet onvoorbereid in die periode gedoken. In het begin dacht ik: ‘Joepie, eindelijk een kredietkaart! Eindelijk kan ik op café ook zelf eens trakteren. Eindelijk hoef ik niet meer op iemands zetel te slapen, ik kan nu een eigen appartement nemen.’»

– Terug naar de Foo Fighters: is jouw rol binnen de groep die van verlicht dictator?

GROHL «Zal ik hier maar eindelijk gewoon ‘ja’ op antwoorden? (lacht) Ik heb ook die vraag lang ontweken.

»Toevallig ben ik me dezer dagen ook aan het bekwamen in op de achtergrond blijven. Mijn oudste dochter, Violet Maye...»

– Die zelf ook net een zware Bowie-fase doormaakt, las ik.

GROHL (lacht) «En niet de poppy eighties-Bowie! Ze werkt zijn oeuvre chronologisch af en ze is nog niet eens aan de Berlijn-trilogie. Ik vraag me af hoeveel 14-jarige meisjes de hele dag naar ‘Station to Station’-bootlegs zitten te luisteren (lacht). Soms hoor ik uit haar slaapkamer ook Cocteau Twins en The Passions, zij van ‘I’m in Love with a German Film Star’.»

– Ze zingt ook zelf.

GROHL «Ze heeft een heel soulvolle stem en haar muzikaal geheugen is fotografisch. Ze heeft eigenlijk alle tools die een zangeres nodig heeft. Ze schrijft ook haar eigen teksten.»

– Niets mis mee.

GROHL «Maar ik voel mij schuldig. Een cruciaal deel van een muzikantenbestaan komt van de drive en het verlangen om het te maken. Daarom ben ik – uitgerekend haar fucking vader – onvermijdelijk haar grootste handicap. Natuurlijk zal men ons altijd vergelijken, of denken dat ik haar heb geholpen. Ik probéér me dus zoveel mogelijk afzijdig te houden, en dat is moeilijk, want ik ben razend nieuwsgierig, maar... Onlangs zei ze: ‘Ik denk dat ik shoegaze-achtige muziek wil maken.’ En: ‘Ik heb een nieuw gitaarpedaal nodig. Ik heb opgezocht wat ik wil: ik wil dat mijn gitaar klinkt als My Bloody Valentine.’ Ik zei: ‘Yes! Yesss!’ En ik geef toe, meteen daarna toch ook maar: ‘Mag ik over enkele jaren op je eerste plaat meespelen, alsjeblieft?’»

© The Sunday Times Culture Magazine

‘Medicine at Midnight’ van Foo Fighters verschijnt op 5 februari bij RCA Records.