Arnon Grunberg: 'De voorspellingen beloven een hete Iraanse zomer'

Zou uw president, ondanks zijn weerzin tegen grote oorlogen, zomaar per ongeluk een oorlogje kunnen beginnen?

Beste Mike Pompeo,

Nog goed kan ik me het begin van de oorlog tegen Irak herinneren, maart 2003. De opwinding, de discussies, de top op de Azoren tussen Blair en George W. en de coalition of the willing. Colin Powell was Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken en hield een presentatie voor de VN om de wereld er met argumenten van te overtuigen dat Saddams weapons of mass destruction een gevaar vormden voor onze wereldvrede. Die presentatie is de geschiedenis ingegaan als het grote bedrog, maar ach, ons geheugen... Of misschien worden wij oud, wij die ons het voorjaar van 2003 kunnen herinneren alsof het gisteren was. Ik reisde naar Manilla, woonde een hanengevecht bij en dacht: die ene haan zou Saddam kunnen zijn, die andere George W. Geen pretje trouwens, zo’n hanengevecht.

Het zou ermee te maken kunnen hebben, dat ik me dit allemaal zo uitstekend herinner, dat ik een paar keer in Irak ben geweest, de coalition of the willing was inmiddels afgebrokkeld en teruggebracht tot zo ongeveer Amerika, Amerika en Amerika. De soldaten sneuvelden niet zoals in Vietnam bij bosjes, maar ze sneuvelden, en tegen mij zeiden ze dat ze ‘een burgeroorlog aan het babysitten waren’. De Irakezen sneuvelden trouwens wel bij bosjes.

Inmiddels zijn we een kleine twintig jaar verder en nu bent u de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, onder Trump, het moet geen pretje zijn, het gevaar du jour heet Iran. Over een coalition of the willing rept niemand, voor uw president is niemand willing genoeg, hij doet het alleen, en eerlijk is eerlijk, hij lijkt een betrekkelijke weerzin tegen oorlogen te hebben. Hij escaleert om razendsnel te deëscaleren, maar een oorlog kan per ongeluk beginnen. Daar zijn boeken over volgeschreven. Wie in het Witte Huis leest die boeken?

Uw president heeft het akkoord dat Obama met Iran sloot, en waaraan nog wat andere landen deelnemen, opgeblazen. Waarom?

Omdat Obama het akkoord had afgesloten.

Er kwamen nieuwe sancties tegen Iran en nu kan de vroege zomer van 2019 zomaar op het vroege voorjaar van 2003 gaan lijken.

Dat akkoord met Iran, zeggen ingewijden, functioneerde betrekkelijk goed. De bedoeling was om Iran van een atoombom af te houden in ruil voor toegang tot de wereldmarkt. In ruil voor een beetje welvaart, zelfs het Israëlische militaire establishment vond het eigenlijk een prima akkoord. Zij begrepen dat een oorlog tegen Iran veel dood en verderf zou zaaien, maar weinig winst zou opleveren.

Zou uw president, ondanks zijn weerzin tegen grote oorlogen, zomaar per ongeluk een oorlogje kunnen beginnen? Een oorlogje als een liefdesaffaire, heel per ongeluk begonnen maar het werd een uitslaande brand.

Mag ik u eraan herinneren dat Iran de beschikking heeft over Hezbollah in Libanon en dat Iran zomaar, als een in het nauw gedreven kat, een nieuwe Libanonoorlog kan provoceren? Onder het motto: als Trump ons langzaam de keel wil dichtknijpen, dan zullen wij eens het Midden-Oosten in vlammen zetten.

Heel Libanon weer in puin. Ze zijn het daar gewend, zal men denken.

Uw president is geen troepenmacht aan het opbouwen in het Midden-Oosten zoals Bush dat in 2002 deed. Hij stuurt duizend man extra, daar kun je niet veel mee. Maar misschien wil uw president Iran alleen bombarderen vanaf één of ander vliegdekschip? Daar heb je niet zo veel extra soldaten voor nodig.

Dankzij uw president zijn de hardliners in Iran aan het winnen, schrijven de kranten. Men zegt dat Iran provoceert om Amerika naar de onderhandelingstafel terug te krijgen. Maar wie zegt dat Iran achter die amateuristische aanvallen op tankschepen ‘vlak bij de belangrijke Straat van Hormuz’ zit, zoals een Nederlandse krant het noemde, ja de belangrijke Straat van Hormuz?

Saudi-Arabië ziet een oorlog met Iran wel zitten. Khashoggi is vergeten, het was maar een halfjaar geleden, maar de wereld heeft van het grote vergeten echt werk gemaakt. Wij rennen, met dank aan de sociale media, van de ene opwinding naar de andere en dat noemen wij soms ook nog betrokkenheid. De echo van het gehijg heeft meer eeuwigheidswaarde dan de woorden waarmee allerlei soorten van opwinding de wereld in zijn geslingerd.

Eerst Khashoggi, dan Iran.

En het laatste nieuws luidt dat uw president zijn ondergeschikte laat vertellen – dat bent u, voor zover u dat vergeten bent, die ondergeschikte – dat Iran banden met Al Qaeda heeft. Wat hebben we die twee woorden lang niet gehoord. Het was IS, IS en IS, maar om soennieten met een sjiitisch regime in verband te brengen, ging zelfs u te ver. Is Al Qaeda dan soennitisch? Welnee, maar dat weet niemand.

Het is 2003 all over again. Al Qaeda komt uit de hoge hoed, de oorlog tegen terrorisme wordt nieuw leven ingeblazen. Want er lopen mensen rond die Iran per se willen bombarderen.

Als gezegd, alleen de coalition of the willing zal ons dit keer bespaard blijven. En voor één keer moeten we onze hoop op Poetin vestigen, de winnaar van de oorlog in Syrië. Misschien kan hij zijn vriend, uw president, ervan overtuigen het oorlogje af te blazen? Er is, mocht Trump zijn zinnen op een gewapend conflict hebben gezet, altijd nog Venezuela.

Met vriendelijke groet,

Arnon Grunberg »