Boris Becker, het verhaal van een onverbeterlijke schelm: ‘Hij parkeerde zijn geleende Maserati doodleuk waar het hem uitkwam, want de boetes kwamen toch niet bij hem terecht’

Boris Becker (54) heerste ooit over de courts van Wimbledon, eind mei 2022 zat hij vast in een Londense cel. Duitslands grootste tennisidool aller tijden vergaarde meer dan 100 miljoen euro aan prijzengeld en sponsoring, maar verspeelde alles door foute beslissingen. Bovendien probeerde hij na zijn bankroet nog miljoenen te verduisteren, waarop de rechter hem onverbiddelijk voor 2,5 jaar naar de gevangenis stuurde. Nu is hij, een half jaar en een speciaal programma voor uitzetting en vrijlating later, alweer op vrije voeten, maar hij moet wel het Verenigd Koninkrijk uit. Het verhaal van een onverbeterlijke schelm.

Je mag er gerust van uitgaan dat een zesvoudig grandslamwinnaar als Boris Becker meer dan genoeg sporttassen in huis heeft: aandenkens aan een rijkgevulde carrière. Bijvoorbeeld de tas die hij gebruikte toen hij in 1985, op amper 17-jarige leeftijd, voor de eerste keer zegevierde op Wimbledon. Of de tas die hij bij zich had toen hij in 1989 de US Open won. Daarom is het opvallend dat Becker eind april in het Londense warenhuis Harrods een nieuwe olijfgroene sporttas kocht, eentje waarvan hij hoopte ze nooit te moeten gebruiken. IJdele hoop, zo bleek één dag later. Boris Becker werd door een rechtbank in Londen veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee jaar en zes maanden. En in Engeland gaat zo’n straf meteen in.

Toen dat tot Becker doordrong, bleef hij heel even bewegingloos zitten in zijn cel uit plexiglas in de rechtszaal. Hij begon nogal omstandig zijn veters te strikken, terwijl hij een blik wierp op de rechterdeur van de cel, waardoor hij als een vrij man naar binnen was gekomen. Daarna keek hij naar de linkerdeur, waar een politieagent hem stond op te wachten. Becker stond op, en terwijl de deur openging, kon hij met moeite de volle sporttas opheffen, waarschijnlijk omdat zijn beschadigde heupgewrichten hem parten speelden.

Die nieuwe sporttas is voortaan zijn gevangenisplunjezak. Ze zal nooit een andere bestemming krijgen, zal hij toen misschien gedacht hebben. Want de 54-jarige ex-sportman wil wat hem nu te wachten staat, gescheiden houden van zijn bijzondere verleden. Hij had die ochtend zijn das met de Wimbledon-kleuren omgeknoopt, maar die had hem geen geluk gebracht. Becker gaat dertig maanden de gevangenis in. Bij goed gedrag kan dat eventueel teruggeschroefd worden tot vijftien maanden.

Niemand twijfelt eraan dat het bij die vijftien maanden zal blijven. Becker zou dan in augustus 2023 op vrije voeten komen. Hij zal zijn verjaardag, de 13de verjaardag van zijn zoon Amadeus, Kerstmis, Pasen en twee keer het Wimbledon-toernooi, waarvoor hij tot nu commentaar leverde voor de BBC, van achter de tralies beleven. De aankoop van die sporttas bij Harrods was het laatste wat Boris Becker als een vrij man heeft gedaan.

Vanuit de rechtbank werd de veroordeelde tennisser naar de gevangenis van Wandsworth in het zuiden van Londen gebracht. Het is nog niet duidelijk of hij daar zijn volledige straf zal uitzitten. Becker kan nog overgeplaatst worden. Wandsworth is een beruchte gevangenis. Hij is constant overvol, met krappe cellen van zes vierkante meter en aftandse sanitaire voorzieningen. Het is één van de oudste huizen van bewaring in de hoofdstad. Oscar Wilde heeft er ooit gevangengezeten, en meer recent ook de zanger Pete Doherty. Het is evenwel geen kerker waarin vastgeketende gevangenen op water en brood moeten overleven. De Londense gevangenissen zijn niet de meest hygiënische, maar dat zijn de Londense huizen ook niet, wordt in de volksmond weleens gekscherend gezegd. Bovendien is de gedetineerde Boris Becker ook in Engeland een vip. Hij zal weliswaar niet bevoordeeld worden, maar wel afgezonderd, om hem te beschermen tegen aanvallen van andere gedetineerden. Die ‘voorkeursbehandeling’ valt te verdedigen omdat Becker geen geweld heeft gebruikt, noch een andere zware misdaad heeft gepleegd.

Tijdens zijn slotpleidooi heeft Jonathan Laidlaw, de advocaat van Becker, nog geprobeerd de rechtbank van een voorwaardelijke straf te overtuigen. Want door een gevangenisstraf zou zijn cliënt onherroepelijk alles verliezen waarvoor hij heeft gewerkt. Becker zou na zijn vrijlating nergens nog werk vinden en op liefdadigheid aangewezen zijn, aldus Laidlaw.

Dat klinkt onheilspellend, maar zo’n vaart hoeft het allemaal niet te lopen. In Londen zijn ze erg vergevingsgezind. Het geld van schuldeisers verduisteren is in de financiële kringen bijna een sport geworden. Wie zich daaraan bezondigt, is in de ogen van een groot deel van de bevolking eerder uitgekookt dan misdadig. In de financiële wereld van Londen, waar met miljarden gegoocheld wordt, zijn ze van de oligarchen en de sjeiks die huizenblokken opkopen wel andere trucjes gewoon.

Dat betekent echter niet dat de gevangenisstraf van Becker als onterecht wordt gezien: hij is schuldig en moet zijn straf uitzitten. Daarna kan iemand die is gevallen weer overeind krabbelen, zo gaat het in Londen. Het zou best kunnen dat gedetineerde B. zijn kwaliteiten bewijst in de gevangenis, als hij het slim aanpakt. Als sportman weet hij hoe je spieren kweekt, wat gezonde voeding is en hoe je in vorm raakt: die kennis is goud waard achter de tralies. Hij zou ook een boek kunnen schrijven, over hoe hij in de gevangenis tot inkeer is gekomen – mocht dat al het geval zijn. In Engeland staat Becker bekend als een zeer bekwame en geestige tenniscommentator. Er zijn genoeg fans die zo’n boek zouden willen lezen.

Zijn toekomst hoeft dus niet zo donker en onzeker te zijn als Laidlaw en talrijke verslaggevers nu laten uitschijnen. Becker kan twee keer geen commentaar leveren bij het toernooi van Wimbledon en zal een tijd niet kunnen werken. Dat betekent dan wel een stevige hap uit zijn inkomsten, waardoor hij er nog langer over zal doen om zijn schulden af te betalen, maar zo’n financiële droogte is niets nieuws voor hem. Het probleem ligt elders.

Maserati

Boris Franz Becker kan ook deze zwaarste crisis uit zijn leven te boven komen – misschien zelfs als een betere versie van zichzelf. De voorwaarde is dan wel dat hij er eindelijk in slaagt om een knop om te draaien. De knop waardoor zijn huizenhoge ego alles overheerst en waardoor hij vaak dom, arrogant en autoritair overkomt. Het is het ego van een tennisspeler die in de waan begon te verkeren dat iemand die met zijn loeiharde aces over het tennisplein heerste, ook de controle had over de wereld naast het court.

De Londense rechter Deborah Taylor verwees in haar vonnis naar een gebeurtenis uit het leven van Becker die we bijna vergeten waren, maar die het vermelden waard is. Twintig jaar geleden kreeg de tennislegende in München een boete van 500.000 euro opgelegd voor belastingontduiking, met daarbovenop een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee jaar en het betalen van 3 miljoen euro aan achterstallige belastingen. Het kwam er toen op neer dat Becker in Monaco weinig belastingen betaalde, maar officieel in Duitsland woonde. Volgens rechter Taylor was hij na die straf blijkbaar nog niet wijzer geworden, daarom was hij eigenlijk een recidivist. Het is wel verrassend dat voor een Londense rechtbank een twintig jaar oude zaak uit München wordt opgerakeld, maar de redenering houdt steek.

Na die uitspraak in 2002 is Becker in een neerwaartse spiraal beland. Hij had de financiële middelen niet om zijn belastingen meteen te betalen. Hij vond ook dat hij ten onrechte veroordeeld was, omdat hij, zoals hij altijd maar blijft herhalen, in verhouding veel te veel belastingen moet betalen als je rekening houdt met wat hij over de hele wereld heeft gedaan voor de faam van Duitsland. Bovendien moest hij zijn eerste vrouw Barbara na hun scheiding naar schatting 15 miljoen euro betalen, en de moeder van zijn onwettige dochter Anna Ermakowa, die in Londen is opgegroeid, moest hij 3 miljoen betalen. Op die manier wordt het leven wel heel duur. Het geld voor de achterstallige belastingen en de boete heeft hij bij zijn nieuwe zakenpartner, de Zwitserse multimiljonair Hans-Dieter Cleven, geleend. Hij had grootse plannen voor hun samenwerking, maar daar is uiteindelijk zo goed als niets van in huis gekomen. Het is erop uitgedraaid dat Cleven Becker nu aanklaagt voor de terugbetaling van ongeveer 36 miljoen euro. Dat bedrag wordt door Becker betwist.

Het gigantische vermogen van Becker begon weg te smelten. En de vele putten die zo ontstonden, probeerde hij toe te dekken. Sommige met extreem stompzinnige persoonlijke leningen met buitensporige lijfrentes, andere met kleinere bedragen die hij snel geleend had van vrienden. Hij probeerde alle uitgaven te vermijden, ook door rekeningen gewoonweg niet te betalen. Bijvoorbeeld de tuinmannen van zijn overdreven grote pronkvilla op Mallorca die nu verkocht is. Of rekeningen van advocaten en adviseurs. Of boetes voor foutparkeren in Londen, waar Becker de wagen die hij van Maserati mocht gebruiken doodleuk parkeerde waar het hem uitkwam, want de parkeerbonnen kwamen toch bij een autodealer in Mannheim terecht. Dat liep op tot ettelijke duizenden euro’s, tot de dealer hem de auto uiteindelijk gewoon afpakte.

Boris Becker had de bui moeten zien hangen. Hij had kunnen weten dat de fiscus en de handelsrechtbank er op een bepaald moment niet meer mee lachen. Zeker wanneer ze iemand, zoals in Engeland het geval is, een mooie kans hebben gegeven om na een jaar een faillissement te boven te komen. Maar Becker wordt gehinderd door zijn opgeblazen zelfbeeld. Hij ziet zichzelf als de beroemdste Duitser ter wereld en zal het daarom allemaal wel doorstaan. In zulke omstandigheden komt het gewoon aan op een paar welgemikte verbale returns, en op het juiste moment moet je een ace plaatsen, zoals hij ooit zijn visie op het bedrijfsleven toelichtte. Boris Becker heeft drie boeken over zichzelf en zijn leven geschreven, of laten schrijven. Hij heeft in de loop der jaren ook veel interviews gegeven, vaak waren dat urenlange gesprekken. Ze verliepen meestal erg moeizaam, omdat Becker alle vragen naar het reilen en zeilen binnen zijn bedrijf uit de weg ging. Of hij veegde met een mengeling van arrogantie en onverschilligheid alles van tafel, met antwoorden als: ‘Maak u maar geen zorgen, een Becker heeft dat zo onder de knie.’ Of: ‘Dat verklap ik niet aan u, dat is mijn geestelijke eigendom.’ Sommige van die interviews zijn trouwens niet verschenen zoals ze afgenomen waren, omdat Becker achteraf veel zaken anders wilde verwoorden of schrappen. Je kreeg de indruk dat hij vaak zelf niet wist wie hij eigenlijk wilde zijn.

Onwetend

Na zijn eerste mislukte huwelijk met Barbara Feltus en een aantal daaropvolgende relaties is Becker in 2009 met de Nederlandse Sharlely ‘Lilly’ Kerssenberg getrouwd. Datzelfde jaar heeft hij een huis in Wimbledon gekocht, de plek waar hij beroemd is geworden. Daarop reageerde een Duitse krant lichtjes ironisch dat dat hetzelfde was alsof Helmut Rahn (Duitse spits die op het WK van 1954 in Zwitserland tegen alle verwachtingen in Duitsland de overwinning bezorgde, red.) naar Bern zou verhuizen. Maar dat was net zijn plan, het symbool Boris Becker met de woonplaats Wimbledon vereenzelvigen. In die Londense wijk kan een stervoetballer nog rustig een eindje gaan cruisen in zijn Porsche. Mensen worden er niet benijd omdat ze zich door hun succes wat meer kunnen veroorloven, schreef Becker in zijn boek ‘Das Leben Ist Kein Spiel’. Uit elke regel spat de enorme drang om bij het establishment te mogen horen.

Maar daar hoort hij niet bij, omdat het er in Londen anders toegaat. De echte upper class teert op ‘oud geld’ dat generaties geleden verworven of geërfd werd. Ze zaten samen in Eton op school, hebben samen aan Oxford gestudeerd. En hen zul je niet betrappen op cruisen in een Porsche. Becker en zijn vrouw, een voormalig model, waren meer dan welkom als gasten in de Londense hogere kringen, maar ze maakten er geen deel van uit. Becker was voor hen hoogstens een boeiende figuur, als ze hem konden pluimen. Becker was de verpersoonlijking van het dwaze Duitse fortuin, dat we ook uit Hollywood kennen.

In 2013 zette belegger en fotograaf Misan Harriman Becker ertoe aan 10 miljoen euro in Nigeriaanse oliebedrijven te investeren. Het is niet bekend hoeveel hij daarvan precies betaald heeft, maar de zaak draaide uit op een teleurstelling. In 2014 hielp de Britse telecommiljardair John Caudwell de tennisser, die al krap bij kas zat door de kosten aan zijn villa op Mallorca, uit de nood met een lening van meer dan 2,1 miljoen waarvoor hij zomaar even een rente van 25 procent aanrekende.

In de Londense hogere kringen zijn ze ook de affaire met het diplomatiek paspoort nog niet vergeten. Becker had dat paspoort via een schimmige tussenpersoon gekregen in zijn functie van attaché voor Sport en Culturele Zaken van de Centraal-Afrikaanse Republiek. Op die manier hoopte hij onschendbaarheid te verwerven. Dat paspoort was vervalst, en zo draaide het alweer uit op een pijnlijke situatie.

Ook de wijze waarop Becker omgaat met de faillissementsprocedure, wordt in Londen niet als upper class-waardig beschouwd. In die kringen neem je een topadvocaat onder de arm, volg je zijn raad op en kom je zo ergens mee weg. Becker ruilde voortdurend de ene advocaat voor de andere in, sloeg hun advies in de wind, verborg zijn inkomsten, hield zich van de domme en kwam nergens mee weg. Tijdens het proces klonk er vaak geroezemoes in de rechtszaal omdat beklaagde B. zich zo financieel onwetend voordeed dat het niet meer geloofwaardig was.

Er was tijdens het proces in Londen nog een ander personage aanwezig dat de aandacht trok van het publiek: de vrouw die niet van de zijde van Becker week, Lilian de Carvalho Monteiro. Elke dag had ze een andere peperdure outfit aan, en ze heeft geen minuut van het proces gemist. Becker zocht keer op keer haar blik op.

Al wie de vorige vrouwen uit zijn leven kent, vermoedt dat zij uit ander hout is gesneden. Er is weinig bekend over Lilian de Carvalho. Ze is de dochter van de voormalige minister van Defensie van de kleine eilandstaat Sao Tomé en Principe. Ze heeft in Rome gestudeerd en haar master gehaald aan de universiteit van Londen met een thesis over de olieproducerende landen in Afrika. De 32-jarige Lilian werkt nu freelance als politiek risicoanaliste in Londen.

Maar ze doet nog wel meer. In het Engelse handelsregister werd op 25 augustus 2021 de firma BFB Enterprises met hoofdzetel in York ingeschreven. BFB staat voor Boris Franz Becker. Als directeur van het bedrijf staat enkel Lilian Monteiro vermeld. Boris Becker is dus weer iets van plan, op het zakelijke en misschien ook persoonlijke vlak. Over vijftien maanden weten we meer.

Gemiste kans

Een huis in het dure Londen, op vakantie in Dubai, winkelen bij Harrods... wie Boris Becker op de voet volgt, kan amper geloven dat de man al in 2017 door een rechtbank bankroet verklaard werd. Er werden schuldvorderingen voor een totaalbedrag van 58 miljoen euro ingediend. Hoe viel zijn luxueuze levensstijl te rijmen met zijn duizelingwekkend hoge schuldenlast? Het antwoord is te vinden in de Britse faillissementswet. In principe moet iemand die bankroet gaat zijn volledige vermogen openbaar maken. Dat wordt dan door een bewindvoerder beheerd, en meestal verkocht ten gunste van de schuldeisers. Er wordt een uitzondering gemaakt voor inboedel, gsm, maar ook voor een auto, als die noodzakelijk is voor de uitoefening van een beroep. Aan het einde van het proces volgt een rechterlijke kwijtschelding van de restschuld, waarna de getroffene een nieuw bedrijf kan opstarten. In Groot-Brittannië kan zo’n schuldverlichting al na een jaar verkregen worden. In België neemt die procedure heel wat meer tijd in beslag.

Behalve op het persoonlijke vermogen wordt ook beslag gelegd op een deel van het inkomen. Terwijl in België doorgaans alleen het minimumbedrag van 1.186 euro van een loon beschermd is tegen inbeslagname, stelt Londen zich duidelijk milder op tegenover grootverdieners: om ervoor te zorgen dat Becker tijdens zijn faillissementsverklaring aan het werk zou blijven, had hij nog recht op een flinke hap uit zijn inkomsten van reclame en televisiewerk. Er werden hem zelfs bonussen toegestaan, voor het geval hij meer zou verdienen. Zowel de schuldeisers als Becker zelf zouden daar baat bij hebben.

De Duitser maakt evenwel geen gebruik van de welwillendheid van het Britse rechtssysteem: zijn terugbetalingen bleven hardnekkig lager dan wat afgesproken was. Becker komt daardoor niet meer in aanmerking voor een schuldkwijtschelding, en de voorwaarden van zijn faillissement werden verlengd tot 2031. Benieuwd wat hij zal verzinnen zodra hij weer op vrije voeten is.

© Stern