Benedict Cumberbatch, een verre neef van Richard III, kruipt in de huid van koning Richard in 'The Wars of the Roses'

Het is dit jaar precies vier eeuwen geleden dat William Shakespeare, de bard uit Stratford-upon-Avon en tevens de grootste Britse auteur aller tijden, het tijdelijke met het eeuwige verwisselde.

'Op dezelfde velden en in dezelfde kastelen rondlopen waar de échte koningen eeuwen geleden ook hebben gelopen: onbe­schrijfelijk!' Benedict Cumberbatch

Een gelegenheid die de BBC uiteráárd niet zomaar voorbij kon laten gaan: in het kader van ‘BBC’s Shakespeare Festival’ staat vanavond ‘The Wars of the Roses’ geprogrammeerd, de laatste film uit de tweede ‘The Hollow Crown’-cyclus, die gebaseerd is op Shakespeares historiestukken. We horen u nu al geeuwen, maar dat is onterecht: de eerste cyclus uit 2012 werd bekroond met een BAFTA, de film zit vol spannende bloederige scènes – George R.R. Martin heeft al zonder schroom toegegeven dat hij voor zijn ‘Game of Thrones’ eveneens uit Shakespeares historiestukken geput heeft – en niemand minder dan Benedict Cumberbatch kruipt in de misvormde huid van koning Richard III. Een rol die ’m op het lijf geschreven is, want Cumberbatch is zelf een verre neef van Richard III!

Benedict Cumberbatch «Een héél verre neef, maar toch: pretty cool! Tijdens de opnames van ‘The Wars of the Roses’ kreeg ik een e-mail van ene Kevin Schurer, genealoog aan de universiteit van Leicester. Die was erachter gekomen dat ik via verschillende bloedlijnen aan Richard III gelinkt ben, het meest direct via zijn moeder, Cecily Neville, die tot de rijkste en machtigste families van het middeleeuwse koninkrijk behoorde. In termen van generaties sta ik dan weer het dichtst bij Richards overgrootmoeder Joan Beaufort. Enfin, zoals alle familiekwesties is het redelijk ingewikkeld (lacht).

»Je weet dat de restanten van Richard III enkele jaren geleden onder een parking in Leicester gevonden werden? Toen ze me vorig jaar vroegen of ik, door m’n verwantschap, op de herbegraving in de kathedraal van Leicester een gedicht wilde voordragen, voelde ik me zwellen van trots.»

- Nochtans wordt Richard III in de geschiedenisboeken vaak omschreven als een gewetenloze psychopaat.

Cumberbatch «En misvormd, bovendien: Shakespeare beschrijft hem onder meer als een ‘Slander of thy mother’s heavy womb’ (een ‘belediging voor je moeders baarmoeder’, red.), dat noem ik nog eens creatief schelden (lacht). In het middeleeuwse Engeland werden baby’s met afwijkingen vaak meteen na de geboorte verdronken: er rustte een immens sociaal taboe op andersvaliden. In Shakespeares stuk wordt hij beschreven als een bultenaar met ongelijke benen, maar ondertussen weten we dat dat niet helemaal klopt: hij leed wel aan scoliose, een afwijkende kromming in de wervelkolom, maar hij zou bijvoorbeeld niet gemankt hebben. Nu, ik denk dat kijkers wel slim genoeg zijn om te weten dat de fictieve Richard en de historische figuur naast elkaar kunnen staan. In de openingsscène zie je me in ontbloot bovenlijf en wordt er ingezoomd op elk detail van z’n ruggengraat: het aantrekken van die loodzware siliconen prothese nam altijd een drietal uur in beslag. Maar het resultaat mag er zijn: het ziet er griezelig echt uit.»

- Ging een jongensdroom in vervulling toen je de historische veldslagen mocht naspelen?

Cumberbatch «Quite. De wapens waren gemaakt van staal en aluminium, en hoewel het rekwisieten waren, zou je er toch iemands hoofd mee hebben kunnen inslaan. De vechttrainingen waren moordend – na afloop zag iedereen er steeds bleek en getraumatiseerd uit – maar tegelijk gewéldig. En alles werd op locatie opgenomen: we zijn onder meer naar het woeste Northumberland en Somerset getrokken. Op dezelfde velden en in dezelfde kastelen rondlopen waar de échte koningen eeuwen geleden ook hebben gelopen en gevochten, dat geeft een onbeschrijfelijk gevoel.»