Als het coronavirus uitbreekt in Afrika, dreigt een catastrofe

De zwakke medische infrastructuur in Afrika kan veel problemen geven bij een grote uitbraak van het coronavirus.

Met verwondering en angst wordt de ontwikkeling van het coronavirus in Afrika gevolgd. Verwondering omdat er pas 377 besmettingen zijn, slechts 0,2 procent van het totaal in de wereld. Angst omdat er misschien al veel meer zieken zijn en Covid-19 straks een oncontroleerbare veenbrand blijkt.

De meeste mensen op het continent met 54 landen en 1,3 miljard inwoners die het coronavirus hebben, zijn buitenlanders die naar Afrika reisden. Slechts een derde is lokaal en door niet-Afrikanen besmet. Er wordt geopperd dat het virus moeilijk zou gedijen in het warme en vochtige klimaat in grote delen van Afrika, maar daar is geen bewijs voor.

Het virus rukt op in de Noord-Afrikaanse landen, met Egypte aan kop met 126 besmettingen. Zuid Afrika heeft relatief veel besmettingen: 64. President Cyril Ramaphosa riep vroegtijdig de noodtoestand uit. Bijeenkomsten met meer dan honderd mensen zijn verboden, scholen zijn dicht en de meeste grensposten zijn gesloten.

Van de 54 landen op het continent hebben er 28 te maken met het coronavirus, maar in dertien landen gaat het officieel maar om één geval. Niet alleen Zuid-Afrika heeft maatregelen genomen, Kenia met slechts drie gevallen, Rwanda met vijf besmettingen en Oeganda waar het virus nog niet is geconstateerd, hebben hetzelfde gedaan.

Leren van China

Positief lijkt het dat Afrika tijd had om maatregelen te nemen en te leren van China en Europa. Toen het virus zich in China verspreidde begin januari hadden slechts twee Afrikaanse landen testlaboratoria. Nu zijn die er in 43 landen. Maar elk lab heeft maximaal 200 testkits, de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wil dat uitbreiden naar duizend. Het is volstrekt onvoldoende in landen met soms meer dan 100 miljoen inwoners. De medische faciliteiten en infrastructuur zijn fragiel in de meeste Afrikaanse landen. Er is een groot gebrek aan beschermde kleding en mondkapjes voor gezondheidswerkers.

De verwachting is dat de besmettingsgraad groot is als het coronavirus toeslaat. Mensen in Afrika leven vaak dicht op elkaar met een slechte watervoorziening. Goed handen wassen om niet besmet te raken is voor hen ondoenlijk.

Bovendien kampt Afrika op grote schaal met andere ziekten als malaria, gele koorts, mazelen en HIV die in combinatie met het coronavirus snel dodelijk zijn. In zo’n geval kan het percentage doden in Afrika veel hoger zijn dan wereldwijd. Niet voor niets waarschuwde de baas van de WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus dat “zijn grootste zorg de verspreiding van het virus is naar landen met een zwak gezondheidssysteem.” Hij doelde vooral op Afrika. De vrees voor een regelrechte catastrofe daar is groot.

Als Europa de Covid-19 uitbraak onder controle krijgt, ontstaat er een groot risico op herbesmetting vanuit Afrika als het virus daar een uitslaande brand wordt. Zo ontstaat een vicieuze cirkel van besmettingen.

Ⓒ Trouw