4 theorieën na 5 jaar zoeken, maar het mysterie blijft

Het is vandaag exact vijf jaar geleden dat vliegtuig MH370 van luchtvaartmaatschappij Malaysia Airlines spoorloos verdween. Het blijft gissen naar wat er met het toestel en de 239 inzittenden is gebeurd, ondanks de duurste zoektocht naar een verdwenen vliegtuig ooit. Aan mogelijke verklaringen alvast geen gebrek.

1 Veilig en wel geland?

Zowat twintig minuten voor middernacht plaatselijke tijd stijgt een Boeing 777 op in Kuala Lumpur, richting Peking. Nog geen uur na het opstijgen in Maleisië verliest de luchtcontrole alle contact met vlucht MH370. De transponder die ervoor zorgt dat het toestel op de radar verschijnt, gaat uit. Luchtverkeersleiders slagen er wel in het toestel te blijven volgen via de militaire radar. Daaruit blijkt dat het toestel plots een bocht maakt ten noorden van Maleisië. De noordelijke route richting Vietnam wordt omgekeerd richting het zuidwesten, naar de immense Indische Oceaan.

Onmiddellijk na de verdwijning leidt dat er sommigen toe te denken dat het toestel richting Centraal-Azië vloog. Maar de theorie dat het daar geland zou zijn, blijkt al snel weinig waarschijnlijk. De consensus ontstaat dat de Boeing 777 met alle passagiers in zee is beland. Wanneer er in 2015 brokstukken aanspoelen die gelinkt worden aan MH370 op het Franse eiland Réunion, bij Madagaskar, lijkt die piste vast te staan.

Tot op de dag van vandaag heerst er echter onenigheid over de plek van neerstorten. Verschillende keren wordt het zoekgebied verlegd, telkens zonder resultaat. "Hoe kan dit anno 2014, met alle apparatuur die voorhanden is, nog steeds gebeuren", vraagt luchtvaartexpert Luk De Wilde zich af. "Als je vandaag bij wijze van spreken je iPhone verliest, kun je die op een dag al opsporen via de ingebouwde technologie. Bij een vliegtuig zou dat dan normaal toch ook moeten kunnen."

2 Incident onderweg?

De meest gangbare theorie is dat er in de lucht iets in het vliegtuig is gebeurd. De mogelijkheden zijn legio, gaande van een brand in de cockpit tot een plots drukverlies in de cabine.

Een populaire theorie stelt dat zuurstofverlies de piloten en crew verrast heeft en ze het bewustzijn verloren. Het toestel zou zijn blijven vliegen op automatische piloot waarna het, toen de kerosine op was, neergestort zou zijn. Volgens de Britse krant The Guardian is dat nog steeds de officiële theorie van de Australische en Maleisische autoriteiten. Toch staat niet iedereen achter die piste. "Zo'n incident deed zich nog nooit voor, waardoor er gewoon geen aanknopingspunt voor is", zegt De Wilde. Hij wijst er ook op dat er zoveel mogelijk zekerheden en dubbele veiligheden in vliegtuigen zitten ingebouwd. Piloten hebben niet alleen zuurstofmaskers, er liggen er ook extra zuurstofflessen in de cockpit.

3 Wanhoopsdaad?

Een piste waarmee speurders wel rekening moeten houden, is dat de bemanning een wanhoopsdaad pleegde. Speurders begonnen meteen met een grondige check van de achtergrond van alle crewleden.

Die piste leek op een dood spoor te belanden. Tot Amerikaanse en Australische speurders ontdekten dat er op de persoonlijke vluchtsimulator van piloot Zaharie Ahmad Shah ook een route richting het zuiden van de Indische Oceaan werd uitgestippeld. Die route is vergelijkbaar met degene die het vliegtuig zou hebben genomen op de bewuste dag.

Maar de speurders beklemtonen meteen dat die bestanden niet bewijzen dat de piloot schuldig zou zijn. Ook de immense ervaring - de 53-jarige Maleisiër had 18.365 vlieguren op zijn conto staan - en het smetteloze cv van Shah spreken de theorie tegen.

4 Complottheorieën

Al vanaf de eerste momenten spuien mensen de wildste complottheorieën in het rond over de verdwijning van het toestel. Sommigen vermoeden dat de crew en passagiers het slachtoffer zijn geworden van een terroristische aanslag. Kwatongen wijzen wel eens in de richting van Noord-Korea of Al Qaida, al bestaat daar geen enkel bewijs voor.

Opmerkelijk is wel dat twee passagiers gebruik hebben gemaakt van gestolen paspoorten om op de vlucht te geraken. Niemand kan uitsluitsel geven, al is de kans groot dat het om twee Iraanse asielzoekers gaat. De meest verrassende theorie stelt dat Shah de verdwijning in scène heeft gezet om een nieuw leven te kunnen beginnen met zijn minnares.

De pijnlijke waarheid is evenwel dat we nog altijd niets zeker weten. Zelfs het lijvige eindrapport dat de Maleisische autoriteiten in 2017 publiceerden, kon de zaak niet ophelderen. "Zolang we de zwarte dozen met data niet vinden, zal het altijd gissen blijven", zegt luchtvaartexpert De Wilde. "Dit blijft het grootste mysterie uit de luchtvaartgeschiedenis."

Ondertussen blijft de zaak leven: de Internationale Luchtvaartorganisatie (ICAO) werkt momenteel aan een beter trackingsysteem om bijvoorbeeld het uitvallen van de transponder te verhelpen.