Bruce Dickinson, piloot en metallegende, over Iron Maiden, vliegtuigen, hemel en hel

Bruce Dickinson, metallegende en zanger van Iron Maiden, komt op zondag 24 februari naar Antwerpen. Niet om klassiekers als ‘Run to the Hills’ of ‘Number of the Beast’ te spelen, maar met een onemanshow gebaseerd op zijn autobiografie, ‘What Does This Button Do?’

In dat boek is hij erg openhartig over het leven bij Iron Maiden (‘Er waren momenten dat de andere leden mij konden vermoorden’) en daarbuiten (‘Koop nooit kettingen in een onnozele seksshop, die begeven het meteen, ga liever naar een dierenwinkel’). Dickinson beantwoordt ook vragen uit het publiek, maar wij mochten hem er nu al een paar stellen.

Dat u nu een interview kunt lezen met Bruce Dickinson dankt u aan zijn grootmoeder. Zij was het die in 1914, toen haar kersverse echtgenoot dienst wilde nemen in het leger, onomwonden zei: ‘Als je vertrekt, weet dan dat ik hier niet meer zal zijn, mocht je de oorlog overleven.’ Opa Dickinson besloot dan maar thuis te blijven. Van zijn regiment keerde niemand terug van het slagveld.

undefined

'De Russen hebben ooit gedreigd me uit de lucht te knallen, terwijl ik enkele Britse politici aan boord had. Ik heb even getwijfeld (lacht).'

Het motto van opa Dickinson was: ‘De enige échte zonde is luiheid, er niet uithalen wat erin zit.’ Dat heeft zijn kleinzoon ter harte genomen. Bruce werd zanger van één van de meest iconische metalgroepen aller tijden, schermkampioen op olympisch niveau, bierbrouwer (van ‘Trooper’, dat in 55 landen wordt verdeeld), schrijver, radiopresentator én piloot. En niet zomaar een piloot: met de Ed Force One, een heuse Boeing 747, vloog hij de hele crew van Iron Maiden de wereld rond. Dickinsons zes stielen – niet slecht voor iemand die opgroeide in een huisje zonder centrale verwarming of koelkast en op school werd gepest – komen samen in één boek: ‘What Does This Button Do?’

HUMO In je boek vermeld je met leedvermaak dat ‘Bring Your Daughter... to the Slaughter’ een hit werd, ook al weigerde de BBC het nummer te draaien. ‘Misschien hadden ze beter hun pijlen op Jimmy Savile gericht’, de populaire presentator die, zo bleek na zijn dood, meer dan een halve eeuw lang kinderen en mentaal gehandicapten seksueel had misbruikt.

Bruce Dickinson «Savile was een vreselijke pedofiel, maar machtswellustelingen die denken dat ze door hun populariteit of status boven de wet staan, vind je overal. Wat de BBC heeft genekt, is dat vrijwel iederéén meer dan dertig jaar lang het gevoel had dat Savile een creep was. Ook ik, die ene keer dat hij kort mijn pad kruiste. Maar niemand die er al die jaren met z’n neus op zat, heeft ooit actie ondernomen. Integendeel: ze lieten hem twintig jaar lang een kinderprogramma presenteren!

»Ik ben trots dat wij zoveel succes hebben gehad terwijl onze songs zelden op de radio te horen waren. Als het dan tóch eens onverwacht gebeurt, schrik ik me telkens rot. En dan betrap ik me vaak op de gedachte: mmm, dit klinkt góéd! (lacht)»

HUMO Stel: ik ben passagier op een vliegtuig dat wordt gekaapt. De piloot en de copiloot zijn vermoord, maar ik slaag erin om de cockpit te barricaderen. Hoe zet ik dat vliegtuig veilig aan de grond en – naar analogie met de titel van jouw boek – op welke knoppen duw ik, en op welke vooral níét?

Dickinson «Ga in de linkse stoel zitten, zet de koptelefoon van de piloot op en maak contact met de dichtstbijzijnde verkeerstoren: zij zullen je helpen. De radiozender bevindt zich aan je rechterhand. Stem de zender af op de noodfrequentie 121.5, die overal ter wereld wordt gemonitord, en zet het toestel op ‘actief’. Als je iets wil zeggen, druk dan op de knop ‘transmit’. De vluchtleiding in de controletoren zal je vanaf dan de juiste richtlijnen geven.

»Gek dat je me dat vraagt, want ik heb er daarnet nog een vergadering over gehad. We overwegen om in mijn vliegschool gewone burgers een cursus aan te bieden waarbij ze in een simulator zo’n noodsituatie kunnen meemaken. Dat lijkt misschien vergezocht, maar de aanslagen van 11 september konden alleen plaatsvinden omdat de overheid zich niet kon inbeelden dat terroristen gekaapte vliegtuigen zouden kunnen inzetten als wapen.»

HUMO Is het ooit in jou opgekomen?

Dickinson «Wat? No, mate! Alleen al het idéé! Waarom zou ik mijn vliegtuig inzetten als wapen?»

HUMO Nee, ik bedoel: heb jij ooit gedacht dat terroristen opzettelijk lijnvluchten konden laten crashen?

Dickinson «Niet dat ik me kan herinneren. Ik ben zelf veel te begeesterd door het wonder van vliegen om me bezig te houden met zieke geesten die zoiets moois willen misbruiken. Maar ik werk dan ook niet voor de CIA. Zij hadden dat wél moeten weten. Overigens: ik was in New York toen die twee vliegtuigen zich in de Twin Towers boorden. Ik heb daar toen een week vastgezeten. Later hoorde je allemaal stoere verhalen van hoe de New Yorkers zich niet van hun stuk lieten brengen, maar dat is niet wat ik heb gezien. Ik zag volkomen apathische, murw gebeukte zombies die totaal niet wisten wat ze overkwam.»

HUMO Welke andere rockster zou je in nood als copiloot willen, in de wetenschap dat hij niet zou panikeren?

Dickinson «Eh, let me run through my inner rolodex of rockstars… Doe maar Nicko (McBrain, drummer van Iron Maiden, red.). Van hem weet ik tenminste dat hij echt kan vliegen, hij haalde nog vóór mij z’n brevet.»

HUMO En buiten Iron Maiden?

Dickinson «Lars Ulrich (de drummer van Metallica, red.), die is intelligent én koelbloedig. Hij zal niet snel panikeren onder grote druk. En hij speelt al z’n hele leven tennis op hoog niveau, dus zijn coördinatie zal wel goed zijn.»

HUMO Elke piloot moet jaarlijks een minimaal aantal uren vliegen om zijn brevet te behouden. Hilarisch: in jouw geval betekent dat dat tienduizenden passagiers nooit hebben beseft dat de frontman van Iron Maiden hen van pakweg Londen naar München heeft vervoerd.

Dickinson (grinnikt) «Dat heb ik zelf ook altijd grappig gevonden. Er waren jaren dat ik als piloot onbetaald verlof moest nemen om met Iron Maiden op tournee te kunnen!»

undefined

HUMO Ben je ooit in moeilijkheden geraakt?

Dickinson «Ach... Onweer, hagelbuien, luchtzakken, een vlucht ganzen die zich in je motor boort: dat hoort erbij. Ik heb Britse soldaten naar huis gevlogen vanuit Afghanistan, dat was niet zonder risico. Eén keer had ik zonder het te weten een drugskoerier aan boord die tijdens de vlucht stierf omdat er iets misging met de drugs die hij had ingeslikt. Een andere keer vloog ik met enkele belangrijke Britse politici aan boord richting Rusland toen de Russen me via hun controletoren vriendelijk lieten weten dat ze ons zouden neerschieten als ik geen rechtsomkeert maakte. Ik heb toen even getwijfeld (grinnikt).»

HUMO Heeft vliegen jouw visie op de aarde, de schepping of de mensheid veranderd?

Dickinson «Als piloot zit je op de eerste rij, hè. Je voelt je tegelijk almachtig en nietig. En ik moet eerlijk zeggen dat ik vaak het gevoel had: hoe hoger in de lucht, hoe dichter bij de schepper. Op 40.000 voet hoogte, ’s nachts, kon ik mijn hand uitsteken en zo heel België bedekken. Een merkwaardig gevoel. Zoals het ook raar voelt om boven de Nijl te vliegen en te weten: onder mij zijn mensen elkaar nu aan het afknallen. Ik heb een handvol astronauten ontmoet, en als ik met hen praatte over het universum, leken hun ogen weg te draaien. Zij landen nooit écht. Zij straalden zelfs tegenover een piloot iets uit dat zei: ‘Niemand, maar dan ook níémand kan zelfs maar beginnen te snappen wat wij hebben gevoeld toen we in de ruimte zweefden. You have no idea.’»

HUMO David Bowie, die de ballen had om op te treden voor honderdduizend mensen én om zijn eigen carrière op tijd en stond te saboteren, had extreme vliegangst. Hoe verklaar je dat?

Dickinson «Vliegangst is een irrationele angst. Ik ben geen bangerik, maar ik heb een hekel aan slangen. Andere mensen zijn bang voor het donker – ‘Fear of the Dark’, da’s een goeie titel voor een song (lacht). Ik heb als passagier vaak naast mensen met vliegangst gezeten, en dan probeerde ik hen gerust te stellen, met wisselend succes. Je zou kunnen zeggen dat vliegangst voortspruit uit ons instinctief besef dat de mens, in tegenstelling tot vogels, niet ontworpen is om te vliegen. Maar waarom zijn idioten zoals ik er dan zo dol op? Misschien zijn piloten wel de gekken?

»Vliegangst heeft volgens mij ook weinig met vliegen of vliegtuigen te maken. Het kan een veruiterlijking zijn van een algemene weerzin tegen de sterfelijkheid, en dan zoekt het overlevingsmechanisme in je brein een zondebok, fluistert het je in: ‘Zolang je niet vliegt, zul je eeuwig leven.’ Bowie is uiteindelijk aan kanker gestorven, een vijand die binnenin hem zat.»

Wraak van Satan

HUMO Op een schoolrapport noteerde een moegetergde leraar over jou: ‘His tongue will be his undoing’ – zijn tong wordt zijn ondergang.

Dickinson «Klopt. Jarenlang dacht ik dat ik het laatst lachte, aangezien ik als zanger met mijn mond een fortuin heb verdiend. Maar een paar jaar terug bleek hij verdomme toch gelijk te krijgen toen de dokters tongkanker bij me vaststelden.»

HUMO Is ooit research verricht of jouw extreme zangstijl – iets tussen brullen, gillen en oreren in – de kans op tong- of mondkanker vergroot?

Dickinson «Niet dat ik weet. Je kunt door fout zingen of door overbelasting wel poliepen op je stembanden krijgen, maar dat zijn geen kankercellen. Kankers in de mond starten ook vaak aan de nek en de hals. En kanker van het strottenhoofd wordt bijna altijd veroorzaakt door roken of alcohol. De ergste kanker is die zonder aanwijsbare reden. Ik ben nu genezen verklaard, dus ik ga er graag van uit dat dokters altijd gelijk hebben.»

HUMO Metalgroepen zoals Iron Maiden dwepen nogal makkelijk met de duivel, en de muziek zit vol verwijzingen naar hel, verdoemenis en ‘The Number of the Beast’. Is het ooit in jou opgekomen dat Satan, áls hij bestaat, in het hiernamaals nog een eitje te pellen heeft met al die metalacts die op zijn rug poen hebben geschept?

Dickinson «Satan die in de hel tegen ons een proces wegens onbetaalde auteursrechten aanspant? (lacht) Daar zit een film in! Ik ben een atheïst en ik loop net zoals mijn maten in de groep niet hoog op met de leiders van om het even welke georganiseerde religie, zoals je ook kunt afleiden uit de songteksten van ‘For the Greater Good of God’ en ‘Holy Smoke’. Nicko kun je met wat goede wil nog een christen noemen, maar ook hij volgt niet slaafs de leer van de paus. Wie de geschiedenis van onze beschaving overloopt, kan moeilijk ontkennen dat godsdienst al te vaak een excuus was voor machtswellust, misbruik en oorlogsvoering.

»Dat koketteren met duivels en monsters is wat mij betreft only a bit of fun. Trouwens, nadat ik de audioversie van mijn autobiografie had ingelezen, belde de technicus me op: ‘Je mag raden hoe lang jouw versie is. Exáct 666 minuten!’ (lacht) Natuurlijk is dat toevallig, maar ik vind het grappig.»

HUMO Van de duivel naar Spinal Tap is slechts een kleine stap. Wat is het grootste Spinal Tap-moment uit je carrière?

Dickinson «Backstage bij Ronny Dio had ik ooit zoveel honger dat ik in een paar minuten een halve cake opvrat. Een spacecake, zo bleek later (lacht).

undefined

'Ik ben 60 en ren over het podium met mijn onderbroek over mijn te spannende broek, dus ik ben de eerste om mezelf te relativeren ''

»Kijk, ik ben een vent van 60 die over het podium rent met zijn onderbroek over zijn te spannende broek, dus ik ben de eerste om mezelf te relativeren, geloof me. Ik doe niets anders tijdens deze tournee, en met heel veel plezier. Wat mij stoort, is dat muzikale snobs naar een satire als ‘Spinal Tap’ kijken, waarvan de makers beweerden dat het op het wangedrag van metal bands was gebaseerd, en zeggen: ‘Haha, zie je nu hoe belachelijk jullie muziek is?’ Terwijl ik vind: natuurlijk zijn onze shows over the top, spectaculair, vaak pompeus en kitscherig. Maar onze muzíék nemen we heel serieus en die is verdomd moeilijk te maken!»

HUMO Heb je ‘Saxondale’ gezien? De serie van Steve Coogan…

Dickinson (lacht) «Ha, Steve Coogan, Alan Partridge, geweldig! Maar wat is ‘Saxondale’?’

HUMO De reeks gaat over Tommy Saxondale, een fictieve roadie op leeftijd die beweert dat hij nog voor Iron Maiden heeft gewerkt.

Dickinson «Leugenaar! (lacht) Hij is, neem ik aan, een totale karikatuur? Wel, ik ken zo een vracht échte mensen, dus het was niet nodig om er nog een fictief exemplaar bij te bedenken, Steve (lacht). Maar ik zal het bekijken – met plaatsvervangende schaamte, wellicht.»

HUMO Op eBay biedt iemand een mislukte persing aan van de picture disc van ‘The Clairvoyant’. Voor dat ‘unieke collectors item’ uit 1988 vraagt hij 8.000 pond. Het beste bewijs dat een rockgroep iconisch is, is dat iemand voor zo’n defecte plastic prul zoveel geld wil betalen.

Dickinson «Aan mij heeft hij geen klant (grinnikt). Maar ik begrijp wel de zucht naar hebbedingen, en hoe verzamelwoede uit de hand kan lopen.»

HUMO Verzamel je zelf iets? Haarlokken van Marilyn Monroe?

Dickinson «Ik koop nooit iets omdat het een goede investering is. Ik hou van voorwerpen met een verhaal. Op een veiling met parafernalia van de Hindenburg en andere luchtschepen was ik enkel geïnteresseerd in enkele restanten van de R101. Dat was een enorm Brits luchtschip – groter dan de Titanic – dat in 1930 tijdens z’n eerste vlucht neerstortte. Er waren slechts zes overlevenden, onder wie een ingenieur die uit het brandende luchtschip sprong en in een moeras landde. Ik heb zijn zakhorloge gekocht, en een lederen drinkbeker met een gravering: ‘Welcome aboard from the airship crew’. Die twee objecten hou ik thuis, als symbool voor mijn bewondering voor de grote moed van die gasten. Ik heb er amper 100 pond voor betaald, maar naar mijn gevoel zijn ze miljoenen waard. ‘Empire of the Clouds’ gaat daarover.

»Mijn bibliotheek ligt vol met dat soort excentrieke objecten die een inbreker niet eens zou meenemen omdat ze waardeloos lijken.»

undefined

HUMO Een wet in de popmuziek zegt: hoe extremer de muziekstijl, hoe extremer de cadeaus die fans de artiest toesturen. Wat is het meest ongewone geschenk dat jij hebt gekregen?

Dickinson «Ik wil niet dat mijn huis verandert in een museum vol bizarre objecten van obsessieve fans, dus misplaatste geschenken gaan meteen de vuilnisbak in. Vroeger kreeg ik vaak gebruikt ondergoed, slipjes met remsporen en dergelijke. Ook allemaal weggegooid (grinnikt).»

HUMO De muziekindustrie is heel competitief. Hebben jullie zelf ooit generositeit van concurrenten gezien, of iets dat erop leek?

Dickinson (denkt even na) «Ik zou als wereldster een enorm ego moeten hebben (lacht smakelijk). Maar ik geniet er altijd van als iemand – mezelf inbegrepen – erin slaagt om zichzelf weg te cijferen voor een groter doel. Mijn motto is: if you think you’re a rockstar, you’re probably a prick. Je kunt rocksterretje spélen, elke avond desnoods, twee uur lang, op een podium. Maar uiteindelijk ben je een gewoon mannetje dat kwijlend en jankend zal sterven, net zoals iedereen. Ik ben geen narcist, en ik heb rockclichés – zoals een tv uit het raam gooien – altijd pathetisch gevonden. Want we hebben allemaal eerst als onbekende muzikant op de vloer geslapen en in kleine shitty clubs gezongen voor géén geld.»

undefined

'Je kan de rockster spélen, maar sterven doe je kwijlend en jankend, zoals iedereen'

HUMO Bleek ooit iemand fan van wie je het niet had verwacht?

Dickinson «Ooit vroeg Johnny Cash me om een handtekening, maar als ik me goed herinner was het voor zijn dochter. Cash maakte in elk geval indruk op me: hij was toen every inch the man in black, en hij droeg imposante laarzen uit ratelslang- of krokodillenleder. Alles aan hem was epic.»

HUMO Hebben jouw kinderen ooit een frappante opmerking over jouw muziek gemaakt?

Dickinson «Nee, daarvoor zijn ze niet genoeg geïnteresseerd. Voor hen zijn al mijn succesvolle bezigheden just something dad does (lacht). En zo hoort het. Enkele van mijn erfgenamen spelen muziek, maar ik voel niet de behoefte om van hen klonen van mezelf te maken, ik aas niet op een dynastie. Mijn zoon Griffin liet zich onlangs ontvallen dat hij ‘The Final Frontier’ wel oké vond. Dat kan volstaan voor dit jaar.

»Toen mijn zoon Austin 5 jaar oud was, en we verstoppertje speelden in de tuin, zei hij: ‘I was laughing in the hiding bush!’ Ik dacht: hé, da’s een goeie titel, die jat ik! Ik heb hem wel een credit voor die song gegeven, hij ontvangt er nog steeds auteursrechten voor.»

HUMO Je hebt een autobiografie geschreven én je vertelt elke avond honderduit op het podium. Wat heb je nog níét over jezelf prijsgegeven?

Dickinson «Dat ik thuis de camera’s van al mijn computers heb afgeplakt voor het geval Vladimir Poetin meekijkt (lacht). Ik hoop op intelligente, originele vragen van de Belgen daar in Antwerpen!»

‘An Evening with Bruce Dickinson’, zondag 24 februari, Arenbergschouwburg, Antwerpen. Info en tickets: www.livenation.be. In de ticketprijs is een gesigneerd boek inbegrepen.