'België - Servië': Vital Borkelmans, assistent-bondscoach

Vital Borkelmans is zaterdag vijftig geworden en dat heeft hij gevierd. De voorbije jaren moest de assistent van Marc Wilmots feesten van angst en pijn doorstaan, maar nu lacht het leven hem weer toe. En hij lacht nog eens zo hard terug. Als de Rode Duivels vrijdag nu ook nog winnen van Servië, zal hij met zijn geluk helemaal geen blijf weten.

Als speler was hij onvermoeibaar. In een ketel met toverdrank gevallen. Brommerke reed negentig minuten de linkerflank af en nooit was zijn tank leeg. Patro Eisden, Waregem, Club Brugge en de Rode Duivels: het waren zijn hoogdagen. Bij AA Gent en Cercle Brugge bouwde hij af, als trainer verdween hij bij Evergem, Blankenberge en Dender in de anonimiteit van de lagere klassen.

Tot hij tien maanden geleden aan de zijde van Marc Wilmots opdook: vijftien kilo zwaarder, maar o zo blij. Er werd smalend gedaan over de ex-mijnwerker – wat zou die de Rode Duivels kunnen bijbrengen? – maar niet binnen de nationale ploeg. ‘Veel belangrijker dan de meeste mensen denken,’ vertrouwde Lieven Maesschalck ons toe, ‘een echte motor.’

Kevin De Bruyne vloog recht in Borkelmans' armen na zijn goal tegen Macedonië. Steven Defour bedankte hem voor de tips na zijn prachtprestatie tegen Wes­ley Sneijder. En Marc Wilmots zoekt geregeld letterlijk steun bij hem – arm om de schouder, arm om de zij, meestal tijdens een zoveelste lachbui.

We ontmoeten Borkelmans in De Valk, een wegrestaurant annex hotel langs de E40 in Drongen, een ontmoetingsplek voor zakenlui. Hij weet het dan nog niet, maar hier hebben Patrick Decuyper van Zulte Waregem en Yves Lejaeghere van KVO Oostende hun ondertussen beruchte aandelenoverdracht geregeld. Ook over het carnaval dat Bart De Wever op en rond het Kiel probeerde te organiseren, is hij nog in het ongewisse. En toch begint hij – de eeuwige positivo – spontaan over dé kwaal in het Belgische voetbal: ‘Ze nemen de supporter niet meer ernstig.’

Vital Borkelmans «Als ik in Duitsland naar het voetbal ga, eet ik een hamburger en drink ik een glas bier in de tribunes. Er komt zelfs een man rond met een vat op zijn rug: ‘Bier, bitte?’ Dan zit je in je zetel, hè? Hier moet je in de rust rap naar de kantine, aanschuiven voor je pint, die snel naar binnen kappen en je dan terug naar je stoel haasten. Waarom in godsnaam? Voor de veiligheid, zogezegd. Pfff.»

HUMO In het nieuwe stadion van AA Gent zal er een veiligheidsgracht van elf meter breed en twee meter diep tussen tribunes en speelveld gapen.

Borkelmans «Echt? Dat meen je niet! Zijn ze niet in Engeland gaan kijken, dan? Daar bouwen ze de tribunes nog altijd tot aan het veld.

»Supporters zijn gewoon het allerbelangrijkste in het voetbal, dat mag je nooit vergeten. Je kan een sjeik zijn en miljarden in een club pompen, als er geen mensen komen, raak je nergens. Zo simpel is het. Dus moet je respect tonen, en naar de mensen luisteren. Dat vind ik zo geweldig aan de Rode Duivels, dat ze zo luid en duidelijk hebben geroepen: ‘Mensen, wij hebben jullie nodig.’ Je mag dat marketing noemen, het kan me niet schelen, ik wéét dat de spelers het menen.

»Ik vind het eigenlijk wel straf: de voetbalbond, die jaren zo ouderwets is geweest en zo ver van de supporters stond, heeft iedereen in België in snelheid gepakt. Marketing, merchandising, communicatie met de fans, allemaal hypermodern geworden. En dat zijn nog maar de bijzaken. Kijk eens wie ze allemaal in dienst hebben genomen als trainers: Johan Walem, Gert Verheyen, Filip De Wilde, Erwin Lemmens, Marc Wilmots, mijzelf,... allemaal ex-spelers. Voetbal moet je laten leiden door mensen die in de eerste plaats aan voetbal denken, die weten waar het om gaat.»

HUMO Kan dat ook iemand zijn die uit het tennis komt?

Borkelmans «Absoluut. Steven Martens is een geschenk voor het Belgische voetbal. Hoe die in een recordtempo de bond heeft gemoderniseerd, ongelofelijk. De heropstanding van de Rode Duivels is er gekomen nadat hij CEO is geworden, daar kan je niet omheen. Natuurlijk zijn het in de eerste plaats de spelers die daarvoor hebben gezorgd, en de coach, maar zonder die goede omkadering en steun zou het een pak moeilijker geweest zijn.»

HUMO De play-offs zijn een idee van de Profliga, niet van de bond. Jij bent een tegenstander.

Borkelmans «Ik ben de voorbije tien maanden voortdurend in het buitenland geweest om te scouten. Ze lachen ons overal vierkant uit met die play-offs. Wat voor een constructie is dat? Dat gaat gewoon tegen elke voetbaltraditie in. Gebrek aan respect noem ik dat. Men gaat ervan uit dat de supporter dom is, maar dat is niet zo. Echte fans lezen elke dag over hun sport en over hun club, in de krant, op internet, die gaan naar matchen, die kijken voetbal op tv... Die maak je echt niks wijs.

»Wat denk je dat een supporter van Club Brugge voelt als hij leest dat Vincent Mannaert – voor wie ik veel respect heb – het een ‘leerrijk seizoen’ vond? Die voelt zich bedrogen. Honderden euro's heeft die uitgegeven, en dat blijkt gewoon leergeld te zijn. Voor zo'n seizoen moet een topclub zich bij de supporter altijd verontschuldigen, vind ik, en niet zeggen: ‘Het was toch leerrijk.’ Dat is lachen met de gewone man.»

HUMO De gewone man, dat ben jij.

Borkelmans «Ik ben nooit vergeten waar ik vandaan kom, neen. En de coach ook niet, hè. Als jonge gast moest die nog voor het licht werd opstaan om de koeien te melken.»

HUMO De boerenzoon en de mijnwerker.

Borkelmans (lacht) «Je wéét wat je aan ons hebt. Wij zijn rechtdoorzee, de coach zelfs nog meer dan ik. Ik schuw soms het conflict, probeer de gemoederen te bedaren, maar hij zegt altijd waar het op staat. En of je nu Jan met de klak bent, een topspeler uit de Premier League, materiaalman of bondsvoorzitter, dat maakt hem niet uit. Dat dwingt respect af. Dat voel je bij de spelers: ze vertrouwen hem.

»Daarom is onze bank ook zo sterk, omdat al die spelers weten dat hij hen écht belangrijk vindt. Dat zijn geen praatjes, dat voelen ze. Hoeveel keer hebben de invallers de match al niet doen kantelen? Tegen Nederland, tegen Servië, tegen Schotland...

»Dat spelers zich zo wegcijferen voor een ploeg, dat maak je echt niet veel mee. Er kwam zelfs ooit iemand bij ons die zei: ‘Jullie stellen me bijna altijd op, maar eerlijk gezegd: er zijn er betere dan ik.’»