'Als de dijken breken': het fragiele geluk van Hans Herbots en Lien Van de Kelder

De president elect heeft vast geen boodschap aan ‘Als de dijken breken’, een dramaserie van Hans Herbots waarin je de gevolgen van een superstorm ziet voor een land onder de zeespiegel, dat noodgedwongen de beste dijkenbouwers ter wereld heeft voortgebracht.

'Mijn scheiding was ongetwijfeld de moeilijkste periode uit mijn leven'

Een deel van België komt, als de watersnood het hoogst is, óók in aanmerking voor totale onderdompeling, maar luidens onze overheden, die de eerste aflevering van ‘Als de dijken breken’ hadden gezien, zijn onze zeeweringen alsnog tegen het woeste water opgewassen. ‘Nederland, België,’ denkt de president elect, ‘wie kan die hellholes uit elkaar houden?’ Laat staan aanduiden op een blinde wereldkaart.

Op een zaterdagmiddag als een andere bevind ik me op de Dageraadplaats in de Antwerpse wijk Zurenborg, twee meter boven de zeespiegel, waar ik geheel volgens de afspraak filmmaker Hans Herbots tegen het lijf loop, in het gezelschap van zijn geliefde Lien Van de Kelder, die doordeweeks zowel Justitia als Melpomene en Thaleia dient. Ben Crabbé weet waarover ik het heb, en dat is ruim voldoende. Ik beslis me hardop af te vragen hoe het vandaag de dag is om Hans Herbots te zijn.

Hans Herbots «Dit is een goede periode in mijn leven. Ik schrik er haast van dat ik dat zeg – hout vasthouden. Ik heb fijne kinderen en een harmonieuze relatie, en ook op professioneel gebied gaat het naar wens: ik ben net klaar met de opnames van een Britse serie, die ik in Londen aan het monteren ben. Daar woon ik nu al een dikke maand en elke ochtend als ik van mijn appartement langs Russell Square naar de montagestudio in Soho wandel, voel ik me blij. Maar tegelijk besef ik dat die blijdschap zó kan omslaan, want zo gaat dat in het leven van een freelancefilmmaker: ik ben ervan doordrongen dat professionele bijval fragiel is.»

HUMO Wat zijn de vuistregels van een freelancefilmmaker die aan het werk wil blijven?

Herbots «Goede keuzes maken en geluk hebben. Of geluk hebben en goede keuzes maken. En als je het geluk hebt om aan het werk te blijven, dan ben je vanzelf aan het netwerken: uit de ene opdracht vloeit vaak de andere voort. Mocht ‘Als de dijken breken’ geen succes geworden zijn, dan zou ik daar snel de gevolgen van voelen.»

HUMO In Nederland en Vlaanderen is het een veelbekeken serie. Watersnood is sinds januari 1953 natuurlijk een erg Nederlands thema.

Herbots «‘Als de dijken breken’ is dan ook een Nederlandse serie met een Vlaamse component. Ik wist eigenlijk niet dat Oostende ook erg onder de watersnood van ’53 heeft geleden.»

HUMO Wat ben je in Londen aan het monteren?

Herbots «Een serie die ‘Riviera’ heet. Ik maak ze in opdracht van de tv-zender Sky Atlantic, de Britse evenknie van HBO. Ze gaat over een gezin dat in het zuiden van Frankrijk woont – ik heb drie maanden lang aan de kust van Monaco gefilmd. De pater familias sterft – zijn jacht ontploft in de baai van Monte Carlo, en zijn vrouw, Julia Stiles, komt erachter dat haar rijke familie niet is wat ze altijd heeft gedacht, en dat het familiefortuin een hoop zwart geld is. Volgend jaar zal ‘Riviera’ in Groot-Brittannië en in de VS te zien zijn.»

HUMO En, Lien, tegen mij mag je het wel vertellen: hoe is het om vandaag de dag Lien Van de Kelder te zijn?

Lien Van de Kelder «Druk, want ik houd hier in Antwerpen al geruime tijd het gezin draaiende naast mijn fulltimejob (lachje). We hebben twee kleine kindjes: Jeanne is 3 en Victor anderhalf. De tweede dochter van Hans, Stine, is ook nog vaak thuis en de oudste zit voor een jaar in Argentinië. Om alles de baas te kunnen, heb ik mijn advocatuur een beetje moeten reorganiseren. Ik werk nu vooral thuis en dat is fijn. Voor de rest leef ik me uit op het podium met Jan De Smet, en dat bevalt me wel.»

undefined

undefined

'We zullen het hoe dan ook met de anderen moeten doen: met andere culturen, andere gezindten'

HUMO Toen ik Lien vijf jaar geleden interviewde, hadden jullie nog geen in nauwe samenwerking gemaakte kinderen. In wat voor wereld zijn die kinderen terechtgekomen?

Herbots «Om te beginnen in een heel andere dan de kunstmatige wereld waarin ik de afgelopen maanden heb vertoefd: het is goed om dat tijdig te beseffen. Ze zijn ook nog net geboren voor je de indruk kon hebben dat we op wereldschaal een overgangsperiode, een kanteling misschien, aan het beleven zijn.»

Van de Kelder «De tijden zullen wel onzeker zijn, maar dat heeft niet noodzakelijk invloed op de beleving van die kinderen. Zij wonen in een warm nest, in een warm dorpje binnen de stad, waar ze zich veilig kunnen voelen. En wat de toestand van de wereld betreft, Mark Uytterhoeven zei ooit: ‘Het is niet omdat je met velen ongelijk hebt, dat je gelijk hebt.’»

Herbots «De brexit, nog altijd hét gespreksonderwerp in het Verenigd Koninkrijk, was de eerste dominosteen die viel. Niet dat ik de wereld nu angstaanjagend vind, dat is een te groot woord, maar ik voel wel dat er iets op til is. Je hebt Trump en Le Pen en Wilders, maar ook de vreemde koers van Turkije, een land waarvan we toch altijd hebben gedacht dat het aan de kant van het Westen stond. Nu ziet het ernaar uit dat Erdogan evengoed voor de invloedssfeer van Poetin kan kiezen.»

Van de Kelder «Ik hoop dat steeds meer mensen tot het besef komen dat we het hoe dan ook met ‘de anderen’ zullen moeten doen: met andere culturen, andere gezindten. Leonard Nolens schreef: ‘Je hebt hier alleen maar te goed wat je morgen te geef hebt.’ ’t Komt erop aan om genereus te zijn.»

Herbots «Ik merk dat bij veel mensen het engagement op lokaal niveau toeneemt: kijk naar Ringland, naar de geefpleinen van Jeroen Olyslaegers. Lien is bijvoorbeeld voogd geworden van een gevlucht Syrisch meisje.»

Van de Kelder «Ze was pas 13 toen ze hier helemaal alleen aankwam. Tot ze 18 is, behartig ik al haar belangen. Zonder voogd blijft zo’n meisje onherroepelijk in het Fedasil-centrum zitten waar ze bij haar aankomst terechtkwam. Zonder voogd is er niemand die minderjarige vluchtelingen bijvoorbeeld helpt om een geschikte school te vinden, ze aan te sluiten bij een ziekenfonds, in psychologische begeleiding te voorzien, een advocaat te zoeken, enzovoort. Elke niet-begeleide minderjarige vluchteling moet dan ook een voogd hebben vooraleer de procedure wordt gestart. Eerst was er een groot tekort aan voogden, maar daar komt stilaan verandering in. Ik probeer mensen er zo vaak als ik kan warm voor te maken, want elke stap die een voogd zet, is een stap vooruit voor het kind in kwestie. Dat voogdijschap is in ons gezin ook een meerwaarde: je praat erover, hè, ook met de dochters van Hans, die 16 en 18 zijn. Het is leerzaam om hun problemen even te vergelijken met de problemen van zo’n jonge vluchtelinge. Wie zich voor vluchtelingen engageert, zal merken dat de angst voor ‘de anderen’ snel verdwijnt. Ik heb als advocaat al veel asielprocedures meegemaakt, hoewel dat niet mijn specialisme is, maar ik ben ingegaan op een noodkreet van de Brusselse balie om versterking. Ik heb uren en uren op het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen doorgebracht. Als je met Somaliërs, Irakezen en Afghanen spreekt, wordt het snel duidelijk wat ze willen: veiligheid. En gelukkig zijn zoals iedereen. Ze zijn er niet op uit om ‘van ons sociaal systeem te profiteren’ of ‘onze banen in te pikken’: de meesten zouden het liefst zo snel mogelijk aan de slag willen gaan.»

HUMO Ben je al in de verleiding geweest om je helemaal aan het moederschap te wijden?

Van de Kelder «Neen, hoe belangrijk het moederschap ook voor me is, voor mij is vier vijfde werken ideaal. Ik vind drie maanden zwangerschapsverlof wel veel te kort. Sommige vrouwen, die meestal als zelfstandige werken, moeten hun baby al na acht weken aan een crèche toevertrouwen, wat volgens mij zowel voor de moeder als voor het kind niet goed kan zijn. Vrouwen die als zelfstandige werken, moeten sparen om zwanger te kunnen zijn en moederschapsrust te krijgen, dat kan niet.»

HUMO De mare gaat dat je binnen afzienbare tijd als buitenshuis werkende vrouw in ‘Familie’ zal voorkomen. Heb je dat acteren nog nodig nu je je draai hebt gevonden in de advocatuur?

Van de Kelder «Mijn beroepsleven zal altijd wel schommelen tussen acteren en de advocatuur. Om beurten zal één van die twee bezigheden de overhand nemen: zo is het tot nog toe altijd gegaan. Ik zal nooit een definitieve keuze maken, en dat wil ik ook niet. Toen ik aan het kabinet van Johan Vande Lanotte (SP.A) verbonden was, dacht ik niet aan acteren, want als juriste was die periode razend interessant voor mij. Ik had namelijk net mijn master-na-masteropleiding in auteursrecht en intellectuele eigendom afgerond en mocht de pen van de wet vasthouden. Maar als ik te lang achter mijn bureau zit, begint het weer te kriebelen om op een podium te kruipen of mijn ei te leggen in een rol. Hoewel ik de laatste tijd merk dat het steeds dichter bij elkaar komt te liggen, en dat ik op zoek ben naar een creatieve manier om de twee te combineren.»

HUMO Je komt al geruime tijd niet meer op tv. Voel je het verschil al?

Van de Kelder «Bekendheid heeft me nooit beziggehouden, ook niet toen ik vrijwel elke dag op de televisie kwam in ‘Thuis’ en toen ik in ‘Zone stad’ speelde. Dat had allemaal niets met mijn identiteit te maken, gelukkig maar. Doordat ik als jurist werkte, heb ik de televisie ook niet gemist. Nu ik eraan denk: onlangs viel het me ineens op dat ik ongestoord op de Boekenbeurs kon rondlopen.»

undefined

'Ik ben lang scoutsleider geweest: je pakte die gastjes weleens vast en dat was vanzelfsprekend. Daar is sinds Dutroux geen denken meer aan'

Bijbelse zondvloed

HUMO Laten we het weer even over ‘Als de dijken breken’ hebben. Wat trok je aan in dit project, Hans?

Herbots «Dat ik er zo concreet mogelijk en op basis van wetenschappelijke studies in kon laten zien wat er zoal zou gebeuren mocht de zeespiegel stijgen onder invloed van de klimaatverandering. Hoe reorganiseer je een land dat grotendeels ondergelopen is? En wat als wij, door de gevolgen van een superstorm, zelf vluchtelingen zouden zijn? Fictie is vaak minder een ver-van-mijn-bedshow dan het tv-journaal of alarmerende stukken in een krant. Ik denk dat fictie waarin je vluchtelingen in bijvoorbeeld het Bosuilstadion laat samenstromen, meer impact heeft dan journaalbeelden van de Jungle in Calais. Je hoopt als regisseur natuurlijk altijd dat je de kijk van de mensen verandert, waardoor bijvoorbeeld watersnood ineens veel minder abstract wordt.»

HUMO Eén van de markantste rollen in ‘Als de dijken breken’ is het dreigende water zelf. Als we het over special effects hebben, hebben we het meestal over…

Herbots «…geld en dus ook over tijd: om één beeld van de watersnood geloofwaardig te maken heb je al snel drie, vier dagen nodig, en als je meer geld hebt, laat je die specialist wellicht tien dagen aan dat ene beeld werken, wat de details altijd ten goede zal komen. Wij hadden 700.000 euro per aflevering tot onze beschikking, wat naar Vlaamse normen veel is, maar toch moesten we niet al te gek doen met dat budget: we hebben vooral ingezet op een paar cruciale scènes.»

HUMO De watersnood werkt als een katalysator: hij scherpt de onderlinge relaties van de personages aan of stelt die deerlijk op de proef. Ik heb op dit ogenblik drie afleveringen gezien, en ik ben er nu al bijna zeker van dat alles uiteindelijk goed zal komen.

Herbots «Wel, laat ik zeggen dat alle personages er wel lessen uit trekken, maar toch komt het niet altijd goed.»

HUMO Twee jaar geleden kwam ‘De behandeling’ uit, je beklemmende film over de donkerste krochten van de menselijke geest, waar pedofilie en perversie thuis zijn. Die film, naar een roman van Mo Hayder, eindigde donker, wat ik erg gedurfd vond.

Herbots «We hebben toen twee eindes gefilmd, ook één waarin een sprankel hoop zat, maar het donkere slot bleek al snel het juiste. Ik hou van donkere verhalen, maar aan het eind, in de laatste bocht van het verhaal, wil ik toch het liefst iets laten zien dat beterschap suggereert.»

HUMO ‘Als de dijken breken’ is een coproductie van de VRT en de EO. Het wassende water doet natuurlijk aan de Bijbelse zondvloed denken, mogelijk aan een ramp die de eindtijd aankondigt, maar heb jij enig idee waarom de Evangelische Omroep in die serie geïnteresseerd was?

Herbots «Ik was verbaasd toen de EO me opbelde, want ik dacht dat die omroepvereniging alleen maar programma’s over de Here Jezus maakte. De EO is geëvolueerd, dat is duidelijk, maar ze houden zich nog altijd aan een aantal christelijke principes, die ze ook in de verhaallijnen van ‘Als de dijken breken’ zochten. Ze waakten over de ziel van de serie, zal ik maar zeggen, maar ik heb me nooit onvrij gevoeld. De Bijbelse connotatie van zondvloed en eindtijd zal wel hebben meegespeeld, maar ook een thema als vergeving, dat evengoed een humanistisch onderwerp is. Eigenlijk zijn we voortdurend op zoek naar vergeving, ook al weten we soms niet precies wie ons vergiffenis moet schenken. Wat volgens mij typisch EO is, is dat ze daar e-mails ondertekenen met ‘Goede groet’ (lachje).»

HUMO Bij het zien van het wassende water in ‘Als de dijken breken’ overviel me een oerangst die ik ook ken van de betere nachtmerries.

Herbots «Ja, zonder het te hebben meegemaakt kan iedereen zich levendig voorstellen hoe het is om in een kamer opgesloten te zitten waarin het waterpeil angstaanjagend stijgt. We hebben decors een halve meter laten onderlopen, en dat vuile water kreeg meteen iets dreigends, iets dat je met de mythische onderwereld associeert. Als het erop aankomt, is water iets erg vijandigs, ook al zwem je nog zo graag. Voor ‘Windkracht 10’ hebben we ooit onder water getraind voor het geval we in zee zouden storten: we zaten in een zwembad, in het water waarin je je doorgaans ontspant, vastgegespt in een soort kooi, een simulatie van een helikopter, en daar moesten we ons uit zien te bevrijden. De doodsangst die dan in je opkomt… Donker water is áltijd eng.»

undefined

'Ik heb gelezen dat het zeven jaar duurt voor de relatie tussen plusmama en stiefkinderen optimaal en ongedwongen is. Dat klopt'

undefined

Plusmama van 26

HUMO Als je je oeuvre tot nog toe even overschouwt – ik noem: ‘Falling’, ‘Verlengd weekend’, ‘Het goddelijke monster’, ‘The Spiral’, ‘De behandeling’ en ‘Als de dijken breken’ – welke productie zit dan het dichtst tegen je cinematografische ideaal aan?

Herbots «‘De behandeling’. Ik heb me in mijn werk altijd al gefocust op morele keuzes die mensen moeten maken, maar die problematiek zat op z’n puurst in ‘De behandeling’, een film die ook te maken had met de indruk die de zaak-Dutroux destijds op mij heeft nagelaten.»

HUMO Jij was in die tijd een meisje van 13, Lien.

Van de Kelder «Qua leeftijd zat ik toen tussen Julie en Melissa en An en Eefje in. Ik kon me dan ook totaal met hen identificeren. Die affaire heeft op mij een overrompelende indruk gemaakt.»

Herbots «Ik had in die tijd meer de leeftijd van Dutroux, vrees ik (lacht). Ik heb het in ieder geval heel anders beleefd dan Lien: ik was vooral met de politieke gevolgen ervan bezig, met de ontsnapping van Dutroux, het ontslag van minister van Justitie Stefaan De Clerck (CD&V) en minister van Binnenlandse Zaken Johan Vande Lanotte, het prerevolutionaire klimaat en de Witte Mars die het land op z’n grondvesten deed daveren. Vandaar ook dat ik ‘Het goddelijke monster’ van Tom Lanoye heb verfilmd. ’t Is haast niet te geloven hoe de mentaliteit veranderd is na de zaak-Dutroux. Ik ben lang scoutsleider geweest: je pakte die gastjes weleens vast en dat was allemaal erg vanzelfsprekend, het hoorde er gewoonweg bij. Daar is sinds Dutroux geen denken meer aan: ik weet dat er een preventieve afstandelijkheid voor in de plaats is gekomen die misschien ook te ver gaat.»

HUMO Hebben jullie al een moeilijke morele keuze moeten maken in het leven?

Van de Kelder «Ik heb er nog niet voor gestaan. Ik ben ook nog nooit door een diep dal moeten gaan. Ach ja, ik zal weleens een lastige professionele keuze hebben moeten maken – iets waar ik een tijdje over moest piekeren, maar dat stelt niets voor in vergelijking met echt ingrijpende levenskeuzes.»

Herbots «De tijd rond mijn scheiding was ongetwijfeld de moeilijkste periode uit mijn leven. Je hoopt dat je zoiets nooit meer zal hoeven mee te maken. Je zit zodanig in troebel water dat je niet eens weet of je een bewuste keuze aan het maken bent – ’t is meer alsof iets je voortstuwt in een richting waarvan je aanneemt dat het de goede is. Je beseft ook dat je mensen kwetst en dat je van alles moet achterlaten. Alles wat tot dan toe in je leven is gebeurd, trek je in twijfel. Achteraf denk je misschien dat het allemaal niet nodig was, maar als je het doormaakt, is het een diepe, existentiële malaise, een diepe donkerte.»

HUMO Wat heb je eraan overgehouden?

Herbots «Ik heb er alles aan gedaan om er gelouterd uit te komen, laat ik het daarop houden. Sinds ik dat heb doorgemaakt, begrijp ik waarom kunstenaars vaak hun beste werk maken na een donkere periode in hun leven. En als je er zelf middenin zit, kom je ineens heel veel mensen tegen die iets gelijkaardigs hebben meegemaakt. ’t Is alsof je er dan heel alert voor bent.»

HUMO Denk je dat je ooit autobiografisch materiaal zal verfilmen?

Herbots «Ik ben 46 nu, en ik ben er nog niet aan toe: ik zal wel een laatbloeier zijn. Zeer persoonlijke films maken is zeker een verlangen, maar ik ben er nog niet klaar voor. Het groeit stilaan.»

HUMO Lien, voor je zelf moeder werd, was je al plusmama van de oudste twee dochters van Hans. Ik weet dat je toen boeken over stiefmoederschap las. Wat zocht je daarin?

Van de Kelder «Ik was pas 26 en ik wou leren hoe ik het moest doen, wat niet evident is voor iemand die nog geen moeder was. Ik wou ook een goede plusmama zijn, aanvaardbaar voor de kinderen, zonder dat ze in conflict zouden komen met zichzelf. Als je gewoon je hart volgt, heb je de neiging te veel je best te doen. Ik had toen al wel het zorgende in me, maar ik merkte dat té zorgend zijn gevoelig lag. Je moet veel respect hebben voor het terrein van de mama, en dat evenwicht moet je in het begin zoeken. In die boeken wilde ik vooral bevestiging krijgen van wat ik intuïtief dacht, zo van: ‘Ja, zo voel ik het zelf ook aan.’ Het onderwerp stiefmoederschap kon ik ook niet met leeftijdgenoten bespreken, hè?

»De komst van die twee kleine kindjes was voor Hans’ dochters ook een nieuw gegeven, maar we hebben snel gemerkt dat het wel goed zit met de onderlinge band. De kleintjes kijken op naar de grote, en het is altijd fijn als iedereen samen is. In één van de boeken over stiefmoederschap heb ik gelezen dat het gemiddeld wel zeven jaar duurt vooraleer een relatie tussen plusmama en stiefkinderen optimaal en ongedwongen is. Dat klopt, denk ik, nu ik al acht jaar plusmama ben.»

Dertien in een gezin

HUMO Wanneer heb jij voor het eerst gedacht dat je filmregisseur moest worden, Hans?

Herbots «Mijn ouders gaven een fototijdschrift uit – mijn vader was uitgever-journalist, eerst bij Elsevier, daarna is hij met een eigen uitgeverij begonnen. De wereld van het beeld was me dus van jongs af aan al heel vertrouwd. Op een keer kwam mijn vader thuis met een Super 8-camera, die mij ogenblikkelijk fascineerde. Als jongetje van een jaar of 12 ben ik meteen fictiefilmpjes beginnen te maken met mijn twee zussen, die daar veel minder zin in hadden dan ik (lacht). Toen al had ik het gevoel: ‘Dit is het.’ In mijn kinderjaren werden er op zondagochtend in de parochiezaal van het dorp ook altijd films geprojecteerd van JEFI, de filmdienst van de Bond van Grote en Jonge Gezinnen. Daar heb ik een Tsjechische jeugdfilm gezien die ‘Springen over de plassen’ heette. Ook een richtinggevende ervaring. Ik heb die film nooit meer teruggezien, misschien was hij wel heel slecht, maar toen was hij voor mij een openbaring. Magisch, in combinatie met het gesnor van een 16mm-projector, en het rommelige geluid dat uit één box kwam die vooraan in de zaal stond.»

'Ik wou leren hoe ik plusmama moest zijn, wat niet evident is voor iemand die nog geen moeder was.'

HUMO Herinner jij je ook zo’n ervaring, Lien?

Van de Kelder «De musical ‘Annie’ in het KJT in Antwerpen, toen ik 8 was. Ik mocht er voor m’n verjaardag naartoe. Zingen en acteren heeft er altijd al in gezeten, en ik voelde het aan als mijn grootste genot. Ik sta nog altijd op het toneel, de jongste tijd samen met Jan De Smet in het programma ‘Gedeelde smart: levenslappen en smartliederen’. En in het najaar van 2017 gaan we met een nieuw programma op tournee: ‘Salut la copine’, met Franse trouvailles die je niet zou verwachten..»

HUMO Je zingt de laatste tijd dus vaak.

Van de Kelder «Ik heb onlangs meegezongen op de nieuwe cd van Urbanus, in het West-Vlaams nog wel: ik ben van Kortrijk, maar ik ben niet in West-Vlaanderen opgegroeid. Het West-Vlaams van mijn ouders is in mijn lijf blijven zitten. En onze dochter is in Veurne geboren.»

HUMO Toch niet met opzet? Heb je het zo uitgemikt?

Van de Kelder (lacht) «Neen, we waren met vakantie aan zee toen de weeën veel te vroeg begonnen. En zo werd het Veurne in plaats van Deurne.»

HUMO Wat is het belangrijkste dat jij van je ouders hebt geleerd, Hans?

Herbots «Van mijn vader: het belang van familie en de magie van muziek en vertelling. Mijn vader komt uit een gezin met dertien kinderen. Op familiefeesten zingt hij laat op de avond samen met zijn zes broers close harmony. Ik heb dat altijd betoverend mooi gevonden. Opgroeien in een gezin met dertien kinderen is niet altijd een feest, maar ik kon wel merken dat mijn vader en zijn broers veel plezier aan die samenzang hebben gehad, en er ook troost uit hebben geput. Ik heb ze binnengesmokkeld in ‘Het goddelijke monster’. Ze zingen het slotnummer van de reeks, dat vond ik erg symbolisch. Die sprankel hoop alweer, op het einde van een verhaal (lacht). Van mijn moeder heb ik dan weer geleerd me open te stellen voor de wereld. Mijn ouders zijn allebei kunstzinnig – mijn moeder fotografeert – en dat heeft uiteraard mee bepaald wie ik nu ben.»

HUMO Hans, je werkt de laatste jaren steeds vaker in het buitenland, en met een pan-Europese ingesteldheid. Hoever reikt je ambitie?

Herbots «Toen ik op de filmschool zat, wilde ik ooit in Hollywood films gaan maken. ’t Was een ver verlangen, maar het was er wel. Later begon ik dat verlangen toch een tikje absurd te vinden. Maar intussen is de situatie hier erg veranderd: Vlaamse fictie is een heuse industrie geworden en er worden steeds meer grootschalige coproducties aangegaan met landen als Duitsland en Frankrijk. De Vlaamse film is niet langer het kneusje – we zijn zelfs in trek in het buitenland, waardoor ik nu weer ga denken: ‘Misschien maak ik ooit wel een serie voor HBO’ en dat een realistische ambitie vind. Toen ik ‘Riviera’ aan het filmen was, heb ik me wel erg Europees gevoeld toen ik met Engelse, Franse en Oostenrijkse acteurs mocht werken. ’t Was een soort utopia – nu ja, op een filmset wordt alles tot in de puntjes voor je geregeld. Conflicten worden tot elke prijs vermeden, ’t is dus een volkomen kunstmatige situatie die ik niettemin, op die set in Monaco, als een enorme verrijking aanvoelde. En dan weet ik weer dat de Europese gedachte mij lief is. Volgens mij bestaat er ook een Europese sensibiliteit die anders is dan de Britse, en al helemaal anders dan de Amerikaanse.»

HUMO Toen de Amerikaanse schrijver Bret Easton Ellis juryvoorzitter was van het Filmfestival in Gent, vond hij dat Europeanen films als die van de broers Dardenne en als ‘Rundskop’ van Michaël R. Roskam hoorden te maken, en geen Amerikaanse stijloefeningen als de Amerikaanse editie van ‘Loft’ van Erik Van Looy, die hij naar Amerikaanse normen ook nog eens achterhaald vond.

Herbots «Dat getuigt van een enge kijk. Ik had liever zijn visie over de originele ‘Loft’ gehoord, die volgens mij een grote Europese authenticiteit heeft.»

HUMO Hoelang blijft een film in leven in je hoofd?

Herbots «Het duurt heel lang vooraleer hij gaat slapen, want je bent er zo intens mee bezig geweest, een jaar soms, en als het een serie is soms twee jaar lang. Ik voel ook de aandrang om mijn films te verbeteren: ik vind dat mijn eerste film ‘Falling’, naar het boek ‘Vallen’ van Anne Provoost, aan een remake toe is – ’t is een mooi en belangrijk verhaal over een jongen die via een Amerikaanse vrouw die hij in Frankrijk ontmoet meer te weten komt over zijn grootvader, die fout was in de oorlog. Mijn film, die nog weleens in scholen wordt vertoond, is na vijftien jaar uitgeleefd, denk ik, en ik vind dat dat verhaal opnieuw verteld zou moeten worden in deze tijden.»

HUMO Wat gebeurt er zoal met Hans, Lien, als hij zich weer eens in een nieuw project vastbijt?

Van de Kelder «Dan verdwijnt hij, zelfs al is hij nog fysiek aanwezig (lacht). Ik zie dat het hem helemaal in beslag neemt, dag en nacht, en daar moet ik me op instellen.»

Herbots «Is dat niet altijd zo bij mensen die intensief met een project bezig zijn? Als ik in Vlaanderen een serie draai, kom ik ’s avonds thuis, en dan stap ik even uit de tunnel. Gedurende die maanden in Frankrijk kon ik niet thuiskomen, zodat ik aldoor in die tunnel bleef zitten, wat misschien wel beter is.»

HUMO Wat is het beste wat jullie tot nog toe is overkomen?

Van de Kelder «Voor mij is dat Hans. Nu jij weer, Hans (lacht).»

Herbots «Ik laat nu een lange stilte vallen – mag ik je het antwoord op die vraag later mailen? (lacht) Nee, het antwoord heb ik al in het begin van dit gesprek gegeven. Je hebt een mooie cirkel gemaakt.»