'1993': toptelevisie over seks, geld, macht en politici

Het is één van de opmerkelijkste en succesvolste Italiaanse tv-successen van de laatste jaren: ‘1992’ en zijn opvolger ‘1993’, een serie over Operatie Schone Handen, die een groot deel van de politieke klasse in het land wegveegde en de weg vrijmaakte voor Silvio Berlusconi. Bedenker Stefano Accorsi: ‘Ik denk dat Berlusconi toch slimmer is dan Trump. En sluwer.’

'Je pik achternalopen en tegelijk een land besturen is niet zo verstandig'

Toen begin jaren 90 twee populaire rechters, Giovanni Falcone en Paolo Borsellino, om het leven kwamen bij een bomaanslag door de maffia, was de maat vol voor hun collega’s. Een groep magistraten onder leiding van Antonio Di Pietro begon aan Mani Pulite of Schone Handen, een grootscheeps onderzoek naar de wijdverbreide corruptie bij Italiaanse politici, ambtenaren en zakenlui en hun banden met de maffia. De operatie leidde tot de ineenstorting van het politieke systeem (zowel de socialistische als de christendemocratische partij werden opgedoekt) en de opkomst van Forza Italia, de politieke beweging van mediamagnaat en populist Silvio Berlusconi.

undefined

Dat is het verhaal van ‘1992’ en ‘1993’, twee donkere en meeslepende miniseries die niet alleen in Italië, maar ook internationaal hoge ogen hebben gegooid – de Britse krant The Guardian noemde ze zelfs ‘een kruising tussen ‘House of Cards’ en ‘The Sopranos’’. In mei volgend jaar starten de opnames voor het sluitstuk van de trilogie, ‘1994’, over het jaar waarin Berlusconi de verkiezingen won. Stefano Accorsi (46) speelt niet alleen één van de hoofdrollen – hij is Leonardo Notte, een weinig scrupuleuze reclameman die als eerste brood ziet in Berlusconi als politicus –, maar hij heeft de serie ook bedacht.

HUMO U was begin jaren 90 een jonge twintiger. Hoe hebt u die periode ervaren?

Stefano Accorsi «Mani Pulite gaf mij hoop, en véél Italianen met mij. Iedereen wist dat veel dingen niet werkten zoals het hoorde, dat er pakken smeergeld werden betaald – publiek geld dat gewoon werd gestolen. Maar tegelijk liet men betijen. Dat het gerecht er ineens wél met de grove borstel doorging, was voor mij als jongeman van 21 ongelooflijk. Di Pietro en co. hielden ook niet van half werk: op een bepaald moment stond de helft van de Italiaanse parlementsleden onder beschuldiging. Het regende arrestaties, politici en zakenmensen die in verdenking waren gesteld, pleegden zelfmoord…

»Mani Pulite veranderde alles. Het was alsof de regels van het politieke systeem werden herschreven. Een nieuwe generatie politici stond op, en die zou het helemaal anders doen dan haar corrupte voorgangers. Het waren ongelofelijk boeiende en opwindende tijden. Mijn interesse in politiek is toen gewekt, en ze is altijd gebleven.»

HUMO De hoop sloeg al snel om in teleurstelling.

Accorsi «In 1993 liet de maffia als antwoord op Mani Pulite een reeks bommen ontploffen: de aanslag in de buurt van het wereldberoemde Palazzo degli Uffizi in Firenze zal iedereen zich nog wel herinneren, maar er ontploften ook bommen in Milaan en Rome. Het was een heel donkere en beangstigende periode. We wisten niet waar het land aan toe was, en wanneer de terreur zou eindigen. Niets was wat het leek. Het kon alle kanten uit, en dat bleek ook: uit het puin kwam in 1994 namelijk Silvio Berlusconi tevoorschijn.

»Toen hij de verkiezingen won, was dat voor velen een nieuwe schok. Het was allemaal zo doorzichtig. De hele structuur van Forza Italia was opgezet door Publitalia, het reclamebedrijf van zijn commerciële zenders. Van politiek hadden ze niet veel kaas gegeten, maar die marketingboys wisten natuurlijk als geen ander hoe je een politiek merk, een idee, een persoon bij het grote publiek aan de man moet brengen. De kiezers trapten er massaal in.»

HUMO En het land belandde van de regen in de drop.

Accorsi «Dat kun je wel zeggen. Berlusconi beloofde een politieke revolutie, maar toen hij aan de macht kwam, haalde hij een hoop namen uit de oude politiek binnen, uit de opgedoekte socialistische en christendemocratische partijen. Zijn revolutie was vooral een marketingrevolutie.»

HUMO Is het ook dankzij die slimme marketing dat Berlusconi zo’n aantrekkingskracht blijft uitoefenen op de Italiaanse kiezer? Voor niet-Italianen is het haast niet te begrijpen dat hij na alle schandalen politiek nog altijd niet morsdood is.

Accorsi «Op de één of andere manier is hij ook heel oprecht. En hij is representatief voor een groot deel van de Italianen. Niet de meerderheid, maar toch zeer veel mensen. Hij is van eenvoudige komaf, houdt van geld, macht en een zwierige levensstijl. Zeer veel Italianen bewonderen Berlusconi. Bovendien is hij, ondanks zijn rijkdom, altijd zichzelf gebleven: de zoon van een bankbediende en een huisvrouw uit Milaan. En zo klinkt hij ook. Dat spreekt veel Italianen enorm aan.»

HUMO Amerika heeft nu een eigen versie van Berlusconi in het Witte Huis. Ziet u gelijkenissen?

Accorsi «Ik denk dat Berlusconi toch slimmer is dan Trump. En sluwer. Hij flapt er soms rare dingen uit, maar ik zou zijn intelligentie toch niet onderschatten. In tegenstelling tot Trump heeft hij zijn imperium ook bijna eigenhandig opgebouwd: dat zegt óók iets over de man. Voor alle duidelijkheid, ik ben geen fan van Berlusconi, en ik heb ook nooit op hem gestemd, maar ik vind hem wel fascinerend.»

HUMO Klopt het dat jullie eerst van plan waren om een biopic over Berlusconi te maken?

Accorsi «Inderdaad. Of je nu voor of tegen Berlusconi bent, het blijft een ongelofelijk verhaal: een man die eerst één van de rijkste en machtigste zakenmensen van Italië wordt en het daarna tot premier schopt, je zou het zelf niet kunnen verzinnen. Het leek me ook interessant om zijn jeugd te tonen, en de man achter de publieke façade. Maar uiteindelijk bleek het te ingewikkeld en hebben we ervoor gekozen een stuk Italiaanse geschiedenis te vertellen aan de hand van zes fictieve personages. Dat gaf ons creatief meer mogelijkheden.»

HUMO De serie is aan meer dan honderd landen verkocht. Heb je een verklaring voor dat succes?

Accorsi «Ze gaat weliswaar over een turbulente periode in de Italiaanse geschiedenis, maar ze behandelt universele thema’s. Wat betekenen vrijheid en democratie echt? Hoe wordt het politieke spel gespeeld, hoe gaat het er achter de schermen aan toe? En dat op een niet-belerende, zo spannend mogelijke manier. Dat blijkt veel mensen aan te spreken.»

HUMO In Italië was er nogal wat te doen over de vele seksscènes in de serie, zeker in de eerste reeks. Maar die seks had wel degelijk een functie.

Accorsi «Absoluut. Voor Italianen is seks superbelangrijk, maar tegelijk doen ze er heel hypocriet en geheimzinnig over. Ze gaan flink hun gang, maar er wordt weinig of niet over gepraat. In tv-series leek het ook zo goed als niet te bestaan. Af en toe zag je weleens een seksscène, maar meestal leek het alsof de tijd in de jaren 50 stil was blijven staan: je zag een koppel kussen, en daar moest je dan uit afleiden dat ze het hadden gedaan. Wij wilden tonen dat mensen het na die kus ook écht doen. Of toch vaak (lacht).

»Seks, geld, macht en politiek waren in het begin van de jaren 90 nauw met elkaar verbonden in Italië. Wellicht ook nu nog. Politici doen na de werkuren uiteraard wat ze willen, maar tegelijk je pik achternalopen én in al dan niet woelige tijden een land besturen is misschien niet zo verstandig. En soms ronduit gevaarlijk.»

HUMO Er komt de laatste jaren opvallend veel realistisch en politiek tv-drama uit Italië. Vóór ‘1992’ waren er al de uitstekende series ‘Gomorra’ en ‘Romanzo Criminale’. Dat is wellicht geen toeval?

Accorsi «Die series zijn allemaal geproduceerd door Sky Italia, een kabelzender die voor een frisse wind heeft gezorgd in het Italiaanse tv-landschap. Je kunt het vergelijken met het effect dat HBO destijds in de VS had. Bijna twintig jaar was er op televisiegebied haast geen creatieve vrijheid bij ons. De commerciële zenders waren eigendom van Berlusconi en de openbare omroep werd geleid door mensen die hij had benoemd. Kortom, de tv-productie was zo goed als dood. Alleen voor liefhebbers van shows met schaars geklede dames waren het gouden tijden (lacht). Nu is er wel interesse én budget voor uitdagende fictie. Er is ook een nieuwe generatie getalenteerde scenaristen en regisseurs opgestaan die dankzij Sky Italia de verhalen kunnen vertellen die ze willen vertellen.»

HUMO De geschiedenis van Italië leent zich natuurlijk ook voor goed tv-drama. Eén van de scenaristen vergeleek het land met Westeros uit ‘Game of Thrones’, dat ook in een noordelijk en een zuidelijk deel uiteenvalt en waar ook om de haverklap iemand anders op de troon zit.

Accorsi (lacht) «Het zal wel grappend bedoeld geweest zijn, maar ergens klopt het. In Frankrijk heb je ook een verschil tussen het noorden en het zuiden, maar in Italië is het toch zeer extreem, zoals alles in dit land. Voor de politici die het moeten leiden, is Italië een absolute nachtmerrie, maar voor de makers van fictie is het een onuitputtelijke bron van inspiratie.»

undefined

Met de unieke code die u bij deze Humo vindt, kunt u ‘1992’ of ‘1993’ gratis bekijken op www.lumiereseries.com, naast tientallen andere kwaliteitsreeksen als ‘The Bridge’, ‘Top of the Lake’ en ‘Gomorra’.