Blauwhelmen en prostitutie: 'Rotte appels eruit volstaat niet'
‘Sinds 2008 werk ik als prostituee in Kosovo. Het is niet altijd leuk. Maar nu kan ik dingen doen die ik me anders nooit had kunnen veroorloven.’ De getuigenis komt uit het proefschrift van de Nederlandse criminologe Roos de Wildt.
In Congo, Haïti, Cambodja en Kosovo bloeide de seksindustrie op tijdens de VN-vredesmissies. Blauwhelmen wordt vaak verweten dat zij de vraag naar prostitutie creëren en zo mensenhandel in de hand werken. ‘Maar dat is te kort door de bocht,’ zegt De Wildt, die meer dan honderd gesprekken had met tientallen vrouwen die als prostituee werkten tijdens de vredesmissie in Kosovo.
Roos De Wildt «Er zijn blauwhelmen die prostituees bezoeken, maar in Kosovo waren ook de lokale mannen trouwe klanten tijdens de vredesmissie. Die mannen hadden een behoorlijk inkomen door de komst van de internationale gemeenschap. Ze gingen werken voor een hulporganisatie of openden een restaurant. Dat de Verenigde Naties nu werknemers die prostituees bezoeken gaan ontslaan, heeft geen invloed op de toename van de prostitutie. En – nog belangrijker – ook niet op de positie van de prostituees zelf.»
– Er zijn de afgelopen jaren duizenden klachten ingediend over misbruik en uitbuiting door leden van VN-vredesmachten. Dan is die maatregel toch niet vreemd?
De Wildt «Nee, maar er bestaan twee te simpele aannames. De eerste is dat prostitutie alleen ontstaat door ongedisciplineerde vredessoldaten. De tweede is dat prostituees altijd slachtoffer zijn van mensenhandel. Als dat zo was, hoefde je alleen de handelaar op te pakken, maar het zijn structurele problemen die deze vrouwen kwetsbaar maken, zoals armoede en visumrestricties.»
– Er werken vast niet alleen vrijwillige prostituees in Kosovo.
De Wildt «Dat klopt. Maar na de oorlog kwamen er vooral buitenlandse prostituees naar Kosovo, onder meer uit Moldavië, Oekraïne en Roemenië. Velen konden in hun thuisland best rondkomen maar wilden hun levensstandaard verbeteren. Die vrouwen waren lang niet altijd slachtoffer van mensenhandelaars, maar worden zo wel gezien.»
– Welke gevolgen heeft dat voor die vrouwen?
De Wildt «Door de nadruk op mensenhandel werden de grenscontroles opgevoerd. Vrouwen uit Moldavië, Roemenië of Oekraïne moeten nu tussenpersonen inschakelen om toch op hun bestemming te raken. De strengere controles houden hen niet tegen, maar zorgen er wel voor dat ze gevaarlijkere routes nemen en meer geld kwijt zijn. Prostitutie is ook illegaal in Kosovo. Vrouwen durven niet naar het ziekenhuis of de politie wanneer ze in elkaar geslagen worden door een agressieve klant.»
– Hoe kan de situatie van deze vrouwen verbeteren?
De Wildt «Een paar rotte appels bij de VN ontslaan, volstaat niet. Er zijn investeringen nodig in toegankelijke zorg en juridische hulp voor deze vrouwen. En die hulp moet zich niet alleen richten op slachtoffers van mensenhandel, aangezien weinig vrouwen aan het ‘ideale slachtofferbeeld’ voldoen. Als je die vrouwen criminaliseert, maak je het ze alleen maar moeilijker.» (ad)
© Trouw
