Brazilië lijkt de grip op het virus te verliezen: ‘Gevaarlijk voor de rest van wereld’

De Braziliaanse ziekenhuizen liggen voller dan ooit met covidpatiënten, mede door een nieuwe variant die mensen opnieuw kan besmetten. Gevaarlijk voor Brazilië, maar ook voor de rest van de wereld.

Als Brazilië er niet in slaagt om de verspreiding van het coronavirus in te dammen, dreigt het land in een soort groot laboratorium te veranderen waar steeds nieuwe varianten kunnen ontstaan, vrezen wetenschappers. ‘Wat heeft het voor zin om de pandemie in Europa en de VS onder controle te brengen, als Brazilië een broedplaats voor het virus blijft?’, klaagt biomedisch wetenschapper Miguel Nicolelis in The Guardian. De biomedisch wetenschapper volgt vanuit zijn laboratorium in Sao Paulo de pandemie, en waarschuwt: ‘Dit gaat de hele wereld aan.’

Voorlopig gaat het alleen maar slechter in Brazilië. Woensdag stierven 1840 mensen, het hoogste aantal sinds het begin van de pandemie, en de trend blijft maar stijgende. Brazilië was al het land waar, na de Verenigde Staten, in absolute aantallen de meeste doden waren gevallen, ruim 250.000.

Maar de VS lijken de pandemie de afgelopen twee maanden langzaam onder controle te krijgen, mede dankzij een snelle vaccinatiecampagne. Brazilië is sinds kort wereldwijd koploper in aantal nieuwe besmettingen per dag. In sommige deelstaten zijn de ic’s nu al voor meer dan 95 procent bezet.

Eén groot Manaus

‘Ik weet niet waar dit gaat eindigen’, zei Luiz Henrique Mandetta, die vorig jaar ontslagen werd als minister van gezondheidszorg. ‘Het hele land dreigt één groot Manaus te worden.’ In Manaus, een stad diep in de Amazone, stortte de gezondheidszorg eerder dit jaar volledig in, onder de toestroom van grote aantallen patiënten. Artsen moesten kiezen wie nog behandeld kon worden.

En dat was gek, want in Manaus was vorig jaar al 75 procent van de bevolking besmet geraakt met het coronavirus. Eigenlijk moest daar dus al groepsimmuniteit bereikt zijn. Maar de nieuwe golf bleek veroorzaakt door een nieuwe variant, P.1, die inmiddels dominant wordt in heel Brazilië, en nu ook in andere landen opduikt.

Nog niet gepubliceerde en dus voorlopige resultaten van de eerste onderzoeken naar die variant laten zien dat die niet alleen flink besmettelijker is, maar inderdaad ook in staat is om mensen opnieuw te besmetten. Tussen de 25 en de 61 procent van de eerder besmette mensen zou vatbaar zijn voor een herbesmetting met P.1. Voorlopige data suggereren ook dat vaccins er minder effectief tegen zijn, al lijkt het erop dat ze ook bij de nieuwe variant wel degelijk bescherming bieden tegen een ernstig ziekteverloop.

Bolsonaro werkt maatregelen tegen

Maar vaccins zijn in Brazilië – en in veel andere delen van de wereld – nog niet ruim beschikbaar. Veel Braziliaanse deelstaten kondigden de afgelopen dagen weer regionale lockdowns of avondklokken af. De coronabestrijding in het land wordt echter bemoeilijkt doordat de landelijke regering, in de persoon van president Jair Bolsonaro, de ernst van de pandemie al vanaf het begin ontkent, en die maatregelen tegenwerkt. Afgelopen week tartte hij nog de gouverneur van een deelstaat die net een avondklok had afgekondigd, door juist daar een grote bijeenkomst voor zijn aanhangers te organiseren.

De ministers van gezondheidszorg van de deelstaten publiceerden deze week een gezamenlijke oproep om een landelijk beleid in te voeren. Maar Bolsonaro is ook door de bijna volle ic’s niet op andere gedachten te brengen. Hij is en blijft tegen lockdowns, zo liet hij via Twitter weten: die leiden tot werkloosheid. En volle ic’s zijn niet leuk, maar: ‘De gezondheidszorg in Brazilië heeft altijd zo zijn problemen gehad’.

(Trouw)