Ben Weyts: ‘Nee, ik ga mijn volgende varken niet Jambon noemen. Ik denk eerder aan Bouchez’

De extra week vakantie zorgde bij veel ouders voor paniekaanvallen. Ook de minister van Onderwijs combineert als telewerkende ouder zijn digitale vergaderingen met de zorg voor zijn twee kinderen. Tijdens het interview wordt Ben Weyts (50) dan ook geregeld afgeleid door telefoons, vriendjes van de kinderen die aanbellen, zijn Duitse herder en zijn varken Kotelet. Iedereen is blij met de lente: de kinderen leven zich uit, de dieren dollen in de tuin, en de minister onderhoudt Humo op een zonovergoten terras.

HUMO Wie houdt er nu een varken als huisdier?

BEN WEYTS «We hebben hier in de Vlaamse Rand veel last van vossen. Wanneer op zondagavond de vuilnisbakken worden buitengezet, breekt voor hen een groot feestmaal aan. Mijn vrouw hoopte dat onze varkens die vossen zouden weghouden van onze kippen. De kippen zijn ondertussen al lang weg, maar Kotelet is gebleven. Ons tweede varken, Mignonette heb ik vorig jaar helaas moeten laten inslapen.»

HUMO Wat een gemiste kans dat er geen ‘Jambon’ bij zat.

WEYTS «Voor een volgend varken dacht ik eerder aan ‘Bouchez’. Al is dat misschien gevaarlijk voor het welzijn van mijn tuin (lacht).»

HUMO Kwam die elektrische poort voor uw oprit er uit veiligheidsoverwegingen?

WEYTS «Nee, om onze dieren niet te laten ontsnappen. Maar het is handig dat ze ook mensen op afstand houdt. Ik krijg de laatste maanden talloze bedreigingen. Er kwam een brief binnen op mijn kabinet waarin stond dat alles om twaalf uur ’s middags de lucht in zou vliegen: de politie kamde het gebouw uit, maar vond niks.

»Die briefschrijvers hebben ze meestal niet alle vijf op een rij, maar sommigen zijn getroffen door coronaleed en houden mij persoonlijk verantwoordelijk voor de besmetting of zelfs de dood van een familielid, omdat ik de scholen zo lang heb opengehouden. Ik kan wel wat hebben, maar onlangs heb ik toch vier expliciete doodsbedreigingen doorgegeven aan de politie, omdat ze zelfs mijn gezin bedreigden.

»Ik laat ook veel passeren. Sommige studenten schelden me echt verrót, omdat ze zo weinig contactonderwijs krijgen. Terwijl ik al maanden trek en sleur om dat mogelijk te maken. Sinds 15 maart mochten studenten twee halve dagen per week naar de campus. Geen tien dagen later draaide het Overlegcomité dat terug. Dat was niet míjn schuld, maar mijn kop plakt nu eenmaal op Onderwijs, dus ben ik de boeman.»

HUMO De communicatie was de jongste weken een boeltje. Op maandag 22 maart trof u strengere maatregelen om de scholen open te kunnen houden. Op woensdag veegde het Overlegcomité die van tafel: alle fysieke lessen werden opgeschort, behalve in het kleuteronderwijs. Een dag later gingen ook de kleuterscholen en het afstandsonderwijs voor de bijl.

WEYTS «U moet de film nog verder terugspoelen. Midden maart heb ik samen met het onderwijsveld geanticipeerd met nieuwe maatregelen zoals een mondmaskerplicht in het vijfde en zesde leerjaar. Twee dagen later kon het Overlegcomité geen maatregelen bedenken voor de rest van de maatschappij. Ze schoven de hete patat door naar het onderwijs. Wij moesten ‘terug naar de tekentafel’ – ik vond dat een tikje neerbuigend.

»Datzelfde weekend hebben we opníéuw strengere maatregelen uitgewerkt met de virologen, vakbonden en onderwijskoepels: de sluiting van de refters, gescheiden speeltijden, collectief vervoer van en naar school ontmoedigen, enzovoort. Op maandagochtend zei minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke dat die er goed uitzagen. Ook premier De Croo stuurde ons dat signaal. De scholen openhouden was dé prioriteit en zou dat blijven. Dan kun je mij toch niet kwalijk nemen dat ik van mijn stoel val als twee dagen later toch wordt beslist om de scholen een week te sluiten? De virologen hadden iets anders geadviseerd. Winkels open en scholen toe: dat begrijp ik niet.»

HUMO Het Overlegcomité liet de kleuterscholen open. Waarom riep u ouders dan op om hun kinderen zo veel mogelijk thuis te houden?

WEYTS «In veel scholen zitten het lager en kleuteronderwijs onder één dak. Ik kreeg het niet uitgelegd dat de ene helft van de leerkrachten mocht thuisblijven, omdat het zogezegd lévensgevaarlijk was op school, terwijl de andere helft nog wel moest komen. Vooral omdat die helft net het meest in aanraking komt met spuug en snot.»

HUMO De besmettingscijfers liggen wel een pak lager bij kleuters. Had u niet tegen de onderwijsbonden moeten ingaan?

WEYTS «Dat heb ik geprobeerd, maar ik stond alleen. Het protest was te groot. Daarom heb ik die oproep gedaan aan de ouders, om te redden wat er nog te redden viel. Zo konden we de scherven nog lijmen. Dat heeft ook gewerkt: in mijn gemeente waren alle kleuterscholen vorige week open. De bezettingsgraad was één op de drie.

»Wat me vreselijk stoort, is dat er ondertussen snel-snel allerhande sportkampen werden georganiseerd. Zo stuur je kinderen van een gecontroleerde omgeving – de school – naar een niet-gecontroleerde omgeving, waar ze zich vermengen met kinderen van andere scholen. Waar is dan de logica? Waar zit je virologische winst als kinderen massaal naar de grootouders worden gebracht, of op bomvolle treinen naar de kust worden geduwd?»

HUMO De media zag uw oproep als een opgestoken middenvinger naar het Overlegcomité: ‘Jullie geven de scholen op? Foert dan!’

WEYTS «Dat was voor mij het makkelijkst geweest: alles dichtdoen. Iedereen een extra week vakantie. De vakbonden en onderwijskoepels zouden mij gesteund hebben – zij waren moegetergd. De dagen en weken voordien hadden we al twee keer het deksel op de neus gekregen van het Overlegcomité.»

HUMO Veel scholen hadden in die week voor Pasen afstandsonderwijs gepland. Waarom werd dat geschrapt?

WEYTS «Door een communicatiefout van het Overlegcomité. In het persbericht stond dat de lessen werden opgeschort. Dat moest ‘de fysieke lessen’ zijn. Men heeft dat snel aangepast, maar de geest was al uit de fles. De Vlaamse Scholierenkoepel zwaaide met die eerste tekst en zei: ‘We gaan óók dat toch weer niet terugdraaien?’ Die blunder bewijst dat het Overlegcomité heeft beslist over zaken die men niet kent. En wij konden de scherven weer opkuisen.»

HUMO U zou ook kunnen zeggen dat de bonden en koepels die blunder handig hebben misbruikt.

WEYTS «Ze waren het gewoon beu. Wij hebben twee weken het beste van onszelf gegeven om de scholen open te houden. Elke keer kregen we een middenvinger. Dan kan ik begrijpen dat sommigen zeggen: ‘Ze kunnen ermee rammelen, maar ergens stopt het.’»

HUMO Critici noemen u al maanden een roekeloze minister die niet begrijpt wat een exponentiële curve is en de scholen te allen prijze wil openhouden. Raakt u dat?

WEYTS «Sommige journalisten doen me denken aan extreme gelovigen: die aanvaarden ook niets dat niet in hun religieus kader past. Ze interviewen meestal ook alleen mensen die hun stellingen bevestigen. Alle anderen zijn nitwits of gangsters. Dat is gevaarlijk, en het jut mensen op.

»Ik pik het verwijt niet dat ik roekeloos zou zijn. Ik heb de voorbije maanden geen stap gezet zonder de steun van de virologen. Dat was ook de manier om het onderwijsveld mee te krijgen. Ook deze keer zei viroloog Steven Van Gucht: hou de scholen open en sluit de paaskampen. Ik ben de virologen dankbaar dat ze altijd hebben meegedacht om het onderwijs te vrijwaren.»

HUMO Microbioloog Herman Goossens noemde de extra week vakantie terecht: ‘Anders dreigden we de controle te verliezen.’

WEYTS «Sorry, maar de zondag voor het Overlegcomité zeiden de virologen dat de lessen met onze nieuwe maatregelen veilig konden doorgaan, en drie dagen later zit je plots in een andere wereld? Het was niet dat de cijfers plots zo spectaculair stegen, hè. De dag vóór het Overlegcomité waren er nog maar 39 gesloten scholen – vijf dagen voordien waren dat er 70. Op vierduizend scholen!»

HUMO Wat vindt u van het verwijt dat u het draagvlak voor de coronamaatregelen onderuithaalt met uw verzet?

WEYTS «We leven hopelijk toch nog in een land waar je mag zeggen dat je het ergens niet mee eens bent? Ik heb altijd gepleit voor wit, dan kun je mij toch niet verwijten dat ik op mijn lijn blijf? Het Overlegcomité zei ook altijd ‘wit’, en plots besliste men ‘zwart’. Wie draagvlak wil, moet zorgen dat de maatregelen virologisch onderbouwd zijn, zodat mensen ze begrijpen. Bij de avondklok kun je je ook vragen stellen.»

HUMO Wat als u in dat Overlegcomité had gezeten?

WEYTS «Eén keer mocht ik deelnemen, en ik heb daar drie compromissen uit de brand gesleept. Sindsdien hebben ze me niet meer gevraagd.»

HUMO Waren de scholen dan opengebleven?

WEYTS «Dat durf ik niet zeggen. Minister-president Jan Jambon en Vlaams minister van Economie Hilde Crevits hebben keihard gevochten voor het onderwijs. Maar ze stonden alleen.»

HUMO Jambon was misschien meegaander, omdat hij zo’n goede band heeft met De Croo? Ze waren beiden vicepremier in de regering-Michel.

WEYTS «Je kunt Jan niet verwijten dat alle anderen op die vergadering plots de handen in de lucht steken, hè. Had hij de boel moeten opblazen? Dat kun je niet maken tijdens zo’n pandemie. Mijn ego is echt wel van ondergeschikt belang.»

HUMO Tijdens de tweede golf kwam Jan Jambon vertellen dat de horeca moest openblijven. Enkele dagen later zaten we in een tweede lockdown. Bij de start van de derde golf zei hij in ‘De afspraak’ dat er niets aan de hand was, omdat ‘dit toch was voorspeld’. Twee dagen later was de paaspauze een feit. Is hij te traag voor deze crisis?

WEYTS «Wat heeft dat er nu mee te maken? Vlaanderen is in dat Overlegcomité schromelijk ondervertegenwoordigd. Dát is het probleem.»

HUMO Volgens politicoloog Carl Devos is nu wel gebleken wie het voor het zeggen heeft: de federale regering, met De Croo en Vandenbroucke op kop.

WEYTS «Er is vooral gebleken dat we met dit systeem niet verder kunnen. Wij accepteren dat dit niet het moment is om die discussie te voeren, maar oh boy, ze zál gevoerd worden.»

EXTREME AFGUNST

HUMO Hoe reageerde u in de eerste minuten nadat u het nieuws van het Overlegcomité had gekregen?

WEYTS «U moet niet alles weten, hè. Veel tijd om te bekomen was er niet. Ik werd onmiddellijk bestookt door journalisten. Daarna moest ik naar het Vlaams Parlement, waar ik mijn ontgoocheling niet heb verstopt.»

HUMO Ik heb u zelden zo aangeslagen gezien.

WEYTS «De eerste twee dagen was ik ook boos en ontgoocheld. Ik heb maandenlang gevochten voor de scholen. Als je dan toch een veldslag verliest, komt dat hard aan – zeker als het hele onderwijsveld voor schut wordt gezet. Je wordt dan even tegen de mat geslagen, en dan krabbel je weer overeind. Tegen 19 april moet er een teststrategie en een draaiboek liggen voor de volledige heropening van de scholen.

»Het stoort me dat er zo veel aandacht was voor de politieke fall-out, en te weinig voor de menselijke fall-out. Ik heb tientallen mails gekregen van leerkrachten die er het hart van in waren dat ze hun leerlingen drie weken niet zouden zien. Voor heel wat kwetsbare kinderen is de school de énige veilige haven. Uit het jaarverslag van de CLB’s (Centra voor Leerlingenbegeleiding, red.) blijkt dat het aantal interventies bij verontrustende situaties is verviervoudigd in vijf jaar: van 9.000 naar meer dan 40.000. En de ergste verhalen lezen we niet in de krant.

»In ‘De zevende dag’ zei Wolf Vlaeminck, de directeur van een beroepsschool in Kortrijk, dat hij meer leerlingen kent die uit het leven zijn gestapt dan leerkrachten die op zijn school zijn besmet geraakt. Zéér confronterend. Het is ook geen toeval dat Child Focus en de Vlaamse Kinderrechtencommissaris mij steunen. Elke week dat de scholen dicht zijn, zien ze hun cijfers over intrafamiliaal geweld en seksueel misbruik de hoogte ingaan. Het is kras dat ík dat verhaal telkens moet brengen, zelfs tegenover links.»

HUMO Zijn we onze kinderen aan het opofferen om onze ouderen te redden? Zegt u dat?

WEYTS «Zo ver wil ik niet gaan.»

HUMO Zo zien veel jongeren het wel.

WEYTS «Dan is het aan ons om tegen dat beeld in te gaan. Door na de paasvakantie weer maximaal te openen.»

HUMO Professor Bert Blocken zei in Het Laatste Nieuws dat u te weinig heeft ingezet op verluchting en ventilatie in de klas, wat het risico op besmetting met 70 procent zou verlagen.

WEYTS «Ik heb me daarover laten adviseren door een werkgroep met experts.»

HUMO De katholieke koepel heeft de richtlijn over ventilatie laten afzwakken, bleek uit onderzoek van de krant.

WEYTS «Wat had ik dan moeten doen? De adviezen van die werkgroep in de wind slaan? Dan is het kot te klein. Die werkgroep is geen bende roekelozen, hè. Het Agentschap Zorg en Gezondheid zat mee aan tafel, net als Marc Van Ranst.»

HUMO Weten zij voldoende over ventilatie? Blocken is een gerenommeerd bouwfysicus.

WEYTS (geïrriteerd) «Daar zaten heus wel mensen die er iets van kennen. Wij hebben hun richtlijnen in alle scholen uitgerold en daar extra geld voor uitgetrokken. Als een klas niet genoeg geventileerd kan worden, moeten de preventieadviseurs die sluiten. Zij staan in voor de controles. Sommige klassen zijn uitgeweken naar sporthallen, parochiezalen en zelfs kerken.»

HUMO In de klas van mijn kinderen ging het raam enkel tijdens de pauze open. Men wou de kindjes niet in de kou zetten.

WEYTS «Je kunt de mensen toch niet verwijten dat ze die afweging maken? We hebben een paar weken rotweer en vrieskou gehad: dan is het toch logisch dat je de kosten en baten afweegt?»

HUMO Had men in elke klas geen luchtreinigers moeten plaatsen die de aerosolen wegzuigen?

WEYTS «Ik krijg elke week aanbiedingen van mensen die voor 300 miljoen euro toestellen willen plaatsen. (Sarcastisch) Mensen die het beste voorhebben met het onderwijs. De koepels, experten, het Agentschap Zorg, en zelfs werkgeversorganisatie Agoria hebben dat systematisch afgewezen.»

HUMO Waarom werden leerkrachten niet wekelijks getest, zoals men dat doet met voetballers en wielrenners?

WEYTS «Toen Maggie De Block nog minister van Volksgezondheid was, heb ik al gevraagd of we met het onderwijsveld die teststrategie in handen mochten nemen. Zoals we ook deden met het contactonderzoek in de scholen – dat wordt nu uitstekend gedaan door de CLB’s.

»De Vlaamse regering had een half miljoen sneltests aangekocht, maar we mochten niet bepalen wie die mocht afnemen. Zo absurd is onze staatsstructuur. Dus ging ik naar Maggie, om te vragen of de leerkrachten die sneltests zelf mochten afnemen. Nee. Dat moest door specialisten gebeuren. En bij de zorgsector moest ik niet aankloppen, want die was al overbelast. Ik ben dan naar het Rode Kruis gestapt. Zij wilden het doen, maar ook dat mocht niet. Frank Vandenbroucke staat nu wel toe dat Rode Kruis-vrijwilligers bijspringen in de testcentra.

»Na de paasvakantie wil ik dat leerkrachten wekelijks getest kunnen worden. Ik ga mijn stock aan de scholen bezorgen, en samen met minister van Welzijn Wouter Beke een bestelling plaatsen voor 400.000 zelftests per week. Vorige week is eindelijk beslist dat leerkrachten die ook zelf mogen afnemen.»

HUMO Waarom zijn er nog geen speekseltests voor leerlingen, in plaats van die pijnlijke neustests?

WEYTS «Ook aan die kar heb ik getrokken, maar in de expertengroep ging het niet vooruit. Herman Goossens belde mij zuchtend op: ‘We geraken er niet door.’ We kwamen overeen om te stoppen met zeveren en een proefproject te starten. De resultaten zullen we snel krijgen.»

HUMO Zou u ook de vaccinaties anders aanpakken?

WEYTS «Ik veeg alleen voor mijn eigen deur. Ik heb al werk genoeg.»

HUMO Wordt het niet de hoogste tijd om onze Olympische atleten te vaccineren? U bent ook minister van Sport.

WEYTS «Ik ben de enige politicus die daar openlijk voor pleit, en dat wordt me niet in dank afgenomen. We leven nu eenmaal in een periode van extreme afgunst.»

HUMO Wie geeft dan tegengas?

WEYTS «Bijna iedereen. Maar binnenkort staan ze op de eerste rij om te supporteren voor onze helden. De Olympische Spelen gaan toch over strijden met gelijke wapens? De Engelsen hebben hun topsporters allang ingeënt, net als de Roemenen. Kunnen we nu echt geen honderdtal vaccins opzijleggen? De Britse Katarina Johnson-Thompson wordt de grootste tegenstander van Nafi Thiam voor het goud. Die heeft nu al een voorsprong.

»Volgens het huidige schema worden onze atleten ten vroegste aan het begin van de zomer ingeënt. Dat is te laat. Als ze daar een paar dagen slecht van zijn, kan dat in die cruciale aanloopperiode het verschil maken tussen een medaille en een tiende plaats. Een besmetting kan zelfs hun toernooi wegvagen, een doel waar ze nu al vijf jaar naar toewerken.

»Ik probeer nu onder de waterlijn te lobbyen. Het beste zou zijn dat Europa dat zou regelen voor alle Europese olympiërs.»

HUMO Herman Goossens waarschuwt voor een vierde golf in het najaar bij jongeren en niet-gevaccineerden. Hij vraagt zich af of mensen dan nog maatregelen zullen aanvaarden.

WEYTS (verschrikt) «Gelukkig zei hij ook dat dit de laatste lockdown is. Zodra de ouderen en kwetsbaren zijn ingeënt, moeten we zo snel mogelijk terug naar een vrije samenleving. Als die vierde golf er komt, hebben we vooral onderbóúwde maatregelen nodig.

»Ik kan me voorstellen dat je mensen nog een tijdje vraagt om te gaan winkelen met mondmaskers. Maar we gaan straks niet meer beginnen met één knuffelcontact of bubbels van vier, hè? Je moet als maatschappij toch een beetje risico aanvaarden? Anders kruipen we beter allemaal een maand in onze kelder. Dan is het virus weg, maar is onze maatschappij kapot. De verlieskant van de maatregelen blijft te vaak in het donker.»

HUMO Op die verlieskant staat minstens een halfjaar leerachterstand voor onze jongeren. Nederland trekt 8,5 miljard euro uit om die weg te werken. ‘Bij ons is er niet eens een plan,’ zegt onderwijsexpert Wouter Duyck.

WEYTS «In Nederland waren de scholen de voorbije winter wel drie maanden dicht. En ze moeten nog begínnen met zaken die wij allang doen. Er wordt bij ons al bijles gegeven buiten de schooluren en in de weekends. De scholen hebben nog eens 30 miljoen euro extra gekregen voor extra handen in de klas en de inzet van gepensioneerde en deeltijdse leerkrachten. Er zijn buddyprojecten, waarbij de leraren in opleiding worden ingezet om achterblijvende jongeren te begeleiden. Ook de leerlingenbegeleiders en zorgleerkrachten krijgen extra uren. Weldra komen we samen met pedagogen en onderwijsverstrekkers met extra maatregelen voor na de paasvakantie tot de zomer. En hopelijk komen er nadien weer veel zomerscholen om jongeren spelenderwijs bij te werken.»

HUMO Leerkrachten melden dat we veel kwetsbare en anderstalige jongeren aan het verliezen zijn. Zij komen zonder diploma op de arbeidsmarkt. ‘Vogels voor de kat,’ luidt het.

WEYTS «Het basisonderwijs is redelijk oké, daar hebben ze de hele winter contactonderwijs gekregen. Maar in de tweede en derde graad van het secundair zit je met een groot motivatieprobleem. De structuur, die voor pubers zo belangrijk is, is weggevallen. De opdeling tussen vakantie en lestijd is vervaagd. En vervolgens krijgen die gasten nog de boodschap dat het niet op een week school meer of minder steekt, zolang de winkels maar openblijven!»

HUMO Dreigt er een lawine aan C-attesten?

WEYTS «Als het moet, dan moet het. Je bewijst niemand een dienst door hem te laten overgaan als hij het niet verdient. Je riskeert ook een algemene devaluatie van je diploma’s. Ik wil niet dat sterke leerlingen straks te horen krijgen dat ze hun diploma hebben gekregen bij een doos cornflakes.»

COGNACKAST

HUMO Wat wordt uw eerste grote uitspatting als het rijk der vrijheid aanbreekt?

WEYTS «Nog eens lekker gaan eten. Ik heb als minister van Toerisme met veel plezier de Vlaamse streekproducten en culinaire tradities in de markt gezet. De Scandinavische landen staan op de grote gastronomische concours elk jaar op het podium, omdat ze daar veel geld voor marketing tegenaan gooien. Dat leidt tot meer citytrips en restaurantbezoeken. Ik vond dat wij ook die weg op moesten. Maar om te weten waarover ik praatte, heb ik een kleine verkenningsronde gedaan langs onze beste restaurants. Het liefst eet ik daar à la carte: ik verkies de signatuurgerechten boven het suggestiemenu.»

HUMO Wat is uw culinaire summum?

WEYTS «Combineer dan maar drie van mijn favoriete ingredïenten: Vlaams-Brabantse zwarte pens, gegrild met sint-jacobsvruchten en een quenelle van bospaddenstoelen met een knolseldersausje.»

HUMO Bent u een wijnkenner?

WEYTS «Eerder een liefhebber. Ik heb een bescheiden wijn- en geuzekelder, en een cognackast. Als we in het zuiden van Frankrijk zijn, rijd ik weleens langs de Grande Champagne, de beste cognacstreek. Ze hebben er een coöperatieve waar je flessen kunt kopen die je hier amper vindt. Die kleine cognacboerkes staan er om beurt in de winkel en promoten vooral hun eigen flessen (lacht). Ik hou van die zuivere dranken. Maar niet met koffie, ijsblokjes of desserts, hè. Gewoon puur.»

HUMO Geeft u veel geld uit aan een topfles?

WEYTS «De betere XO-cognacs heb je daar voor 60 à 70 euro per fles – hier kosten ze drie keer meer. XO betekent dat die wijn minstens tien jaar oud is. Cognac is een mengeling van meerdere jaren, net zoals champagne, om de smaak constant te houden. Daarom staat er geen jaartal op de fles. In België doen we dat ook zo met onze geuze. Die is meestal een mix van lambiek van drie verschillende jaren.»

HUMO Van welke job droomt u weleens bij een goeie borrel?

WEYTS «Buiten de politiek? Daar heb ik nog nooit bij stilgestaan. Ik had niet de ambitie om minister te worden, het is mij overkomen. In de politiek moet je niet veel carrièreplannen maken. Mensen die dat wel doen, raken vaak verbitterd. Mijn enige ambitie was om parlementslid te worden: het volk vertegenwoordigen en je stem mogen uitbrengen – prachtig!»

HUMO En vervolgens ontdekte u dat u als parlementslid nog altijd niks te zeggen had?

WEYTS (grijnst) «In de oppositie heb ik me toch goed geamuseerd.»

HUMO U bent 50. Wat zou u zeggen tegen de 30 jaar jongere Ben Weyts?

WEYTS «Studeer eens wat meer, jong! (Weyts spendeerde negen jaar aan de hogeschool en universiteit voor hij zijn licentiaat politieke wetenschappen behaalde, red.)

»Als politicus ben ik ook veranderd. Ik werd lang gezien als een rabiate hardliner. Tien jaar geleden nam ik die rol ook ter harte. Bij mijn afscheid als Kamerlid kreeg ik van de collega’s een ondertekend exemplaar van de biografie van Bin Laden cadeau (lacht) – een knipoog naar mijn bijnaam ‘Ben Laden’. Maar als minister ben ik een bruggenbouwer geworden die mensen samenbrengt om dingen in beweging te krijgen. Ik kick op de hopeloze gevallen. Dossiers als Oosterweel, onverdoofd slachten, de vaste benoemingen in het onderwijs: die kunnen oplossen, daarvoor doe ik het.»

HUMO Dat laatste dossier loste u op door twee moeilijke knopen samen te brengen. Scholen mogen goede leerkrachten sneller benoemen, maar kunnen slechte leerkrachten nu ook sneller ontslaan. Was het niet beter geweest om de vaste benoeming af te schaffen?

WEYTS «Daar heb je een tweederdemeerderheid voor nodig in het parlement. Bonne chance! Politiek is de kunst van het haalbare. De vaste benoeming wordt nu een instrument om jonge, sterke leerkrachten sneller te belonen, gekoppeld aan coaching en begeleiding. En we hebben eindelijk komaf gemaakt met de onwil en onkunde van uitgebluste leerkrachten die hun vaste benoeming misbruiken als schild tegen ontslag. Zij konden pas na vier jaar ontslagen worden, dat wordt nu minder dan een jaar: twee negatieve evaluaties volstaan. Voor de 99 procent die keihard zijn best doet, is dat enorm belangrijk.»

HUMO Het dossier van de eindtermen zit nog wel muurvast. Hoeveel punten geeft u zichzelf als minister van Onderwijs?

WEYTS «Dat doe ik niet.»

HUMO U bent toch voorstander van rapporten met punten?

WEYTS «Ja, maar niet van leerlingen die zichzelf quoteren.»

FRUSTRATIE

HUMO Tot slot: hebt u de docuserie over Bart De Wever gezien?

WEYTS «Nee, ik had het de laatste tijd nogal druk.»

HUMO Hij uitte zijn frustratie over zijn nationaal palmares. De N-VA slaagt er maar niet in om haar communautaire agenda te realiseren.

WEYTS «Die frustratie leeft in de hele partij. Vooral over die gemiste kans in maart vorig jaar, toen we een herenakkoord hadden met de PS voor een regering van nationale eenheid. Wij waren de Rubicon over, maar ons bootje werd midscheeps geraakt door onverwachte scudraketten. PS-voorzitter Paul Magnette had zijn partij niet mee, terwijl corona het perfecte alibi bood. In de zomer was er nog een tweede kans, maar toen hebben de liberalen het feest verknald.»

HUMO Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert wilde per se MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez aan boord. Vindt u het geestig dat de regering nu uitgerekend met Bouchez zo veel last heeft?

WEYTS (vrolijk) «O, ze hebben het ergste nog niet gezien. Hij kan zich nú al niet inhouden: wat wordt dat straks als inhoudelijke dossiers als fiscaliteit en pensioenen op tafel komen? Ook de PS wordt steeds nerveuzer, omdat PTB-PVDA in Wallonië op 20 procent staat in de peilingen. Het wordt nog ambiance in Circus Vivaldi.»

HUMO Volgens oud-SP.A- voorzitter Johan Vande Lanotte wordt 2024 de laatste kans voor Bart De Wever om zijn stempel op België te drukken.

WEYTS «Ja, dat moet hét moment worden voor het confederalisme. Onze generatie heeft de N-VA gestalte gegeven, in 2024 moeten we deliveren. Zoniet komt er een snelle generatiewissel.

»De voorbije jaren hebben we aan maturiteit gewonnen en zijn we betere bestuurders geworden. We zijn meer dan ooit klaar voor moeilijke beslissingen, die we vroeger misschien uit de weg gingen. Het land is er ook klaar voor. Zelfs in de hoogste regionen van het establishment beseft men dat we naar confederalisme moeten.»

HUMO Wordt het dan beter? Als je het geklungel en de bureacratie op tal van Vlaamse beleidsdomeinen ziet…

WEYTS «Er is te weinig voluntarisme en te veel oversubsidiëring, regulering en administratieve overlast. We maken te vaak regels op basis van de 5 procent die van het systeem zou kunnen profiteren. Daardoor leggen we een dikke gevangenisketting rond de voet van de 95 procent met goede bedoelingen. De relance is het ideale moment om komaf te maken met die Vlaamse ziektes.»