Arnon Grunberg: 'Beste Mohammed bin Salman, wees gerust, uw gruwelijke daden zijn al bijna vergeten en vergeven'

Arnon Grunberg richt elke maand het woord tot een markante figuur uit het nieuws en geeft gratis advies.

'Je eigen daden weerzinwekkend noemen zou van berouw kunnen getuigen, maar dan moet je wel eerst toegeven dat het je eigen daden zijn'

Beste Mohammed bin Salman,

De details over de moord op de journalist en voormalige vriend van het Saudische koningshuis, Jamal Khashoggi, zijn de wereld rondgegaan. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat men her en der heeft genoten van het griezelen. De horror blijft aantrekkelijk, zolang je er zelf niet door wordt getroffen.

Volgens de details die Turkije langzaam heeft laten uitlekken, alsof de moord op de journalist voor hen niet meer was dan een roman in afleveringen, hebben de moordenaars zelf ook genoten. Ze hebben althans een muziekje opgezet bij het werk. Alleen de Saudische consul informeerde beleefd of zo’n slachtpartij echt op het consulaat moest plaatsvinden. Hij kreeg te horen dat hij beter zijn mond kon houden als hij nog wilde leven na zijn terugkeer in Saudi-Arabië. Inmiddels is hij teruggekeerd en of hij nog leeft, weten we niet, maar we vermoeden van wel. Hij heeft immers zijn mond gehouden.

NRC Handelsblad schreef dat het Westen medeschuldig was aan de moord op Khashoggi door jarenlang een oogje te hebben dichtgeknepen als het over mensenrechtenschendingen in Saudi-Arabië ging. Mensenrechten zijn hoe dan ook niet meer populair. We, het Westen, moest het beleren maar laten. Of beter gezegd, alleen in Europa woonachtige moslims en vluchtelingen die Europa dreigen te bereiken mogen beleerd worden. Voor de rest van de wereld wordt de meest cynische variant van realpolitik omarmd: wat goed is voor ons, is goed. En dode kinderen en burgers in Jemen zijn net zo oninteressant als dode burgers in Afghanistan. Van dat laatste wil ik u overigens niet de schuld geven.

Intussen is de conferentie in Riyad begonnen, ook wel Davos in de woestijn genoemd. Een paar belangrijke gasten hebben afgezegd, zoals de Amerikaanse minister van Financiën, en enkele Franse en Engelse ministers zijn zekerheidshalve ook niet komen opdagen. De cynische vorm van realpolitik werkt het best als er discreet kan worden gewerkt. Men wil wel zakendoen met slachters, maar men wil er niet al te zeer onder lijden. Althans, men wil dat het eigen imago er niet al te zeer onder lijdt.

Op die conferentie hebt u uw afschuw uitgesproken over de moord, aldus The New York Times. U schijnt die moord, die u volgens de meeste geheime diensten zelf zou hebben bevolen, weerzinwekkend te hebben genoemd. Je eigen daden weerzinwekkend noemen zou van berouw kunnen getuigen, maar dan moet je wel eerst toegeven dat het je eigen daden zijn.

De Amerikaanse president Trump noemde de cover-up één van de ergste in zijn soort. Het lijkt erop dat hij niet de moord zelf, maar de afhandeling ervan afkeurt. Wat niet geheel onlogisch is: Amerika heeft u nodig voor de koude oorlog tegen Iran, die misschien wel eens een warme oorlog kan worden.

De Libanese premier Saad Hariri was ook op de conferentie. Nog niet zo lang geleden is Hariri door u ontvoerd. Een welingelichte bron die ik hier in Libanon heb gesproken, vertelde me dat Hariri ook is geslagen, nota bene door een man die betrokken was bij de moord op Khashoggi. Hariri zal ook gedacht hebben: beter mijn lot dan dat van Khashoggi.

Israël, de geheime bondgenoot van Saudi-Arabië, houdt wijselijk zijn mond. Duitsland heeft niet op de EU gewacht, wetend hoelang dat wachten kan duren, en heeft aangekondigd dat er voorlopig geen wapens aan uw land worden geleverd. En dat terwijl uw koningshuis één van de beste klanten van de Duitse wapenindustrie is. De cynische realpolitik moet soms buigen om al te desastreuze imagoschade te voorkomen.

Blijft de vraag waarom Khashoggi dood moest. Wist hij te veel, zoals is gesuggereerd? Of wilde u een voorbeeld stellen? Vrouwen mogen tegenwoordig autorijden in uw land, daarom bent u ook gevierd als hervormer, maar tegenspraak is niet gewenst.

Een andere grote vraag blijft wat de Turkse president Erdogan precies hoopte te bereiken, een man die toch ook met graagte journalisten opsluit en hardhandig de mond snoert. Om ethiek was het hem in elk geval niet te doen.

Echte afpersing zou discreter zijn verlopen. Ik denk dat Erdogan u en indirect Trump zo wilde beschamen dat zijn eigen macht wat kan toenemen. Macht is altijd een kwestie van communicerende vaten: waar de macht van de ene toeneemt, neemt de macht van de andere doorgaans af.

En uw macht is toch wel een beetje afgenomen, hoewel u tijdens Davos in de woestijn een ovatie ontving. U hebt daar gezegd dat er geen sprake kan zijn van een breuk tussen Turkije en uw land. Wat kan betekenen dat u Turkije genoeg geld en ondersteuning hebt toegezegd, zodat aan de roman in afleveringen een eind zal komen.

Intussen is er ander nieuws – verdachte pakjes bij Barack Obama, het echtpaar Clinton en George Soros – dat Khashoggi even van de voorpagina’s heeft verdrongen.

Trump en u wachten op het grote vergeten.

Denk aan Assad. Niet bepaald uw vriend, maar één ding hebben u en hij nu al gemeen: het Westen heeft het meeste vergeven en vrijwel alles vergeten.

Groet,

Arnon Grunberg »