Aalst rouwt om haar oud-burgemeester Ilse Uyttersprot, die vanochtend vermoord werd teruggevonden in het appartement van haar vriend Jurgen D. in Aalst. Ook Bendeslachtoffer David Van de Steen is diep geraakt. ‘Als burgemeester heeft Ilse Uyttersprot de slachtoffers van de Bende van Nijvel enorm gesteund. Zij begon in 2010 met een jaarlijkse officiële herdenking van de aanslag op 9 november op het Kerkhof van Aalst en leefde enorm mee met de nabestaanden en de mensen die, zoals ik, de aanslag hebben overleefd. Dat had ook te maken met haar vader, Raymond Uyttersprot, die burgemeester van Aalst was in 1985, toen de aanslag gebeurde.’ In het boek ‘Overlever van de Bende van Nijvel’ komt Ilse Uyttersprot hierover zelf aan het woord. Lees hieronder het uittreksel uit het boek van David Van de Steen en Annemie Bulté.
‘Petje ligt in het ziekenhuis wanneer het boek ‘Niet schieten, dat is mijn papa!’ verschijnt in oktober 2010 bij uitgeverij Vrijdag, en meteen in het Frans vertaald wordt. Hij maakt het onverwachte succes mee van op de zijlijn, en ziet dat het goed is. Het boek maakt veel los in het land, ik word overal gevraagd voor interviews, een beetje tot mijn eigen verbazing. Ik was helemaal niet zeker dat de mensen geïnteresseerd zouden zijn in mijn verhaal. De Belgische media blazen het stof van het oude vergeten bendedossier, Nederland verbaast zich over de incompetentie van de Belgische speurders, het geknoei en de manipulaties in het onderzoek.
In mijn eigen stad blijken heel veel Aalstenaars nog haarscherpe herinneringen te hebben aan de overval. Ze spreken me aan op straat en komen mij vertellen waar ze die avond waren en wat ze aan het doen waren. Dat deden ze vroeger nooit. Jarenlang leek het alsof de overval in de Delhaize een taboe was in Aalst, een collectief trauma waar over gezwegen werd. ‘Ah, jij was in die overval?’ vroegen ze, en ze veranderden direct van onderwerp. Nu voel ik dat ze beter begrijpen waar ik doorgegaan ben. Ergens voel ik een erkenning voor al het leed dat ik in mijn eentje heb verwerkt, en dat doet deugd. Mensen die iemand verloren hebben komen me vertellen dat ze een stuk van hun eigen verdriet in mijn verhaal herkennen en dat ze erop een of andere manier steun uit putten. Ik besef dat ik vroeger veel te weinig over mijn eigen verdriet heb gesproken. En dat ik minder alleen ben dan ik dacht.
Wanneer ik de burgemeester van Aalst Ilse Uyttersprot ontmoet, ontdek ik hoe het bendeverhaal ook voor haar een bepalende rol in haar leven heeft gespeeld, zonder dat ik daar een idee van had. Haar vader Raymond Uyttersprot was burgemeester van Aalst ten tijde van de overval. Dat weet ik nog, want hij kwam me elke week bezoeken in de kliniek. Maar dat hij een jaar later zelf stierf, wist ik niet. ‘En dat wijt ik aan de Bende,’ vertelt Ilse Uyttersprot, destijds een jong meisje van achttien.
ILSE UYTTERSPROT «Die overval heeft hem geknakt. Hij is nooit meer dezelfde geworden. Hij heeft nooit kunnen verkroppen dat er in zijn stad een bloedbad werd aangericht met acht dodelijke slachtoffers, en dat hij machteloos was.
»Ik heb hem die nacht zien thuiskomen. Een wrak. Getrokken, aangedaan. Hij is in de Delhaize binnen geweest toen alles er nog lag zoals het was: een slagveld. Als burgemeester was hij ook hoofd van de politie van Aalst, en die lag onmiddellijk onder vuur, omdat ze zogezegd niets gedaan hadden. Maar ze waren de énigen die iets hadden gedaan. Hij heeft ze ook met hand en tand verdedigd.
»Ik heb de nasleep van de overval van dichtbij meegemaakt door de ogen van mijn vader. Hij vertelde er thuis niet veel over, maar je zag het aan alles: zijn gezicht, zijn uitbarstingen. Ik herinner me nog dat hij een keer razend thuiskwam toen koningin Fabiola David incognito in het ziekenhuis wilde bezoeken. Maar de zusters van het OLV-ziekenhuis hadden niet kunnen zwijgen, en er stonden hele schoolklassen met vlagjes te zwaaien om de koningin te begroeten. Hij wond zich daar erg in op.
»Drie dagen na de overval werd hij 50 jaar. ‘Ik ga mijn vijftigste verjaardag nooit vergeten,’ zei hij. Hij is er 51 geworden. Hij is gestorven aan kanker, maar de overval had zo’n enorme impact op hem gehad, dat hij niet meer de kracht had om te vechten tegen zijn ziekte. Onrechtstreeks had de bende ook hem geraakt. Hij was collateral damage.»
Ik ben niet de enige met littekens in Aalst. Ilse Uyttersprot ontmoet nog andere slachtoffers en nabestaanden. Stuk voor stuk voelen ze zich in de steek gelaten door de overheid, het gerecht, de politie, dit land. ‘Het is al zo lang geleden,’ zegt ze, ‘maar als je ziet hoe de emoties omhoog kolken bij de minste steekvlam, dan weet je dat er nog niets verwerkt is. Dat het voor hen is alsof het gisteren is gebeurd.
In Aalst was 9 november tot nu toe een dag als alle andere. Elk jaar ga ik ‘s avonds naar de parking van de Delhaize en brand er een kaarsje, in mijn eentje. Dit jaar niet. Ilse Uyttersprot roept een jaarlijkse herdenking in het leven, met een samenkomst op het kerkhof en een receptie in het Capucientje waar mensen achteraf van gedachten kunnen wisselen, los van het protocol.
ILSE UYTTERSPROT «Op die eerste herdenking komt er tijdens de receptie een man bij mij. Hij stelt zich voor als Paul Bekaert, de vroegere adjunct-directeur van Delhaize. De man wiens leven gered werd door een paar leren schoenen. Hij is op zoek naar David, maar ik zie hem om een of andere reden treuzelen. ‘Ik zal jullie aan elkaar voorstellen,’ zeg ik. Hij krijgt een rode kop, ik moet de man echt meetronen.»
Uit: ‘Overlever van de Bende van Nijvel, David Van de Steen en Annemie Bulté, uitgeverij Lannoo.
