15 jaar Lady Linn: in de studio bij Lien De Greef en haar Magnificent Bigband

Deze zomer viert Lien de vijftiende verjaardag van haar groep. Dat doet ze door een oude droom waar te maken: een plaat opnemen met een bigband. Op Gent Jazz speelt ze de nieuwe muziek voor het eerst, wij mochten al eens gaan luisteren in de studio.

'Ik heb me nooit cooler moeten voordoen dan ik was'

Als de opname is gestart, horen we een melodie die wat aan het ‘Pink Panther’-thema doet denken, met Lady Linn die ‘I like sneaking around my own place’ zingt. Aan de imposante mixtafel zit Jonathan Jeremiah, de Britse soulzanger en producer van dienst, mee te wiegen. ‘Deze keer is het goed,’ zegt hij na afloop, ‘kom eens luisteren naar het arrangement.’ De Greef twijfelt: ‘Vanochtend heb ik leukere dingen gedaan met mijn zanglijn, maar ik kan ze me niet meer herinneren. Morgen probeer ik het opnieuw.’

Het is middag op de voorlaatste dag van de opnames en al moet de plaat grotendeels ingeblikt zijn tegen de avond, in de studio hangt een ontspannen sfeer. Beneden wordt al wat ingespeeld, boven zijn blazers aan het dollen, met zestien muzikanten is het vooral een prettige drukte. De Greef ziet het glimlachend aan.

LIEN DE GREEF «Vorig jaar in september bracht ik met Big Band ’86 een eerbetoon aan Ella Fitzgerald, en toen voelde ik hoe hard ik die muziek sinds mijn studentenjaren had gemist. Je hebt er geen idee van hoe zo’n band je omverblaast. Het maakte me bij momenten zo emotioneel dat ik nauwelijks nog kon zingen. Gelukkig hadden de muzikanten dat niet in de gaten (lachje).

»Die muziek is ook zo rijk. Vijf saxofoons die tegelijk blazen, en daarbovenop nog trompetten en trombones, dat doet je iets. En er is het groepsgevoel. Al die muzikanten zijn geweldige solisten, maar ze engageren zich om samen iets te maken. Plots wist ik: ‘Ik wil eindelijk eens een bigbandplaat maken.’ De songs die ik toen aan het schrijven was, heb ik opzij geschoven. Ik ben aan nieuwe begonnen, die je kan spelen met een bigband.»

HUMO En zo is de cirkel rond?

DE GREEF «Neen, want ik heb nog nooit met een bigband opgenomen. Maar ik heb wel opnieuw de kracht van jazz leren omarmen, nadat ik daar op mijn laatste platen wat van was weggegaan. Ik vermeed jazzakkoorden in nieuwe songs, maar nu heb ik weer gevoeld hoe graag ik dit altijd heb gedaan. Het was erg bevrijdend om die roots weer te omarmen. Het mocht, het is niet ouderwets. Al staan er eigenlijk maar twee nummers op mijn nieuwe plaat die échte bigbandsongs zijn. De rest heeft wat meer invloeden van popmuziek, en dat vind ik ook het interessantste. Ik vind het leuk om klassieke jazz te zingen, maar als luisteraar heb ik toch liefst iets moderns.»

HUMO Je viert de vijftiende verjaardag van Lady Linn, wat ooit begon als een nevenproject. Of mag ik dat zo niet noemen?

DE GREEF «Toch wel, want dat was het: een uit de hand gelopen zijsprong. Niet dat ik het niet meende, maar als prille twintiger voelde ik me in de eerste plaats zangeres bij Bolchi en Skeemz. Ik zou afstuderen aan het conservatorium, en besefte dat ik langzamerhand afscheid van de jazz zou moeten nemen. Maar dat wilde ik niet, want ik zong graag jazz en het ging me ook gemakkelijk af. Dus begon ik met wat klasgenoten iets nieuws: ‘Het gaat de max zijn, en jullie gaan zingen want dat moet in een bigband. Het wordt supergrappig.’ Ik lachte me een breuk op die eerste repetitie, het was erg fijn. Het is superpositieve muziek hé, één en al fun.

»Onze eerste optredens in de Charlatan in Gent waren stomend en keihard. In dat kleine café zorgden al die blazers en een drum voor een hoop volume. Mijn voordeel was dat ik me niet cooler moest voordoen dan ik was. Het werkte vanzelf, zonder dat ik veel show moest geven. Plots ging alles vanzelf. Zonder veel trekken en sleuren kregen we optredens aangeboden en waren we vertrokken.»

'Over mijn imago heb ik nooit nagedacht: die bolletjesjurk uit het begin, dat was gewoon een kleedje uit de Zara.'

HUMO Jullie veelbesproken passage in het rubriekje ‘Zonder handen’ in ‘Man bijt hond’ gaf jullie ook een duwtje in de rug.

DE GREEF «Ja, dat was heerlijk. Zeven dagen na elkaar mochten we terugkomen, het langste dat was toegestaan. Dat heeft heel veel in gang gezet. Wist je trouwens dat dat luikje (dat aan het begin van de rubriek naar beneden ging om de kandidaat te laten zien, red.) écht was? Ik dacht dat het iets digitaals zou zijn, maar neen: dat was een houten schapke dat naar beneden gleed (lacht). En wij daarachter met ons achten in dat hok.»

HUMO Ik herinner me nog je prachtige bolletjesjurk.

De Greef (lacht) «Die heb ik nog altijd, maar ik kan er al lang niet meer in. Zo’n smal ding! Over mijn imago heb ik trouwens nooit echt nagedacht. Eerst trad ik gewoon op in een broek, met een baretje op mijn hoofd. Tot ik dat kleedje vond: toen werd ik plots door alle vrouwenbladen geïnterviewd over mijn stijl. Terwijl dat gewoon een kleedje uit de Zara was, hè, zó hard had ik daar niet over nagedacht. Maar ondertussen was Amy Winehouse doorgebroken, en werd die ouderwetse look mode. Toeval, maar het was goed voor ons.»

Geen Sinatra

In de controlekamer luisteren de muzikanten naar een eerdere opname van ‘Loneliness’. Een pittige discussie over de rol van de saxofoons ontbrandt: ‘Hier moeten ze stiller, of zelfs helemaal weg. De trompetten zorgen hier voor pit, die saxen maken er een warboel van.’

DE GREEF «Het is goed dat iedereen meepraat over de nummers, ik hou wel van die betrokkenheid. Bigbandmuziek vraagt overleg. De blazers moeten goed afspreken wanneer ze zullen invallen, of ophouden. Het is nog wat zoeken want we hebben niet zoveel kunnen repeteren, niet eens alle nummers. Sommige blazers worden daar zenuwachtig van: ‘Moeten we dat nu nóg vijf keer spelen? Al onze opnames waren al goed.’ ‘Sorry, jongens, toch nog één keer. We willen nog iets proberen.’ (lacht) Omdat Jonathan er heel laat is bijgekomen, is er tijdens de opnames nog wat omgegooid en gezocht.»

HUMO Hoe ben je bij hem terechtgekomen?

DE GREEF «Tijdens een schrijfkamp, waar je als songwriter kunt samenwerken met muzikanten uit binnen- en buitenland. Op één van die sessies ‘co-writing’ ben ik eens met hem samengezet. We hebben toen drie nummers geschreven en aan mijn teksten gewerkt. Toen ik aan deze plaat begon, vroeg ik of hij eens een dagje met me wilde kijken naar de nieuwe nummers. Hij gaf meteen tips om ze nog beter te maken, eigenlijk was hij daar al aan het producen. Hij vroeg me of ik het leuk zou vinden als hij naar de studio kwam. Natuurlijk. Ik begon toch net te beseffen dat ik wel een externe producer kon gebruiken.

»Voor deze plaat vonden we het erg belangrijk dat een take door de hele groep in één keer wordt ingespeeld, en niet achteraf in elkaar wordt gepuzzeld. Als luisteraar voel je dat. Ik vond ook dat mijn zang er meteen bij moest, maar dat bleek wat te hoog gegrepen. De stem staat erg vooraan, en als je dan niet de juiste vibe vindt, is het mis.»

undefined

HUMO Adamo vertelde me dit jaar nog hoe moeilijk het is om live voor een orkest je nummers juist in te zingen.

DE GREEF «Met zo’n groep muzikanten in je rug ben je geneigd om dóór te zingen. Als het live mag klinken, gaat dat nog, maar dat is niet de bedoeling voor deze plaat. Sommige zanglijnen moeten best intiem en dicht bij de microfoon. Frank Sinatra nam zulke ingetogen nummers kalmpjes op in drie takes, zelfs al stond er achter hem een hele bigband te swingen. Maar blijkbaar heb ik niet zijn talent (lacht). Hier heerst nogal wat chaos in de studio en dan raak ik moeilijk in mijn wereld. Ik heb een intieme setting nodig, dus ik ga mijn stukken volgende week in een Londense studio opnieuw inzingen met enkel Jonathan erbij.»

De was doen

Jeremiah laat het schetterende ‘You Plus Me’ uit de boxen knallen. Lien kijkt op haar notities: ‘De laatste take was goed, op de voorlaatste was de piano minder goed.’ Toetsenist Joris Caluwaerts (ook actief bij STUFF., red.) suggereert dat hij misschien zelfs niet moet spelen op de intro. Dat blijkt nu ook niet de bedoeling.

Wanneer het nummer is afgelopen vraagt Jeremiah: ‘Wat denk je: kan het beter?’ Trombonist Lode Mertens denkt van niet: ‘Die blazers ga je niet beter krijgen. En als je hen dat vandaag nog vier keer laat spelen, zijn hun wangen kapotgeblazen.’ Het moet gelukkig niet.

DE GREEF «Aan het arrangement van dit nummer is erg hard gewerkt. Ik hoorde er meteen een popsong in maar saxofonist Jan Verstaen had er iets heel anders van gemaakt. Heel goed, maar niet wat ik in mijn hoofd had. Daarna heeft hij iets geschreven wat meer richting Duke Ellington ging. Een prachtige versie die op de plaat komt, maar nog niet helemaal de single zoals ik die hoorde. Uiteindelijk heb ik beslist om voor het refrein enkel een stukje schetterende blazers te samplen. Ze hoeven het dus niet opnieuw in te spelen, het is goed zo.»

HUMO Keer je met deze plaat definitief terug naar je oude sound?

DE GREEF «Dat denk ik niet. Voor dit plan rijpte, was ik met die co-writings bezig, en die nummers gingen veel meer de hedendaagse richting uit. Normaal keer ik daar na deze opnames naar terug, al twijfel ik nog of ik ze als Lady Linn zal uitbrengen. Toen ‘High’ uitkwam, mijn derde plaat waarop ik ook afweek van die swingjazz (in 2013, red.), heb ik gemerkt dat het publiek je graag heeft zoals het je kent. Ik had het daar wat moeilijk mee, want ik laat me niet graag in een hokje duwen. Maar ik heb eruit geleerd. Misschien breng ik die volgende plaat dus uit onder een andere naam, zoals Flip Kowlier met Ertebrekers heeft gedaan, of Tom Barman met Magnus. Al blijf ik het een vreemd idee vinden, want uiteindelijk schrijf vooral ik de nummers, dus één naam zou moeten volstaan.

'Jonathan Jeremiah vroeg me of hij naar de studio mocht komen. Natuurlijk vond ik dat goed. En we konden nog een producer gebruiken.'

»Soms wringt die naam ‘Lady’ wel. Hij past bij het ouderwetse van deze muziek, maar niet bij mij als persoon. Mensen die ‘Hé, Lady Linn’ roepen, dat went nog altijd niet. Soms vragen ze zelfs of het nu Lady is, of Linn. Dan wordt het helemaal raar (lacht uitbundig).

»(Tegen de muzikanten) Kom, jongens, we gaan nog een take doen.»

Actie. ‘Loneliness’ moet maar eens ingeblikt worden. Jonathan Jeremiah neemt de teugels strak in handen. ‘Minder druk op de hihat,’ instrueert hij drummer Mimi Verderame. Jeremiah draait zich naar mij. ‘Fantastische drummer, en ik hou wel van dat ‘Jive Talking’-dingetje, maar hier mag het niet.’ Dan weer tegen het orkest: ‘Kunnen we de basintro weglaten? Heeft iemand daar bezwaar tegen?’

‘Ik,’ protesteert De Greef vanuit de vocal booth. ‘Ik heb Filip (Vandebril, ook bassist bij Black Flower, red.) net gepusht om dat stukje te doen. Maar ik weet wat we missen: op de demo heeft hij dat gedubbeld met een andere baslijn, daardoor klinkt het nog niet zoals het moet.’ Jeremiah heeft het begrepen. ‘Dan doen we dat later met die andere baslijn erbij. De basis hebben we, nu enkel nog het juiste tempo vinden.’

Vandebril wisselt nog eens van bas, en meteen klinkt zijn instrument een pak voller op die intro. Wanneer de band halverwege het nummer collectief aan het vingerknippen gaat, is dat een heerlijk gezicht. ‘Loneliness’ klinkt ondertussen een pak pittiger, en ook De Greef zingt krachtiger dan op vorige takes. De producer is tevreden: ‘Ik denk dat we onze partijen hebben.’ Vanuit het zanghok klinkt een klein applausje.

De opnames zitten erop. Jeremiah laat platenbaas Fred, die even komt langsgelopen, het nummer ‘Laundry Days’ horen. ‘Luister,’ zegt de Brit enthousiast, ‘ze zingt over hoe het al vier uur is, maar dat ze de was nog moet doen terwijl ze een song probeert te schrijven. Zulke onderwerpen kiest niemand!’

Loterij buitenland

DE GREEF «Met deze plaat wil ik stevig gaan touren. Ik heb ze gemaakt omdat ik live zingen met bigband zo miste. Na de première op Gent Jazz volgt in september een optreden in Geraardsbergen. Als de plaat eind oktober uitkomt, gaan we voor een paar maanden de theaters in. Daarna wil ik een zomer lang alle jazzfestivals doen, en zelfs akoestisch gaan spelen. Of dat lukt, zal een kwestie van geld zijn, want een café heeft natuurlijk niet het budget om zoveel muzikanten te betalen. Maar daar vinden we wel iets op. Veel geld zullen wij er niet aan overhouden, maar daar doe ik het niet voor.»

HUMO Wil je graag naar het buitenland?

DE GREEF «Dat komt met elke plaat wel weer ter sprake, maar het is niet gemakkelijk. Een paar jaar geleden hadden we een voetje aan de grond in Frankrijk, maar dat is voorbijgegaan toen we ‘High’ maakten. Onze Franse platenfirma geloofde erin, maar de radio’s pikten de singles niet op, en op de jazzfestivals konden we niet meer terecht. Achteraf gezien denk ik dat we toen te snel van koers zijn veranderd. Voor de Fransen was het nog maar mijn tweede plaat. Ze konden dat nieuwe geluid niet plaatsen. Als we nog even swing waren blijven spelen, hadden we kunnen blijven groeien. Maar het is wat het is, ik vind het niet zo heel erg. Aan tien uur per dag in een busje zitten hield ik toch vooral rugpijn over (lacht).

»Ik probeer er nu rustig bij te blijven. Ik reken niet op buitenlands succes. Dat wil niet zeggen dat we niet blijven zoeken naar kansen, zelfs al weten we hoe moeilijk het is. Je moet de juiste mensen kennen die je ergens kunnen brengen, en dan nog blijft het een loterij. Nu, Jonathan is heel enthousiast, en hij wil mijn plaat aan een paar mensen laten horen. We zien wel wat dat oplevert.»

De studio loopt leeg, er wordt nog wat overlegd over het programma van morgen. ‘Kom ik terug?’ vraagt een muzikant. ‘Dan heb je drie fluiten.’ ‘Dat mag zeker,’ zegt De Greef enthousiast. ‘Twee fluiten, drie fluiten... Hoe meer fluiten, hoe liever.’ Ze grijnst. The Lady kan ook weleens een schuine mop smaken.

Op de stoep loop ik nog bijna Jeremiah omver, die in de zon een sigaretje staat te roken. Of hij tevreden is over de opnames, vraag ik. ‘Natuurlijk. Wat een stem heeft ze, en wat een fijne nummers.’ Hij schudt ongelovig het hoofd. ‘Een song over hoe je de was nog moet doen! Geweldig, toch?’

Lady Linn & Her Magnificent Bigband spelen op dinsdag 3 juli op Gent Jazz. Info en tickets: www.gentjazz.com.