Bart De Wever: 'Als ik vorig jaar had verloren in Antwerpen, was dat mijn politieke einde geweest'
In Humo’s voorzittersdebatten was er één constante: de N-VA zat niet aan tafel, maar kreeg van alle kanten slaag. Het is het lot van de grootste partij, die zich blijft profileren als een buitenbeentje. Bart De Wever reageert op de aanvallen (‘Inhoudelijk en menselijk klikt het niet met Groen’), hij verklaart waarom de verandering minder is dan hij had gehoopt (‘Dit land is te gespleten om nog deftig bestuurd te worden’) en kijkt vooruit naar 26 mei: ‘Ik probeer op zo’n verkiezingsavond te doen alsof ik dolgelukkig ben, maar meestal valt het te hard op dat het geacteerd is.’
> Lees ook onze andere politiek interviews >
'Mijn kinderen zijn het al gewoon dat er soms iemand opduikt die me de huid volscheldt'
Hij voert volop campagne om Vlaams minister-president te worden, maar de voorbije week werd Bart De Wever vooral opgeslorpt door zijn taak als burgemeester van Antwerpen. De moord op Julie Van Espen werd in zijn stad gepleegd en haalde ook hem even onderuit.
BART DE WEVER «Ik zat die middag in een bomvol Sportpaleis voor de Champions League-match van de Antwerp Giants. Iedereen was uitgelaten, want ze hadden brons gepakt. Daarna kwam het nieuws van de moord binnen en sloeg de sfeer om. Die is daar vlakbij gepleegd. Toen de politie me meldde dat haar bebloede kledij was gevonden, wist ik al: dit zit fout. Ik was daar echt niet goed van. Dit drama raakt de hele samenleving, omdat het zo’n perfect meisje was, en zo’n perfecte smeerlap.»
HUMO De vriendinnen van Julie willen een onderhoud met u. Ze vragen meer camera’s en verlichting op de fietsroute langs het kanaal.
DE WEVER «Ik begrijp dat ze willen voorkomen dat zoiets ooit nog gebeurt, zodat het verlies niet helemáál zinloos is geweest. Ik zal hen – ver van de media – ontvangen om te luisteren wat we voor hen kunnen doen.»
HUMO Voelt u zich politiek verantwoordelijk?
DE WEVER «Ja. Ik voel een diepe schaamte tegenover haar ouders. Dat had ik ook tegenover de ouders van de vermiste Hodei Egiluz Diaz. Ik heb die mensen moeten vertellen dat we het lichaam van hun zoon hadden gevonden, maar het hoofd nog niet. Waarop de moeder vroeg of we zijn hoofd ook nog zouden vinden. Dan ben je echt beschaamd. Ik ben dat bij elk misdrijf in mijn stad. Onlangs heeft een toxicomane gek meer dan vijftig autoruiten ingeslagen op ’t Zuid. De dag erna liepen er boze mails binnen: hoe het mogelijk was dat die man twee uur ongestoord zijn gang had kunnen gaan. En geef die mensen eens ongelijk.»
HUMO Welke lessen moeten politiek en justitie hieruit trekken?
DE WEVER «Julie is nog niet eens begraven. Momenteel past alleen eerbiedige stilte.»
HUMO Minister Koen Geens staat wel vol in de wind.
DE WEVER «Behalve Vlaams Belang heeft geen enkele partij zijn ontslag gevraagd. Terecht. Ik kan me perfect inbeelden hoe hij zich voelt. Ik weet wat het is om persoonlijk verantwoordelijk te worden gesteld voor iemands dood. Toen er dodelijke slachtoffers vielen op drukke kruispunten in Antwerpen, deed men ook alsof ik dat op mijn geweten had. Zoiets vergeet je niet.
»Koen Geens treft geen enkele schuld. Het verbaast me wel dat hij zegt dat hij ook politiek niet verantwoordelijk is. Als er iets fout loopt met de strafuitvoering, is de minister van Justitie politiek verantwoordelijk. Net zoals ik dat óók ben, omdat het hier is gebeurd. We mogen mensen niet de indruk geven dat we dat zomaar van ons afschuiven.»
HUMO U lijkt niet meer op de verongelijkte vechter uit de Antwerpse kiescampagne van vorig jaar. In ‘De zevende dag’ was u erg lief voor Hilde Crevits, uw concurrente voor het Vlaams minister-presidentschap.
DE WEVER «Hilde Crevits is het vriendelijkste en slimste meisje van de klas. Ik kan toch niet bot tegen haar zijn?»
HUMO Ook in andere debatten lijkt u minder prikkelbaar.
DE WEVER «Sinds de vorige gemeenteraadsverkiezingen ben ik meer op mijn gemak. Door onze overwinning in Antwerpen viel er een grote last van mijn schouders. Ik zat min of meer in de positie van Patrick Janssens in 2012: als ik verloor en men lichtte me uit het zadel, dan was dat het einde geweest voor mij.»
undefined
'Zelfs al krijg je alle Europeanen zo gek om te gaan leven zoals vóór de industriële revolutie, dan nog zal het een druppel op een hete plaat zijn ''
HUMO Meent u dat nu?
DE WEVER «Je kunt niet zeggen dat je Vlaanderen gaat veroveren als je net Antwerpen hebt verloren. Een subtopper kan zoiets nog onder de mat vegen, maar een topper gaat all-in, en als hij verliest, is het gedaan. Ik ben, in tegenstelling tot anderen, niet van plan om een amechtig bestaan te leiden in de politiek. Je kunt nog andere boeiende dingen doen in het leven.
»Maar die overwinning was dus een grote opluchting, en het ideale lanceerplatform voor deze verkiezingen.»
HUMO Op de avond vóór de verkiezingen schrijft u altijd de percentages op die de partijen zullen halen. Wat zegt uw buikgevoel deze keer?
DE WEVER «Dat we zullen mogen harken om nog aan 30 procent te raken. Een deel van onze kiezers is boos. Als zij stemmen met hun emotie, dreigen er opnieuw stemmen in de vergeetput van Vlaams Belang te verdwijnen. Die partij is zoals een os: je kunt die vetmesten, maar hij wordt nooit potent. Onlangs zag ik een cartoon van Kristof Calvo die op zo’n vette os naar de Wetstraat 16 rijdt. Dat is mijn ultieme nachtmerrie.»
HUMO Waarom zijn de mensen boos?
DE WEVER «Omdat ze vinden dat de verandering te mager was. De regering heeft veel goede dingen gedaan, maar het was niet goed genoeg. Toen ik na 3,5 jaar zei dat de dash eruit was, nam premier Michel me dat kwalijk, maar ik heb daarna geen bewijs van het tegendeel meer gezien.»
HUMO CD&V heeft deze regering gesaboteerd om de N-VA pijn te kunnen doen in het stemhokje, menen sommige analisten.
DE WEVER «Daar hebben ze zelf nauwelijks een geheim van gemaakt. Kris Peeters was een miscast als vicepremier. De rol van centrumrechtse premier in een centrumrechtse regering zou hem wél gepast hebben. Maar Wouter Beke heeft hem die droom afgepakt, omdat CD&V liever oppositie wilde voeren binnen de regering. Als vicepremier met een links ACW-kabinet werd Peeters gegijzeld door zijn partij. Bij de begrotingsonderhandelingen van 2016 verliet hij de onderhandelingstafel om terug te koppelen, en daarna belde hij op fluistertoon om te zeggen dat hij niet meer mocht terugkomen. Alsof hij gekneveld in de kofferbak van een auto lag.
»De premier, die eigenlijk het hardst op de trappers moest duwen, gaf op den duur ook niet meer thuis. Ik had gehoopt dat de appetijt van de MR juist zou toenemen tijdens de maaltijd. Het omgekeerde is gebeurd. Na de eerste golf van hervormingen – de taxshift, de vennootschapsbelasting, de pensioenhervorming – was hun goesting over.»
HUMO Waaraan wijt u dat?
DE WEVER «Aan de druk van de Franstalige pers en de oppositie. De MR zwemt echt in de Rode Zee. Door die storm van kritiek besloten ze dat ze maar beter konden vertragen. In hun plaats had ik méér gas gegeven. Als je dan toch als enige Franstalige partij in een centrumrechts kabinet stapt, durf dan door te gaan voor de 25 procent kiezers in Franstalig België die dat beleid wel ziet zitten.»
HUMO Voelt u zich toch niet schuldig? Premier Michel nam een enorm risico en u hebt hem bedankt door zijn regering te laten vallen, waardoor de MR nu een zwaar verlies riskeert.
DE WEVER «Het is te makkelijk om dat alleen in onze schoenen te schuiven. De regering had niet hoeven te vallen. Telkens als één van de vier partijen een existentieel probleem had, werd daar rekening mee gehouden. En wij waren nóóit die ene partij. Ik heb mijn samenwerking met Charles Michel altijd verzorgd, zodat ik hem nooit vanuit de coulissen moest terugfluiten.
»Maar die ene keer moest ik hem melden dat we dat Marrakech-pact niet konden goedkeuren. We hadden toen makkelijk naar een onthouding kunnen fietsen. Als je in de verte een ijsberg ziet, hoef je maar 3 millimeter aan je stuur te draaien om ernaast te varen. Maar de premier beschouwde die ijsberg als een kans om te laten zien dat híj de echte baas was.
»Wij vielen van onze stoel toen hij in het parlement kwam zeggen: ‘We staan aan de juiste kant van de geschiedenis en we gaan de broek van de N-VA eens aftrekken.’ Hij is recht op die ijsberg afgevaren en daardoor kon hij alleen nog maar verliezen: ofwel plooide hij en bewees hij dat ik de baas was, ofwel crashte zijn regering op de ijsberg. Maar ik erken dat we zelf ook fouten hebben gemaakt. We hebben dat pact te lang veronachtzaamd. Alleen hebben we een uitweg aangeboden, de onthouding, en CD&V en Open VLD zouden daarin gevolgd zijn. Maar na al die cinema konden ze natuurlijk niet meer achteruit.»
HUMO Volgens Groen-voorzitter Meyrem Almaci wist u heel goed wat u deed toen u de regering liet vallen: door de MR te verzwakken steeg de kans op een centrumlinkse regering. Als Vlaams minister-president zou u die ‘Franstalige belastingregering’ dan vijf jaar lang kunnen bestoken.
DE WEVER «Alsof de kiezer zo’n steekspel zou waarderen. Dat is echt zo’n analyse voor mensen die… niet te lang nadenken. Wat zij zegt, is zelfs nog nooit in mij opgekomen. De andere partijen in de Vlaamse regering zouden het ook niet toestaan.»
HUMO Maar Jan Jambon als kandidaat-premier, is dat geen fabeltje om de mensen te doen geloven dat u federaal nog mee wilt besturen?
DE WEVER «Wat mensen geloven of niet geloven, kan ik niet beïnvloeden.»
HUMO Het is toch moeilijker om te zeggen dat België op niks trekt als je federaal tien jaar mee aan de knoppen zit.
DE WEVER «Als je België centrumrechts kunt besturen, geef je de Vlaamse kiezer tenminste het beleid waarvoor hij heeft gestemd. Dit land is te gespleten om nog deftig bestuurd te worden: ofwel besturen de Franstaligen links en is er geen draagvlak in Vlaanderen, ofwel besturen we rechts en is er in het zuiden een democratisch deficit. Dat is onhoudbaar. Van mij mag Franstalig België links bestuurd worden, maar ik wil daar niet de factuur voor krijgen.»
HUMO Maar waarom zou u een nieuwe Zweedse coalitie wensen, met CDH erbij, als het nu al zo moeilijk liep?
DE WEVER «Als we ervan uitgaan dat er geen meerderheid is voor het confederalisme, is dat gewoon de enige optie. Het alternatief is de linkse tsunami vanuit het zuiden. De Waalse regering wordt sowieso rood-groen, mogelijk met CDH erbij. Paul Magnette heeft zijn voorakkoord al op zak. En in Vlaanderen zullen SP.A en Groen met open armen klaarstaan. John Crombez heeft onlangs zijn strategie al verraden: ze willen CD&V lijmen door hun de Wetstraat 16 aan te bieden.»
undefined
undefined
'Als Open VLD een linkse regering mogelijk maakt, dan kunnen ze het licht uitdoen.'
HUMO Dat scenario lijkt alleszins realistischer dan de fata morgana waarmee u de Vlaming probeert bang te maken: premier Calvo.
DE WEVER «Stel nu dat we in een normaal land zouden leven: dan gaat de 16 naar de leider van de grootste fractie in het parlement. Volgens de peilingen wordt dat Groen-Ecolo. En wie is daar lijsttrekker in de grootste kieskring én federaal onderhandelaar? Kristof Calvo. Ik heb hem nog nergens horen zeggen dat hij géén kandidaat-premier is. Meyrem Almaci is zelfs al schoorvoetend komen zeggen dat hij dat toch goed zou doen. Dat moet fysiek pijn gedaan hebben bij haar. Eén ding is zeker: als SP.A, Groen en CD&V het wagen om die linkse federale regering te maken met een Vlaamse minderheid, zullen al mijn voorspellingen binnen de vijf jaar uitkomen.»
HUMO Valt in 2024 dan het cordon sanitaire, zoals Tom Van Grieken en Jean-Marie Dedecker voorspellen?
DE WEVER «Nee, maar de Vlaamse middenklasse zal dan besluiten dat dit land ons niets meer te bieden heeft.
»Die regering wordt een catastrofe op de drie grote thema’s waar de Vlaming wakker van ligt: werk, veiligheid en migratie. De PS wil dat we allemaal vier dagen per week gaan werken met behoud van loon. Ecolo schrijft in haar programma dat ze voor open grenzen is. En inzake veiligheid hebben wij onlangs de strafuitvoering verstrengd, zodat kortere celstraffen ook effectief worden uitgevoerd. De PS, Ecolo, CDH en Groen hebben tegen gestemd.
»Onder het mom van het klimaat zullen de linkse partijen de grootste vervuilers extra belasten: de petrochemie, ArcelorMittal, alle grote kleppers in de Antwerpse haven, de meest performante bedrijven van Vlaanderen. Voor de Franstaligen zijn dat extra transfers, maar zo breek je de ruggengraat van de Vlaamse economie. Als we die horror vijf jaar lang moeten ondergaan, zal de weerbots verschrikkelijk zijn.»
HUMO Zo’n scenario zou de N-VA toch goed uitkomen?
DE WEVER «Maar zo’n verrottingspolitiek kun je toch niet wénsen? Alleen mensen die mij niet kennen, kunnen denken dat zoiets in mij omgaat. Ik verafschuw revoluties, die kosten je vreselijk lang vreselijk veel geld. Ik hoop dat de Vlaamse kiezer dat linkse feestje onmogelijk maakt.»
HUMO Gwendolyn Rutten stelt een veto tegen de PS en sluit uit dat Open VLD centrumlinks zal helpen om een Vlaamse regering te vormen. Gelooft u haar?
DE WEVER «Nu nog wel, maar ik geloof toch vooral in mezelf. Haar veto heeft me niet verrast. Open VLD heeft vijftien jaar met de PS bestuurd en is daardoor zowat de helft van haar stemmen kwijt. Dat kunnen ze zich niet nog eens permitteren. Als ze meestappen in het rood-groene verhaal, kunnen ze het licht uitdoen op hun hoofdkwartier.»
HUMO Bij Groen beweren ze dat u hun hebt beloofd om samen een Vlaamse regering te vormen als ze in Antwerpen met u in zee zouden gaan. Hebt u SP.A dat ook beloofd?
DE WEVER «Ah, het befaamde Bourgondische voorakkoord! Bij CD&V zijn ze doodsbang voor dat scenario. Maar ik heb niemand garanties gegeven. Níémand.
»Ik zal u zeggen hoe het is gegaan. De dag na de gemeenteraadsverkiezingen kwam Wouter Van Besien naar hier in het gezelschap van twee gemeenteraadsleden. Met zo’n delegatie wek je niet de indruk dat je komt om zaken te doen, eerder om mij bezig te houden. Als het ernstig was, had hij Meyrem Almaci meegebracht. Denkt u echt dat ik tegenover zo’n delegatie ga marchanderen over de Vlaamse regering? Staat hier ‘loser’ op mijn voorhoofd?
»Ik heb hun wel gezegd: ‘We spreken over Antwerpen, maar als het niks wordt, zullen we ook over zes maanden niet met elkaar praten.’ Als het menens was, hadden ze de tweede keer wel Almaci gestuurd. Maar nee, het waren dezelfde drie mensen. Ze wíllen niet besturen en ze kúnnen het ook niet: ik zie daar geen schepenen of ministers uit komen. Hun ‘njet’ was een opluchting. Inhoudelijk en menselijk klikt het niet.»
Lijken op straat
HUMO U domineert het politieke spel al tien jaar, wat ongewoon lang is in de Wetstraat. Hoelang kan uw staat van genade nog duren?
DE WEVER «Geen idee. Ik had niet gedacht dat ik ooit weer op één zou staan in de polls. Dat stemt me niet onverdeeld gelukkig. Wie in het kippenhok op de hoogste stok zit, laat alles op de kippen eronder vallen. Die zien een asshole en denken: die moeten we hebben. Ik vond het fijn dat Theo Francken twee jaar op die stok heeft gezeten. Men heeft er zelfs Trump bij gesleurd om hem eraf te krijgen.»
HUMO In oktober vocht u keihard om burgemeester te blijven en drie maanden later kondigde u aan dat u minister-president wilt worden. Veel kiezers nemen u dat kwalijk. Merkt u dat zelf ook?
DE WEVER (zucht) «O, ja! Een schoonheidsprijs zal ik daar niet voor krijgen. Maar als je de analyse maakt dat de rood-groene belastingtsunami op ons afkomt en dat iedereen naar het front moet, kun je niet op de Antwerpse kaaien blijven staan.
»Men doet alsof ik de N-VA leid als een dictator, maar ik overleg veel met een groep vertrouwelingen, en die durven mij heus wel tegen te spreken. In de discussie over de ideale casting heb ik moeten plooien. De partijvoorzitter heeft het hart van de burgemeester moeten breken. En vervolgens moest ik dat thuis gaan uitleggen, dat was nog de zwaarste horde. Ik had mijn gezin maanden geterroriseerd voor een kiescampagne. Toen ik had gewonnen, dachten ze: oef, nu zijn we voor minstens vijf jaar gerust en kunnen we misschien enkele vakanties plannen. Een paar weken later moest ik zeggen dat ik hen opnieuw zou terroriseren met een campagne, dat ik straks misschien elke dag naar Brussel moet en dat die vakanties twijfelachtig worden. (Rolt met de ogen) Algemeen applaus!»
HUMO Uw jongste twee kinderen hebben onlangs een interview in Story gegeven. Is er aan de ontbijttafel heftig gediscussieerd over wie van uw vier kinderen de sigaar zouden zijn?
DE WEVER «Het was een hele reeks over kinderen van politici, ik ben dus niet de enige die zijn kinderen heeft opgevoerd. De oudste twee zitten in de puberteit en zeiden carrément nee. De jongste twee vinden zo’n interview nog wonderlijk. Maar ik raad iedereen die niet van zijn bekendheid moet leven, ten stelligste af om in de media te komen. Je krijgt daar alleen ellende voor terug.»
undefined
'Meyrem Almaci en ik halen het slechtste in elkaar naar boven in debatten. En mijn intuïtie zegt dat het met Kristof Calvo nog erger zou zijn'
HUMO Uw kinderen hadden het over scheldpartijen aan uw huis, een bijl door het raam en een varkenskop op de oprit.
DE WEVER «Ik trek me dat niet meer aan, en mijn kinderen ook niet. Ze hebben nooit anders geweten dan dat er met papa iets speciaals is, dat iedereen mij schijnt te kennen en dat er soms iemand opduikt die me de huid volscheldt. Maar mocht er ooit iets ergs gebeuren, dan zitten we in een andere wereld. Ik heb al ooit negen maanden close protection gehad. Eerst vond ik het nog cool dat er tijdens het joggen drie man met me meeliep. Maar na een week was de fun eraf. Ik had geen privacy meer, ik mocht niet meer autorijden, mensen raakten niet meer bij mij, en als ik bij vrienden ging eten, werd er eerst een snuffelhond door hun huis gejaagd. Dat zijn de momenten waarop je je begint te verontschuldigen voor het feit dat je bestaat.»
HUMO Gelukkig loopt uw vrouw tegenwoordig naast u tijdens het joggen.
DE WEVER «Ja, maar straks loopt ze mij eraf. Nu ze weet dat ze een marathon aankan, zal ze haar tijden willen verbeteren. Zij is nog fanatieker dan ik. Ik heb hier op kantoor, in Brussel en thuis een loopband staan, met kledij en schoenen erbij. Als ik een uur vrij heb, kan ik trainen. Mijn beste tijd op de marathon is 4 uur en 13 minuten. Als ik dat wil verbeteren, moet ik minstens 70 kilometer per week trainen. In verkiezingsjaren is dat onmogelijk. Vorig jaar lag ik tot kilometer 28 op koers voor de 4 uur. Tot het wolkendek openging en het plots 30 graden werd. Onbeschrijflijk hoe ik daar kapot ben gegaan. Ik heb afgeklokt op 4 uur 22 minuten. In de laatste kilometers lagen er tientallen mensen op een rij in foliedekens, als lijken in een rampgebied.»
HUMO Over lijken gesproken: in het boek ‘Zeven politieke dromers’ van Lisbeth Imbo zei u dat Joke Schauvliege van u had mogen aanblijven. U schetste ook hoe Hilde Crevits en Wouter Beke op twee meter afstand uit de lijkgeur gingen staan toen de camera’s draaiden. Hij kon daar niet mee lachen.
DE WEVER «Maar ik verwijt Wouter Beke niet eens iets! Zijn redenering was: haar snel opofferen, zodat ze als een politieke martelaar naar de verkiezingen kon. Ik had haar laten aanblijven, omdat ik mijn mensen principieel niet wil laten vallen. Maar wellicht was dat electoraal schadelijker geweest.»
undefined
undefined
'Mijn kinderen zijn het al gewoon dat er soms iemand opduikt die me de huid volscheldt.'
HUMO Hij noemde de manier waarop u Hendrik Vuye, Veerle Wouters en Grete Remen heeft kaltgestellt ‘genadeloos’.
DE WEVER «Die vergelijking slaat nergens op. Hoeveel moeite ik niet heb gedaan om Hendrik en Veerle aan boord te houden! Dat blijft een verspilling van talent. Ik heb na hun vertrek ook niet nagetrapt, dat was omgekeerd wel zo. Grete Remen kreeg haar zin niet bij de lijstvorming en is naar Open VLD gestapt. Zo zijn er dertien in een dozijn.»
HUMO Die mensen getuigden dat de partijtucht bij de N-VA verstikkend is, en dat ze een partijwoordvoerder op hun lijf geplakt gekregen die tussenbeide kwam in interviews en hun vrije meningsuiting en stemgedrag beperkte.
DE WEVER «Dat boodschappen gestroomlijnd worden, is niet verstikkend, maar professioneel. Iedereen kan bij ons zijn mening zeggen. Maar als we een besluit hebben genomen, verwachten we dat iedereen dat loyaal uitdraagt. Dat je hen daarvoor argumenten aanreikt, is perfect normaal. Partijen die ons dat verwijten, doen net hetzelfde. Meyrem Almaci heeft in de VRT-studio ooit haar debatfiches vergeten, en toen ik ze bekeek, leken die zo hard op die van ons dat ik begon te denken dat wij de onze misschien ook eens hadden achtergelaten. Ik zou haar wel aanbevelen om meer in haar studiedienst te investeren. Haar cijfermateriaal stond vol fouten. Almaci is ook een kampioen in het opdreunen van die debatfiches, desnoods twaalf minuten aan een stuk, zonder te antwoorden op de vraag. En als je haar daarop wijst, zegt ze dat je niet hebt geluisterd. Ik kríjg het daarvan. Lelijk van mij, maar we halen het slechtste in elkaar naar boven. Elke keer beginnen we vriendelijk, maar na drie minuten is het om zeep. En mijn intuïtie zegt dat het met Kristof Calvo nog erger zou zijn.»
Zure regen
HUMO Zou dit land niet sneller hervormd raken als de partijen niet zo almachtig waren?
DE WEVER «Integendeel, België kan alleen overleven dankzij sterke partijen. Als je morgen iedereen vrij laat stemmen, is het chaos en wordt er níéts meer beslist. In het actualiteitsdebat in de Kamer brengen de Vlamingen en de Franstaligen totaal andere thema’s naar voren. Wij leven in twee verschillende werelden. De enigen die dat nog kunnen lijmen, zijn de regering en de partijen. Zij moeten in de coulissen pakketten samenstellen die door het parlement gestemd worden.»
HUMO Stelt u het partijbelang niet te vaak boven het landsbelang?
DE WEVER (geeuwt) «Elke politicus van enige betekenis heeft dat verwijt al duizend keer gekregen.»
undefined
'Ik verafschuw revoluties, die kosten je vreselijk lang vreselijk veel geld. Ik hoop dat de Vlaamse kiezer het linkse feestje onmogelijk maakt ''
HUMO De manier waarop u uw kar keerde in het debat over rekeningrijden, was toch kras? Jarenlang zeiden Ben Weyts en u dat het nodig was, en plots serveerde u het af omdat er ‘geen draagvlak meer is’. Moeten echte leiders geen draagvlak creëren?
DE WEVER «Wij beschouwden rekeningrijden als een handig instrument om buitenlanders te laten betalen voor het gebruik van onze wegen. Als je door Frankrijk rijdt, loopt de rekening op, in België betaal je niets. Het zou goed zijn om die inkomstenbron aan te boren, zeker als je daarmee ook de files rond Antwerpen en Brussel kunt sturen, want 30 procent van de verplaatsingen op de Antwerpse Ring is niet voor het werk. Als je die eruit kunt halen met een filetaks die fiscaal neutraal is, is de winst voor de economie gigantisch. Maar de grootste voorstanders van rekeningrijden hebben het idee doodgeslagen. De experts die het moesten verdedigen, kwamen zeggen dat het de files pas zou oplossen als we 30 à 40 cent per kilometer zouden aanrekenen. Groen riep dat ze er 1 miljard euro extra belastingen uit wilde halen. Toen gingen de boeken toe. De kiezer zag maar één boodschap: dit wordt de zoveelste factuur voor de hardwerkende Vlaming.»
HUMO De voorbije jaren veranderde de N-VA vaker van standpunt. Naast de bocht over het migratiepact remde de N-VA de hervorming van het secundair onderwijs af en verdedigt u nog als enige partij kernenergie. En Theo Francken lacht de klimaatspijbelaars uit.
DE WEVER «Dat laatste vond ik niet zo leuk. Ik heb vroeger betoogd tegen de zure regen, omdat ik dacht dat de wereld zou vergaan. Je moet die jongeren au sérieux nemen. Maar je overtuigt hen niet door mee te gaan lopen. Het is toch onwaarschijnlijk hoe de geviseerde ministers voor hen applaudisseerden? Dan maak je je belachelijk. Geef die jongeren toch de káns om te rebelleren tegen de politiek en de generatie van hun ouders!
»Greta Thunberg werd uitgenodigd door de Europese Commissie en krijgt straks misschien de Nobelprijs. Dat meisje heeft een hoog Jeanne d’Arc-gehalte, daar waren ook kosten aan. Jeanne d’Arc dacht dat ze Onze-Lieve-Heer zag, Greta ziet CO2-walmen.»
HUMO Wat is uw boodschap aan die jongeren?
DE WEVER «Leer uw geschiedenis. In de jaren 70 voorspelde de Club van Rome dat fossiele brandstoffen uitgeput zouden zijn tegen het jaar 2000. Maar de afgelopen tweehonderd jaar zijn we er dankzij innovatie in geslaagd om ecologische en energiecrisissen beheersbaar te maken. We moeten geloven dat we dat opnieuw kunnen. Als ongeruste tieners denken dat alles opgelost zal zijn als hun ouders hun job opgeven in de petrochemie, niet meer met de auto rijden, nooit meer het vliegtuig nemen en geen vlees meer eten, vergissen ze zich. De mensheid zal dat niet doen. En zelfs al krijg je alle Europeanen zo gek om de economie kapot te maken en terug te gaan leven zoals vóór de industriële revolutie, dan nog zal het een druppel op een hete plaat zijn, want de rest van de wereld doet rustig voort. Het aandeel van de Belgische CO2-uitstoot in de wereld is 0,27 procent.»
HUMO Een vraag van Meyrem Almaci: als u zo gelooft in innovatie, waarom blijft u dan oude, vervuilende technologieën zoals olie en kernenergie beschermen? Moet u dan niet vol inzetten op de technologie en energiebronnen van de toekomst?
DE WEVER «En wat zijn dat dan? Batterijfabrieken? De ecologische voetafdruk daarvan is ook niet mis. Kernenergie is de beste groene energiebron die de mensheid ooit heeft uitgevonden. En het is de meest beloftevolle bron voor de toekomst, want men onderzoekt momenteel thorium, kernfusie, reactoren van de vierde generatie…»
HUMO Helaas zijn nieuwe kerncentrales onbetaalbaar. Geen enkel bedrijf wil er één zetten in België.
DE WEVER «Commercieel staat er niets op punt, we moeten hopen dat dat over tien jaar wel zo is. Als je naar het verleden kijkt, is dat bijna evident: die vernieuwing is er altijd gekomen. Maar mensen vinden het moeilijk om dat te geloven. Wie roept dat de apocalyps om de hoek loert, wordt altijd sneller geloofd. Daarom slaan groene onheilsboodschappen zo aan.»
HUMO Maar u zult die veldslag verliezen. Geen enkele Vlaamse partij wil de jongste twee kerncentrales openhouden.
DE WEVER «Wedden voor 1.000 euro dat Doel 4 en Tihange 3 openblijven? Allee, 1.000 van mij, 500 van u. Wie gelooft nu dat wij in zes jaar tijd de helft van ons elektriciteitsverbruik kunnen vervangen door wind-en zonne-energie? Sinds het jaar 2000 hebben we amper 9 procent kunnen vervangen, en dat heeft 40 miljard euro gekost. En dan zouden we in zes jaar tijd een sprong van 9 naar 40 procent maken? Geen enkele partijvoorzitter gelooft dat, als ik hun dat onder vier ogen vraag. Geen énkele. Die centrales blijven dus open, want we hebben de voorwaarden zelf in het Energiepact geschreven: prijszekerheid, bevoorradingszekerheid en de klimaatdoelstellingen. Alle studies zeggen dat elektriciteit duurder zal worden zonder kernenergie.»
undefined
undefined
'Greta Thunberg heeft een hoog Jeanne d'Arc-gehalte, daar waren ook kosten aan.'
HUMO Het Planbureau zegt toch dat alleen Engie Electrabel zal profiteren van het openhouden van die twee kerncentrales? Net daarom vond Wouter Beke het straf dat u dat blijft verdedigen.
DE WEVER «Onze onderhandelingspositie tegenover Engie is inderdaad zwak. Maar als je de kerncentrales wilt vervangen, moet je een hoop gascentrales laten draaien, en dat kost minstens 9 miljard euro aan subsidies. Die factuur heeft het Planbureau niet meegerekend. Bovendien stoten de gascentrales 6 miljoen ton CO2 per jaar uit. In onze plannen daalt de uitstoot van de elektriciteitsproductie met 44 procent, bij Groen met 9 procent. Dus: wie bezorgd is om het klimaat, zal voor de N-VA moeten stemmen.»
HUMO Wat gaat u op de verkiezingsavond doen als u 30 procent haalt?
DE WEVER «Gelukkig zijn. En snel het initiatief nemen om een Vlaamse regering te vormen met zo weinig mogelijk partijen.»
HUMO Hebt u ooit echt genoten van zo’n overwinning?
DE WEVER «Je hebt mensen die boven op een bergtop hun handen in de lucht gooien en het uitschreeuwen. Zo’n Rocky Balboa-moment is me totaal vreemd. Ik denk dan al aan de weg naar beneden, en aan de volgende toppen.
»Ik probeer op zo’n avond wel te doen alsof ik dolgelukkig ben, maar meestal valt het hard op dat het geacteerd is.»
HUMO In 2012 was het wel echt, toen u Patrick Janssens versloeg.
DE WEVER «Blijkbaar kwam dat hard over. Ik ben toen samen met mijn vrienden naar het stadhuis gewandeld, omdat ik dacht dat het sympathiek zou overkomen als we te voet gingen (lacht). Maar daar werd bijna een nazioptocht met fakkels van gemaakt.
»Ik ben maar één keer intens gelukkig geweest na een verkiezingsoverwinning: in 2009, de eerste keer dat wij zelfstandig opkwamen na de breuk met CD&V. In de eerste peiling zaten we onder de kiesdrempel, maar we haalden 13 procent. Die nacht heb ik mateloos gefeest en gedronken, tot vijf uur ’s morgens. Wij waren een middelgrote partij, ik hoefde de dans niet te leiden. De volgende morgen moest ik wel om acht uur een radio-interview geven. Ik zie me daar nog met mijn voorhoofd op die grote zwarte microfoon hangen, biddend dat het bijna gedaan zou zijn.»
HUMO U zei daarnet dat u na de politiek nog boeiende dingen kunt doen. Waaraan denkt u?
DE WEVER «Ik zou wel historische Rome-reizen willen organiseren. Kennisoverdracht is een nobel beroep. Mijn vader was een spoorwegarbeider. Als oudste van het gezin was hij op zijn 14de al gaan werken. Hij was ontzettend trots dat zijn kinderen wél naar het college konden gaan. Dat heeft mijn leven bepaald. Luk Alloo heeft voor een tv-reportage mijn oude leraar Latijn eens opgetrommeld. ‘Zeg maar Guido,’ zei hij. ‘Oké, meneer Halsberghe,’ antwoordde ik. Ik kón niet Guido zeggen, voor mij is hij een meneer. En meneren zoals hij kunnen het leven van jongeren radicaal veranderen, van welke afkomst ze ook zijn. Daarom ligt het onderwijsdebat me zo nauw aan het hart. In de beste der werelden zie ik mezelf ook als zo’n meneer die kennis overdraagt. Wij zijn ooit met partijgenoten, onder wie Jan Jambon, Liesbeth Homans en Matthias Diependaele, naar Rome gevlogen voor de heiligverklaring van pater Damiaan. Ik heb hen daar rondgeleid en verteld over keizer Titus, het Forum Romanum, de bouw van het Colosseum… Achteraf zeiden ze dat de stenen tot leven waren gekomen. Als ik ooit stop, zou dat een leuke spielerei zijn. Maar de geïnteresseerden zullen toch nog minstens één legislatuur moeten wachten.»
