Carmen meets Borat

Met zijn geweldige film 'Borat: Cultural Learnings for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan' maakte Sacha Baron Cohen niet alleen vijanden in Kazakstan en de U.S. of A., ook in het dorpje Glod in Roemenië moet hij zijn gezicht niet meer laten zien. Vanavond kunt u zien waarom in 'Carmen meets Borat', een puike documentaire van de Nederlandse Mercedes Stalenhoef.

Mercedes Stalenhoef «Op vakantie in Roemenië hield ik halt in Glod, en ik raakte er geïntrigeerd door Carmen, een meisje dat er in een café werkte. Toen ze begrepen had dat we alletwee Spaans spraken - ik ben voor de helft Spaans, zij had de taal geleerd door intensief naar Spaanse soaps te kijken - nam ze me meteen in vertrouwen. Ze vertelde me dat ze ervan droomde uit Roemenië weg te gaan. De gigantische kloof tussen haar luizige leventje en haar grote droom frappeerde me - ik besloot meteen om een documentaire aan haar te wijden.»

- Maar toen kwam Borat - het Kazakse dorpje uit de film is in werkelijkheid het Roemeense Glod.

Stalenhoef «Op het moment van de opnames was ik niet ter plaatse. En aanvankelijk leek die film niet zo heel veel te veranderen. Tot hij wereldwijd in de zalen kwam, en het dorp overspoeld werd door journalisten. De bewoners waren flink in de zeik gezet, zo bleek. Er was hun voorgespiegeld dat er een documentaire over Glod gemaakt werd, niet dat ze acteerden in een komedie. Enkele advocaten zijn daar toen opgesprongen: ze hielden de dorpelingen voor dat ze tot dertig miljoen dollar konden cashen als ze een rechtszaak zouden aanspannen tegen filmproducent Fox. Dat deed dromen, natuurlijk - bijvoorbeeld ook de opa van Carmen. Ik besloot om een tweede deel toe te voegen aan mijn docu: de afwikkeling van die hele zaak.

»De makers van 'Borat' hebben zich niet erg respectvol getoond tegenover de inwoners van het dorp. Ze hadden toch ook gewoon acteurs uit Kazakstan kunnen engageren in plaats van een onwetend Roemeens dorp belachelijk te maken? Die kleine gemeenschap werd van de ene dag op de andere uit de anonimiteit getild, en te kijk gezet voor de hele wereld.»

- Kon u er nog even ongestoord filmen als tevoren?

Stalenhoef «Eigenlijk niet. Plots was geld een hot topic geworden. De inwoners wilden betaald worden voor hun optreden - sommigen vroegen zelfs geld om even door het beeld te lopen. Dat was moeilijk, want in mijn budget waren helemaal geen vergoedingen voor de geportretteerden voorzien. Nu goed, uiteindelijk was die herrie snel voorbij: zó erg waren de dorpelingen nu ook weer niet veranderd. En: ze vertrouwden mij.

»Na de opnames heb ik het dorp trouwens een schenking van 5.000 euro gedaan.»

- Hebben de inwoners van Glod uiteindelijk hun slag thuisgehaald?

Stalenhoef «Er is nooit een rechtszaak gekomen. Die advocaten hadden, geïnspireerd door andere zaken die al aangespannen waren tegen de film, geld geroken. Maar uiteindelijk bleek het te veel moeite voor een te klein resultaat, en werd de hele onderneming afgeblazen. En zo bleef in Glod dus alles bij het oude - ze zijn daar alleen een traumaatje rijker.»

- Heeft Sacha Baron Cohen de documentaire gezien?

Stalenhoef «Dat moet wel: hij zat in de commissie die moest beslissen of 'Carmen meets Borat' in aanmerking kwam voor een Oscar. En raad eens: we hebben het niet gehaald.»