‘Als ik drie keer een leuke date had met iemand die blond was, kan het algoritme alleen nog blonde mensen voor me selecteren. Dat kan racistisch worden’

Datingapps bieden volop keuze uit potentiële partners, eigenlijk te veel. Maar de technologie staat niet stil, algoritmes kunnen steeds betere voorstellen doen. En zijn er ook alternatieven?

Tegenwoordig is het de normaalste zaak van de wereld om bij de zoektocht naar een geliefde te leunen op de algoritmes van datingapps als Tinder en Happn. Tegelijkertijd klinkt er steeds meer gemor; de algoritmes zijn vrij gebrekkig. Het is wel erg veel swipen en weinig daten.

Toch is het bijna onvermijdelijk dat we de komende jaren nóg afhankelijker worden van datingapps, hun algoritmes en kunstmatige intelligentie. Als het aan de grote techbedrijven ligt, is liefde te rationaliseren en te vangen in data.

Technologie-expert Jarno Duurs­­ma gelooft dat niet.

DUURSMA «Kunstmatig intelligente software kan veel, maar wordt ook vaak overschat. Zo’n verbeterd algoritme kan prima een eerste selectie maken op basis van bepaalde criteria, maar daarna wordt de liefde te ongrijpbaar. Het is typisch technosolutionisme: het geloof dat voor elk probleem een technologische oplossing kan worden gevonden. Daarmee geven we de technologie een magische eigenschap, alsof een kunstmatig intelligent algoritme beter weet dan wij welke partner voor ons geschikt is.»

De klik is niet te voorspellen

Volgens psycholoog en relatietherapeut Marcelino Lopez komen liefde en romantiek tot stand door chaotische, ongrijpbare processen. Een algoritme kan voorkeuren en mate van aantrekkingskracht in kaart brengen, maar niet voorspellen hoe twee individuen op elkaar reageren tijdens een ontmoeting.

LOPEZ «De timing daarvan alleen al. In welke stemming ben je? Hoe is het weer? De flirtende serveerster, een sollicitatie­afwijzing die nog in je hoofd zit. Er zijn zo veel factoren van invloed.»

Hij noemt een onderzoek aan de Universiteit van Utah. Op basis van meer dan honderd partnervoorkeuren en persoonlijke kenmerken werd geprobeerd van tevoren te voorspellen of twee mensen een romantische klik zouden hebben. Resultaat: de onderzoekers konden enigszins voorspellen welke mensen over het algemeen aantrekkelijker werden gevonden, maar konden op geen enkele manier voorspellen of twee mensen echt een klik zouden hebben.

Kortom, zegt ook toekomstantropoloog Roanne van Voorst, het is niet realistisch dat technologie binnenkort de perfecte partner voor ons vindt. Wat wel interessant is, is dat die kan helpen bij het maken van een betere voorselectie.

VAN VOORST «Een datingapp zou ervoor kunnen zorgen dat je aan iemand wordt gekoppeld met wie je in ieder geval een leuke avond kunt hebben, omdat jullie diepere overeenkomsten hebben dan volgens het lijstje dat nu op je profiel staat.»

Hij kent je liefde voor Netflix en doktersromans

In die zin zit er best iets in dat algoritmes je beter kennen dan jij jezelf kent.

VAN VOORST «We zijn vaak niet helemaal eerlijk op ons datingprofiel. We begrijpen niet zo goed waarnaar we zoeken. Je kunt zeggen: ik hou van kunst en literatuur, terwijl je je dagen vult met doktersromans en Netflix. Zo’n algoritme zou dat kunnen constateren en iemand zoeken die dat ook heeft.»

Een ander voorbeeld: kunstmatige intelligentie zou in de toekomst bijvoorbeeld aan je gezicht kunnen zien hoe blij je was met je date.

VAN VOORST «Nieuwe datingapps kunnen straks dingen zien die je anders niet zou invoeren. Daar kan een interessante selectie van mogelijke partners uit komen.

»Dat heeft voordelen, maar algoritmes blijven gekke dingen doen. Als ik drie keer een date had met iemand die blond was, en ik vond dat leuk, kan het algoritme alleen nog blonde mensen voor me selecteren. Dat kan excluderend worden, racistisch zelfs.»

40 procent eerste ontmoetingen is online

Wat vaststaat is dat veel mensen behoefte hebben aan betere dating­apps, zegt sociaal psycholoog Tila Pronk van Tilburg University. Uit haar onderzoek blijkt dat er sprake is van Tindermoeheid, omdat er te veel keuze is.

PRONK «Dat lokt gebruikers in eerste instantie naar een datingapp, maar wanneer ze dan al die mogelijkheden zien, treedt de vermoeidheid snel op. We zijn als mens evolutionair gezien niet toegerust om met zo veel keus om te gaan.

»Gebruikers schieten daardoor snel in de afwijzingsmodus. Je ziet veel potentiële partners, maar wordt steeds pessimistischer en minder ­tevreden over de opties die je ziet. Een verbeterde voorselectie zou een goede oplossing zijn. Nu bekijken we 130 potentiële partners per sessie. Bij 95 procent weten we al dat het niets wordt.»

En de toevallige, fysieke ontmoeting dan? Volgens Pronk verdwijnt die langzaam. Uit recent onderzoek blijkt dat 40 procent van de eerste ontmoetingen al online is. Dat percentage zal vermoedelijk, met al die verbeterde algoritmes, alleen maar stijgen.

PRONK «Het hangt ook samen met te veel verzonken zijn in onze telefoon. Het is in de trein, of ergens anders, moeilijker om contact te maken.»

Dat leidt ertoe dat we langzaam meer vertrouwen op het algoritme en minder op onszelf, zegt Van Voorst. Het algoritme zal het wel weten, is de gedachte.

Moedig zijn brengt je veel

Dan kom je op het punt waarop laagdrempelig beschikbare technologie misschien te veel invloed gaat uitoefenen. Volgens techexpert Jarno Duursma neemt de onrust in (jongeren)relaties nu al toe door apps als Tinder en Happn.

DUURSMA «Ze hebben het onrustige gevoel dat de beste partner voor het oprapen ligt en denken: loopt er niet ergens iemand rond die nog beter bij me past? Wanneer een relatie dan even niet bevalt, vluchten ze naar de volgende swipesessie op Tinder. Terwijl de kern van een ­liefdevolle relatie is dat je elkaars ­tekortkomingen accepteert.»

Van Voorst heeft voor haar boek over de toekomst van de liefde, dat binnenkort verschijnt, veel mensen gesproken die zeggen dat ze het flirten afleren. Ze stappen niet meer op iemand af

VAN VOORST «Met bepaalde apps kun je kijken of iemand in je omgeving die app gebruikt. Dan hoef je niemand meer aan te spreken. Dat is minder kwetsbaar, je wordt niet in je gezicht afgewezen. Dat is jammer, want dat moedig durven zijn is supereng, maar brengt je ook veel. Als iemand je aanspreekt, zo gevat en stoer als hij kan, zie je ook dat zenuwachtige trekje en of hij bloost. Dat is vaak het moment dat je verliefd wordt of iemand leuk gaat vinden. Er zit even geen masker voor.

»We moeten erover waken dat we dat niet verliezen. Het is belangrijk om aan je intuïtie te voelen dat je iemand leuk vindt. En dat je afgewezen durft te worden. Dat maakt het leven uiteindelijk zo feestelijk. Stel: je wordt niet afgewezen en iemand valt echt op jou. Dat is zó’n belangrijk moment, ik hoop dat dat niet verdwijnt.»

(AD)