21 jaar 'Mezzanine' van Massive Attack in 21 weetjes

‘Mezzanine’, dat onsterfelijke meesterwerk uit de nineties, is 21 jaar oud en dat viert Massive Attack met een nu al legendarisch verjaardagsfeest op 31 januari in Paleis 12. In afwachting presenteert HUMO u 21 jaar ‘Mezzanine’ in 21 weetjes, de een al nuttiger dan de ander. Jeff Buckley, Madonna, The Cure en dokter House tekenen present!

1. First things first, de basics: ‘Mezzanine’ was de derde plaat van Massive Attack. De groep uit Bristol bestond toen uit drie leden: Robert ‘3D’ Del Naja, Grant ‘Daddy G’ Marshall en Andrew ‘Mushroom’ Vowles. Maar niet voor lang meer.

2. Géén Fleetwood Mac-toestanden, de spanningen binnen Massive Attack waren vooral creatief. 3D en Daddy G wilden weg van het oude Massive Attack-geluid en lieten zich inspireren door new wave-bands zoals Gang Of Four en Wire. Mushroom ging niet akkoord, zo schreeuwde hij tijdens de opnames: ‘Zijn we nu plots een fucking punkband geworden?’

3. Producer Neil Davidge zat achter de knoppen: ‘Die gasten konden elkaar niet luchten. Ze joegen elkaar weg uit de studio en wilden elk aan hun eigen song werken. Soms was ik met vier nummers in één dag bezig.’

4. Nog een geluk voor die arme Davidge dat Tricky, geen gemakkelijke mens, zijn biezen al had gepakt vóór de opnames van ‘Mezzanine’.

5. Madonna gooide olie op het vuur. Mushroom wou haar namelijk inschakelen om ‘Teardrop’ te zingen, wat zij meteen zag zitten. Alleen had Mushroom dat zonder de goedkeuring van 3D en Daddy G aan Madonna gevraagd. Zij verkozen Elizabeth Fraser.

6. ‘De ruzie na het incident met Madonna eindigde bijna met vuistslagen,’ bekende producer Davidge later. Mushroom en 3D werden sindsdien zelden nog samen te zien. Zelfs tijdens persinterviews wilde het trio niet samen zitten.

7. Elizabeth ‘Liz’ Fraser was in een fragiele staat toen ze ‘Teardrop’ inzong. Haar band Cocteau Twins was net uit elkaar en tijdens de opnames is haar ex-vriendje Jeff Buckley verdronken: ‘Die song is over hem, zo voelt het toch voor mij.’

8. Nóg een opmerkelijke gastzanger: Horace Andy, een cultfiguur uit de reggae die pas op zijn 47ste de crossover naar de mainstream maakte dankzij Massive Attack. ‘Angel’ is een vrije herwerking van Andy’s single ‘You Are My Angel’, terwijl ‘Man Next Door’ Massive Attacks cover van Horace Andy’s cover van John Holts klassieker was, gezongen door Andy. Kunt u nog volgen?

9. ‘Angel’ klonk oorspronkelijk helemaal anders. Het moest een cover van ‘Straight To Hell’ van The Clash worden, de song die de ruggengraat van M.I.A.’s wereldhit ‘Paper Planes’ vormt. Het probleem? Horace Andy kon het niet over zijn religieuze hart krijgen om te zingen over de hel.

10. Ontdek de flard! Wie héél goed luistert, hoort Lou Reed in ‘Risingson’, The Cure en Led Zeppelin in ‘Man Next Door’, Isaac Hayes in ‘Exchange’ en Pink Floyd in ‘Group Four’.

11. Om ter grimmigst! De lyrics op ‘Mezzanine’ zijn er géén om als hashtag of caption te gebruiken. Of wat dacht je van ‘I get lonely slowly’ (‘Inertia Creeps’), ‘Every time we grind we know we severed lines’ (‘Risingson’) of ‘Passion’s overrated anyway’ (‘Dissolved Girl’)?

12. 3D beschreef ‘Mezzanine’ als het geluid van anticipatie: ‘Alsof je niet weet hoe laat en welke dag het is: je zit vast tussen gisteren en morgen.’

13. De plaat moest eigenlijk al 22 jaar oud zijn geweest. De release stond gepland op december 1997, maar 3D was niet tevreden over de productie en spendeerde nog 4 maanden in de studio: ‘Ik trok songs uit elkaar, verbrijzelde hen, panikeerde en begon opnieuw.’ De plaat lag uiteindelijk op 20 april 1998 in de winkel.

14. ‘Mezzanine’ viel in maart 1998 al gratis online te streamen via een applicatie genaamd Real Audio Player. Anno 2019 is dat alledaags, maar in 1998 was dat bijzonder vooruitstrevend: sommigen noemen ‘Mezzanine’ de allereerste plaat die online te streamen viel.

15. Massive Attack probeerde op de 20ste verjaardag van ‘Mezzanine’ opnieuw de toekomst te voorspellen: de muziek werd gecodeerd in de vorm van DNA, wat ze vervolgens aan zwarte verf in een spuitbus hebben toegevoegd. Elke spuitbus bevat één miljoen exemplaren van ‘Mezzanine’. Leuk, alleen jammer dat er nog geen platenspeler bestaat die spuitbus afspeelt.

16. Massive Attack stelde ‘Mezzanine’ met meer dan 150 liveshows voor in 1998 en 1999, waaronder een set in de AB. Tijdens die tournee besliste Massive Attack om niet langer als een dj-collectief op te treden, maar een echte liveband met gitaren en drums op te trommelen.

17. De ontvangst was lovend. Miljoenen exemplaren gingen over de toonbank, waaronder meer dan 50.000 in België. De muziekbladen Rolling Stone en NME namen ‘Mezzanine’ op in hun lijst met beste platen aller tijden.

18. ‘Mezzanine’ scoort niet alleen goed in klassiekerlijstjes, maar ook in lijstjes met de beste seksplaten. Treble noemt het de perfecte soundtrack voor een one-night-stand.

19. De meeste songs van ‘Mezzanine’ zijn op één of meerdere soundtracks beland. ‘The Matrix’ gebruikte ‘Dissolved Girl’ al in 1999, een jaar na de release. De producers van de televisiereeks ‘House’ wilden koste wat kost ‘Teardrop’ als theme song, maar ze slaagden er enkel in om de rechten voor Noord-Amerika te bemachtigen. De overige landen moesten het doen met een namaak: een theme song die erg lijkt op ‘Teardrop’ maar nét genoeg verschilt om rechtszaken te vermijden.

20. Na de release van ‘Mezzanine’ verliet Andrew ‘Mushroom’ Vowles voorgoed de band. Daddy G liet niet lang op hem wachten: in 2001 stuurde hij zijn kat, maar zo’n 4 jaar later kreeg hij daar al spijt en keerde hij terug.

21. Opgepast! Massive Attack zal in Paleis 12 optreden ter ere van ‘Mezzanine’ en niets anders. Het voordeel? Gastzangers Horace Andy en Liz Fraser (zeldzaam!) zullen erbij zijn. Het nadeel? In de woorden van 3D aan HUMO: ‘De mensen die een kaartje hebben gekocht moeten begrijpen dat we niet snel alle nummers van ‘Mezzanine’ zullen afhaspelen om daarna nog een uurtje greatest hits te doen. Nee!’ U bent gewaarschuwd. Enjoy!

Lees hier ons interview met Robert '3D' Del Naja.