5 jaar na de Gokchinees: onderzoeksjournalist Declan Hill legt een bom onder onze voetbalvelden
't Is alweer van 2006 geleden dat het schandaal rond Zheyun Ye - de Gokchinees - losbarstte, maar sindsdien is de vaderlandse voetbalcompetitie er niet gezonder op geworden: wedstrijdmanipulatie woekert heviger dan ooit. De Canadese onderzoeksjournalist Declan Hill, die al vijf jaar in het milieu van de Aziatische gokgangsters woelt, komt ons waarschuwen. Hij heeft zelfs al een oplossing bedacht, zegt hij. Maar terwijl de Nederlandse voetbalbond de oren spitst, wil de Belgische voetbalbond niet luisteren.
'Ik hou van België,' zegt Declan Hill terwijl hij in een koude februarinacht over de Grote Markt in Antwerpen beent. 'Ik hoor dat jullie een bier hebben dat kwak doet als je 't drinkt. Benieuwd!' Voor dat bier - en voor Humo - is Hill van Amsterdam naar de Scheldestad gekomen. Hij verblijft in de Nederlandse hoofdstad op verzoek van Henk Kesler, directeur betaald voetbal van de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB). Kesler wil dat hij de Nederlanders leert hoe ze de niet-aflatende corruptie in het voetbal het hoofd kunnen bieden.
Hill is een specialist. Hij stuitert de wereld rond op zoek naar omkoping in de sport - voetbal, basketbal, tennis: de hele hap. Als student aan de universiteit van Oxford promoveerde hij op een proefschrift over de kwestie. Als journalist schreef hij er in 2008 de bestseller 'The Fix' over (de Nederlandse vertaling 'Doorgestoken kaart' verscheen vorig jaar). Zijn conclusie: de georganiseerde misdaad heeft het Europese voetbal in zijn greep. Jaarlijks worden honderden spelers, trainers, clubofficials en scheidsrechters omgekocht en honderden, misschien wel duizenden wedstrijden gemanipuleerd, van de juniorencompetitie in Denemarken over de Champions League tot belangrijke interlands.
Declan Hill «Corruptie bestaat al zo lang als het voetbal zelf, maar het fenomeen is geëxplodeerd: ik noem het fixing on steroids - omkoping op steroïden. En dat is het Europese voetbal grondig door elkaar aan het gooien. Want de machtige Aziatische gokorganisaties zijn nog altijd zeer actief, alleen houden ze zich nu op de achtergrond. Ze gaan allianties aan met Europese criminele groepen.»
Hills woorden worden bevestigd door wat in november 2009 in Duitsland aan het licht kwam - de UEFA omschreef het als 'het grootste gokschandaal aller tijden'. Een Kroatisch-Turks misdaadverband onder leiding van de Kroaten Ante Sapina (in 2005 al betrokken bij het schandaal rond de corrupte Duitse scheidsrechter Robert Hoyzer) en Marijo Cvrtak had in half Europa minstens tweehonderd wedstrijden gemanipuleerd. Daarvoor werd vaak gebruikgemaakt van corrupte voetballers uit de Balkan.
Hill «Die tweehonderd wedstrijden zijn het topje van de ijsberg. Op zijn proces in 2006 in Frankfurt werd de Maleisische gokgangster Bee Wah Lim, bijgenaamd William, veroordeeld voor het manipuleren van een handjevol wedstrijden. Maar op zijn Skype-account (met Skype kun je via via het internet telefoneren, red.) ontdekte de Duitse politie honderden verwijzingen naar nog veel meer geregelde partijen. Het gerecht nam niet eens de moeite om die allemaal uit te vlooien; het beperkte zich tot de matchen waarin de manipulatie makkelijk aan te tonen was.»
De gokcriminelen zijn overal in Europa in de weer, maar ze hebben een voorkeur voor Balkanstaatjes als Montenegro of Kroatië, en voor België. Vanaf oktober 2004 hield Zheyun Ye, de Gokchinees, huis in de Belgische eerste en tweede klasse. Dat leidde een jaar later tot een groot schandaal, waar de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) en het gerecht amper op reageerden. Zheyun Ye verdween met zijn winsten naar China, zijn Belgische handlangers werden niet verontrust, corrupte spelers en clubs werden niet bestraft. De KBVB nam ook geen enkele serieuze maatregel om onze competitie tegen vervalsing te beschermen, of om Belgische officials te dwingen niet langer met dubieuze figuren in zee te gaan. Het onderzoek naar de affaire is nog altijd niet rond.
undefined
No Passaràn!
Uit het Duitse gerechtelijk onderzoek naar de Kroatisch-Turkse gokfraude bleek eind vorig jaar dat België een hoofdrol speelt in het verhaal. Kopstuk Marijo Cvrtak, die zich bij ons Marijo Curtak liet noemen, had zich uitgegeven voor spelersmakelaar en had de noodlijdende tweedeklasser UR Namen in 2008 investeringen en een pak gratis 'kwaliteitsvoetballers' aangeboden. Voorzitter Jean-Claude Baudart stelde zich geen vragen, en ongemoeid nam Cvrtak de controle over. Met zijn voornamelijk uit de Balkan afkomstige spelers manipuleerde hij wedstrijd na wedstrijd ten voordele van zijn goksyndicaat, dat er miljoenen aan verdiende. Waar UR Namen zich in 2008-2009 ook vertoonde, het publiek ging plat voor de clowneske strapatsen en de lompheid die de jongens van Cvrtak tentoonspreidden. UR Namen kreeg geregeld tot 7-0 om de oren en degradeerde op het einde van het seizoen.
En daar bleef het niet bij. Een anonieme Servische bron getuigde in het gerespecteerde Duitse weekblad Focus dat het samenwerkingsverband Sapina-Cvrtak ook een wedstrijd in de Belgische eerste klasse op maat had laten maken: AA Gent - Sporting Lokeren, gespeeld op 3 februari 2007. Uitslag: 3-1. Gent-speler Guillaume Gillet maakte twee doelpunten in de laatste tien minuten. 'Nog nooit zo gemakkelijk gescoord,' zei hij achteraf. Tja.
En het schandaal zal nog uitdijen, want de Duitse justitie beschikt over een lijst van zeventien wedstrijden in de Belgische tweede klasse, die vermoedelijk door het Kroatisch-Turks misdaadverband werden gemanipuleerd.
HUMO Waarom is België zo geliefd bij gokgangsters?
Hill «Door de matige kwaliteit van jullie voetbal. Er gaat wel aardig wat geld in om, maar dat blijft bij het kleine kransje topclubs hangen. Alleen zij zijn min of meer in staat om hun vereniging te laten draaien en al hun spelers een serieus loon te betalen. Maar daarnaast heb je allemaal clubs zonder geld, met teams vol middelmatige buitenlandse huurlingen die niet bepaald fortuinen verdienen. Naar hen stappen de gokgangsters met een veel aanlokkelijker voorstel: je mag voor véél geld het slechtste van jezelf geven. Veel voetballers en trainers vallen daarvoor.
Maar hét grote probleem blijft de Belgische voetbalbond. Tijdens de zaak-Ye staken ze hun kop al in het zand, en nu doen ze het weer. Terwijl ze er niet omheen kunnen: de match fixers lopen jullie competitie plat! In het buitenland wordt de KBVB gezien als een lakse en incompetente federatie die de gokgangsters en andere halve en hele criminelen hun gang laat gaan. Dat is een zwarte vlek op het imago van België. Jullie worden gezien als een corrupt Balkanlandje. Niet fraai.
Een paar politieke zwaargewichten zouden de voetbalbonzen duidelijk moeten maken dat het hoog tijd is om de stallen uit te mesten. Iemand moet zeggen: 'No pasarán! Gedaan!'»
HUMO Een heel verschil met de Nederlandse voetbalbond, zegt u.
Hill «Dag en nacht. Toen mijn boek eind vorig jaar in het Nederlands verscheen, ging Henk Kesler van de KNVB twintig exemplaren kopen voor zijn mensen. Hij zei: 'Die kerel maakt veel lawaai. Niemand hoeft het met hem eens te zijn, maar lees het tenminste. Daarna zien we wel verder.' Geen week later kreeg ik al een uitnodiging.
Een paar dagen voor ik naar Nederland trok, had ik in Bangkok een ontmoeting had met een kerel die hoog in de Aziatische gokmaffia zit. Ik had het met hem over België en Zheyun Ye. Hij keek me verbaasd aan en zei: 'Waar heb jij het over? Er werken alweer andere mensen voor ons in België. We hebben pas nog wedstrijden in de Jupiler League geregeld.' En hij beweerde dat ze even vlot manipuleren in Nederland, waar ze deals hebben in de tweede klasse en zelfs in de onderste regionen van de Eredivisie - clubs die in financiële problemen zitten en bereid zijn om hun uitwedstrijden te verkopen. Ik heb die informatie meteen voorgelegd aan de KNVB. Zij namen me serieus en hebben me gevraagd de corruptie in hun competitie te helpen bestrijden.»
HUMO Van de Belgen hebt u niks gehoord?
Hill «Integendeel. In de pers merk ik alleen maar vijandigheid en minachting: waar hééft die Canadees met zijn grote bek het in godsnaam over? De Belgen doen alsof ik de vijand ben - terwijl ik net mijn leven waag om het Europese voetbal te beschermen!»
De rest van het artikel leest u in Humo 3625 van 23-02-10
