Afscheid van Laurette Onkelinx (PS): 'Theo Francken is een racist. Punt.'

Humo sprak met Laurette Onkelinx, de pasionaria van de PS over dertig jaar toppolitiek, de schandalen van haar partij en de ‘bottines van Theo Francken’.

'Ik wilde een voorbeeld zijn voor andere vrouwen. Ik wilde uitstralen: 'Als ik het kan, dan jullie ook''

Terwijl de sociale media zich over haar aangekondigde adieu buigen – probeer de hashtags #grandedame en #fraudeur en u krijgt een mix van lof en haat – poedert Laurette Onkelinx zich wat bij na een emotionele persconferentie, waarin ze tegen de tranen vocht. Ze stopt in oktober als fractieleidster in de Kamer en zal bij de volgende verkiezingen op geen enkele lijst staan. Alleen als hoofd van de Brusselse PS blijft ze nog twee jaar aan om de verkiezingen van 2019 voor te bereiden.

Laurette Onkelinx «Politiek is een stiel die je met passie moet beoefenen. Anders gaat het niet. Dan worden de opofferingen te zwaar: de lange werkdagen, de kritiek, de permanente spanningen… Ik worstelde er al een jaar mee. Vlak na mijn 58ste verjaardag dacht ik: als ik nog eens iets anders wil doen, is het nu of nooit. Dat was bevrijdend. Langzaam groeide die overtuiging. Op een dag werd ik wakker en zei ik tegen mijn man: ‘C’est fini.’»

HUMO Op de persconferentie schoot u vol toen u over uw kinderen sprak.

Onkelinx «Zij waren ook zeer geëmotioneerd toen ik hen vertelde dat ik zou stoppen. De politiek heeft een grote impact gehad op hun leven. Bij de geboorte van mijn eerste kind, in 1990, zat ik net in de Kamer. Bij mijn tweede, in 1992, was ik al minister van Volksgezondheid. Ze zijn heel vaak het slachtoffer geweest van mijn carrière.

»Toen ik als Franstalig minister van Onderwijs in 1996 de onderwijshervorming doorvoerde, werden mijn kinderen gegijzeld op school. Thuis moesten we hen naar een andere kamer verhuizen, omdat onze gevel werd bekogeld met stenen en eieren. En bij de veroordeling van terrorist Nizar Trabelsi in 2003 leefde ik als minister van Justitie onder veiligheidsniveau 3. Zelf heb ik me daar nooit laten door beïnvloeden, ik heb extra beschermingsmaatregelen geweigerd. Ik wou niet toegeven aan de angst. Jamais! Maar voor mijn kinderen ben ik vaak bang geweest.

»Ik liep eens met mijn zoontje door Brussel, toen hij werd opgeschrikt door één of ander geluid. Hij greep me vast, alsof hij me wilde beschermen. Ik zei: ‘Jongen, jij moet mij niet beschermen, ik moet jou beschermen.’

»(Herpakt zich) Maar ik heb ook veel mooie momenten gekend in de politiek.»

HUMO Renaat Landuyt zei onlangs dat hij vandaag niet meer opnieuw zou beginnen in de politiek. En hij hoopt dat zijn kinderen het nooit doen, omdat de stiel zo hard is geworden.

Onkelinx «Het is een passie waar ik niet aan kon ontsnappen. Als jonge advocate streed ik al tegen onrecht, vooral tegen de mishandeling van vrouwen. Maar als minister kun je véél meer doen.

»Ik kwam in het parlement ten tijde van de abortuswet. Koning Boudewijn weigerde die te tekenen, wat ongezien was in de Belgische geschiedenis. PS-voorzitter Guy Spitaels had míj, een 30-jarig piepkuiken, gevraagd om het gedrag van de koning voor een bomvol parlement op de korrel te nemen. Toen ik later minister werd onder Jean-Luc Dehaene, kwam ik koning Boudewijn voor het eerst tegen. ‘U ken ik nog,’ zei hij streng. ‘Wij moeten eens praten.’ (lacht) Dat is een fantastisch gesprek geworden.»

HUMO U bent 22 jaar minister geweest. Waar bent u het meest trots op?

Onkelinx «Dat is een lange lijst: mijn hervorming van het onderwijs, mijn antikankerplan, het co-ouderschap dat de norm is geworden,… Er is zóveel! Mijn hele carrière heb ik gestreden voor een betere positie voor de vrouwen. Ik heb de kieslijsten gemengd gemaakt via het ritsprincipe, en geprobeerd om de politiek gezinsvriendelijker te maken. Vroeger liet men het uur van de kernkabinetten afhangen van het tijdstip van een voetbalmatch. Guy Verhofstadt en Johan Vande Lanotte hadden ook kinderen: zij begrepen dat ik het politieke en het familiale leven met elkaar wilde verzoenen.

»Als vrouw met een politieke topfunctie wou ik altijd een voorbeeld zijn voor andere vrouwen. Ik wilde uitstralen: als ik het kan, dan jullie ook. Maar die strijd is nooit voorbij. In de vorige legislatuur telde het kernkabinet evenveel mannen als vrouwen, vandaag is er geen vrouw meer te bespeuren.»

HUMO Als jonge, aantrekkelijke politica stapte u een macho-arena binnen. Was het makkelijk om u staande te houden?

Onkelinx «Ik ben nooit het slachtoffer geweest van seksisme, maar het was zeker aanwezig, ook bij de media. Mijn heftige woordenwisselingen met Verhofstadt noemde men ‘een discussie’, die met Isabelle Durant ‘een sacochengevecht’. Wanneer Patrick Dewael zich enerveert in het parlement heet dat ‘overtuiging’, bij mij zijn het ‘hysterische aanvallen’.

»Als vrouw moet je nog altijd iets extra doen om gehoord te worden. Tijdens mijn eerste ministerraad onder Verhofstadt nam ik braaf het woord, maar het leek alsof niemand me hoorde. Dat heeft vijf minuten geduurd. Toen sloeg ik met mijn vuist op tafel en begon ik te roepen. Verhofstadt keek me aan en dacht: ‘Wie is dat meisje?’ Van zulke haantjes krijg je alleen respect als je hen probeert te overstemmen. Dat temperament heb ik van mijn vader. Wie in een arbeiderswijk als de onze is opgegroeid, heeft dat in zijn bloed.

»Ik heb mooie herinneringen aan die paarse regeringen, dat was de bevrijding van de CVP-staat. Maar de debatten met Verhofstadt waren enorm zwaar. Hij blijft de moeilijkste tegenstander uit mijn carrière. Wij konden úren discussiëren, soms stonden we haast óp tafel.Louis Michel en Johan Vande Lanotte waren daar ook bij. Oók heftige karakters. Michel was op dieet, maar in het heetst van de strijd liet hij frieten aanrukken en at hij de grootste troep. We hebben wel veel gelachen. Ik hield van Verhofstadts manier van werken, zijn cultuur, zijn humor en zijn keuken.»

undefined

'De ene dag zegt Bart De Wever dit, de volgende dag het tegenovergestelde. Ik begrijp niet dat de Vlaamse kiezer dat nog niet in de gaten heeft'

Vriend Theo

HUMO Bent u er met uw temperament niet een paar keer te fel ingevlogen? Bij de start van de regering-Michel ging u wild tekeer, u onderbrak de premier voortdurend en had het over ‘het geluid van marcherende bottines’, verwijzend naar vermeende nazisympathieën van staatssecretaris Theo Francken.

Onkelinx «Francken was naar het verjaardagsfeest geweest van Bob Maes (oprichter van de extreemrechtse actiegroep Vlaamse Militanten Orde, red.). Er waren homofobe en racistische mails van hem opgedoken. En Jan Jambon had gezegd dat hij begrip had voor collaborateurs. Ik vond het onvoorstelbaar dat we de legislatuur zouden beginnen zonder daarover een debat te voeren. Wat bedoelden ze met die uitspraken? En moesten we aanvaarden dat zulke heren in een regering konden zitten?»

HUMO Francken is intussen de populairste politicus in Vlaanderen. Zelfs in de peilingen in het zuiden scoort hij beter dan u. Is uw mening over hem veranderd?

Onkelinx «Absoluut niet. Die man is een racist. Punt. De manier waarop hij over migranten praat, is onaanvaardbaar. Onze democratische waarden zijn aan het afbrokkelen. Men is steeds minder gechoqueerd door choquerende zaken. Herinner u de tijd dat extreemrechts in Oostenrijk aan de macht kwam: Europa stond in rep en roer. Louis Michel riep zelfs op om niet meer in Oostenrijk te gaan skiën. Vandaag haalt iedereen de schouders op. We zitten op een hellend vlak. En het is niet omdat N-VA op een populaire golf surft, dat wij onze mond moeten houden. Ik hou niet van hun intolerantie en hun misprijzen voor de zwakkeren. Ze brengen onze democratie in gevaar. Karl Marx zei: ‘Wie de geschiedenis niet kent, is gedoemd om ze te herbeleven.’»

HUMO Er bestaat een YouTubefilmpje waarin Francken u uitlacht, omdat u had opgemerkt dat de integratie van nieuwkomers beter had gekund. ‘Ik heb járen gezegd dat verplichte inburgeringscursussen nodig waren, zoals in Vlaanderen, maar u hebt altijd geweigerd om daar in Wallonië werk van te maken. Hen vreemdelingenstemrecht geven, dat wel, maar verplichte inburgering: dat was te moeilijk. U leeft op een andere planeet.’

Onkelinx «Wat een karikatuur! ‘De PS heeft de mensen niet verplicht om zich in te burgeren en daarom zijn het nu allemaal terroristen.’ De daders achter de aanslagen in Brussel en Zaventem waren Belgen en Fransen. De broers Abdeslam zijn hier geboren, die zouden sowieso niet in aanmerking zijn gekomen voor een integratieparcours. Maar inburgeringscursussen zijn zinvol, zeker voor vrouwen. Te vaak zie je dat vrouwen in bepaalde gemeenschappen onze taal niet spreken, nauwelijks buitenkomen. Als zij een cursus volgen, leren ze de taal en kunnen ze deelnemen aan onze maatschappij. Ik ken buurten in Brussel waar men je op café niet verstaat – niet in het Nederlands, Engels of Frans. Dat mogen we niet aanvaarden. Maar zeggen dat we met inburgeringscursussen de aanslagen hadden kunnen vermijden of de strijd tegen het terrorisme zullen winnen, is fout.»

HUMO De N-VA zegt al meer dan tien jaar dat het lakse migratie- en integratiebeleid van de PS een electorale strategie was. Door de poorten open te zetten voor de vreemdelingen, verzekerde uw partij zich van nieuwe kiezers.

Onkelinx «Belachelijk. Wij zijn humaan geweest door vluchtelingen op te vangen. Trouwens, vluchtelingen en asielzoekers hebben geen stemrecht. De electorale strategie van de N-VA is overduidelijk: mensen bang maken.»

HUMO Intussen is uw Brussel nationaal en internationaal uitgegroeid tot een symbool van alles wat verkeerd kan lopen in een grootstad: getto’s, radicalisering, integratieproblemen, een kafkaiaanse administratie, infrastructuurproblemen… Wat vindt u van dat imago?

Onkelinx «Veel Europese grootsteden worden geconfronteerd met die problemen. Ik zie niet in waarom Brussel daar nu het symbool van zou zijn. Het is een prachtige multiculturele stad.»

HUMO Waarom hebt u het zo moeilijk om de problemen te benoemen?

Onkelinx «Als u Brussel een probleemgeval vindt, zeg ik dat dat normaal is, door de ingewikkelde structuren. We zouden Brussel beter omvormen tot een volledig tweetalig gewest waarin de rechten van de minderheden beschermd zijn. Dat zou een efficiënter bestuur mogelijk maken. En het zijn niet de Franstaligen die dat tegenhouden. Brussel verdient meer vertrouwen vanuit Vlaanderen. Vandaag zit deze regio in de dwangbuis van de andere regio’s. Het zou makkelijker zijn als we over ons eigen lot zouden kunnen beslissen. (Snel) Maar dan heb ik het niet over onafhankelijkheid.»

HUMO Men wijst graag naar uw mentor en voormalige burgemeester van Molenbeek, Philippe Moureaux. Zijn cliëntelisme en ‘laissez faire, laissez passer’-beleid zouden van Molenbeek een tikkende tijdbom hebben gemaakt.

Onkelinx «Het is onrechtvaardig dat hij van alles de schuld krijgt. Molenbeek telt veel verschillende talen en culturen. Philippe heeft simpelweg geprobeerd om de zaken te bestieren, met respect voor iedereen. Patriarchaal en ouderwets? Misschien. Maar Molenbeek is nu eenmaal geen plattelandsdorpje.»

HUMO U gaat er wel licht over. Na de aanslagen in Parijs raakte bekend dat het bevolkingsregister van Molenbeek een ramp was. De gemeente wist niet eens wie waar woonde, tal van verenigingen en horecazaken bleken dekmantels voor malafide ondernemingen en sommige predikers konden vrolijk hun haatpraatjes verspreiden.

Onkelinx «Ik ben daar niet blind voor, maar die grootstedelijke problemen zie je overal. In Vlaanderen weet men altijd precies waar de slechteriken zitten. Zelfs het slechte weer is de schuld van de Franstaligen.»

HUMO Daar kent u zelf ook wat van. U vergeleek de Vlamingen ooit met ‘zwammen die het huis onbewoonbaar maken’.

Onkelinx «Ik weet dat dat op Wikipedia staat, maar ik heb dat nooit gezegd.»

HUMO In de Franstalige pers is men ook niet vies van Vlaanderen-bashing. Is dat het evenwicht dat België bij elkaar houdt: de grootste partij in Vlaanderen steekt voor alles de schuld op de grootste partij in Wallonië en vice versa?

Onkelinx (aarzelend) «Het is waar dat men aan beide kanten een bepaald mechanisme hanteert.»

HUMO Is dat dan theater?

Onkelinx «Ik veronderstel van wel. (lacht).»

undefined

undefined

'Guy Verhofstadt en ik konden úren discussiëren. Soms stonden we haast óp tafel'

Schandalen

HUMO Uw partij kwam het voorbije jaar in een orkaan van schandalen terecht. Was dat een reden voor uw beslissing om uit de politiek te stappen?

Onkelinx «Neen, het heeft alleen het tempo versneld. De huidige sfeer is allesbehalve aangenaam. Onze partij zit al in zwaar weer sinds de affaires in Charleroi (waar vanaf 2006 een hele reeks PS-mandatarissen in opspraak kwamen wegens zelfbediening en gesjoemel, red.) De mensen die in de fout zijn gegaan, beschadigen niet alleen onze partij, maar de hele politiek.»

HUMO Begrijpt u dat ook uw geloofwaardigheid is aangetast?

Onkelinx «Ik begrijp dat men dat vindt. Maar het is onterecht. Toen bekend raakte dat sommige partijgenoten fouten hadden gemaakt bij Samusocial, hebben wij binnen de twee weken orde op zaken gesteld. Ontslag en uitzetting uit de partij. Ik heb dat nergens anders gezien. Bij CDH en MR zijn de betrokkenen nog altijd lid van hun partij.»

HUMO Maar u was toch al jaren op de hoogte van hoe het eraan toeging?

Onkelinx (fel) «Wát wist ik? Kende u het salaris van Stéphane Moreau? Ik niet.»

HUMO Over Publifin en Samusocial gingen al jaren onfrisse geruchten de ronde.

Onkelinx «Enfin! Alle partijen waren vertegenwoordigd in Publifin, niet alleen de PS. Met wat daar gebeurde, wil ik geen seconde geassocieerd worden. Samusocial was een privéorganisatie. Ik had daar niks te zeggen, ik ben daar nooit mandataris geweest.»

HUMO Wat is uw mening nu over gewezen burgemeester van Brussel Yvan Mayeur?

Onkelinx «Dat hij een magnifieke organisatie heeft opgericht, met fantastische werknemers, die ontzettend veel mensen helpt. Maar hij heeft een fout begaan. En daar heeft hij de zwaarste straf voor gekregen.»

HUMO Is hij nog steeds een vriend?

Onkelinx «Ik ben niet iemand die… Ik ken hem al zeer lang en heb hem altijd geapprecieerd. Maar als iemand in de fout gaat onder mijn politieke verantwoordelijkheid, moet ik optreden. Ik heb hem in de ogen gekeken en gezegd dat hij ontslag moest nemen. Hij vond dat onterecht. Hij wilde aan iedereen uitleggen dat hij zoveel had gedaan voor die organisatie. En dat is ook waar.»

HUMO Zelfs na alle heisa had hij het nog over ‘pseudoschandalen’. De man heeft een gebrekkig schuldinzicht.

Onkelinx «Dat was een ongelukkige uitspraak, ja. Maar ík heb mijn verantwoordelijkheid genomen. De PS is de enige partij die dat heeft gedaan.»

HUMO Toch is het vreemd dat u niet wist wat daar gaande was. U wordt beschouwd als de spin in het web van de Brusselse PS, die overal haar vertrouwelingen heeft geplaatst en zo aan de touwtjes trekt.

Onkelinx «Ach, die fantasieën over mij als machtigste vrouw van Brussel… Weet u dat ik pas sinds 2013 voorzitster ben van de Brusselse PS? Samusocial bestaat al sinds 1999.»

HUMO In 2013 was er al een vernietigend rapport van de Inspectie Financiën over Samusocial. Er werden vraagtekens geplaatst bij het gebrek aan financiële transparantie en het riante jaarsalaris van directrice Pascale Peraïta, die bovendien een OCMW-woning bleek te huren én subsidies gebruikte om haar gevel te renoveren. Mayeur zag het probleem niet en bleef zijn partner in crime door dik en dun verdedigen. Had u toen niet moeten optreden?

Onkelinx «Ik geloof dat dat dateert van voor mijn mandaat als voorzitster in Brussel (Onkelinx werd voorzitster in februari, het rapport lekte uit in juni 2013, red.). Ik heb mij nooit bemoeid met die zaken, omdat ik nooit een mandaat heb gehad in de stad Brussel. Nogmaals: Samusocial was een privéorganisatie. De mensen die daar actief waren, zaten er niet in naam van de PS.»

HUMO Uw vertrek uit de politiek is geen schuldbekentenis?

Onkelinx «Absoluut niet. Anders zou ik niet aanblijven als hoofd van de Brusselse PS-federatie.»

undefined

'De jonge generatie dróómt van de vierdagenweek. Jongeren willen een gezond evenwicht tussen werk en sociaal leven'

Kameraad Elio

HUMO De PS wordt al decennia geteisterd door schandalen in Charleroi, Luik, Brussel… Zit dat in de genen van uw partij?

Onkelinx (fel) «Néé! Dat accepteer ik niet! In elke partij zijn er politici die inacceptabel gedrag vertonen. Denk maar aan Kazachgate. Daarom heb ik geen moment getwijfeld toen Ecolo en Défi voor strengere ethische regels pleitten. We konden ons niet meer beperken tot het bestraffen van individuele fouten, we moesten het systeem aanpakken. Wíj hebben een decumul ingevoerd, veel andere partijen weigeren dat. Van de 23 PS-Kamerleden worden er tien door getroffen. Zij zullen moeten kiezen. Dat zal voor een ongeziene vernieuwing van de partij zorgen.»

HUMO Elio Di Rupo riep tien jaar geleden al dat hij genoeg had van de ‘parvenu’s’. Is het geloofwaardig dat hij nu de vernieuwing gaat uitdragen? Een derde van de PS-kiezers wil dat hij opstapt als voorzitter.

Onkelinx «Wie heeft de decumul voorgesteld? Elio. Wie heeft het nieuwe programma geschreven? Elio. Hij is niet perfect, maar hij blijft een uitzonderlijke politicus die veel heeft gedaan voor zijn land en de partij. Nu zeggen: ‘Scheer je weg’, daar hou ik niet van.»

HUMO Strategisch gezien is het handig dat hij aanblijft om de klap van de verkiezingen op te vangen. Mocht hij zich nu al laten opvolgen door Paul Magnette, dan start de kroonprins meteen met een zware nederlaag.

Onkelinx «De kroonprins (lacht). U ziet het te machiavellistisch. Elio is door de militanten verkozen tot 2019 en heeft nog veel werk. Hij wil de toekomst voorbereiden en een proper huis achterlaten. Hij is geen opgever en dat apprecieer ik. Als iedereen zou doen zoals ik nu, verliezen we te veel ervaring.»

HUMO Di Rupo’s boek ‘Nouvelles conquêtes’ bevat het nieuwe strijdprogramma van de PS. Het is opvallend hoe snel SP.A daar afstand van nam. Renaat Landuyt sprak van een ‘retrotopie’ en voorzitter John Crombez zei dat de samenleving die de PS voor ogen heeft, niet de zijne is.

Onkelinx «Dat is normaal. SP.A is niet de PS. Maar als Landuyt onze ideeën ouderwets vindt, wat is voor hem dan modern? Flexi- en hamburgerjobs zoals in Engeland en Duitsland? Accepteren dat werkende mensen toch in armoede leven?

»De digitalisering en de robotisering zorgen voor een razendsnelle verandering. Om competitief te blijven, zeggen alle economen dat we moeten focussen op kwaliteit en veel minder op de loonkosten. Bedrijven gaan hier niet zomaar weg, omdat onze werknemers kwaliteit leveren.»

HUMO Misschien doen ze dat wel als we een vierdagenwerkweek invoeren met behoud van loon, zoals Di Rupo voorstelt. De werkgevers noemen dat krankzinnig en onbetaalbaar.

Onkelinx «Dat zeiden ze ook toen we van zes naar vijf dagen gingen. En bij de invoering van het minimumaantal vakantiedagen. Elke keer is het ‘krankzinnig’, ‘onbetaalbaar’ en ‘economische zelfmoord’. Maar daarna blijkt het perfect doenbaar.

»De grote autobouwers hebben nu al een vierdagenweek. Ik zeg niet dat iedereen dat móét invoeren, maar de jonge generatie dróómt daarvan. Jongeren willen een gezond evenwicht tussen werk en sociaal leven. Dat is pas modern. De digitalisering zal jobs creëren, maar ze zal er wereldwijd nog meer vernietigen. Dan is het beter dat je mensen maar vier dagen laat werken, zodat ze met meer aan de slag kunnen blijven.»

HUMO Gratis onderwijs, vierdagenwerkweek, verlaging van de pensioenleeftijd van 67 naar 65 jaar… Dat kost veel geld. Wil de PS de volgende generaties nog meer belasten door de staatsschuld te laten exploderen?

Onkelinx «Weet u wat geld zal kosten? Mensen die niet meer kúnnen of willen werken, verplichten om door te gaan tot hun 67ste. Het aantal langdurig zieken blijft maar stijgen. We moeten het draaglijker maken voor oudere werknemers om aan de slag te blijven, onder meer door hen vier vijfde te laten werken.

»Ik weet dat de economie moet draaien, ik heb als minister ook hervormingen doorgevoerd en misbruiken bestreden. Maar de regering-Michel is gefascineerd door het Britse model, dat alleen focust op economische cijfers en de mensen vergeet. Men is de sociale zekerheid aan het ontmantelen.

»U noemt onze plannen onbetaalbaar. Maar wie laat vandaag de begroting ontsporen in een periode van economische voorspoed? Jaar na jaar slaagt de regering-Michel erin om de begrotingsdoelstellingen niet te halen.»

HUMO Men zegt dat ‘Nouvelles conquêtes’ een cadeau was voor Bart De Wever. Hij roept al jaren dat het linkse Wallonië en het rechtse Vlaanderen economisch en politiek steeds verder uit elkaar drijven.

Onkelinx «Het was geen cadeau voor wie dan ook. Dat programma is wie we zijn.»

HUMO De Wever sust zijn Vlaamsgezinde achterban met het verhaaltje dat de PS straks zal smeken om confederalisme, omdat de Vlamingen federaal een rechts beleid voeren.

Onkelinx «Vergeet het! Het is niet omdat het zuiden linkser wordt en het noorden rechtser, dat wij België willen opgeven. De Wever heeft de gave van het woord. Maar bekijk zijn parcours van de laatste tien jaar eens: de consequentie is ver zoek. De ene dag zegt hij dit, de volgende dag het tegenovergestelde. En dat passeert. Ik begrijp niet dat de Vlaamse kiezer dat nog niet in de gaten heeft.»

HUMO Hoe ziet u de toekomst van België dan?

Onkelinx «Er zullen zeker nog communautaire evoluties komen. Maar ik zie er het nut niet van in om dit land te laten exploderen.»

undefined

Zure kaviaar

HUMO U mag één iemand meenemen op restaurant: Bart De Wever, Charles Michel of CDH-voorzitter Benoît Lutgen. Wie wordt het?

Onkelinx (blaast) «Ik denk dat ik thuisblijf. Nee, doe maar Michel. We hebben samen in de regering gezeten. Ik deel zijn ideeën niet, maar ik respecteer hem.»

HUMO Ook nadat hij ‘de Franstaligen had verraden’ door premier te worden van een regering met de N-VA?

Onkelinx «Dat hij dat heeft dúrven te doen, blijft een schande. Wat zou u zeggen als we een regering vormen met bijna alle Franstalige partijen en SP.A? Het kot zou te klein zijn. Ik weet het, Di Rupo heeft ook bestuurd met een Vlaamse minderheid. Maar dat ging om een tekort van een paar zetels. De MR vertegenwoordigt geen kwárt van de Franstalige kiezers.»

HUMO En na 2019 komt er wellicht een vervolg op die regering, mét CDH erbij.

Onkelinx «Wellicht, ja.»

HUMO Voor een machtspartij als de PS moet zo’n lange oppositiekuur een ramp zijn.

Onkelinx «Komaan, zeg! Alle partijen willen graag besturen. Politiek is meer dan mooie programma’s schrijven. Alleen bij de PTB willen ze geen compromissen sluiten.»

HUMO Hoe breed was uw glimlach toen u de recente peilingen zag waarin CDH werd afgestraft voor het manoeuvre van Lutgen, die niet meer met de PS wilde voort besturen?

Onkelinx «Tja, voor ons waren die peilingen ook slecht. Toch zullen we in 2019 beter scoren dan iedereen verwacht. Maar CDH is op weg om te verdwijnen. In Brussel flirten ze met de kiesdrempel. Daarom heeft Lutgen die wanhoopsdaad begaan, gemaskeerd door zijn verontwaardiging over de schandalen waarvoor zogezegd wij alleen verantwoordelijk waren. Dat was puur theater.»

HUMO Kortom, we zijn weer een illusie armer.

Onkelinx (lacht) «Of hij daarmee zijn partij heeft gered, is maar de vraag. Het geweld dat CDH tegen ons heeft gebruikt, is ongezien. Kiezers houden daar niet van. In Brussel is zijn coup totaal mislukt. Daar moet CDH nu toch met hangende pootjes met ons blijven besturen, omdat ze geen andere meerderheid vonden. Het is in hun gezicht ontploft.»

HUMO U bent op uw 30ste in de politiek gestapt, als een militante mijnwerkersdochter. Hoe zou die jonge vrouw de carrière van de nu 58-jarige Laurette Onkelinx beoordelen?

Onkelinx «Ik had nooit gedacht dat ik zo’n carrière zou hebben. Ik denk dat ik, ondanks mijn vele jaren als minister, altijd een opstandige en een verontwaardigde ben gebleven, toch?»

HUMO Er is ook een imago ontstaan van Onkelinx als de kaviaarsocialiste en de machtspolitica. Stoort u dat?

Onkelinx «Dat stemt me triest, ja. Dat beeld is ontstaan na mijn huwelijk met Marc (Uyttendaele, advocaat en grondwetspecialist, red.) Voordien was ik de arbeidersdochter en de pasionaria. De liefde heeft alles veranderd. Marc komt uit een liberaler milieu dan ik. Ik ben niet veranderd, maar werd plots geassocieerd met iets wat ik niet ben. Maar mijn echtgenoot is een fantastische man.»

HUMO Hij mocht tussen 2003 en 2007 maar liefst 860.000 euro factureren aan de tweede regering-Verhofstadt. 245.000 euro daarvan kwam van uw departement, Justitie. Vindt u dat koosjer?

Onkelinx «Die bedragen stonden in Knack, maar ik geloof niet dat ze kloppen. En Marc werd door de regering geconsulteerd, niet door mij.»

HUMO U was wel vicepremier.

Onkelinx «Toen ik op Justitie aankwam, stond zijn advocatenkantoor op een lijst van aanbevolen kantoren. Marc pleitte nooit voor mijn kabinet, zijn vennoot Dominique Gérard wel. Maar we deden een beroep op verschillende kantoren. Slechts 3 procent van de advocatenhonoraria ging naar Gérard. Marc heeft voor veel verschillende overheden gewerkt. Hij is nu eenmaal één van de beste grondwetspecialisten van het land. Het is toch niet omdat hij met mij trouwde, dat hij een andere job moest zoeken?»

HUMO Hij heeft ook een vreemde rol gespeeld als advocaat van Samusocial. In een brief aan RTBF vroeg hij dat ze hun onderzoek naar de malversaties stopten. En hij deed er alles aan om te verhinderen dat de Brusselse regering inzage kreeg in de boeken van Samusocial.

Onkelinx «Hij is advocaat van die vzw. Als zijn cliënt wordt aangevallen, reageert hij als jurist. Het gerecht mag onderzoeken, maar een regering mag geen inzage eisen in de boeken van een privéorganisatie.»

HUMO Wat gaat u na 2019 doen?

Onkelinx «Zeker niet met pensioen gaan! Ik heb een aantal ideeën, maar niets concreets. Als zich vóór 2019 iets aandient, stap ik misschien al op als parlementslid, in het andere geval blijf ik tot de verkiezingen.

»Inge Vervotte is ook minister geweest en staat nu aan het hoofd van de Emmaüs-instellingen. Dat is interessant. Ook buiten de politiek kun je strijden voor een solidaire samenleving. Maar ik ga niet terugkeren naar de advocatuur. Twee advocaten in huis, dat is niet leefbaar (lacht).»