Anderlecht op zoek naar 100 miljoen: ‘Het is niet vanzelfsprekend dat Marc Coucke nóg eens het verlies bijpast’

Komt er een vierde kapitaalverhoging bij Anderlecht, of gaat het om een pr-stunt? En hoe groot is het financiële engagement van niet-uitvoerend voorzitter Wouter Vandenhaute in de club nu echt? Marc Coucke houdt zich opvallend gedeisd en de champagne knalt al even niet meer bij Anderlecht. Wel te zien op het veld en in de jaarcijfers: meer verliezen dan goed zijn voor een club. Humo dook samen met een financieel expert in de boeken en zag weinig dat de opgefriste ambitie – ‘Top vier!’ – rechtvaardigt.

Eind april – Ander­lecht had net zijn ­slechtste seizoen sinds 1937 achter de rug – stond het plots opvallend in de kranten: ‘Anderlecht plant een nieuwe kapitaal­verhoging’. Dat was vreemd, want de vorige dateerde nog maar van december 2021. Bovendien was dat al de derde sinds ­Marc ­Coucke de club eind 2017 had gekocht. Van ­enige bronvermelding was geen sprake, noch werd er namens Anderlecht iemand geciteerd. Ook op haar website repte de club er met geen woord over, en op Humo’s vraag om toelichting bleef het al even stil. Bronnen dicht bij de club vermoedden op dat moment een georkestreerd mistgordijn: ‘Van de vorige kapitaalverhoging moest nog een deel worden opgehaald. Dat lijkt nu, om de supporters te sussen, als een nieuwe kapitaalverhoging verpakt te worden.’

Dat sussen van de achter­ban is nodig, nu het seizoen er met een treurige elfde plaats voor de Belgische recordkampioen in april al op zat. Zonder play-offs, zonder Euro­pees voetbal en met een abonnementenverkoop die zich als moeizaam aankondigt, staan de inkomsten opnieuw onder druk.

De kapitaalverhoging van december 2021 kwam er niet zonder slag of stoot. Er gingen ­maandenlange onderhandelingen aan vooraf. Toen Coucke en de zo­ge­naamde historische aan­deel­houders eindelijk een akkoord bereikten over de ­financiële redding van de club, was Anderlecht virtueel failliet.

Het akkoord steunde op twee pijlers: een schuldherschikking en een kapitaalinjectie. Enerzijds schold Coucke – onder voorwaarden – een schuld van 51 miljoen euro kwijt, anderzijds werd 42 miljoen euro vers kapitaal in de club gepompt. Van dat bedrag kwam 11 miljoen euro van Coucke en zijn zakenpartner ­Joris ­Ide, en 24,5 miljoen euro van Mauvavie, de vennootschap van ­Geert ­Duyck, ­Wouter ­Vandenhaute en ­Erik ­Watté. Mauvavie verwierf zo ruim een kwart van de paars-witte aandelen. ­Steven ­­Buyse (5 miljoen euro) en ­­Michael ­Lavrysen (2 miljoen euro), beiden net als Duyck verbonden aan het investeringsfonds CVC Capital Partners, stapten in eigen naam in Anderlecht.

Omdat hoog was ingezet, werd afgesproken om bij de ondertekening van het akkoord slechts 25 procent onmiddellijk te betalen. ‘Wouter heeft zich echter met­een geprofileerd en het totále bedrag gecommuniceerd. Voor de zoveelste keer strooide hij zand in de ogen van de fans,’ betreuren dezelfde bronnen dicht bij de club het gebrek aan transparantie. Eind vorig seizoen volgde een nieuwe schijf van 15 procent, en nu zou het gaan om het ­volgende kwart. Het laatste deel moest, volgens de roadmap die toen werd uitgestippeld, uiterlijk in 2026 worden volgestort.

Door de nog altijd precaire financiële situatie van de club zou dat niet langer volstaan. Tijdens een ontmoeting met een supporters­delegatie eind februari zei Coucke al dat hij en Mauvavie ‘extra willen investeren’, aldus één van de aanwezige fans: ‘De plannen waren om dat over twee jaar te doen, maar ze zouden bereid zijn om dat al over een jaar te doen, om de club meer slagkracht te geven.’ Die toezegging van Coucke zou volgens één fan kunnen duiden op een vervroegde betaling van de laatste schijf, volgens een andere op een nieuwe kapitaalinjectie.

‘Als je naar de jaarrekeningen kijkt, zie je niet alleen dat de vorige kapitaal­verhoging nodig was, maar ook dat ze in de nabije toekomst weleens een nieuwe nodig zouden kunnen hebben,’ zegt ook sporteconoom ­Trudo ­Dejonghe.

Ook Vandenhaute leek iets in die zin te insinueren toen hij na de laatste raad van bestuur de opgedaagde journalisten toesprak. Het is nu aan de aandeelhouders, zei hij, om de sportieve CEO ­­Jesper ­Fredberg met voldoende financiële slagkracht de transfermarkt op te sturen. Kranten trokken de conclusie dat ‘de ­komende dagen dus beslist wordt over de kapitaalinjectie waarvan eerder sprake’. Eén krant wist zelfs dat ‘vooral Mauvavie geneigd is om wederom in de buidel te tasten en zo ook Coucke aanspoort om nog eens mee te doen’.

Zo wordt de rol van ­Coucke geminimaliseerd, en niet voor het eerst, meent een Anderlecht-bron: ‘Iedereen heeft in december 2021 zijn steentje bijgedragen. Maar achteraf is het voorgesteld alsof Vandenhaute als enige de club heeft gered. Terwijl Coucke schulden heeft kwijtgescholden én is meegegaan in de cashinjectie. Als hij dat niet doet, is er geen redding.’

Monsterboete

Het aandeel van Vandenhaute in Mauvavie is bovendien minder groot dan altijd is voorgesteld. ‘De vennootschap van Duyck en Vandenhaute’, wordt gemeenzaam aangenomen. Maar dat klopt niet helemaal: het in 2021 opgerichte Mauvavie is voor de helft van Duyck, en voor de andere helft van Waterman & Waterman. En dat is de vennootschap waarin Vandenhaute en Erik Watté, één van de mede­oprichters van het productiehuis Woestijnvis, samen elk voor de helft participeren.

Mauvavie is dus slechts voor een kwart in handen van Vandenhaute. Dat maakt van de even discrete als vermogende Geert Duyck veruit de belangrijkste figuur in de vennootschap. Zonder hem kon Vandenhaute – rijk, maar niet rijk genoeg – onmogelijk mee in het kapitaal van Anderlecht stappen. Tot de intrede van Mauvavie was hij de eerste Anderlecht-voorzitter die geen aandeelhouder was. Dat beperkte zijn macht: op de financiële discussies kon hij niet wegen. Via ­Mauvavie heeft Duyck hem naar een status getild die zijn financië­le inbreng vermoedelijk ver overstijgt. Als het klopt dat ‘vooral Mauvavie in de buidel wil tasten’, kan het geld dus maar uit één hoek komen.

Dat laatste wordt bevestigd door een financieel expert die voor Humo Waterman & Waterman heeft doorgelicht: ‘Uit hun jaarrekening kan worden afgeleid dat ze een transactie van 3,3 miljoen euro hebben gedaan. Ervan uitgaande dat er geen andere transacties waren – er staan er toch geen in de lijst – was dit hun inbreng in Mauvavie. Daarmee hebben ze, volgens hun eigen verklaring, 50 procent van de rechten van Mauvavie verworven. Terwijl het kapitaal van Mauvavie in Anderlecht 24,5 miljoen euro bedraagt. Als dat klopt, wil dat zeggen dat zowel Vandenhaute als Watté 1,65 miljoen euro kapitaal in Anderlecht heeft. De rest is dan van Duyck.’

De expert ziet nog meer: ‘Uit de jaarrekening blijkt dat Waterman & Waterman eind 2021 ongeveer 5 miljoen euro liquide middelen had en het balans­totaal 11 miljoen euro bedroeg. Dat wil zeggen dat het bij de kapitaalverhoging één derde van de beschikbare middelen in Anderlecht heeft gestoken. Tenzij het een lening aangaat of iets verkoopt, kan het onmogelijk garant staan voor de helft van die 24,5 miljoen euro: zoveel cash zit er simpelweg niet in Waterman & Waterman. Opvallend detail: Waterman & Waterman heeft een overgedragen verlies van 51 miljoen euro. Wat gaat het doen als er opnieuw vers geld nodig is bij Anderlecht? Naar mijn mening is er geen enkele ruimte om nog veel meer te doen voor Waterman & Waterman.’

Ook bij het engagement van Marc Coucke zijn er ­twijfels bij economische analisten: ‘Coucke heeft al veel meer geld in Anderlecht gepompt dan oorspronkelijk de bedoeling was. Bovendien is hij kwetsbaar: de monsterboete van ruim 250 miljoen euro die hij moet betalen aan de Amerikaanse farmareus Perrigo was een tegenvaller, en sommige van zijn participaties doen het ook niet goed. Het is niet vanzelfsprekend dat Coucke nóg eens bijpast als Anderlecht ook het huidige boekjaar negatief afsluit.’

Humo vroeg Coucke om opheldering. Hij antwoordde onmiddellijk via WhatsApp.

MARC COUCKE «De resterende stukken van de vorige kapitaalverhoging zijn recent volgestort. Wouter sprak inderdaad van een nieuwe kapitaalverhoging.»

HUMO Komt die er zeker?

COUCKE «Vermoedelijk. Zeker is het pas als alles rond is, natuurlijk.»

HUMO Dan trekken ze u weer mee in het bad. En u hebt al grote inspanningen geleverd om de problemen op te lossen. Experts geloven niet dat u met geld over de brug zult blijven komen.

COUCKE «We mogen de club nu niet in de steek laten, als de plannen goed zijn.»

HUMO Áls…

COUCKE (antwoordt niet meer)

Diepe put

Na het supporters­overleg in februari noemde Coucke Anderlecht ‘één van de gezondste clubs van België’. Toch blijft het de bedrijfsverliezen opstapelen. In zijn eerste halfjaar met de Gentse ondernemer eindigde Anderlecht 5 miljoen euro in het rood. In het eerste volledige seizoen liep het verlies op tot 25 miljoen euro. Daarna ging het van kwaad naar erger: 33 miljoen, 27 miljoen en vorig seizoen opnieuw 27 miljoen euro verlies. De publicatie van de nieuwste jaarrekening is voor binnenkort. De kans op nieuwe rode cijfers lijkt groot, ondanks een succesvol parcours dit seizoen in de Conference League, de kleinste en dus ook minst lucratieve Europese beker.

Een analist: ‘Marc ­Coucke heeft gedurende een paar jaar de omzet wél aanzienlijk kunnen verhogen. Maar ondertussen ligt die alweer onder het niveau van voor de machtswissel. Ook de activa zijn in drie jaar tijd meer dan gehalveerd. Tel daarbij het gecumuleerde verlies van 100 miljoen euro over de laatste vier jaar, waarmee je je hele eigen vermogen hebt opgegeten, en de conclusie is dat dit helemaal geen balans is van een gezonde club.’

Veel heeft te maken met het drieste beleid van ­Coucke na de machtswissel in 2018. Onder zijn bewind ging Anderlecht ver boven zijn stand leven. Spelers werden duur ingekocht, maar bleken niet goed genoeg. Werd zo’n miscast van de hand gedaan, gebeurde het met verlies. De spelerskern puilde uit, de loonkosten waren navenant.

Maar de sportieve resultaten volgden het roekeloze uitgavenpatroon niet, en de inkomsten kwamen onder druk te staan. De spaarpot raakte leeg, de schulden stapelden zich op. Slechts door de verkoop van ­Jérémy ­Doku en ­Albert ­Sambi ­Lokonga wist Anderlecht twee keer met de hakken over de sloot zijn licentie te verkrijgen.

Ook onder ­Vandenhaute – sinds drie jaar in de club, eerst als adviseur, daarna als voorzitter – bleef beterschap uit. En bleven de loonkosten verder stijgen. Opvallende uitschieter was de prestige­transfer van Rode Duivel Jan ­Vertonghen, die Vandenhaute ondanks een negatief intern advies doordrukte. Met ­Felice ­Mazzù en ­Peter ­­Verbeke werden dit seizoen een (dure) trainer en CEO ontslagen, ingrepen die veel geld hebben gekost.

‘De paars-witte beleidsvoering klopt nog altijd niet,’ zeggen door Humo geraadpleegde analisten. ‘Schulden zijn niet erg als daar een opgebouwd actief tegenover staat. In dit geval staan er putten tegenover, die nog altijd gevuld moeten worden. Met Vertonghen zal dat niet gebeuren: die vertegenwoordigt geen waarde meer, maar is een lopende kost. Zonder een nieuwe kapitaalverhoging zullen ze spelers moeten verkopen. En de loonmassa moet naar omlaag.’

Toch ontkent Anderlecht dat het goudklompjes als verdediger ­Zeno ­Debast of doelman ­Bart ­Verbruggen zal moeten verkopen uit noodzaak. Zelfs nu het voor een seizoen zonder Europees voetbal staat. Na de raad van bestuur van maandag maakte Vandenhaute zich sterk dat Anderlecht volgend seizoen weer in de top vier eindigt. Een Anderlecht-bron: ‘Ik wist niet wat ik hoorde! Om weer competitief te zijn, moet je zes, zeven nieuwe spelers mét impact aantrekken. Alleen heb je geen Europees voetbal om zulke spelers te overtuigen, of een ­Vincent ­Kompany die zijn gewicht in de schaal werpt. Ook de academie in Neerpede is zijn aantrekkingskracht kwijt: ouders twijfelen. Anderlecht is op alle vlakken fragieler geworden.’

Dat laatste heeft vooral te maken met de reputatieschade die is aangebracht door het geforceerde vertrek van Vincent Kompany en de aanvaring tussen Wouter Vandenhaute en academiehoofd ­Jean ­Kindermans. Vandenhaute plaatste Kindermans, die intussen in gesprek is met Vandenhautes grote voorbeeld Ajax, in vooropzeg. ‘Een domme beslissing,’ klinkt het unaniem bij alle waarnemers.

De financieel expert: ‘Als je de schulden, het negatieve eigen vermogen en het verwachte bedrijfsverlies bij elkaar optelt, en rekening houdt met de sportieve investeringen die nodig zijn, kom je al snel aan 100 miljoen euro vers geld dat nodig is om de club recht te trekken en die een vierde plaats te laten ambiëren. Er is geen ­andere uitweg dan dat er een aandeelhouder bij komt, of dat een kapitaalkrachtige partij de club overneemt.’

Voor dat laatste ­scenario zijn er vooralsnog geen aanwijzingen. Veeleer is de vraag nu of de machtsverhoudingen tussen meerderheidsaandeelhouder ­Coucke (56 procent) en Mauvavie (26 procent) aan het kantelen zijn. Zes jaar geleden boden Duyck, Buyse en Vandenhaute samen met enkele anderen al eens op Anderlecht. De buit leek binnen, tot ­Coucke het tot hun grote ontzetting bleek te hebben gehaald.

Vandaag zit diezelfde Coucke in de hoek waar de klappen vallen. Een galante exit is wellicht nog het hoogst haalbare, in het besef dat hij de sleutels van de club eigen­lijk al aan iemand anders heeft gegeven. Maar of de CVC-connectie van ­Duyck en co. nog altijd een rol op de voorgrond bij Anderlecht ambieert, blijft voorlopig onduidelijk.

Wel duidelijk is dat Vandenhaute ongeschonden uit de raad van bestuur is gekomen. Met ­Tomas Van Den ­Spiegel treedt weldra zelfs een vertrouweling van hem toe tot het paars-witte bestuur. De voormalige basketbalspeler neemt het tweede zitje in waar Mauvavie nog recht op had, naast dat van Vandenhaute. Als bestuurder zal Van Den Spiegel niet operationeel actief zijn. Maar als mede-eigenaar – samen met Vandenhaute en Watté – van het online sportmarketingbedrijf Sporthouse, dat ook voor Anderlecht werkt, is hij er geen onbekende op de werkvloer.

Bovendien leverde hij in het recente verleden ook diensten aan Anderlecht, zo blijkt uit een factuur voor voetbalscouting die hij namens zijn adviesbedrijfje GRIP Consultancy eind 2021 aan de club heeft bezorgd. Eerder haalde Vanden­haute Van Den Spiegel al als CEO binnen bij zijn wielerorganisatie Flanders Classics.