Caroline de Gruyter - Zwitserlevens. De nieuwe politieke realiteit in Europa
NRC-correspondente Caroline de Gruyter werkte van 2004 tot 2008 vanuit Genève, en ze heeft een goeie uitleg waarom ze nu pas voor de dag komt met een boek over die periode. Nog voor de financieel-economische crisis (2008-vandaag) zich wereldwijd ontrolde, kreeg zij in Zwitserland, waar de megabank UBS al in 2007 wankelde, lessen in de globaliseringskunde die tot vandaag relevant zijn. Haar woonst in het dorpje Crans-près-Céligny bleek een gedroomd kraaiennest om bij het begin van onze eeuw eerder dan elders de dominante politieke en economische ontwikkelingen te kunnen spotten.
We komen in ‘Zwitserlevens’ (Athenaeum) één en ander te weten over de Zwitserse manier van leven (in je appartement het toilet doortrekken na tien uur ’s avonds kan een politiebezoek opleveren) en over de moeilijke integratie van een expatfamilie, maar een ‘Een huis in Toscane’-achtig boek is het bepaald niet geworden. Zwitserland, zo betoogt ze, is tegelijk het meest provinciale en meest internationale land. Omdat de internationalisering van de economie er zo onstuimig plaatsvindt, is ook de tegenreactie er zo fors: het is er een terugplooien vanjewelste op de Zwitserse identiteit en tradities (jodelen inclusief). Maar dat belet niet dat de Zwitsers hun leefwereld overhoop laten halen door kantoren en hotels voor de global executives, stelt ze vast. Hoe dat kan? Dezelfde globalisering die de Zwitsers hun welvaart bezorgt, ontneemt ze hun politieke macht.
De democratie is zijn greep op de markt verloren, is het heldere verhaal van De Gruyter, die het doet uitlopen op een expliciete moraal: ‘Als er één inzicht is waarmee ik Zwitserland verlaat, dan is het wel dat de mens tegen zichzelf beschermd moet worden, anders doet hij wat hij niet laten kan en richt hij zichzelf te gronde.’
