Barbara Sarafian over 'Vossenstreken': 'Drama, verzoening, drie weken poepen als konijnen, en dan weer van voren af aan'

In ‘Vossenstreken’, een nieuwe fictiereeks op VTM, speelt Barbara Sarafian Sara Roose, een politiecommissaris die de leiding krijgt over de cel onopgeloste zaken. Een klassieke policier is het, met één case per aflevering.

In ‘Vossenstreken’, een nieuwe fictiereeks op VTM, speelt ze Sara Roose, een politiecommissaris die de leiding krijgt over de cel onopgeloste zaken. Een klassieke policier is het, met één case per aflevering.

Barbara Sarafian «Ik geloof wel dat mensen die klassieke, afgelijnde verhalen willen blijven zien. Instant bevrediging: er is een moord gepleegd, en 50 minuten later weet je wie het gedaan heeft. Cold cases blijven ook tot de verbeelding spreken, hè.»

HUMO Sara geeft leiding aan drie mannen, gespeeld door Vic De Wachter, Karel Vingerhoets en Jappe Claes. Geen blitse kereltjes, maar zestigers.

Sarafian «Drie flikken die tegen hun pensioen aanleunen, ja. Dat is een aardige rode draad in de reeks: kúnnen ze het nog? Zijn ze nog mee? En uiteraard blijkt dan altijd weer dat ze het elk op hun manier toch maar mooi doen.

»Het was plezierig om die drie te observeren op de set. Soms zat ik tussen twee takes naar die gasten te kijken, en dacht ik: ‘Zie jullie hier nu zitten! Heerlijke, jongensachtige onnozelaars van 60!’ Het was een fijne draaiperiode, ja. Ook al was het flink labeuren: heel veel draaien in korte tijd, in een kelder waar geen zonlicht kwam en het niet al te warm was. En alles vroeg en lang en veel.»

HUMO Is acteren nog altijd diezelfde passie van vijftien jaar geleden?

Sarafian «Ja. Maar passie zonder zuurstof is gevaarlijk – daar kun je knettergek van worden. En ik heb geflirt met de obsessie. Ik heb in het verleden weleens iets te veel uit mijn privéleven in een personage gelegd. Ik gaf mijn rollen een rauwe eerlijkheid mee die misschien wel een beetje gevaarlijk was. Voor ‘Vossenstreken’ hoefde dat niet: mijn personage is redelijk straight. Er moesten geen honderd laagjes in, of een verborgen donkere kant. Sara leidt een leven waar ik niets mee te maken heb. Ze heeft iets streverigs, werkt altijd volgens het boekje en luistert naar haar grote baas – dat zit er bij mij toch niet echt in (lacht).»

HUMO Je zou geen goeie flik zijn?

Sarafian «O jawel: ik zou een héél goeie flik zijn. Ik heb zelfs al met het idee gespeeld. Ik ben geïntrigeerd door moord en doodslag, en ik leg soms verbanden die anderen niet meteen zien. Dan zit ik in de krant artikels over moordzaken uit te spellen, en weet ik vaak al snel: ‘Díé heeft het gedaan.’ Al kan ik er ook glorieus naast zitten, hoor.

»Een echte detective worden zit er dan weer niet in. Daar ben ik te lui voor. Ik ben niet het type dat graag om drie uur ’s nachts opstaat om ontrouw te gaan vaststellen. Maar zo’n goeie, denkende flik: ja!»

HUMO Je lijkt me ook wel iemand die van het psychologische steekspel dat een verhoor is, zou houden.

Sarafian «Ja, maar daar zou ik dan weer te ongeduldig voor zijn. Ik zou zo’n verdachte meteen bij zijn revers pakken en roepen: ‘Kom, geef nu maar toe dat je het gedaan hebt!’»

HUMO Een andere mogelijke carrièreswitch: pannenkoeken gaan bakken...

Sarafian «...in Mexico. Ik weet het, ik vertelde vroeger in interviews altijd dat dat mijn grote droom was. En natuurlijk is dat nog altijd zo, maar meer dan ooit ga ik er níét achteraan. Whatever will be, will be. Ik heb mijn dromen wat uitgedund, en ze enigszins aangepast aan de realiteit. Ik hou ook steeds meer rekening met mijn omgeving. Want ik kan pannenkoeken gaan bakken in Mexico, maar wat dan met de mensen die ik graag zie – en dus graag bij me heb? Ik ben wat serieuzer geworden, en dat heeft me niet minder gelukkig gemaakt. Plus: het gras is niet groener aan de overkant. Je sleept toch altijd jezelf mee, hè.»

HUMO Het klinkt wel een beetje als escapisme, die pannenkoeken in Mexico.

Sarafian «Daar heb ik redenen genoeg voor. Trouwens, als mensen je zeggen dat je voor iets vlucht, klinkt daar altijd verwijt in door. Ik begrijp dat niet. Als iemand heel hard wegloopt, zal hij daar wel een reden voor hebben. Waarom moet je constant als een hond met je neus in je eigen stront geduwd worden? Je hoeft toch niet voortdurend het wrede leven in de ogen te kijken? Laat iemand alsjeblieft toch vluchten, en geef het een andere naam – noem het een vertrek.»

HUMO Je houdt van obsessieve mensen.

Sarafian «Ik communiceer liever met monomane mensen die soms even niet bereikbaar zijn voor de wereld, dan met mensen die alleen aan de oppervlakte leven, en voor wie alles altijd goed is. Ik wil niet schouderophalend door het leven gaan.»

HUMO Je noemde ooit Guy Verhofstadt en Bill Gates als de mannen die wel met je mee zouden mogen naar een onbewoond eiland. Aparte keuze.

Sarafian «Ik val voor cerebrale mensen. ‘Hoofdmensen’, zoals ik ze noem: ik kijk niet naar het poepke van iemand, of de jeans die hij draagt – wel naar wat hij doet met zijn intellect. Ik hou enorm van slimme mensen.»

Gatlikken en mouwfrotten

HUMO In de eerste aflevering van ‘Vossenstreken’ grijpt Sara naast een promotie waar ze naar eigen zeggen recht op heeft. Heb jij het idee dat je krijgt wat je toekomt?

Sarafian «Neen. Het is vaak gebeurd dat er mensen in mijn leven kwamen die vervolgens zeiden: ‘Jij krijgt niets van mij. Die en die mensen daar wel, maar jij niet.’»

HUMO Waarom?

Sarafian «‘Omdat je zo uit je ogen kijkt.’ Blijkbaar veroorzaak ik een soort van schroom bij mensen: ze denken dat ze het niet van me kunnen halen. Het heet dat ik veeleisend en perfectionistisch ben, maar ik ben me daar zelf helemaal niet van bewust. En als ik mijn leven even overloop, zie ik dat het altijd zo geweest is. Als kind al, op school, kreeg ik zelden wat ik wilde. ‘Sarafian heeft alles al zo goed bepaald voor zichzelf. Die heeft niets meer nodig.’ Het plezier dat mensen soms hadden om de ontgoocheling in mijn ogen te zien! Ik ben daar heel droevig om geweest. Ik was nergens het favorietje, en ik ben het ook later nooit geworden.»

HUMO En daar valt niets aan te veranderen?

Sarafian «Ik zou meer ontzag moeten hebben voor mensen met een zekere status. Maar gatlikken, mouwfrotten, jaknikken, kneedbaar zijn, beaat glimlachen: ik kan dat niet. Niet in mijn werk, niet in mijn vriendschappen, niet in de liefde. Ik ben ’s naar een psychoanalytica gestapt. Die wilde me veel vaker zien: ‘Je moet praten, Barbara, meer praten.’ Waarop ik antwoordde dat ik net iets anders moest leren: zwijgen.»

HUMO Hoe ga je om met afwijzing?

Sarafian «Het heeft voor agressie en wrok gezorgd – gevoelens die ik niet kende, en die me heel erg verwarden. Ik heb het nu over een donkere periode van enkele jaren geleden. Ik was aan het rouwen om de dood van mijn moeder, stond er door een relatiebreuk helemaal alleen voor, zag mijn zoon met zichzelf vechten, en dan was er op professioneel vlak ook nog een kalf dat mij met venijnig plezier dwarsboomde. Ik heb gewoon niet de natuur om dat allemaal in één keer te kunnen verwerken. Ik heb echt in het donker gezeten, zware tijden gekend, maar nu is er weer een periode van vrolijkheid aangebroken. Ik heb weer zuurstof.»

HUMO Je bent een overlever.

Sarafian «Ja. Ik ben iemand die ’s ochtends opstaat en denkt: ‘Yes! Wat gaat deze dag weer brengen? Let’s kick some ass!’ Goesting blijft mijn basis. Ik kan me heel verdrietig voelen, of truttig of zuur zijn, maar ik durf wel altijd hardop te zeggen dat ik goed bezig ben, dat ik mag bestáán.

»Toch moet ik voortdurend op zoek naar manieren om mentaal te overleven. Ik ben heel snel onder de indruk van de negativiteit in de buitenwereld. Als iemand iets geniaals doet, lijkt me dat algauw logisch – goedheid is voor mij iets normaals. Maar destructiviteit, agressie, moord en verval, daar ben ik zó van onder de indruk dat het een enorme impact heeft op mijn persoonlijk leven. Als de redactie van Charlie Hebdo uitgemoord wordt, raakt dat me midscheeps, en moet ik dat echt verwerken.»

HUMO Niet iedereen is zo gevoelig.

Sarafian «Er is veel onverschilligheid, ja. Dat is een vraagstuk dat me al heel m’n leven vergezelt: onverschillig, hoe word je dat? Ben je dat van bij je geboorte? Of leren je ouders je dat aan? Hoe kun je opgroeien met iets dat niet natuurlijk is? Want verwondering is toch onze natuurlijke staat. Maar je kunt het klaarblijkelijk aangeleerd krijgen om je zintuigen niet te gebruiken. Als kind al vond ik het heel ontgoochelend om dat vast te stellen. Het werkte heel isolerend, ook.

»Ik ben geen ADHD’er – of misschien wel, I don’t give a shit – maar mijn zintuigen vormen mijn belangrijkste materiaal. En ik sta met grote ogen te kijken naar die hele cultuur van onverschilligheid. Waarom loopt iedereen toch met een schild rond?»

HUMO Zeg jij het maar.

Sarafian «Ik weet het niet. Ik zie alleen maar dat veel mensen de neiging hebben om zich te verontschuldigen wanneer ze iets voelen. ‘Mag ik bedrukt zijn?’ Ja, natúúrlijk mag jij bedrukt zijn! ‘Mag ik zenuwachtig zijn?’ Ja, natúúrlijk mag jij zenuwachtig zijn! Ik wil mijn omgeving graag duidelijk maken dat je ongemak, liefdesverdriet en rouw mag vóélen. Dat maakt van jou een mens. Wees kwaad en triestig! Jank! Maar zorg dat je overleeft.

»Ik ben er nu ook achter dat je geluk voor een groot stuk zélf veroorzaakt. Ik wil helemaal niet new age klinken, maar ik heb geleerd dat je heel veel terugkrijgt als je met een glimlach op je gezicht op mensen afstapt. Als je geïnteresseerd in ze bent, en contact zoekt. Dat doe ik consequent. Het valt niet uit te sluiten dat ik over tien jaar zo’n dorpsgek ben die iedereen aanspreekt (lacht).

»Ik heb ook steeds minder nodig. Eigenlijk wil ik één kamer om in te wonen, en één valies om uit te leven. Ik wil de bezitsdrang laten varen. Licht leven. Dat lijkt me een zalig vooruitzicht: alles strippen, tot alleen de essentie overblijft.»

HUMO Zoals je ouders, die in een soort commune leefden?

Sarafian «Nee, dat was iets anders. Om te kunnen leven zoals zij moest je verschrikkelijk veel geld hebben. Dat was de ironie van de soixante-huitards: als je echt buiten de maatschappij wilde leven, moest je wel een gefortuneerde hippie zijn. Het was een statement waar je geld voor nodig had.»

HUMO Je bent nu 46. Wordt het makkelijker of moeilijker?

Sarafian «Ik heb nogal wat dertigers onder mijn vrienden, en die zeg ik geregeld dat het grote voordeel aan tante Barbara is dat ze al een jaartje ouder is. De turbulenties zijn wat gaan liggen, ik heb aan wijsheid gewonnen en mijn intuïtie is nog altijd haarscherp: het doet deugd om ouder te worden. Er zijn zoveel dingen die niet meer moeten.

»Ouder worden betekent natuurlijk ook: je eigen sterfelijkheid onder ogen zien. Ik ben lang met de dood van anderen bezig geweest. Nu is er een andere periode aangebroken: die waarin ik vooral met mijn eigen dood bezig ben. I’m gonna die! En voor het zover is, moet ik heel mijn atelier nog opkuisen, en al mijn papierwerk in orde brengen.»

HUMO Euh, Barbara... Je bent 46, niet 86.

Sarafian «En toch. Als je zo gevoelig bent en zo intens je zintuigen gebruikt, treedt er sneller sleet op dan bij andere mensen. De mooie vrienden van mijn ouders, de mensen die gevoelig waren en als sponzen alles uit de realiteit opzogen, zijn haast allemaal dood. ‘Laat de dingen niet zo diep bij je binnendringen,’ zeggen mensen me dan. Moet ik dan, om tien jaar langer te leven, voortdurend de dingen van mij afzetten? Ik kan toch niet léren om onverschillig te worden?»

Overleven op liefde

HUMO Is je kijk op relaties de afgelopen jaren veranderd?

Sarafian «Ik zie zoveel mensen die beweren dat een relatie keihard werken en afzien is, en dus niet gewoon mooi en puur. Mensen die een relatie niet verbinden aan een waarde, wel aan een verschijningsvorm. Een huis, een tuin en een auto, en als één van de partners vaak weg is, moet er ook nog een buitenechtelijke relatie bij. Want dat is het leven van een klassieke burger. Gelukkig zie ik, veel meer dan vroeger, mensen die op één of andere manier tot een loutering zijn gekomen, en voor zichzelf durven toe te geven dat ze daar eigenlijk allemaal geen zin in hadden. (Denkt na) Het is toch een fascinerend ding, zo’n relatie. De christelijkheid die we nog steeds met ons meeslepen, de dwang: ‘Gij zijt van mij!’ Voor mij is dat een heel moeilijke gedachte. Ik ben trouw, hoor, ik heb nog nooit iemand bedrogen – dat is me de brug te ver. Maar dat bezitterige is toch problematisch.

»Ik denk dat we allemaal warmte, liefde en veiligheid willen, zeker in zo’n agressieve wereld als die van vandaag. Maar tegelijk zie ik mensen in een vingerknip uit elkaar gaan. Het spoort even niet, dus zetten we het stop – en het huis verkopen we gewoon. Dat vervuilt ons: ik vind die wegwerpcultuur decadent. Er is een hele economie gebaseerd op relatiebreuken. Er wordt een illusie verkocht: kóóp die lingerie, kóóp die dildo, kóóp dat nieuwe huis – en je zult getroost worden.

»Wat zorgt ervoor dat mensen elkaar beu worden? De sleur, wordt dan vaak gezegd. Dat is toch absurd: twee mensen doen alles om samen een regelmaat te installeren, en vervolgens crashen ze op die sleur. Tja, zorg dan dat je regelmaat vermijdt! We zijn als zotten aan het zoeken naar een manier om samen te leven. Ik zeg dan: leer ruzie maken, leer elkaar verdomme de strot afbijten en leer om je vervolgens te excuseren – ‘Sorry, ik heb iets te diep gebeten.’ Laat elkaar even los als het moeilijk gaat. Ga desnoods met iemand anders vogelen, en maak dat je niet liegt als je partner het in je ogen ziet. Maar loop niet weg, blijf bij elkaar, blijf bij de kinderen. Disfunctioneel is een gezin sowieso toch.»

HUMO Ook in jouw leven liepen relaties fout.

Sarafian «Ik wil de extremen nooit meer meemaken. Zo’n relatie die eigenlijk een lang snoer van verzoeningspogingen is: drama, verzoening, drie weken poepen als konijnen – en dan begint het weer van voren af aan. Ik mag dat mezelf niet meer aandoen.»

HUMO Ben je niet vooral destructieve partners tegengekomen? Mannen die je eerder wilden verwoesten dan liefhebben?

Sarafian «Dat is sterk uitgedrukt, maar het is alleszins zo dat mannen mij altijd zo zelfverzekerd vonden, en daar dan tegen begonnen te vechten. Terwijl ik van helemaal niets zeker ben.

»Ik heb verkeerde beslissingen genomen. Als iemand een heel geïnstalleerd leven had, ging ik ervan uit dat die het allemaal veel beter wist dan ik, en ging ik mee cocoonen. Ik kende dat soort burgerlijkheid niet en wilde er deel van uitmaken. Ik dacht dat iemand uit een conventioneel gezin mij dat gewoon kon leren, en dat het dan perfect zou zijn. Dat heeft tot foute keuzes geleid. Ik kruip niet meer zomaar in iemands cocon.»

HUMO Er is dus niemand?

Sarafian «Toch wel: ik heb een vriend – wat een vierkant woord is dat toch. We hebben elkaar twee jaar geleden voor het eerst ontmoet, en ik vond hem meteen héél tof. En toen we elkaar een hele tijd later weer zagen, was dat gevoel onveranderd.

»Ik ben verliefd, heel verliefd. Hij heeft een zeer sterke vrouwelijke kern. En ik heb wel wat mannelijke reflexen. Dat past zo goed in elkaar! We maken elkaars zinnen af, we hebben dezelfde gedachten. I love that guy. (Nu echt als een verliefde bakvis) Hij loopt ook zo fier rechtop. Ik zit ook constant naar hem te kijken, denkend: ‘Maar allee... Wat een geluk!’ Het is echt diepe, diepe, diepe liefde.»

HUMO Is hij een – hoe noem je ’t ook weer? – hoofdmens?

Sarafian «Een denker, ja. Maar hij is ook heel fysiek. En hij draagt zorg, geeft me veiligheid. ’t Is een heel bewuste man: hij gaat zo’n ouderwetse kruidenierszaak openen waar je één soort boter en één soort mosterd vindt.

»Ik vind het heel belangrijk om me geliefd te voelen. En om de wakkerheid te hebben om daar ontvankelijk voor te zijn. Ik overleef op liefde! Ik vind het ook heerlijk om luidop te zeggen dat ik iemand graag zie. Vanmiddag heb ik het nog gedaan, bij mijn zoon: ‘Ik zie je graag.’ Waarop hij, vet grijnzend, met die stoere onverstoorbaarheid van een 18-jarige: ‘Oké.’»

Oerdegelijk en conservatief

HUMO In 2001 zei je in Humo over je zoon: ‘Ik hoop dat ik ooit de beste vriendin van Julian word, en dat hij op zijn 18de tegen zijn vrienden zal zeggen: ‘Mijn moeder is een toffe madame’, in plaats van ‘Mijn moeder is een trut.’’ Hij is nu 18.

Sarafian «Wrong bet! Ik had toen nog niet begrepen dat er ook iets als attitude is – dat je op je 18de je moeder heus niet als je beste vriendin gaat beschouwen. Ik deed op die leeftijd per slot van rekening ook niet aan volgzaamheid en gehoorzaamheid. Af en toe pols ik bij Julian naar de basis tussen ons, en of die juist zit. En ze zit juist. Maar zijn beste vriendin willen worden, dat was een misvatting. Dat is de beste manier om je kind te versmachten.

»Ik vraag soms aan mensen of ik toch zeker niet zo’n moeder ben die haar zoon niet kan loslaten. Klamp ik me vast aan hem? (Schuldbewust lachje) Natuurlijk doe ik dat. Kan een moeder haar zoon eigenlijk ooit loslaten? Nu, ik probeer om hem zo veel mogelijk met rust te laten. Hij kiest zelf wanneer er iets intiems besproken moet worden.»

HUMO Heeft hij nog contact met zijn vader, die jaren geleden uit jullie leven verdween?

Sarafian «Het is een moeilijk toegankelijke man. Maar af en toe stuurt hij Julian een onhandige sms. Mijn zoon wil zijn leven eerst helemaal op de rails hebben voor hij zijn vader weer ontmoet. Dat is zijn beslissing: ik heb Julian nooit een strobreed in de weg gelegd om zijn vader op te zoeken.

»(Denkt na) Dat mijn initiële gezin mislukt is, daar heb ik een veel grotere klap van gekregen dan ik ooit heb willen toegeven. Ik was er niet goed van dat dat gezin toch niet voorbestemd was om te blijven bestaan – ik had het ook totaal niet zien aankomen. En ik heb die pijn lang onderdrukt.

»Ik wil op heel veel vlakken experimenteren, maar als het over zo’n pijler als het gezin gaat, ben ik oerdegelijk en conservatief. Gezinsharmonie, familiale waarden: ik vind dat allemaal cruciaal. Mag het gezin als instituut alstublieft blijven bestaan? Het zijn angstige, onrustige tijden: we kunnen met z’n allen maar beter zo veel mogelijk samenblijven.»

HUMO Ik ben blij dat je nu wel krijgt wat je toekomt.

Sarafian «Ja! Ik ben een grote gelukzak geworden. En als ik op de valreep nog een bekentenis mag doen: bij mijn lief kijk ik wél naar de poep.»

Bekijk meer video's van Vossenstreken op vtm.be