Alfred Hayes - De prijs van de liefde

Een man van bijna veertig spreekt in een hotelbar een vijftien jaar jongere vrouw aan en vertrouwt haar het bittere verhaal van zijn gedoemde liefde toe. Het is drie uur ’s middags, ze drinken daiquiri’s.

Wat een doek van Edward Hopper had kunnen zijn, is een boek van Alfred Hayes. ‘De prijs van de liefde’, ruim zestig jaar geleden gepubliceerd, is de vijfde titel in de boekenclub van uitgeverij Lebowski, Humo, de VPRO en 100 boekhandels. Deze novelle over loden liefdesverdriet is een juweeltje, gaaf en glanzend, van een onbegrijpelijk vergeten schrijver.

De Brit Alfred Hayes (1911-1985), als kleuter met zijn joodse ouders naar Amerika geëmigreerd, publiceerde drie dichtbundels en zeven romans, maar kwam aan de kost met filmscripts. Ook ‘De prijs van de liefde’ is uitgesproken filmisch, mede omdat de plot de kiem deelt met ‘Indecent Proposal’, de film van Adrian Lyne naar de roman van Jack Engelhard. Het kantelpunt van het verhaal bij de daiquiri’s is immers ook een voorstel met lenig fatsoen: een rijke zakenman biedt het liefje van de verteller duizend dollar voor een liefdesnacht. Ze zwicht niet, ondanks haar voornemen rücksichtslos op haar rug het grote geld te incasseren, maar het kwaad is intussen wel gezaaid. Zij, die bij hem vruchteloos zekerheid najoeg, ontdekt via de zakenman nieuwe wegen naar geluk. Hij, die haar als een vlinderend tussendoortje zag, gaat beseffen dat zij de ware en dus veel meer dan een lapmiddel tegen eenzaamheid was. ‘Het leek allemaal wel een B-film, maar het meeste leek het nog op iets uit een B-leven.’ In zijn verhaal van hun ongenadig verkruimelende liefde gaat hij op zoek naar de waarheid achter de façade, de ziel van de geliefde, de verbindende en desintegrerende krachten in de liefde. Daardoor herinnert ‘De prijs van de liefde’ bijwijlen aan een ander meesterwerkje uit de jaren vijftig van de vorige eeuw: ‘Breakfast at Tiffany’s’ van Truman Capote, over de ongrijpbaarheid van de begeerlijkheid, de glitter van New York en de afgrondelijkheid onder de schone schijn.

Maar uiteindelijk moet ‘De prijs van de liefde’ het niet hebben van vergelijkingen. ’t Is immers een verpletterend verhaal over een op de klippen lopende relatie, de tweespalt in de mens, fundamentele wanhoop. Hayes ontleedt intelligent en meedogenloos gedetailleerd de roetsjbaan van vaak ongemakkelijke gevoelens. Die weet hij te vangen in ronduit verrukkelijk, ritmisch dwingend proza, dat de lezer voortdurend noodt tot delen met wie zich ook maar in de buurt bevindt. U, in dit geval: ‘Toch had ik graag gewild dat het verhaal anders was gelopen. Ontroerender, met meer tederheid. Maar tederheid lijkt altijd maar bijzaak; het is nooit waar het werkelijk om draait.’ De hoge prijs van de liefde.