Brandon Wen: ‘Duurzaamheid in de mode is nu een hashtag. Néé, er moet echt iets veranderen’

Brandon Wen, de opvolger van Walter Van Beirendonck aan het hoofd van de Antwerpse Modeacademie, houdt van anarchie, drama, duurzaamheid, vergaderen en slapen op het verkeerde moment. Hij is een in Californië geboren Amerikaan met Chinese en Spaanse voorouders. De ideale man, kortom, om de meest artistieke modeopleiding ter wereld nog verder te innoveren en internationaliseren. ‘Antwerpen is een fantastische plek voor jonge creatieve geesten. In Los Angeles of Parijs móét je succesvol zijn. Hier mag je vergissingen begaan.’

Op de derde verdieping van het Antwerpse ModeMuseum weerklinkt, uit een geluidsbron buiten beeld, een luide kreet in een hoge toonaard. Is het een ijselijke gil of een onbedaarlijke schaterlach? Wordt iemand gemarteld of doodgekieteld?

‘Hij is in aantocht, zoals je hoort,’ zegt een medewerkster.

‘Hij’ is Brandon Wen, de nieuwe artistiek directeur van de Antwerpse Modeacademie. De schelle kreet kwam blijkbaar uit zijn keelholte. Geen student of docent die er nog van opkijkt. Zijn lachsalvo’s zijn inmiddels even vertrouwd als zijn excentrieke outfits.

En dan verschijnt hij. Over een witte singlet en een witte rok draagt hij een roze tutu. Daaronder zwarte kousen tot net onder de knie en halfhoge witte laarzen. Aan zijn lange paardenstaart zijn twee zwarte guirlandes bevestigd die net niet over de grond slepen. Aan alle zichtbare onderdelen van zijn ranke lichaam bungelen juwelen. Zijn oogschaduw is roze, de vingernagels van zijn linkerhand zijn lichtpaars gelakt.

Tot veler verrassing werd in juni bekendgemaakt dat hij Walter Van Beirendonck zou opvolgen aan het hoofd van de modeopleiding. ‘Met Brandon Wen kiezen we radicaal voor een internationaal, interdisciplinair en innovatief profiel,’ zo verklaarde Johan Pas, hoofd van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, zijn aanstelling.

Wen is de exotische vrucht van een Spaanse moeder en een Chinese vader. Hij groeide op in Pasadena, een voorstad van Los Angeles. Mode studeerde hij eerst in Ithaca, in Upstate New York, en daarna in Antwerpen. Pas drie jaar geleden zwaaide hij af aan de modeacademie die hij nu leidt.

Net zoals zijn voorganger geeft Brandon Wen ook zelf les. Vandaag begeleidt hij de derdejaarsstudenten bij hun eerste grote praktijkopdracht van het academiejaar: een ‘wereldkostuum’ ontwerpen, een hedendaagse versie van een traditioneel kledingstuk uit een gebied en een tijdvak naar keuze. Ze zijn met 26, onder wie 4 Belgen: dat is veel, vorig jaar was maar 1 van de 30 derdejaars van inheemse komaf. De anderen komen van heinde en verre – Zuid-Afrika, China, Japan, Kazachstan, Oezbekistan...

De opleiding is streng, duur en prestigieus, maar de sfeer is ontspannen. Sommige studenten zitten meditatief voor zich uit te staren, anderen staan op fluistertoon te koffiekletsen. Een enkeling hanteert de naaimachine of het strijkijzer. Op de werktafels is het een georganiseerde chaos van stoffen, schetsen, moodboards en lookbooks. Een jongen trekt een papieren puntmuts en een grote bos gedroogde bladeren over zijn hoofd. Twee meisjes leggen aan een Aziatische medestudent uit wat het verschil is tussen een date en een blind date.

‘Oh my god, this is so much fun!’ kirt Brandon Wen.

HUMO U bent nu bijna twee maanden bezig. Hoe loopt het?

BRANDON WEN «Twee maanden al? Ik heb nauwelijks de tijd gehad om erbij stil te staan! Maar het lesgeven, het contact met de studenten, loopt in elk geval extreem goed. Je moet weten: dit is mijn eerste ervaring als docent. Het bevalt me zeer. Dit is natuurlijk niet het type school waar een docent iemand is die alles weet, en die al zijn kennis in het hoofd van zijn studenten probeert te proppen. Hier proberen we met elkaar in dezelfde headspace te raken.»

HUMO Was u ergens bang voor toen u deze opdracht kreeg?

WEN «Ja, voor wat nu zo goed blijkt mee te vallen! (luide lach) Ik maakte me zorgen over het minieme leeftijdsverschil tussen mij en de studenten. Ik vreesde dat er daardoor misschien te weinig afstand zou zijn. Of dat ze bij zichzelf zouden denken: wie denkt die kerel wel dat hij is?! Maar mijn achterdocht was onterecht. Zoals ik zei: ik zie mijn relatie met de studenten als een samenwerking. Het is mijn taak om hier een klimaat te creëren waarin zij kunnen groeien, experimenteren, creëren. Ik geef hun aandacht, zij geven mij respect in ruil. Goeie deal.»

EXTRAVAGANZA

HUMO Hebt u de manager in uzelf al ontdekt?

WEN «Het zal u wellicht verbazen, maar ik hou van meetings! Met anderen van gedachten wisselen om tot oplossingen te komen: op die momenten voel ik dat ik leef! Connecting the dots, mensen met elkaar verbinden, hen laten samenwerken: dat is nu mijn job, hè. We hebben al voorbereidende vergaderingen gehad over de grote eindshow van volgend jaar. Die zijn zó opwindend!

»(Denkt na) Natuurlijk, het gaat razendsnel en alles moet tegelijkertijd gebeuren: lesgeven, beslissingen nemen, leidinggeven, een administratie overzien, een autoriteit proberen te worden... (lacht) Ik voel mij als een ontdekkingsreiziger die wel weet waar hij naartoe wil, maar die zich nog een weg moet kappen door het woud.»

HUMO Bent u praktisch aangelegd of veeleer een ideeënman?

WEN «Omdat ik een creatieve geest ben en een lichte neiging tot extravaganza heb (giechelt), zien de meeste mensen mij niet als een handyman. Maar ik ben het wel! Praktische vaardigheden, dat zijn de tools waarmee je je fantasie werkelijkheid laat worden. Bovendien is het fun om zelf dingen te maken. Als je je dromen niet meteen kunt omzetten in iets tastbaars, gaat veel kostbare tijd verloren en raak je alleen maar gefrustreerd.»

HUMO U bent dus niet zo’n hedendaagse conceptualist als Demna Gvasalia bij Balenciaga of Raf Simons bij Prada?

WEN «Bij mij komen de concepten voort uit het werk en niet omgekeerd. Ik werk, ik creëer omdat ik het nodig heb, omdat ik de energie en de onweerstaanbare drang heb. En pas nadat iets tot stand is gekomen, ga ik op zoek naar de betekenis ervan. Die methode probeer ik ook mijn studenten bij te brengen. Ik zeg vaak: ‘Blijf zoeken, blijf werken, blijf creëren, en maak de selectie pas achteraf.’ Je kunt pas iets uitpuren als je iets hébt om uit te puren.

»In een kunstschool is men geneigd te denken dat de verschillende stappen in het creatieproces een logische, bijna natuurlijke volgorde hebben: eerst het concept, dan de referenties en de research, en ten slotte het product. Maar heel vaak loopt alles door elkaar. Het is een chaos, een soep! En dan gebeurt er weer weken niets (luide lach).»

HUMO U beschouwt mode als kunst...

WEN «Natúúrlijk.»

HUMO ... en niet als een draagbaar product?

WEN «Nee, ja, wel... (aarzelt) Ik hou niet van het woord ‘product’. Maar wél van het woord ‘draagbaar’.»

HUMO Draagbare kunst, dan maar?

WEN (denkt na) «Hoe moet ik dit uitdrukken? Mode is voor mij een kunstvorm, zonder de minste twijfel. Maar waarom zitten we hier – en niet in een schildersatelier, een beeldhouwersatelier of filmstudio? Omdat we dingen creëren waar je méér mee kunt doen dan gewoon ernaar kijken. Omdat we dingen maken die bruikbaar zijn, een functionaliteit hebben. Dat is de bijzondere energie van mode.

»Enfin, ik maak ook wel dingen die niet of nauwelijks draagbaar zijn, haha!»

HUMO Bent u vertrouwd met de Antwerpse kunstwereld? Dartelt u erin rond?

WEN «Absoluut, ik ga veel en graag naar kunstgaleries. Trouwens, de meeste modeopleidingen in de wereld maken deel uit van een school of een universiteit die ook totaal andere studierichtingen aanbiedt: economie, management, noem maar op. Maar wat de modeopleiding in Antwerpen zo bijzonder maakt, is dat ze ingebed zit in een kunstschool. Is dat niet geweldig? De connectie met kunst zit in onze structuur en onze geschiedenis. Vanaf dag één is kunst de mindset. Dat is ook waarom de mensen die hiernaartoe komen, en die hier afstuderen, over het algemeen explosieve denkers zijn. Wij zijn meer dan een fournisseur van nieuwe ideeën en nieuwe talenten voor de industrie.»

HUMO Hier worden geen kleermakers opgeleid.

WEN «Yeah, right. Hihi, sommige mensen zullen zó blij zijn met uw vergelijkingen (luide gil).»

MENSELIJK AFVAL

HUMO Op uw Instagram-account @brandylaa postte u onlangs een selfie waarop u melancholisch in een spiegel staat te staren. Daaronder schreef u de boodschap: ‘Feeling beautiful, feeling abstract.’ Wat wilde u daarmee zeggen? Op het eerste gezicht bent u juist uitgesproken figuratief.

WEN «Voor mij betekent abstract zijn... (denkt na) Niet makkelijk definieerbaar zijn, niet voor één gat te vangen zijn. Snap je? In de mode heb je mensen die, zodra ze wat naam gemaakt hebben en hun plekje veroverd hebben, zichzelf ten eeuwigen dage laten vastpinnen op één of twee kenmerken van hun werk: genderfluïde mode, queer fashion, bohemian chic, plussize of dit of dat. Ik wil geen carrière maken met één uitgesproken ding, ik wil bewegen, ik wil herkenbaar abstract zijn.»

HUMO Wie zijn uw persoonlijke mode-iconen?

WEN «Rei Kawakubo van Comme des Garçons is zeker een groot voorbeeld. Omdat zij alles in zich verenigt: als designer is ze zeer conceptueel, maar ze is ook een zakenvrouw aan het hoofd van een wereldomspannend imperium. En uiteraard moet ik ook Rick Owens en Michèle Lamy vermelden (een Amerikaans-Frans designerskoppel, red.). Niet alleen omdat ik af en toe met hen samenwerk, maar vooral omdat leven en werk bij hen compleet samenvallen. Zij hebben echt hun eigen wereld gecreëerd, een prachtige parallelle werkelijkheid.»

HUMO Rei Kawakubo is de grondlegger van het minimalisme in de hedendaagse mode. En Rick Owens, de ontwerper van de fameuze Stooges leather jacket, wordt vanwege zijn voorliefde voor gothic The Lord of Darkness genoemd. Zwart is de kleur die hun werelden verbindt. U bent van top tot teen opgetrokken uit rozigheid en optimisme. Of is dat maar schijn?

WEN «Neenee, ik ben heel erg ab fab. Frivool, onrustig, avontuurlijk. Mijn filosofie is, heel kort samengevat: we zijn hier om te spelen. Het leven in de mode kan dolle pret zijn, op voorwaarde dat je toelaat dat het fun is.»

HUMO Ik heb me laten wijsmaken dat mode ook keiharde business is, nietsontziende concurrentie, afgunst en jaloezie. Een wereld die grensoverschrijdende eisen stelt en het uiterste van je vergt.

WEN «Het is beide. Je gaat van zero tot hero, en terug. Op zo’n modeweek, zoals onlangs in Parijs, word je op het ene moment door iedereen geaaid en gepaaid, tot je denkt: ik ben de belangrijkste persoon die ooit geleefd heeft. Het volgende moment ziet niemand je nog staan en voel je je niks waard, menselijk afval. De modewereld is zacht en hard, lief en gemeen, veilig en onveilig. Dat maakt het zo opwindend.»

HUMO Wie zijn de helden van uw studenten?

WEN «Demna Gvasalia is ook bij de jonge generaties een ster. De naam Rick Owens hoor ik tot mijn grote vreugde ook weleens vallen. En Glenn Martens, natuurlijk (de Belgische creatieve directeur van Y/Project en Diesel, red.). Hij is het prototype van de denkende designer, die nooit zomaar om het even wat doet, en altijd grenzen verlegt.»

WITTE LEVENS

HUMO Heeft Ye, zoals we Kanye West tegenwoordig moeten noemen, definitief afgedaan nadat hij tijdens de Parijse modeweek heeft uitgepakt met dat ‘White Lives Matter’-shirt?

WEN (zucht, denkt lang na) «Ik ga u een verhaal vertellen en daarna mijn opinie geven over de zaak.

»Eerst het verhaal. Toen de modeweek afgelopen was, heb ik mijn studenten een simpele huistaak gegeven: ‘Wat was jouw favoriete look in Parijs? Leg uit waarom.’ Uiteraard was er één die kwam aanzetten met dat shirt van Kanye. Vervolgens heb ik daar een debatje over georganiseerd. Hier, met alle studenten rond de grote tafel. Iedereen kon zijn zegje doen. Op een gegeven moment werd de discussie nogal, euh, pittig. Sommigen werden emotioneel – de ene agressief, de andere defensief. Toen heb ik een korte pauze ingelast. Ik zei: ‘Ga even allemaal even koffie drinken of een sigaretje roken, over vijf minuten komen we terug bij elkaar.’ Ik dacht: o mijn God, heb ik er wel goed aan gedaan om deze discussie te laten ontbranden?»

HUMO U kon dat onderwerp toch moeilijk vermijden?

WEN «Dat klopt. Als iedereen bang is om een mening te hebben over wat in de modewereld gebeurt, zullen we dat straks ook merken aan de ontwerpen die ze maken. Dan zullen die diepte, scherpte, karakter missen.

»Nu, het mooie was dat tijdens die break de studenten die elkaar bij wijze van spreken in de haren waren gevlogen, samen stonden te praten en te gesticuleren. Toen dacht ik: yes, dáárom moest dit gebeuren.»

HUMO En nu uw persoonlijke opinie.

WEN (aarzelend) «Er is een belangrijk punt dat Kanye probeerde te maken...»

HUMO Welk?

WEN «Los van de concrete discussie, van Black Lives of White Lives, vind ik dat er altijd ook een anarchistisch standpunt mag zijn. Een protestopinie, als je wilt. Maar zelfs als we veronderstellen dat zijn intenties nobel waren, dat hij gewoon eens stevig aan de boom wilde schudden, dan nog is Kanye onverantwoordelijk omgesprongen met zijn platform, met zijn volgers en fans, en met zijn macht en invloed. Hij heeft gemeenschappen en minderheden geschoffeerd.»

HUMO Nadat hij van Twitter was gegooid wegens antisemitische statements, kondigde hij aan dat hij Parler wilde overnemen, een socialemediabarak van extreemrechts. Hij is goed op weg om de held van de trumpianen te worden, samen met Elon Musk. Het wordt steeds treuriger.

WEN «Ongelofelijk! Van iemand als Kanye verwacht ik geen genuanceerde cultuurpolitieke essays over dit thema – of over om het even wat. Maar hij zou toch mogen begrijpen dat zulke acties een impact hebben op mensen.»

HUMO Alle grote mode-iconen van de 21ste eeuw hebben met hem gedweept en met hem samengewerkt: wijlen Virgil Abloh van Louis Vuitton, Demna van Balenciaga. Om van de gretigheid van grote merken als Adidas nog te zwijgen. Zegt dat iets over de modewereld?

WEN «True. Iedereen is er nu op één of andere manier bij betrokken. Het is zo jammer, want we mogen nooit vergeten wat voor een groot artiest hij is. Wat hij in de muziek heeft betekend: het is niet mijn ding, maar wel onomstotelijk.»

HUMO Wat is uw ding wél in de muziek? Lady Gaga, las ik.

WEN «O nee! Dat heb ik gezegd omdat ik eerlijk wilde zijn. Voor mij is alles begonnen met Lady Gaga. Zij heeft voor jonge mensen van mijn generatie een ruimte ontsloten waarin we vrij waren om volop afwijkend en weird te zijn (lacht). Ik hield van al haar vroege hits.»

HUMO Zoals gays van vorige generaties van Madonna of ABBA hielden.

WEN «Haha, zo is dat!»

HUMO De kleren zijn dan wel avant-garde, de muzieksmaak is platte mainstream.

WEN (luide gil) «Tegenwoordig hou ik van Japanse popmuziek. Die is ook wat zoetig, maar toch iets technologischer dan K-pop. En daarnaast luister ik veel naar Latijns-Amerikaanse reggaeton. Mijn moeder is van Spaanse afkomst. Ik ben opgegroeid te midden van de hispanics in Los Angeles, in die taal en die cultuur, met invloeden uit Mexico en El Salvador. Ik ben een posterboy van de American dream (lacht). En nu beleef ik mijn Antwerpse droom.»

EEN MAATJE MEER

HUMO In vergelijking met L.A. is Antwerpen een provincienest.

WEN «Oei, dat zullen veel mensen niet graag horen.»

HUMO Een dorp, niet eens een grote parking.

WEN (afgemeten) «De omvang van Antwerpen is overzichtelijk, ja (proest het uit). Nee, serieus: dit is een fantastische plek voor jonge creatieve geesten. Als je in L.A. of in Parijs iets doet, móét je slagen, móét het succesvol zijn. Iedereen staat erop te kijken, de druk is immens. Hier mag je vergissingen begaan. Als iets niet meteen werkt, probeer je het later gewoon opnieuw. En overal zijn er mensen die je willen helpen en met je willen samenwerken. Dat is zó cool.

»(Denkt na) Tot voor kort zat ik in Parijs. Ik had er een paar jobs gedaan, maar die waren allemaal uitgedoofd. Mijn Parijse vrienden begonnen zich een beetje vreemd te gedragen. Maar telkens als ik naar Antwerpen kwam voor een project, voelde ik me welkom, voelde ik een warmte die ik in Parijs niet kreeg. En toen werd de vacature voor deze job bekendgemaakt. Ik dacht: is dit een teken uit de kosmos? Is dit de ster die ik moet volgen om op mijn natuurlijke bestemming te komen? En zie nu.»

HUMO Het directeurschap van een school wordt in de creatieve sector vaak gezien als een fin de carrière. Voor u is het een begin.

WEN «Da’s waar, ik zal hier waarschijnlijk niet blijven tot ik pensioengerechtigd ben. Later zal het een moment op mijn tijdlijn blijken te zijn. Een beslissend moment, hoop ik. Ik ben van plan deze positie te benutten, mijn stempel te drukken, dingen te realiseren, veranderingen teweeg te brengen.»

HUMO U bent aan Cornell University afgestudeerd met een zogenoemde plussize collectie. En u bent ook een pleitbezorger van duurzame mode. Zijn dat gevechten die u kunt winnen?

WEN «Het zijn moeilijke gevechten, dat zeker. Plussize is nog wat anders dan grote maten, hè. Het is mode voor lichamen met totaal andere proporties, je moet telkens helemaal opnieuw beginnen. En de strijd voor duurzame mode zal ook nog lang en hard zijn. Als we eerlijk zijn, moeten we toegeven dat de mode-industrie, met haar seizoenencyclus, niet of nauwelijks te verzoenen valt met duurzaamheid. Dus we moeten vooral niet hoog van de toren blazen. Al te vaak worden die thema’s plichtmatig afgehandeld, als vakjes die afgevinkt moeten worden: een hol statement, een plechtige belofte, een nieuw label en klaar. Duurzaamheid als hashtag. Néé, er moet echt iets veranderen. Maar ik zal al blij zijn als ik mijn studenten bewuster kan maken van de herkomst van de materialen die ze gebruiken, en van de omstandigheden waarin ze geproduceerd worden.»

HUMO U gaat de geopolitieke kwesties niet uit de weg, in uw roze tutu.

WEN (ernstig) «Nee, maar ik doe het wel op een respectvolle, beschaafde manier. Ik probeer er vooral heel open over te zijn, ik steek mijn onzekerheden, mijn twijfels en mijn onmacht niet weg. Op het gevaar af dat het allemaal net iets te casual uit mijn mond komt.»

HUMO En dat uw ideologie even fluïde wordt als uw kledingstijl?

WEN (lacht luid) «Fluïde ideologie: die moet ik onthouden! Ja, dat is very much me: praten en denken tegelijk, en dan maar hopen dat de woorden steek houden.»

DRAMAQUEEN

HUMO Kunt u uw gevoel voor schoonheid omschrijven?

WEN «Voor mij komt het altijd neer op authenticiteit en harmonie. Authentiek zijn betekent: op zo’n specifieke manier jezelf zijn dat het vanzelfsprekend wordt, dat wat je zegt of doet alleen maar van jezelf kan zijn.

»En harmonie... Dat ligt iets moeilijker. Ik bedoel het zeker niet in de klassieke betekenis van evenwichtig en rustgevend. Harmonie kan ook in tegenstellingen zitten. Een mooi stuk, een goed kunstwerk, is zo overtuigend en meeslepend dat je erin meegaat, hoeveel tegenspraak en disharmonie er op het eerste gezicht ook in zit. Dat zijn de momenten waarop je denkt: hell yeah, dit móét bestaan, dit hebben we nodig.»

HUMO Wat doet u ’s avonds in Antwerpen, na een dagje lesgeven of vergaderen?

WEN «Vanavond moet ik nog naar een opening. Soms spreek ik af met iemand. Maar ik ga altijd op tijd naar huis. ’s Avonds zit ik meestal alleen in mijn appartement in de stad. Ik woon alleen, maar ik probeer goed voor mezelf te zorgen.»

HUMO Komt uw familie soms hierheen?

WEN «Mijn jongere broer Cameron is hier al geweest. Hij fladdert rond in Hollywood.»

HUMO Wat doet hij daar?

WEN «Hij is een tijdje productieassistent geweest bij ‘The Simpsons’. Hij heeft me een keer meegenomen naar een lezing van het script. Dat was pas weird! We zaten in een grote ruimte vol mensen die er heel gewoon uitzagen – de ooms en tantes zonder specifieke kenmerken die in iedere familie voorkomen. En ineens weerklonken de vertrouwde stemmen van Marge, Homer, Bart en Lisa. Ik was helemaal in de war. ‘Waar komen die stemmen vandaan?’ vroeg ik me af. Ik kan je verzekeren: de stemacteurs achter The Simpsons lijken níét op de figuurtjes.»

HUMO Kookt u uw eigen potje?

WEN «Ja, ik kook zelfs heel graag. Ik zie het als een manier om mezelf te verwennen. Na het eten zoek ik even afleiding, meestal door naar iets te kijken op tv. Maar dan begint de nacht. En dan begin ik weer dingen te doen: schetsen, tekenen, notities maken. Of iets waar ik al aan bezig was verder afwerken...»

HUMO Slaapt u wel genoeg?

WEN «Nee! Ik wil altijd slapen wanneer ik niet verondersteld word te slapen. En ik kan niet slapen wanneer het zou moeten. Om middernacht is er altijd een stemmetje in mijn hoofd dat zegt: ‘Stop ermee, morgen is het weer vroeg dag, morgen moet ik weer de persoon zijn die anderen in mij zien.’ Maar op hetzelfde moment zegt een ander stemmetje: ‘Néé, ik ben net zo goed bezig, ik heb het zo naar mijn zin!’ Dat is dus mijn probleem. Wat een drama.»

HUMO Bent u een dramaqueen?

WEN «Ik hou van drama! Niet in de vulgaire, theatrale, gossipy betekenis van het woord. Wel in de zin van: het leven mag dramatisch aanvoelen. Wat zeg ik: het móét dramatisch zijn! Grote gebaren moeten groot zijn, kleine pijntjes en wondjes moeten gevoelig zijn. In de regel ben ik een shiny happy person. Ik amuseer me graag, ik wil altijd vooruit, ik ben van nature opgewekt en daadkrachtig. Maar ik kan ook heel treurig zijn.

»(Lacht) Eigenlijk overdrijf ik in alle richtingen. Ik ben bijna overdreven optimistisch, maar als het wat tegenzit, denk ik algauw: o mijn God, de wereld vergaat! Know what I mean?»