Humo sprak metBart De Wever
Bart De Wever: ‘Ik ben nu de boeman die elk feestje stillegt. Plezant, hoor!’
2020 was geen jaar waarvan Bart De Wever (50) spontaan de ‘Jerusalema’ begint te dansen. Na tal van pogingen stond zijn deal met de PS eindelijk in de steigers, maar de liberalen bliezen de paars-gele stelling omver. De regering-De Croo vertrok zonder hem en de N-VA zakte onder Vlaams Belang in de peilingen. In Antwerpen gooiden de drugsclans met granaten en door corona moest hij vaker sheriff spelen dan hem lief is. Zelfs in zijn eigen huis, waar een verwarde junk ’s nachts de rust kwam verstoren. Maar de dominantste politicus van het voorbije decennium wil van geen wijken weten. ‘Stoppen? Dat gun ik mijn tegenstanders niet.’
HUMO Volgens Alexander De Croo is de politieke les van het jaar dat al wie wil scoren op de kap van corona snel een les in nederigheid krijgt. Voelt u zich aangesproken?
BART DE WEVER «Nee, waarom?»
HUMO De N-VA zat er toch een paar keer glad naast. Vlak voor de tweede lockdown zei Vlaams minister-president Jan Jambon dat je niet moet beginnen te blussen voor het huis in brand staat, terwijl experts al weken alarm sloegen.
DE WEVER «Binnen de Vlaamse regering was afgesproken om eerst het effect van de genomen maatregelen af te wachten alvorens nieuwe te nemen. Een paar dagen later kreeg Jan gelijk en begon de curve te kantelen. Alleen werd die ene zin uit de context gehaald op een moment dat de curve nog exponentieel steeg.
»Dit virus heeft iedereen al verrast, ook de experts. Wij varen vrij consistent op de adviezen van de wetenschap, maar die evolueren en soms spreken ze elkaar tegen. Van experts wordt geaccepteerd dat ze van mening veranderen op basis van nieuwe inzichten. Als een politicus dat doet, is hij een bochtenpakker en een volksverlakker. Dat is geen klacht, maar een vaststelling.»
HUMO Midden oktober fulmineerde de N-VA tegen de sluiting van de horeca. Een geval van scoringsdrang?
DE WEVER «Wij vonden dat cafés en feestzalen dicht moesten, maar de restaurants niet. Het bronnenonderzoek toonde heel weinig besmettingen in restaurants aan. In Nederland zegt men zelfs dat ze beter openblijven, omdat mensen nu thuis feestjes geven. Dat blijft een discussiepunt. Net zoals sommige onnozele regels tijdens de eerste lockdown. Mensen hebben boetes van 250 euro gekregen omdat ze alleen op een bankje zaten! Dat heeft nooit in de wet gestaan. Ook maatregelen zoals de sluiting van niet-essentiële winkels – om nadien te zeggen dat het alleen maar was om de mensen te doen schrikken – zijn nefast.
»Ik geef toe dat onze koers niet altijd consequent was, maar wie kan dat wel zeggen? De Croo al zeker niet. In de regering-Wilmès was hij altijd de eerste om versoepelingen te steunen. Het is pas sinds Frank Vandenbroucke (SP.A-minister van Volksgezondheid, red.) de regie heeft, dat hij zich schikt. Voordien zagen wij een heel andere De Croo.»
HUMO De besmettingscijfers stijgen ondertussen weer. Wij gaan met het virus blijven sukkelen tot de zomer, niet?
DE WEVER «Ik vrees voor een derde golf na Kerstmis. Volgens een peiling van HLN gaat 80 procent de regels volgen, maar je moet eens in je eigen omgeving vragen wat iedereen gaat doen met Kerstmis. ‘We gaan de regels niet helemaal volgen, maar we pakken het verstandig aan.’ Typisch Vlaams. Ik hoor in mijn familie ook homerische discussies: ‘Als je weer rijles mag volgen, mag ik toch ook mijn eigen dochter zien, zeker?’ Euh, nee. Maar het voelt heel ongemakkelijk, hoe diep wij nu in het persoonlijke leven van mensen moeten snijden.»
HUMO Vertienvoudig de boetes en zet lockdownfeesters helemaal achteraan de rij bij de vaccinaties, zei een dokter me onlangs.
DE WEVER (geërgerd) «We gaan onze bevolking toch niet bezetten? We moeten de strijd tegen het virus mét onze bevolking winnen, anders verliezen we zeker. Maar die feestjes kunnen we niet toelaten. Als mensen zien dat je daarmee wegkomt, is het hek van de dam. Als burgemeester ben ik nu echt de Grinch die elk feestje stillegt (naar de figuur uit het kinderboek ‘How the Grinch Stole Christmas!’ van Dr. Seuss, red.). Plezant, hoor! De joodse gemeenschap heeft me al geschreven dat ze nog nooit zo slecht behandeld is sinds de Tweede Wereldoorlog. En als we moslimjongeren betrappen, zijn we allemaal racisten.»
HUMO Hoe verteren uw eigen kinderen de tweede lockdown?
DE WEVER «Ik heb vier tieners in huis die elkaar gelukkig wat kunnen bezighouden. Maar het duurt allemaal te lang en het afstandsonderwijs is zelfs voor een sterk gezin een uitdaging. Ik kan nog bijles wiskunde betalen, maar ik vraag me echt af hoe anderstalige en sociaal zwakkere gezinnen dat doen.
»Dokters zeggen dat je voor elke maand in coma een jaar moet revalideren. Als dat ook voor de samenleving geldt, zijn we voor tien jaar vertrokken, met sociaal-economische achteruitgang, leerachterstand, psychische problemen, een verloren generatie. Mijn oudste zoon zit in zijn eerste jaar aan de universiteit en…»
HUMO Wat studeert hij?
DE WEVER (rolt met de ogen) «Geschiedenis. Noteer: niet op mijn vraag. Ik zie dat niet goed komen, want hij kan nooit naar de les. In een eerste jaar is dat nefast.
»Ik merk ook dat je tieners niet kunt opsluiten. Mijn zoon is scoutsleider en bij de kleinsten lopen die activiteiten door. Soms komt hij thuis en vraag ik: ‘Ah? Blijven die kleintjes tot middernacht op de scouts?’ Dan krijgt hij een rooie kop. Maar wat moet ik doen? Ik kan er toch geen drone achteraan sturen? Of naar de Pizza Hut bellen om te vragen of de scouts pizza’s hebben besteld?»
HUMO Premier De Croo bekende in Humo dat hij vaak verliest met schaken tegen zijn zoon van 12. En u?
DE WEVER «On-denk-baar! Ze zullen moeten wachten tot ik alzheimer heb om me te pakken. Maar ik kén de pijn van verliezen tegen een 12-jarige.»
HUMO Waar vond dat historische feit plaats?
DE WEVER «Op een schaakevenement op het Operaplein. Ik maak daar graag tijd voor, want ik vind dat schaken in elke school moet worden aangeboden. Kinderen steken daar zoveel van op: leren redeneren, discipline, competitiegeest, het vertrouwen dat je fysiek sterkere tegenstanders intellectueel kunt verslaan…
»Ze brachten me daar naar een tafel waar een ventje van 12 zat te wachten. ‘Moet ik tegen u spelen, vriend?’ vroeg ik vol medelijden. Dat was te overmoedig. Na een zet of vijftien was ik al aan het zweten, twintig minuten later was ik eraan, en in het tweede spel kreeg ik nog meer slaag. Ik wist niet wat me overkwam. Het was Daniel Dardha: het grootste schaaktalent van België en onze beste kans op het grootmeesterschap. Hij is nu 15.»
HUMO Eén van uw stokpaardjes is de kwaliteitsdaling in het onderwijs. Onlangs bleek dat onze 10-jarigen op de internationale ranking naar de middenmoot zijn gezakt voor wetenschappen en wiskunde.
DE WEVER «Dat is vooral te wijten aan het katholiek onderwijs. Sinds de ‘pedagoochelaars’ het daar hebben overgenomen, zijn we in vrije val. En de toenemende diversiteit maakt de opdracht nog zwaarder. Mijn vrouw heeft zich in het avondonderwijs omgeschoold tot lerares, na een carrièrebreak van tien jaar waarin ze voor onze kinderen zorgde. In haar klas zit vrijwel geen enkel kind met een Vlaamse naam. In die superdiverse context wordt het moeilijker om het talent van elk kind te ontginnen. Er zit evenveel talent in, maar we zullen dieper moeten graven. En net nu gaat de kwaliteit van ons onderwijs achteruit en graven we mínder diep, omdat het katholiek net is meegegaan in de bezigheidstherapie en de mantra dat kinderen zich vooral goed moeten voelen en alles leuk moet zijn.
»Mijn leraar geschiedenis op het college was Julien Snelders, de vader van cartoonist Jeroom. Als je op zijn examen een correct antwoord gaf met een dt-fout in, trok hij een rode streep door het hele blad. En wat op het andere blad stond, was ook fout. Ik heb die man vaak vervloekt, maar nu ben ik hem dankbaar, omdat ik correct kan spellen. De vruchten van de kennis zijn zoet, de wortels zijn altijd bitter. Als we dat niet opnieuw onder ogen zien, krijg je een uitstroom van mensen die op de moderne arbeidsmarkt kansloos zijn. Gelukkig staan de eerste spijtoptanten op. Onderwijsexpert Dirk Van Damme zegt nu eigenlijk dat alles wat hij destijds als kabinetschef bij de socialisten deed, verkeerd was en dat we moeten terugkeren naar kennisoverdracht en discipline. Respect!»
Pantserwagens
HUMO Na een resem granaataanvallen in Antwerpen zette u in september pantserwagens in die ’s nachts patrouilleren om de drugsoorlog te bekoelen. Zijn we de war on drugs aan het verliezen?
DE WEVER «Zijn we hem wel aan het voeren? In mijn stad is de drugsgerelateerde criminaliteit met tientallen procenten gedaald, omdat we daar keihard aan werken. Zevenduizend arrestaties sinds ik burgemeester ben! Maar de wortel van het probleem zit bij de georganiseerde misdaad, en op dat front zijn we zwaar aan het verliezen.
»Ik ben bij de DEA (de Amerikaanse Drug Enforcement Administration, red.) in Cartagena geweest, dé havenstad van Colombia. Zij lieten me slides zien waar ik depressief van werd. Dat land overspoelt de wereld met coke, de productie is geëxplodeerd sinds er een vredesakkoord is. De Nederlanders hebben een vast bureau in Colombia, wij niet. We hebben zelfs geen DEA.
»De kingpins van de drugsmaffia, die opereren vanuit Dubai en Amsterdam, weten dat. Zij hebben hun actieterrein naar Antwerpen verlegd omdat de Nederlandse budgetten voor justitie, politie en financiële recherche veel hoger zijn dan bij ons. Burgemeester Ahmed Aboutaleb heeft voor de beveiliging van de Rotterdamse haven minstens driehonderd man ter beschikking. Onze scheepvaartpolitie doet het met een tiende daarvan. Onze federale politie moet in de provincies Antwerpen en Limburg cannabis, synthetische drugs én de invoer van coke bestrijden met niet eens veertig man. Ze boeken successen, maar hebben driehonderd man extra nodig.
»In mijn eerste jaar als burgemeester werd er 500 kilo coke onderschept in de haven, vorig jaar 62 ton. Straatwaarde: minimum 3 miljard euro. Er wordt geschat dat wij maar 20 procent pakken: alleen in Antwerpen zou dus elk jaar voor 12 miljard euro aan coke door het net glippen. Daarmee kopen die bendes mensen om en handelszaken op – voor hun witwaspraktijken.»
HUMO Dat lost u toch niet op met pantserwagens?
DE WEVER «Ik heb die bear cats ook niet gekocht voor de war on drugs. Kent u Ahmed Merabet? Dat is de politieman die als eerste bij de aanslagen op Charlie Hebdo was. Ik heb die beelden gezien: hij lag gewond op straat, smekend voor zijn leven, en werd van dichtbij geëxecuteerd. De volgende dag vroeg ik mijn korpschef of wij een voertuig konden sturen als jihadi’s hier met kalasjnikovs begonnen te schieten. Het antwoord was nee. ‘Het duurt uren voor de speciale eskadrons hier zijn.’ Uren! In die tijd heb je honderden mensen doodgeschoten. Daarom hebben we die wagens gekocht. Maar als drugscriminelen elkaar in onze straten met granaten beginnen te bestoken, kan ik ze goed gebruiken om onze politiemensen te beschermen.»
HUMO Ik hoor dat de drugsbendes lachen met uw bear cats. Ze hebben oorlogswapens om die op te blazen.
DE WEVER «Dat is grootspraak, die voertuigen kunnen wel iets verdragen. En sinds we ermee patrouilleren, is dat gedoe met die granaten gestopt.»
HUMO Maar als je die war on drugs toch niet kunt winnen, moet je hem dan wel voeren?
DE WEVER «Aaah! De opinion chic van links: ‘Stop ermee! Legaliseer softdrugs, dan verdwijnt de misdaad vanzelf!’ Wie daarvoor pleit, is de objectieve bondgenoot van de drugskartels, want zij worden sterker als je een deel van hun markt legaliseert. Nederland is het schoolvoorbeeld: daar heeft de georganiseerde misdaad een witte voorkant en aan de achterdeur regelen ze de rest. Sinds cannabis werd gelegaliseerd in Canada, is de export naar de VS met 1.000 procent gestegen. Legaliseren is commercialiseren, het gebruik neemt toe. En dat draai je nooit meer terug. Alcohol en nicotine krijg je er ook niet meer uit. De maatschappelijke gevolgen zijn verschrikkelijk. We gaan toch niet nog meer vergif legaliseren?
»Misschien kunnen de chique yogasnuivers hun gebruik nog onder controle houden, maar hun lijntje coke komt wel van kartels die in Zuid-Amerika duizenden doden op hun geweten hebben. En aan de onderkant van de maatschappij is er van gecontroleerd gebruik geen sprake. We móéten die oorlog voeren, maar ik maak me geen illusies: deze linkse regering zal daar geen punt van maken.»
HUMO In augustus probeerde een junkie ’s nachts uw huis binnen te dringen.
DE WEVER «Op vraag van mijn jongste dochter hebben we een kat in huis gehaald: het bangste beest van West-Europa. Op een nacht begon die te janken en werd mijn dochter wakker. Door het raam zag ze een indringer met een gsm-licht door de tuin wandelen. ‘Mama, papa, er is iemand in de tuin!’ Ik geloofde er niks van, maar zowel kat als dochter vertoonden tekenen van paniek, dus pakte ik mijn luchtkarabijn en ging ik in mijn boxershort de trap af. En er stond toch wel iemand aan de achterdeur, zeker! In een reflex richtte ik mijn geweer: ‘Handen omhoog. En op uw knieën, met uw gezicht tegen de grond.’ (Lacht) Blijkbaar heb ik vroeger te veel politiefilms gezien. Eerst was ik kwaad, maar toen ik die mens op zijn knieën zag zitten, kreeg ik medelijden. Zo’n sukkelaar. Hij had een visioen gekregen dat hij met mij een gesprek moest voeren. Ze hebben hem gecolloqueerd.»
HUMO Moest uw gezin daar lang van bekomen?
DE WEVER «De politie stelde voor om iemand van slachtofferhulp te sturen voor mijn dochter. Maar toen ik in haar kamer ging kijken, lag ze al te slapen. Er is met geen woord meer over gerept. Wij hebben al zoveel meegemaakt: een bijl door de ruit, een varkenskop op de oprit, autoruiten ingeslagen, uitwerpselen in de brievenbus, poederbrieven, doodsbedreigingen… Mijn kinderen hebben nooit anders geweten.»
Mes in de rug
HUMO De resultaten van Humo’s Pop Poll komen eraan. Welke niet-partijgenoot is uw politicus van het jaar?
DE WEVER «Oumpf! Er schieten vooral namen door mijn hoofd voor een andere categorie. Doe maar Frank Vandenbroucke. Hij heeft een vrij extreme persoonlijkheid, maar voor het beheren van deze crisis is hij geen slechte keuze: zeer intelligent – zijn emotionele intelligentie is een ander verhaal – en hij heeft het voordeel dat hij geen twintig keer meer moet worden verkozen.»
HUMO Hoe was 2020 voor u?
DE WEVER «Mateloos frustrerend. Ik heb in de Wetstraat een jaar mijn nikkel afgedraaid voor niks, moest mijn stad in coma leggen en heb mijn vrienden bijna niet gezien. Naar lichtpunten is het ver zoeken.»
HUMO In augustus werd u uit de regeringsonderhandelingen gekegeld. De ontgoocheling is nog niet verteerd?
DE WEVER «Verbaast u dat? Als ze vorig jaar in december hun Vivaldi (de coalitie van socialisten, groenen, liberalen en CD&V, red.) hadden gemaakt, was ik ook kwaad geweest. (Klopt op tafel) Maar de man die nu in de Wetstraat 16 zit, heeft mij verdorie nog acht maanden langer laten draven en slaven, om finaal het mes in mijn rug te steken.»
HUMO Had u dan garanties gekregen van De Croo?
DE WEVER «Een jaar geleden kwamen De Croo en anderen mij vertellen dat ze voor paars-geel reden en het paars-groene feestje van Gwendolyn Rutten zouden boycotten: ‘Wacht tot Lachaert voorzitter is.’ Dat duurde vreselijk lang, doordat die voorzittersverkiezingen twee maanden werden uitgesteld – blijkbaar vreesden ze dat hun computers bij een digitale verkiezing het coronavirus zouden krijgen. Op 27 mei zaten De Croo en Lachaert dan hier: ‘Nu gaan we paars-geel maken. En wees gerust: Alexander is geen kandidaat-premier, we gaan u niet bedriegen om de Zestien te pakken.’ Dat zette mij in een sterke positie, want ook mijn relatie met Joachim Coens (CD&V-voorzitter, red.) was uitstekend. Daardoor kon ik tegen PS-voorzitter Paul Magnette zeggen dat hij geen andere keuze had dan een ‘grand deal’ met ons te maken. Pas in de zomer was hij daar eindelijk toe bereid. Maar daarna hebben de liberalen alles gedaan wat ze gezworen hadden niet te doen.»
HUMO U zou het zelf hebben verbrod door hen te schofferen in ‘Terzake’. U noemde hen ‘crimineel onverantwoordelijk’, omdat de liberalen een tegennota hadden ingediend om uw akkoord met Magnette bij te sturen.
DE WEVER «Dat zegt Lachaert om zijn gezicht te redden. Georges-Louis Bouchez (MR-voorzitter, red.) heeft dat flutverhaal recent doorprikt door te tweeten dat de liberalen paars-geel bewust hebben getorpedeerd om de eenheid van België te bewaren. Hij is daar tenminste eerlijk over.»
HUMO Was het achteraf gezien wel slim om Open VLD te verplichten om de MR te laten vallen?
DE WEVER «Magnette wilde de MR eruit en ik begreep hem: Bouchez zou met ons nooit het confederalisme hebben voorbereid. Met hem hadden we het gif in de ploeg getrokken: iedereen was het daarover eens – óók Open VLD. Daar noemden ze hem ‘de zot’. Maar ineens werd dat ‘de blauwe copain die ze nooit konden lossen’. Van zulke hypocrisie en valsheid word ik echt mottig.
»Open VLD heeft gekozen voor een regering waarin ze zelf de hoofdrol kunnen spelen, om in 2024 de kanseliersbonus te pakken. Dat zou zeer onrechtvaardig zijn. Partijen moeten beloond worden omdat ze hun programma uitvoeren en betrouwbaar zijn. Dat is twee keer niks bij Open VLD. Een paar jaar geleden verdedigden ze nog het confederalisme, nu zijn ze de partij van tous ensemble. Ik wil daar zelfs nog in meegaan, maar dan wel consequent: als we één ploeg van 11 miljoen Belgen zijn, maken we weer unitaire partijen en schrappen we de regionale entiteiten, de pariteiten en alle grendelwetten. Dan is het one man, one vote en zullen er een pak minder Franstaligen in het parlement en de regering zitten. Dat is de kortste weg naar het einde van België.»
HUMO Hebt u dan geen fouten gemaakt?
DE WEVER «Ongetwijfeld wel. Maar in een democratie moet je toch enigszins rekening houden met de kiesuitslag? In 2024 zal Vlaanderen deze eeuw twaalf jaar door een Vlaamse minderheid zijn bestuurd. En de enige reden daarvoor is: ‘Hij was niet lief voor ons in ‘Terzake’.’ Wie gelooft dat nu? Toen ik dat interview gaf, lag het schip al op de bodem en hadden de liberalen hun bubbel met de groenen al gevormd. Vóór elke vergadering met ons zaten ze samen met de groenen. Toen Le Soir dat onthulde, had Magnette er genoeg van.»
HUMO Wat als u meer had geïnvesteerd in persoonlijke relaties, in plaats van uw tegenstanders op dodelijke zinnetjes te trakteren?
DE WEVER «Dat had geen verschil gemaakt. Politiek is geen vriendenclub. Ik heb in Antwerpen ook een akkoord gemaakt met mensen waarmee ik in het verleden had gebotst. Trouwens, mijn relaties met Coens, Lachaert en SP.A-voorzitter Conner Rousseau waren goed.»
HUMO Maar Magnette kende u alleen van uw onderlinge confrontaties.
DE WEVER «Dat is waar. Maar onze relatie is het voorbije jaar verbeterd, ook al heeft hij eerst de deur een paar keer in mijn gezicht gegooid.»
HUMO Vorig jaar klonk het binnen uw partij dat het met Di Rupo makkelijker zou gaan.
DE WEVER «Ah, dat verhaal heb ik nog nergens verteld. De dag na de verkiezingen zei Di Rupo dat ze niet met ons in zee wilden gaan, maar de andere Vlaamse partijen zouden verleiden tot paars-groen. Drie maanden later gaf hij in het Egmontpaleis – onder vier ogen – toe dat we samen toch een deal zouden moeten maken. Maar hij vertelde daar niks over tegen Magnette, zijn opvolger. Johan Vande Lanotte (SP.A, red.) dacht dat zijn taak als koninklijk verkenner erop zat, bracht ons samen met de PS en legde de fakkel op tafel, in de veronderstelling dat Magnette en ik hem zouden opnemen. ‘Ah non,’ zei Magnette. ‘Dit kan ik niet maken, ik ben nog geen partijvoorzitter.’ Die voorzittersverkiezing was drie weken later en hij was de enige kandidaat! Vande Lanotte begon te tieren – hoe schandalig onverantwoordelijk de PS was – maar het bleef ‘non’.
»Al die tijd zat Di Rupo daar met zijn beste pokerface. En Magnette had maar één ding in zijn hoofd: zo snel mogelijk naar paars-groen rijden. Hij bood Rutten het premierschap aan en zij was zo enthousiast dat ze de trein zelf van de rails reed. Ze was bijna voorzitter af en zat in tijdnood. Daardoor ging ze akkoord met een nota die bij Open VLD alle alarmen deed afgaan. We stonden weer op nul en het jaar was om.»
HUMO Met Coens en Bouchez kwamen toen twee nieuwe voorzitters aan zet.
DE WEVER «Dat was alsof je op de achterbank van een auto zit met twee chauffeurs: de ene stuurde naar rechts, de andere naar links. Zeeziek werd je daarvan.
»Daarna wilde Magnette mij het initiatief geven, met als enige doel: me doen mislukken, zodat hij weer aan Vivaldi kon beginnen. Sommige Vlaamse onderhandelaars hadden hem daarin gerustgesteld. Koen Geens (CD&V, red.) heeft me voor die valstrik behoed, tegen de zin van zijn partij. Hij wist dat de PS met mijn voeten zou rammelen en had uitstekende relaties op het paleis. Dus werd híj aangesteld. Magnette was ra-zend! Wij hebben ongelofelijke avonden doorgebracht op het kabinet van Geens. Om beurten liepen ze naar buiten om Di Rupo te bellen, waarop Di Rupo naar Magnette sms’te en die nog kwader werd.
»Later heeft Magnette me uitgelegd hoe dat zat. Hij vond het confederalisme ook de logica zelve, omdat dit land onbestuurbaar is geworden, maar Di Rupo had zijn basis totaal niet voorbereid op een deal met ons. Elio is een migrantenzoon die emotioneel verbonden is met het land dat hem zoveel heeft gegeven. Magnette heeft daar minder last van. ‘Maar nu moeten wij een vlijmscherpe bocht nemen, terwijl Bouchez met zijn bazooka en tricolore mondmasker klaarstaat om ons af te schieten.’ In juli durfde hij dat eindelijk aan.»
HUMO Opvallend: Geens ging galant opzij toen CD&V toetrad tot deze regering.
DE WEVER «Hij zal teleurgesteld zijn over de keuze van zijn partij. Koen is zo loyaal dat hij dat nooit zal zeggen – en dat siert hem – maar toen Magnette de deur in zijn gezicht smeet, zei hij in ‘De zevende dag’ trillend van woede dat CD&V niet de dweil van de Wetstraat was, en níét zou meedoen aan paars-groen. Een halfjaar later deden ze het toch. Er zitten nogal wat zelfverklaarde dweilen in de Wetstraat, hè?»
HUMO Lachaert en Bouchez willen het bijleggen met u, maar u houdt de boot af. Hebt u hen in 2024 niet nodig? Het confederalisme vereist een tweederdemeerderheid.
DE WEVER «Ik hoop dat de kiezer de kaarten zo legt dat dat niet nodig is. Open VLD heb ik afgeschreven op nationaal niveau. Ik reken op de Waalse linkerzijde en op een centrumrechtse alliantie in Vlaanderen. Daarom is de toetreding van CD&V tot die paars-groene regering zo’n teleurstelling.
»Het goede nieuws is dat de PS doorgaat met de confederale omslag die ze heeft gemaakt. Vorige week presenteerden ze hun plan voor België, met vier deelstaten en Brussel als volwaardig gewest. Daarmee legt Magnette nu al een claim op Brussel. En wat doet Lachaert? Hij schaart zich erachter! Van hem krijgen de Franstaligen Brussel gratis en voor niks. En dat vlak nadat Brussel met de stadstol heeft getoond wat het zoal kan als apart gewest waar je vanuit Vlaanderen niks meer aan te zeggen hebt. En dan vraagt ú waarom ik niet meer op Open VLD reken?»
HUMO Uw partij duikt in de peilingen voor het eerst in tien jaar onder de 20 procent. Zal de N-VA in 2024 nog sterk genoeg zijn?
DE WEVER «Momenteel staan we er niet goed voor. Terwijl wij anderhalf jaar moesten zwijgen, kon Vlaams Belang voluit oppositie voeren. En een deel van de bevolking is blij dat er eindelijk een regering is. En wij zitten daartussen, in de piepzak. We hebben wel de leiding in de Vlaamse regering, maar door corona krijgt die minder aandacht. Het is wachten op het relancebeleid om het verschil te maken.
»Het kan snel omslaan, als de vernietigende impact van die regering-De Croo duidelijk wordt. Ze gedraagt zich nu als een caféganger die op de poef de ene tournee na de andere geeft. 180 miljoen euro premie voor werklozen: hupakee! 110 miljoen voor gratis treintickets: hopla! Maar straks moet ze met de hoed rondgaan om die poef te betalen. Ze willen naar een tewerkstellingsgraad van 80 procent, maar er staat geen enkele maatregel in het regeerakkoord om dat te realiseren. Integendeel, alle passieven worden beloond. Mensen zijn het vergeten, maar op het einde van de regering-Michel bedroeg het tekort nog 0,6 procent en waren de belastingen met 10 miljard verlaagd.»
HUMO Als de regering-Michel niet was gevallen, was het tekort nog kleiner geweest.
DE WEVER «Dat is waar. Maar ik vrees nu echt voor welvaartsverzakking. En dat zal de Vlaming niet pikken. De inefficiëntie, het malgoverno, de politieke blokkering: dat valt allemaal te slikken zolang je rondkomt, een mooie auto hebt en nog elk jaar kunt gaan skiën. Zodra dat in gevaar komt, zal zelfs de brave Vlaming zeggen: genoeg! Dan moeten wij klaarstaan.»
HUMO Is het verschil tussen de regering-De Croo en de paars-gele nota wel zo groot? Daar stonden ook voor miljarden sociale uitgaven in. En een meerwaardebelasting.
DE WEVER «In onze nota zat een confederale omslag, een lastenverlaging van 2 miljard euro voor werkend Vlaanderen, het behoud van de twee jongste kerncentrales en een verstrenging van het migratiebeleid. Leg dat eens naast het regeerakkoord: een hoop lastenverhogingen, een soepeler migratiebeleid, alle kerncentrales dicht en de confederale omslag is vervangen door een uitgeloot burgerpanel dat een beetje mag nadenken over België. Zeg mij eens: waar zitten de blauwe trofeeën?»
HUMO De regering-De Croo wil op een andere manier aan politiek doen, met meer teamgeest en respect.
DE WEVER «Dat is ook de stijl van de Vlaamse regering. Maar daar is het makkelijker, door de kleine inhoudelijke verschillen. In de regering-De Croo is de spanningsboog tussen Ecolo en Open VLD gigantisch, maar ze camoufleren dat met slecht toneel. Iedereen weet dat de sluiting van de kerncentrales, onder impuls van de groenen, de anderen rotnerveus maakt. Tijdens de onderhandelingen wilden ze die allemaal openhouden. Zij weten dat de kernuitstap veel geld kost, vervuilend is en onzekerheid creëert. Maar aangezien ze geen ruzie mogen maken, knijpen ze de billen dicht. En als volgend jaar blijkt dat ze er niet raken, moeten ze met de broek op de enkels bij Engie gaan smeken om er twee open te houden. Dat zal een smak geld kosten. Wij hebben in 2014 geld gekrégen van Engie voor de levensduurverlenging van de kerncentrales.»
‘Collaborateurs!’
HUMO U bent ‘al veel te lang’ partijvoorzitter, zegt u zelf. Waarom gaat u dan nog minstens tot 2023 door?
DE WEVER «Omdat wij in een moeilijke positie zitten. We zijn een deel van onze kiezers kwijtgeraakt aan het extremisme en staan voor een gevecht op twee oevers. Op de ene staat Het Systeem, op de andere De Verzuring, en ze zitten allemaal op onze kop. Als ik nu het front verlaat, doe ik mijn opvolger geen cadeau. Ik heb in mijn beginperiode fouten gemaakt, die een nieuwkomer misschien ook zal maken. Dat kunnen we ons nu niet permitteren. Maar ik zal zeker niet langer aanblijven dan mijn partij wil.»
HUMO Jan Peumans zegt dat u voorzitter blijft omdat de partij anders dreigt te splitsen. Het ene kamp wil met Vlaams Belang besturen, het andere niet.
DE WEVER «Zijn parler-vrai heeft soms z’n charmes, maar: you’re not helping, Jan. Het klopt ook niet. In dat driestromenlandschap moeten wij op beide oevers vechten. Sommigen voelen zich meer thuis op de rechtse, anderen op de linkse. Maar als wij bijeenkomen, heb ik nog altijd het gevoel dat wij vrienden zijn.»
HUMO Donald Trump probeerde de democratie in zijn land te vernietigen en ook de Hongaarse premier Viktor Orbán doet naarstige pogingen. Beïnvloedt dat uw houding tegenover Vlaams Belang?
DE WEVER «Ik heb die voorbeelden niet nodig om te zien dat die partij niet veranderd is. Wat ik met voorzitter Tom Van Grieken heb besproken tijdens de onderhandelingen over de Vlaamse regering, was zeer redelijk. Maar het werd niks omdat het verleden van zijn partij nog te zwaar woog. Ik had verwacht dat hij daarna schoon schip zou maken. Hij is nu de echte baas, maar zijn stal is vuiler dan ooit. Dries Van Langenhove tweet dat ‘De Wever en Francken zich ooit zullen moeten verantwoorden voor de collaboratie met het regime’. Hallo! Een gemeenteraadslid legt in een dirndl (een traditioneel Beiers kleed, red.) bloemen op het graf van een Nederlandse SS’er die zich in 1940 al aansloot bij de nazi’s, en post dat fier op Instagram. En dan moet die partij eerst nog twéé weken onderzoeken of dat echt wel fout is!
»Op élke gemeenteraad begint Vlaams Belang over de ‘Afrikaanse, islamitische achterlijkheid’. Mijn beste vriend is een moslim, wij gaan samen op reis: wat moet ik tegen hem zeggen als ik morgen een regering maak of mijn stad bestuur met die types? Hoe leg ik dat uit aan mijn partijgenoot Assita Kanko, die in Afrika is geboren? Ik zal duidelijk zijn: als ik moet kiezen tussen stoppen met politiek of dát, dan stop ik direct. Ik ga mezelf niet verloochenen. Politiek is me niet álles waard.»
HUMO Over tien jaar wordt u 60. Waar wilt u dan staan?
DE WEVER «Bedankt om me daaraan te herinneren. Ik zou dan doodgraag nog burgemeester zijn, zodat ik een aantal grote projecten kan afwerken, zoals Oosterweel en de vernieuwing van de Scheldekaaien, waardoor wij eindelijk met ons gezicht naar het water zullen leven. ‘Je vindt een stad in steen en je moet ze in marmer achterlaten,’ zei keizer Augustus. Daar geloof ik heel sterk in. Stenen zijn belangrijk voor het psychisch en sociaal welzijn. Mensen moeten het gevoel hebben onderdeel te zijn van een eerstewereldstad. In Singapore hebben ze op het moeras zo’n stad gebouwd, met een derdewereldbevolking. In het begin moesten ze sensoren in de liften plaatsen, omdat de mensen erin pisten. Als je dat deed, viel de lift stil en werd je geshamed. Maar kijk nu: die bevolking heeft zich aangepast en wij lopen tien jaar achter.
»In de partij hoop ik dat het over tien jaar niet meer aan mij zal zijn. Idealiter leven wij dan al in een confederaal België en zijn wij de dragende centrumrechtse partij van Vlaanderen. En als daar een aantal andere partijen in opgaan, is mijn droom helemaal verwezenlijkt. Dan zijn we Beieren aan de Noordzee.»
HUMO Hebt u dit jaar in al uw ontgoocheling weleens gedacht aan stoppen?
DE WEVER (cynisch) «Nee, hoe komt u erbij? Uiteraard wel, maar als de gedegouteerden weggaan, blijven alleen de degoutanten over. Opgeven is geen optie, dat gun ik mijn tegenstanders niet.»
