Allerzielen: Bekende Vlamingen over het verlies van een dierbare

Kerkhoven lopen vol, traanklieren lopen leeg: Allerzielen, de dag waarop we onze doden herdenken, komt er weer aan. Deze en volgende week getuigen vijf Bekende Vlamingen in Humo over het verlies van een dierbare: 'Je ouders verliezen, dat is normaal, dat hoort bij het leven. Maar als je broers en zussen sterven, weet je: binnenkort is het aan mij.'

De verhalen van Roos Van Acker, Michiel Hendryckx en Pieter Aspe leest u in Humo 3608 van dinsdag 27 oktober.
Celie Dehaene: 'Dubbel verdriet'

Twaalf jaar geleden verloren Jean-Luc en Celie Dehaene hun kleindochter Maaike, nadat ze enkele jaren eerder al hun kleinzoon Lars hadden moeten afstaan. De pijn is intussen minder acuut, maar het gemis blijft.

Celie Dehaene «Lars was het derde kindje van onze dochter Mieke en haar man Eric. Hij was pas acht maanden toen hij stierf. Van bij de geboorte sukkelde hij erg met zijn gezondheid, omdat hij maar één werkende nier had.

»Hij is bij ons thuis gestorven, aan een infectie met het rotavirus, dat een maag-darmontsteking heeft veroorzaakt. Eric was op bezoek met de kinderen, en ik had Lars een flesje gegeven en hem in zijn bedje gelegd. Toen we even later gingen kijken of alles goed met hem was, zagen we dat hij niet meer ademde.

»Twee jaar later werd Miekes gezin opnieuw getroffen. Toen hun oudste dochter Maaike in het eerste leerjaar zat, keek ze opeens met één oog scheel. De oogarts kon niks vinden en verwees haar door naar het ziekenhuis, waar een hersenscan werd gemaakt. De diagnose was een mokerslag: terminale hersenstamkanker. Opereren kon niet, het risico op hersenverlamming was te groot. Chemotherapie was ook geen optie: de meeste artsen zeiden dat het niet zou helpen, en Mieke en Eric wilden niet dat Maaike nog méér zou afzien. En dus werd ze bestraald, hoewel iedereen wist dat dat de ziekte alleen maar kon vertragen.

»Het toeval wou dat ik in Amerika een ver familielid had dat ook een dochter aan hersenstamkanker had verloren. Dat meisje is drie jaar ziek geweest, en dat was een hel voor dat gezin - drie jaar afzien, drie jaar stress... Ik hoopte met heel mijn hart dat ons dat bespaard zou blijven. Daarom heb ik kort na de diagnose tot mijn overleden moeder gebeden om Maaike zo snel mogelijk te laten sterven.

»De eerste weken na de diagnose heb ik veel gehuild. Maar toen heb ik een klik gemaakt en heb ik afscheid van Maaike genomen. Daarna heb ik alles gedaan om mijn dochter en haar gezin bij te staan. Ik troostte Mieke als ze daar behoefte aan had, en ik ving hun andere dochtertje Jana op als haar ouders in het ziekenhuis waren. Als ik die klik niet had gemaakt, had niemand iets aan mij gehad. Het was mijn taak, als moeder en grootmoeder.

»Maaike is negen maanden ziek geweest. In die periode hebben we alles gedaan wat haar lijden ook maar een béétje kon verzachten. Omdat ze een grote fan van Dana Winner was, zijn we met haar naar een paar optredens gegaan, en daarna mocht Maaike samen met Dana op de foto. Ze zat toen al in een rolstoel.»

HUMO U was ervan overtuigd dat Maaike zou sterven. Gingen haar ouders daar ook van uit?

Dehaene «Mieke heeft er zich vrij snel bij neergelegd dat er geen hoop meer was, Eric had het moeilijker om dat te aanvaarden. Een kind verliezen is wellicht het ergste wat je als mens kunt meemaken, maar twéé kinderen verliezen, dat is bijna... onmenselijk.»

HUMO En twee kleinkinderen verliezen?

Dehaene «Als grootouder lijd je dubbel: de dood van je kleinkind is op zich al vreselijk, en je leeft ook intens mee met het verdriet van je kind. Jean-Luc en ik voelden ons vooral machteloos. Bij Maaike was het extra zwaar: ik had haar grotendeels zelf opgevoed, omdat Mieke in die tijd nog overdag werkte - ze was verpleegster. Jarenlang had ik minstens vijf dagen per week voor haar gezorgd. Het was alsof ze mijn eigen kind was.»

Blijven praten

HUMO Bent u ooit kwaad geworden omdat uw familie zo zwaar werd getroffen?

Dehaene «Nee. Het leven heeft mooie dingen én zware beproevingen voor ons in petto: dat is ons lot. Als ik morgen te horen krijg dat ik kanker heb, zal ik ook niet kwaad zijn en mij afvragen: waarom moet mij dit overkomen? Ik zal dat ondergaan. Wat kan ik anders doen? Je kunt je lot niet veranderen.»

HUMO Besefte Maaike dat ze zou sterven?

Dehaene «Nee. Ze heeft tot het einde gedacht dat ze beter zou worden. De juf van het eerste studiejaar kwam geregeld naar haar thuis, om haar de indruk te geven dat ze wat bijles kreeg. Ook toen ze in het Kinderkankerziekenhuis van het UZ in Gent lag, bleef ze erin geloven.

»Op Maaikes school hebben ze in die tijd een actie voor Kom op tegen Kanker georganiseerd, en sindsdien storten wij ook elk jaar geld. Veel mensen die door kanker getroffen worden, krijgen er nog eens een financiële strop bovenop: dan is zo'n initiatief bijzonder nuttig.»

HUMO Hoe is Maaike uiteindelijk gestorven?

Dehaene «Jean-Luc en ik waren op weekend in de Ardennen toen Mieke ons belde: Maaike had water in haar longen gekregen en was in coma geraakt. We zijn vliegensvlug naar Gent gereden, in de gietende regen. Het waren de twee langste en donkerste uren van mijn leven. We wisten wat ons te wachten stond, en toch waren we er niet klaar voor. Toen we in Maaikes kamer aankwamen, waren de rest van de familie en een aantal goede vrienden er al. Na een kwartier is ze gestorven.

»Een week later is Maaike gecremeerd en naast Lars in het columbarium gezet. Mieke wou dat het afscheid een feest was: niemand mocht in het zwart gekleed zijn of een zonnebril dragen. De kerk zat afgeladen vol, er werden liedjes van Dana Winner gespeeld, en op het einde lieten alle kinderen witte en blauwe ballonnen in de lucht. Mieke was toen zwanger van Rani, haar vierde kindje.

»Na de dienst moest Jean-Luc onmiddellijk vertrekken: hij was eerste minister en had een ontmoeting met zijn Russische collega die hij onmogelijk kon afzeggen. Dat viel hem zwaar: eerst afscheid moeten nemen van je kleinkind en dan weer business as usual. Hij toont zijn verdriet niet gemakkelijk, maar ik weet dat hij enorm triest is geweest.

HUMO Hebt u het vandaag soms nog moeilijk als u aan Lars en Maaike denkt?

Dehaene «Ja. Als de hele familie samen is, voel ik altijd dat er twee ontbreken. Hetzelfde op hun verjaardag, want die staan nog altijd op onze kalender. En als ik met Allerheiligen bloemen bij hun graf ga zetten, vraag ik me weleens af: wat zou er van hen geworden zijn als ze waren blijven leven? Ze zouden nu waarschijnlijk aan de universiteit hebben gezeten...

»Ik ben ervan overtuigd dat een warme, hechte familie en een goede vriendenkring de beste plek is om zo'n drama te verwerken. Jezelf opsluiten en zwelgen in je verdriet is het slechtste wat je kunt doen. We blijven over Lars en Maaike praten: da's belangrijk voor Mieke en Eric, maar ook voor Jana, die haar grote zus kwijt is. Ze heeft jarenlang een foto van Maaike in haar boekentas mee naar school genomen. Ook in de klas van Maaike hing een foto van haar: die is tot het zesde leerjaar telkens mee naar het volgende klasje gegaan.

»Elk jaar organiseert Mieke ook een gebedsdienst voor Lars en Maaike: na al die tijd zit de kerk nog altijd bomvol. Op hun verjaardag en met Kerstmis krijgen ze ook altijd een cadeautje, meestal bloemen of een kaars om bij hun foto te zetten. Als Mieke een kaartje naar ons stuurt, ondertekent ze altijd met Lars en Maaike, met een kruisje bij hun namen. En als Jean-Luc zegt dat hij acht kleinkinderen heeft, corrigeert ze hem meteen: 'Nee, je hebt tíén kleinkinderen.'

»Ik moet wel zeggen dat ik sinds de dood van Lars en Maaike veel ongeruster ben over mijn acht andere kleinkinderen. Als er nu eentje ziek is, vrees ik direct voor het ergste.»