Boek oud-topadviseur schildert onwetende en zelfzuchtige Trump: ‘Machtsmisbruik als rode draad’

Wat is erger, dat Donald Trump de Chinese president Xi Jinping om hulp vroeg bij zijn herverkiezing, of dat hij hem een schouderklopje gaf over het opsluiten van een miljoen Oeigoeren in concentratiekampen? De media in de VS hebben het druk met het afwegen van de vele onthullingen in ‘The Room Where It Happened’, het boek van Trumps voormalige nationale veiligheidsadviseur, John Bolton.

Het Witte Huis heeft een rechter verzocht om verspreiding van het boek te verbieden en het ministerie van justitie onderzoekt of de publicatie Bolton strafbaar maakt. Maar dat is mosterd na de maaltijd, nu diverse kranten het boek al in handen hebben en er gretig uit citeren.

Trump twitterde donderdag dat Bolton, die voor hem werkte van april 2018 tot september 2019, ‘knotsgek’ is en een leugenaar. De VS zouden volgens Trump in verscheidene oorlogen verzeild zijn geraakt als Bolton zijn zin had gekregen. En hij zou met een enkele opmerking in een tv-interview het vredesproces met Noord-Korea hebben getorpedeerd. ‘Ik had hem toen op staande voet moeten ontslaan!’

Weinig parate kennis

Maar dat deed Trump niet, en zo kon Bolton van dichtbij meemaken hoe de president zijn internationale contacten aanpakte. Steeds viel hem daarbij op hoe weinig parate kennis Trump had, en hoe hij bij alles zijn eigenbelang of dat van zijn familie voorop stelde. Hij dacht dat Finland deel uitmaakte van Rusland en wist niet dat Groot-Brittannië een kernmogendheid is. Hij drong er bij Xi Jinping op aan dat China landbouwproducten uit de VS zou kopen, omdat het hem zou helpen bij een belangrijke groep kiezers.

Trump baarde in 2018 veel opzien met zijn stelling dat de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman best onschuldig kon zijn aan de moord op journalist Jamal Khashoggi – zijn eigen veiligheidsdiensten zeiden iets anders. Dat was ook de bedoeling, vertelde hij aan medewerkers. Op die manier zou de aandacht worden afgeleid van een schandaaltje waarin zijn dochter Ivanka was verwikkeld.

Sommige van Boltons onthullingen hadden misschien verschil gemaakt tijdens de impeachment van Trump. Die ging onder andere over zijn pogingen om Oekraïne voor zijn electorale karretje te spannen, door het land een corruptie-onderzoek te laten aankondigen naar Joe Biden, nu de Democratische presidentskandidaat. Bolton had kunnen vertellen dat die actie geen eenmalige uitglijder was, maar paste in een breder patroon van machtsmisbruik.

Een brandweerman die te laat komt

Bolton heeft in dat impeachmentproces echter nooit getuigd. In de eerste fase, toen in het Huis van Afgevaardigden de beschuldigingen tegen Trump werden opgesteld, gehoorzaamde hij een verbod van het Witte Huis. In de tweede fase, waarin de Senaat een oordeel moest vellen, liet hij weten alsnog te willen getuigen, maar de Republikeinse meerderheid in de Senaat liet hem niet oproepen en sprak Trump in februari vrij.

Bolton, die Trump nu ‘ongeschikt voor het presidentschap’ noemt, verwijt vooral Democraten ‘wanprestatie’: ze zouden te veel haast hebben gehad met de impeachment, om politieke redenen. Maar de Democratische afgevaardigde Eric Swalwell bedankte Bolton ironisch voor zijn onthullingen ruim vier maanden later: ‘Hij is de brandweerman die arriveert bij een uitgebrand gebouw met de slang en zegt: ‘Ik kom helpen.’’

(Trouw)