Cherchez la femme: Denise Tyack, de weduwe van Patrick Haemers, glamourgangster

Wie indertijd de arrestatie van de Bende Haemers in Brazilië heeft gezien, is het niet vergeten: daar stonden geen gangsters voor de camera maar filmsterren, oogverblindend mooie jongelui die lak hadden aan de buitenwereld en vrolijk kwetterden met de talrijk opgedaagde persmuskieten.

Het stralende middelpunt was Patrick Haemers zelf, de boomlange blonde koning van de gewapende overvallen op Belgische geldtransporten – niemand heeft dichter het ideaal van de Mooie Meedogenloze Jongen benaderd. Maar vier jaar later was hij dood: zelfmoord. ‘Ik heb,’ zegt zijn weduwe Denise Tyack, ‘altijd geweten dat het zo zou aflopen: Patrick was suïcidaal.’

'Wij waren voor elkaar gemaakt'

De Bende Haemers specialiseerde zich in overvallen op zwaarbewaakte geldtransporten van de post en het bankwezen. Het was vast geen toeval dat ze hun hoogtepunt bereikten halverwege de jaren tachtig, een tijd waarin ons land ook het toneel werd van een lange lijst bloedige aanslagen die nooit zijn opgehelderd. Aan het einde van de woelige jaren tachtig deed de Bende Haemers er nog een schepje bovenop door voormalig premier Paul Van den Boeynants te ontvoeren. Op slag waren ze wereldnieuws.
Vijfentwintig jaar later hebben de meeste nog levende leden van de Bende Haemers gesproken met documentairemakers Peter Boeckx, Annick Bongers en Charlotte Lerouge. Of ze in hun verklaringen altijd even waarheidsgetrouw zijn geweest, valt te betwijfelen. Maar de reeks biedt ongetwijfeld een unieke inkijk in de onderwereld, en legt met enig geluk ook linken met de bovenwereld bloot. Lang geleden dat primetimetelevisie zo’n ambitieus project heeft aangedurfd.
Denise Tyack, de weduwe van Patrick Haemers, is bereid naar aanleiding van de televisiereeks Humo in haar café in Waver te ontvangen. Geduld is een mooie deugd: het gesprek wordt enkele uren uitgesteld, en als we haar eindelijk voor een interview aan een tafeltje kunnen laten plaatsnemen, meldt ze dat ze nog klanten moet bedienen, afwassen, eten maken en de drukproeven controleren van het boek ‘Mijn leven met Patrick Haemers’ – een samenwerking met auteur Peter Boeckx. Dat laatste gaat langzaam: Tyack is een harde tante die elke komma keurt en elk overbodig adjectief schrapt. Boeckx en Tyack hebben nog voor úren werk. De boodschap is duidelijk: ‘Doe dat interview een beetje snel.’ Maar dat zal dus tegenvallen.
In het boek vertelt Denise Tyack, Française van geboorte, over haar ongelukkige jeugd. Haar ouders stonden haar op jonge leeftijd af aan een gezin, waarvan de man haar seksueel misbruikte. Een verschrikking, in die mate zelfs dat ze zich uit zelfbescherming opsplitste in Denise en Sabrina. Sabrina is, schrijft ze, wie ze werkelijk is.
De eerste vragen liggen enigszins voor de hand:
HUMO Mag ik u tutoyeren, mevrouw Tyack?
Denise Tyack «Jazeker.»
HUMO En hoe noem ik je dan: Denise of Sabrina?
Tyack «Sabrina.»
HUMO Wat is het verschil?
Tyack «Mensen die me kennen noemen me Sabrina, mensen die me niet kennen Denise – en de politie ook (lachje).»
HUMO Hoe noemde Patrick Haemers je de eerste keer dat hij je zag?
Tyack «Sabrina.»
HUMO Wat is je vroegste herinnering aan Patrick?
Tyack «Ik stond achter de toog in Le Picotin, en hij kwam binnen.»
HUMO Als de Grote Verleider?
Tyack (lacht) «Dat mag je wel zeggen, ja. Hij raakte me meteen.»
Peter Boeckx «Maar tegelijk verontrustte hij je ook: je had van meet af aan bedenkingen bij hem. Je dacht: ‘Vade retro!’»
Tyack «Vade retro, satana! (lacht) »Ik voelde het gevaar, ja. Da’s het befaamde vrouwelijke zesde zintuig.»
HUMO Was hij een buitengewoon mooie man?
Tyack «Voor mij toch, hij had veel charme. Hij was groot en slank. Mager, zelfs.»
HUMO Hij had ook een lichtjes vrouwelijke look, schrijf je.
Tyack (beslist) «Nee.»
Boeckx «In het boek staat ‘félin’ en niet ‘féminin’. Zijn manier van bewegen was katachtig, hij bewoog zich voort als een roofdier.»
Tyack «Soepel en speciaal, maar allesbehalve vrouwelijk.»
Boeckx «Als je oude Super 8-filmpjes bekijkt, merk je hoe geraffineerd hij zich thuis soms bewoog. Hoe hij, tijdens het koken, zijn handen in zijn zij plantte en grote ogen trok.»
Tyack «Hij had een betoverende blik.»
HUMO Heeft hij je, na zijn entree in Le Picotin, gelijk verleid?
Tyack «We hadden allebei een coup de foudre: het was ontegensprekelijk wederzijds.»
HUMO Het gevaar was geen argument meer?
Tyack «Ik heb geprobeerd hem af te houden, maar hij blééf komen, en ik heb me laten gaan: ik heb niet meer nagedacht.»
HUMO Spijt van?
Tyack «Geen seconde: ik heb een prachtige zoon van hem gekregen, Kevin, een fantastische jongen, die in veel opzichten op hem lijkt.»
Boeckx «Toch niet wat zijn karakter betreft.»
Tyack «Hij is ook nauwgezet en vriendelijk. Maar zijn mentaliteit is anders: Kevin werkt hard.»
HUMO Patrick hield niet van werken, hè?
Tyack «Ik dacht het niet, nee (lacht).»
Boeckx «Hij was van huis uit verwend.»
HUMO Na zijn arrestatie in Brazilië heeft Patrick in een interview met RTL verklaard dat hij een misdadiger was geworden ten gevolge van psychologische problemen.
Tyack (blaast) «Daar geloof ik niet in.»
Boeckx «Denk je niet dat hij naar de relatie met zijn vader Achiel verwees?»
Tyack «Oké, hij zat slecht in zijn vel door die vertroebelde relatie. Toen ik Patrick leerde kennen, sprak hij uitsluitend daarover: het was ‘mijn vader’ voor en ‘mijn vader’ na – het hield niet op. Als je vader je niet aanvaardt, tekent dat je.»
Boeckx «Eric, zijn broer, was de chouchou van zijn ouders.»
Tyack «Wat heeft Liliane (de moeder van Patrick Haemers, inmiddels overleden, red.) nog tegen je gezegd, Peter?»
Boeckx «Zij bevestigt dat beeld.»
HUMO Tiens, de relatie tussen Patrick en zijn moeder was toch redelijk goed?
Tyack «Redelijk, ja. Maar Liliane ging ook niet altijd streng genoeg met hem om. Toen hij de eerste keer in de gevangenis zat, liet zij alcohol binnensmokkelen. Verstandig kun je dat niet noemen.»
HUMO Heeft Patrick zijn leven lang naar het respect van zijn vader gestreefd?
Tyack «Toen hij jong was, heeft hij dat geprobeerd. Maar daarna is hij er gelukkig in geslaagd zijn vader uit zijn hoofd te zetten.»
Normale man, abormaal werk
HUMO Jij had zelf ook een lastige jeugd achter de rug: vroeg afgestaan door je ouders, seksueel misbruikt, van het ene internaat naar het andere gestuurd. Waren jullie voor elkaar gemaakt?
Tyack «Ja.
»In het leven bestaat geen toeval: je bent op aarde om je rol te vervullen, goed of slecht, afhankelijk van wat je in je vorige leven hebt gedaan. (Tegen Boeckx) Da’s ook de reden waarom ik nooit de armen laat hangen: ik zie altijd het positieve in de dingen.»
HUMO Wist je, vanaf het moment dat je met Patrick was: ‘We zijn vertrokken voor een bewogen leven samen’?
Tyack «We waren jong en tot over onze oren verliefd: dan denk je niet aan moeilijkheden die er zitten aan te komen.»
HUMO Je wist dat hij al in de gevangenis had gezeten.
Tyack «Ja. Maar nogmaals, we waren verliefd, en we wilden absoluut een kind. Als je op zo’n moment bij je zinnen bent, zeg je: ‘Dit zijn geen omstandigheden om een kind in groot te brengen.’ Maar wij wáren niet bij zinnen, we waren geen redelijke mensen. En ben ik dat nu wel, redelijk? Ik durf daaraan te twijfelen.»
HUMO Wist je wat Patrick voor de kost deed?
Tyack «Ik heb het na verloop van tijd vernomen, na een maand of zo.»
HUMO Wat zei hij dan?
Tyack «Dat hij ‘werkte’: naar zijn gevoel ging hij ’s ochtends naar zijn werk als hij een geldtransport van de post overviel.»
HUMO Hij was best trots op de professionele manier waarop hij dat met zijn bende aanpakte.
Tyack «Hij leverde vakwerk af, très soigné. Hij was bijzonder gedisciplineerd – de meeste bendes zijn dat niet.»
HUMO Hoe beviel je kennismaking met de andere leden van de Bende Haemers?
Tyack «Het waren jonge gasten, net als Patrick: sympathieke mannen. Ze lachten veel, ze konden het goed met elkaar vinden – c’étaient des copains, quoi. Maar: een vriendenclubje dat goed verborgen hield waarmee ze bezig waren.»
HUMO In het interview met RTL vertelde Patrick dat hij zijn werk chronometreerde.
Tyack «Dat móést ook: een strikte timing hanteren om de politie te snel af te zijn.»
HUMO Het record van de Bende Haemers was een overval in vijfenveertig seconden rond.
Tyack «Hij wist waarmee hij bezig was.»
HUMO Had hij veel stress voor hij naar zijn werk vertrok?
Tyack «Niet echt, nee.»
HUMO In het boek vertel je dat hij niet kon inslapen zonder rohypnol.
Tyack «Dat nam hij altijd.
»Nee, ík had stress als hij ging werken of op verkenning ging: het kon telkens de laatste keer zijn.»
HUMO Spraken jullie er met elkaar over?
Tyack «Jazeker. Hij was een normale man, alleen: hij deed abnormaal werk.
»Een militair die op missie vertrekt, doet zogezegd normaal werk, terwijl het ook volkomen abnormaal is: in het buitenland de vijand gaan bevechten en onbekenden neerschieten. Maar ook een militair vindt, net als Patrick dat vond, dat hij werkt.»
HUMO Je hebt het over een vijftigtal overvallen.
Tyack «Zoiets moet het geweest zijn, ja.»
Boeckx «Op een bepaald moment was het: één overval per maand. Het moeten er minstens vijftig zijn geweest.»
HUMO Een merkwaardige vaststelling: het brein van de Bende Haemers heette volgens alle insiders Philippe Lacroix, niet Patrick Haemers.
Tyack «Er was géén brein. Ze bedachten alles samen, en ze voerden alles samen uit.»
HUMO Lacroix staat bekend als de slimste van de bende.
Tyack «Philippe was beter bestand tegen het gevangenisregime, hij kon het overleven, in tegenstelling tot Patrick. Maar slimmer? Patrick, Philippe en Thierry (Smars, red.) hadden alle drie hun eigen idee.»
Boeckx «Philippe heeft me wel ver-teld dat iedereen zijn eigen specifieke rol bij een overval had.»
HUMO Thierry Smars was de chauffeur.
Boeckx «Juist. En Patrick stapte als eerste uit.»
Tyack «Hij maakte indruk met zijn gestalte. Maar ze deden het samen, zoals ik zei – op enkele keren na.» HUMO Welke keren?
Tyack «Ik heb geen zin om daarover te spreken.»
HUMO Je bedoelt: de overval in Verviers in het najaar van ’85, waarbij twee doden vielen.
Tyack «Dat hebben ze ook samen gedaan, behalve één iemand die wél slimmer was dan de rest. Enfin, meer ervaren.»
HUMO Je hebt het nu over het lid van de oorspronkelijke Bende Haemers dat je X noemt.
Tyack «Ja.»
HUMO Iedereen die het dossier heeft gevolgd, kent hem.
Tyack «Nee.»
HUMO De oorspronkelijke Bende Haemers was met zijn vieren.
Tyack (knikt)
HUMO «Smars, Lacroix, Haemers en X – alias Bob B.»
Tyack «Weet ik niet. Je mag me een lange lijst van namen opdreunen, vijftienduizend foto’s laten zien: van mij zul je niks vernemen. Maar als je de flik wilt uithangen, is het gesprek nu afgelopen.»
HUMO X heeft voor de overval in Verviers gezegd: ‘Ik doe niet meer mee, de explosieven van wapenspecialist Robert Darville zijn me te krachtig. Het is te link.’
Tyack (knikt) «En toch hebben ze het gedaan.»
HUMO Patrick, Philippe en Thierry hebben altijd over X gezwegen. Waarom?
Tyack «Een vriend verraad je niet.»
HUMO Nog even over wat je daarnet zei: ‘Patrick stapte als eerste uit.’ Hij nam dus het grootste risico. Kende hij geen angst?
Tyack «Nee, hij maakte indruk. Hij vertoefde – hoe zal ik zeggen – op een andere planeet.»
HUMO Insiders beweren dat hij zijn overvallen onder de cocaïne pleegde.
Tyack «Luister, ik heb er in dit boek op toegezien dat het weer niet te pas en te onpas over zijn drugsgebruik zou gaan. Patrick gebruikte geen cocaïne, tenminste: niet in mijn bijzijn. Als hij drie dagen lang aan de zwier ging, zonder tussendoor een uurtje te slapen, vermoed ik dat hij het met hulpmiddelen deed. Maar werken deed hij volgens mij níét onder invloed.»
Boeckx «Toen je hem leerde kennen, gebruikte hij, toch?»
Tyack «Dat hebben ze me achteraf verteld. Ik wist het niet. Hij was net naar Singapore geweest.»
HUMO Om te ontwennen.
Tyack «Maar nee: hij wilde er op een olieboorplatform gaan werken, maar het was er – zoals dat met hem ging – niet van gekomen.»
Boeckx «Basri Bajrami heeft verteld dat ze voor de overvallen cocaïne namen.»
Tyack «Oké, Bajrami misschien, c’est bien le genre. Maar Philippe ook ze-ker niet. Daarvoor was hij te kil en te koud.»
HUMO Hou je niet van Philippe?
Tyack «Als ik hem kil en berekenend noem, is dat in vergelijking met Patrick, die de gekste dingen durfde te doen. Hij presteerde het om, als meest gezochte gangster van het land, met een magnum in een disco te staan zwaaien. Philippe werd daar gek van. Hij dacht vooruit, Patrick niet – voor hem telde alleen het nu.
»Patrick was suïcidaal. Dat is hij altijd geweest.»
HUMO Waren die overvallen het risico dat hij bewust opzocht?
Tyack (hoofdschuddend) «Hij nam de uiterste voorzorgsmaatregelen om niet neergeschoten te worden, maar misschien was hij wel niet bang omdat hij suïcidaal was.»

De Reus
HUMO In een verklaring aan de speurders heb jij het volgende gezegd over je eerste maanden met Patrick: ‘Hij transporteerde geld naar Luxemburg.’ Dat deed hij voor de Caisse Privée van Guy Cruysmans, een topman van de Cépic, de rechtervleugel van de PSC.
Tyack «Patrick heeft nooit geld getransporteerd.»
HUMO Ah nee?
Tyack «Nee, ik heb dat verklaard om hem te verdedigen, meer niet.»
HUMO Thierry Smars deed dat in elk geval wel – die was zelfs de privéchauffeur van Cruysmans.
Tyack «Een poosje. En Philippe heeft ook heel even gereden.»
HUMO Hoe was de relatie tussen Patrick en Thierry?
Tyack «Heel goed in het begin, daarna werd het gespannen, omdat Thierry flipte.»
HUMO Na de overval in Verviers is alles veranderd?
Tyack «Het was ook een catastrofe.»
HUMO Omdat het tegen de code inging: ‘Gewelddadige overvallen: oké. Doden of gewonden: niet oké’?
Tyack «Ze wilden onder geen beding doden of gewonden op hun geweten hebben, Patrick maakte daar een punt van eer van.»
HUMO Waarom is Thierry beginnen te flippen? Kreeg hij het beeld van het bloedbad met de twee postbeambten niet van zijn netvlies?
Tyack «Hij kon het niet aan – hij was ook nog jong, hè – maar Patrick ook niet. Ze waren allebei van de kaart.»
HUMO En daarna was hun relatie om zeep?
Tyack «Door de schok is Thierry bijna helemaal gek geworden.»
HUMO En hij is gaan spreken.
Tyack «Níét met de politie.»
HUMO Wel met Elio Ciolini, een vreemde man die plotseling opdook in de entourage van de Bende Haemers.
Tyack (knikt)
Boeckx «Wat Patrick en Philippe níét apprecieerden.»
HUMO Wie was Ciolini volgens jou?
Tyack «Ik heb hem nooit gezien, zelfs niet op foto.»
Boeckx «Waarschijnlijk was hij een undercoveragent voor de CIA of de Mossad. Hij is in België opgedaagd, uitgerekend op het moment dat de Bende van Nijvel toesloeg. Hij vertelde Thierry dat hij voor de Franse geheime dienst werkte, dat hij ‘kolonel Bastiani’ heette, en dat hij een internationaal veiligheidsbedrijf runde.»
Tyack «Dat wist ik dus niet.»
HUMO En dat Thierry hem 1,2 miljoen frank had gegeven?
Tyack «Dat heeft Peter me verteld.»
HUMO Daarom was Patrick toch woest op hem?
Tyack «Nee, niet daarom: de zekeringen in Thierry’s hoofd waren gesprongen, en hij sprak met iedereen. Ook Philippe werd woest, het werd gevaarlijk op die manier.»
Boeckx «Ze hebben hem uit de Bende Haemers gegooid.»
HUMO Voor zijn dood?
Boeckx «Dat heeft Philippe me verteld: ze hebben hem losgelaten. En dat maakte hem er niet stabieler op, natuurlijk.»
HUMO Sabrina, jij had je twijfels bij zelfdoding als officiële doodsoorzaak.
Tyack «Ja, van meet af aan.»
HUMO En het kón ook niet, bleek achteraf: hij zou zich een kogel door het hoofd gejaagd hebben, maar er zat geen kruit op zijn vingers.
Tyack «Heb ik achteraf ook vernomen.»
HUMO Ciolini is met de Bende van Nijvel in verband gebracht.
Tyack «Door journalisten.»
HUMO Ook Patrick is aangeduid als de Reus van de Bende van Nijvel. Door slachtoffers.
Tyack «C’est des couillonnades, ça. Hoeveel Reuzen zijn er inmiddels geweest? Laten we wel wezen: het waren geen gewone criminelen die voor de Bende van Nijvel werkten. Die mensen waren zíék. Geen enkele crimineel maait in het wilde weg mensen neer, zonder enige aanwijsbare reden.
»Die gasten kregen betaald om terreur te zaaien, dat denk ik.»
HUMO Patrick is herkend door twee slachtoffers: een caissière en David Van de Steen, die samen met Annemie Bulté zijn wedervaren te boek heeft gesteld in ‘Niet schieten, dat is mijn papa!’.
Tyack «Patrick is nooit op ernstige wijze herkend. Dat ze hem hebben opgepakt en ondervraagd, en vervolgens weer vrijgelaten, is het beste bewijs. Hij had een sluitend alibi: op de avond van de overval op de Delhaizes in Eigenbrakel en Overijse zaten wij op restaurant. Gelukkig had ik het btw-bonnetje nog.»
HUMO Speurders twijfelen aan de authenticiteit van dat bonnetje.
Tyack (haalt haar schouders op) «Dat is hun job, twijfelen.»
HUMO In het boek blijken wel meer mensen van extreemrechtse signatuur in de entourage van de Bende Haemers op te duiken. Baron de Bonvoisin, bijvoorbeeld. En Francis Dossogne, de leider van het Front de la Jeunesse, die de papieren voor jullie vlucht naar Zuid-Amerika zou regelen.
Tyack «Dossogne heeft uiteindelijk niks gedaan.»
Boeckx «Hij vroeg te veel geld.»
Tyack «Ik hield niet van die man.»
HUMO Hij was een vriend van Patrick.
Tyack «Helemaal niet: een kennis van advocaat Michel Vander Elst – zo hebben we hem leren kennen. Patrick had een andere vriend bij extreemrechts: Etienne Delhuvenne, een halvegare.»
Boeckx «Delhuvenne heeft me ongelofelijke dingen verteld. Hij beweert dat de Bende soms vips op de achterbank meenam om te laten zien hoe het er toeging bij zo’n overval. (lacht).»
Tyack «Delhuvenne is gék.»
HUMO Hij houdt nog altijd vol dat de Bende Haemers politiek is geexploiteerd.
Tyack «Il dit n’importe quoi. Hij had er niks mee te maken. Hij was een jeugdvriend van Patrick, meer niet.»
HUMO Wie was Vander Elst?
Tyack «Ik had hem als advocaat in de arm genomen in een belastinggeschil, en gaandeweg is hij zich voor ons gaan interesseren. Méér dan het een advocaat betaamt (lacht).»
HUMO Wilde hij zélf een gangster worden?
Tyack «Dat nu ook weer niet, maar het boeide hem buitenmatig.»
Boeckx «Hij deed het niet voor het geld: hij is van rijke komaf. Het was hem uitsluitend om de kick te doen.»
HUMO Hij heeft Van den Boeynants mee helpen ontvoeren.
Tyack «’t Is te zeggen: hij woonde in hetzelfde appartementsgebouw. Hij wist hoe laat Van den Boeynants ’s ochtends de deur uitging, hoe laat hij terugkeerde.»
HUMO Hij heeft de anderen op het idee gebracht?
Boeckx (knikt) «Oorspronkelijk wilden ze Freddy Heineken ontvoeren.»
Tyack «Patrick was voortvluchtig – we woonden al een tijd in Brazilië – maar als hij naar België kwam, sliep hij bij Vander Elst. Zo is de band hecht geworden. Toen Patrick zei dat ze het plan hadden opgevat iemand te ontvoeren, opperde Vander Elst de naam Van den Boeynants.»
HUMO Karine Van Geem, de vriendin van Vander Elst, verklaarde tegenover de speurders dat Patrick met haar moest vrijen terwijl Vander Elst toekeek.
Tyack «Dat verhaal ken ik niet.»
HUMO Volgens haar was Vander Elst verliefd op Patrick.
Tyack «Il est un peu bizarre comme mec. Tijdens het assisenproces strooide hij ook met de meest saillante privédetails: hij beweerde dat hij Patrick op een seksfeestje had leren kennen. Ik zeg tegen Patrick: ‘Wat is dat allemaal?’ Waarop hij: ‘Hij verdedigt zich zoals hij kan.’ Zoals anderen zich ontoerekeningsvatbaar laten verklaren, verdedigde Vander Elst zich door scabreuze verhalen te vertellen.»
Elvis leeft
HUMO Was het Vander Elst die de fiscale vluchtroutes voor de Bende Haemers uitstippelde?
Tyack «Dat was te ingewikkeld, met al onze valse papieren en zo. Misschien heeft hij het voor Philippe gedaan? Met hem was hij close. Niet met Patrick en mezelf: wij zaten in Brazilië.»
HUMO Maar jullie hadden veel geld nodig voor jullie exuberante levensstijl.
Tyack «Daarom pleegde Patrick nog geregeld een hold-up in België.»
HUMO Jullie zouden gemiddeld vijfhonderdduizend frank per maand hebben uitgegeven.
Tyack «Een leven op de vlucht is duur: je slaapt in hotels, je verhuist voortdurend, je moet nieuwe auto’s of vliegtickets kopen, enfin, het houdt niet op.»
HUMO Hield je van dat leven?
Tyack «Dat was ons leven, punt uit.»
HUMO Hoe vaak dacht Patrick: ‘Nog één grote klapper en daarna nooit meer’?
Tyack «Voortdurend, maar met de ontvoering van Van den Boeynants was hij er écht van overtuigd: ‘Hierna nok ik ermee.’ We zouden onze
schaapjes op het droge hebben, en rustig kunnen gaan leven.»
HUMO Een rustig leven met Patrick Haemers?
Tyack «In Brazilië en Uruguay hádden we een rustig leven, al lag het gevaar voortdurend op de loer. Maar zo was het ook in België geweest – we wisten niet beter.»
HUMO Jullie waren op elk moment vertrekkensklaar, konden inpakken in één uur tijd.
Tyack «Een halfuur, als het moest. Of minder. Als er gevaar dreigde, waren we weg.»
HUMO Met een klein jongetje aan de hand.
Tyack «Kevin heeft daar niet onder geleden, wat hem betrof gingen we op reis. Later viel het hem zwaar, toen we werden opgepakt en de gevangenis in moesten, maar in Brazilië had hij het reuze naar zijn zin. We kampeerden bij wijze van spreken bij het zwembad, waar hij andere kinderen ontmoette. Hij was te jong om zich vragen te stellen.»
HUMO Patrick wou 400 miljoen frank losgeld voor Van den Boeynants. Het is 63 miljoen geworden: waarom zo weinig?
Tyack «Omdat Van den Boeynants geen 400 miljoen had.»
HUMO In Le Soir had gestaan dat hij over twee miljard frank beschikte.
Tyack «Journalistenpraat.»
Boeckx «Overigens: het losgeld kwam niet uit het fortuin van Van den Boeynants. Weet je waar het wél vandaan kwam?»
Tyack «Nee.»
Boeckx «Onderzoeksrechter Collin heeft me verteld dat Van den Boeynants liet doorschemeren dat de Mossad het heeft geschonken: voor diensten die Van den Boeynants aan de staat Israël had bewezen. Ik weet zelfs niet of hij die som heeft moeten terugbetalen.»
Tyack (tegen Humo) «Je ziet wat er van zulke beweringen in de pers komt. De arme man is ontvoerd.»
HUMO Hebt u medelijden met hem?
Tyack «Hij is dood, ik kan geen medelijden meer hebben, maar ik had in elk geval niks tégen hem.»
HUMO Veel mensen blijven ervan overtuigd dat de ontvoering opgezet spel was. Van den Boeynants was per slot van rekening ook een PSC’er van de rechtervleugel Cépic.
Tyack (snel) «Er zijn er ook die denken dat Patrick nog leeft, en met – hoe heet-ie ook alweer – Elvis op een eiland zit. Mensen denken zo veel domme dingen.»
HUMO De ontvoering was een winwinsituatie: goed voor de Bende Haemers én goed voor Van den Boeynants, die aan de vooravond stond van een lastig proces.
Tyack «Dat proces zal er wel gekomen zijn, zeker?
»En wat de Bende Haemers betreft: het was een ideale gelegenheid om verwarring te zaaien en zich voor te doen als de Brigades Socialistes Révolutionnaires. Enfin, men is er snel achter gekomen dat het niet klopte (lacht).»
HUMO Vreemd: terwijl Van den Boeynants in Le Touquet gevangenzat, heeft de Bende Haemers nog een overval in Groot-Bijgaarden gepleegd. Terwijl de politie toen het appartement aan de Vossendreef al had ontdekt waar de ontvoering was gepland.
Tyack «Wat is daar vreemd aan?»
HUMO Dat je na zo’n vondst onverstoorbaar blijft doorgaan, en ook nog eens riskante overvallen gaat uitvoeren.
Tyack «De jongens wisten het niet, dat van dat appartement. En die ontvoering was simpel: Van den Boeynants zat vast in de villa in Le Touquet, het was wachten op het losgeld – klaar.
»Patrick wilde ook helemaal geen overval meer plegen in Groot-Bijgaarden. Wéér met explosieven, daar kon alleen maar narigheid van komen, zei hij. En hij heeft gelijk gekregen: er is iemand gestorven.»
HUMO Waarom heeft hij dan toch meegedaan?
Tyack «Voor het geld. En omdat hij deel uitmaakte van de bende: hij móést volgen. Als je voortvluchtig bent, heb je geen keuze.»
HUMO Intussen zaten jullie – bendeleden, vrouwen en kinderen – in een villa in Opio, aan de Côte d’Azur. Welke sfeer heerste daar?
Tyack «Het was niet meer zoals vroeger: Chouchou (alias Michèle Dewit, de vrouw van Axel Zeyen, red.) en Corinne (de vrouw van Philippe Lacroix, red.), waren heel close, maar ik kwam net overgevlogen van Brazilië.»
HUMO Je voelde het einde van de Bende Haemers?
Tyack «Het was in niks meer te vergelijken met het begin. Het was op.»
HUMO Hoe zijn ze na de overval in Groot-Bijgaarden teruggekeerd?
Tyack (voorzichtig) «Ik ben Patrick naar Zürich achterna gereisd, voor het losgeld van de ontvoering. Van de anderen herinner ik me niks meer.»
HUMO Heb je, terug in Rio, gedacht: ‘Dit is het begin van het einde’?
Tyack «Integendeel, ik dacht: ‘Eind goed, al goed.’ (lacht)»
HUMO Je kunt erom lachen?
Tyack «Gelukkig maar, het is inmiddels bijna dertig jaar geleden.
Ik heb pas aan het einde gedacht toen we werden opgepakt.»
HUMO Je hebt wel nog geprobeerd de Braziliaanse agenten om te kopen.
Tyack «Wat moet je anders? (lacht)»
28 jaar wachten
HUMO Klopt het dat je verraden bent door Patricks vader?
Tyack «Jammer genoeg wel, maar niet alleen door hem.»
HUMO Ook door Eric, zijn broer?
Tyack «Door het hele gezin. Ze waren allemaal op de hoogte: vader en moeder zijn samen met de Belgische speurders in Rio aangekomen.»
HUMO Waarom?
Tyack «Ze hebben daar in elk geval Kevin gerecupereerd. Was dat hun motief? Om hun geweten te sussen zullen ze vast hebben gezegd: ‘Dit is geen leven voor een kind.’»
Boeckx «Misschien wilden ze Eric beschermen. Die werd ook gezocht, hè. Misschien was dat de deal met de flikken: ‘Wij leveren Patrick uit, en jullie laten ons met rust.’»
Tyack «Eric had al zo veel bekend, het was niet meer nodig. (Tegen Boeckx) Wat heeft Liliane gezegd?»
Boeckx «Dat Achiel te veel met de politie sprak. Ze had geprobeerd hem in te tomen, maar dat was onbegonnen werk. Achiel dronk, zei ze, en hoe meer hij dronk, hoe meer hij vertelde.»
Tyack «Een politieagent heeft me letterlijk gezegd dat Achiel Patrick had gegeven. (Weer tegen Boeckx) Jij hebt dat toch ook in het dossier gelezen?»
Boeckx (knikt) «Achiel Haemers was informant van de politie.»
HUMO De ouders van Patrick hebben je nooit gemogen, zeg je. Ze verkozen zijn ex Chouchou, de dochter van het hoofd van de Brusselse onderwereld. Waarom?
Tyack «Geen idee.»
HUMO Omdat je de naam had een prostituee te zijn?
Tyack «Die naam had ik níét.»
HUMO Wel volgens je boek.
Boeckx «‘Werkte in het nachtleven’ staat er.»
Tyack «Toen ik Patrick ontmoette, werkte ik in een disco. Dáárvoor, ja, oké, maar daar had het niks mee te maken: misschien vonden ze dat Patrick zich te zeer aan mij hechtte. Weet ik veel.»
Boeckx «Ze waren wel dol op Chouchou, hè.»
Tyack «Ze hebben haar ook in de familie gehouden, als vriendin van Eric (Eric Haemers is enkele maanden vóór Patrick gestorven, in een auto-ongeval, red.).»
HUMO Na jullie arrestatie in Rio maakten jullie een triomfantelijke indruk. Jullie gedroegen je als filmsterren die voor de grap in de boeien werden geslagen.
Tyack «Waren we ons niet van bewust.»
HUMO Het was bijna arrogant.
Tyack «We waren arrogant: we voelden ons superieur, we bluften, en we praatten onze mond voorbij. Dat had ik beter niet gedaan: achteraf kon ik niet meer zeggen dat ik nergens van wist, zoals Corinne.»
HUMO De gerechtspsychiater heeft Patrick een narcist genoemd.
Tyack «Hij was een beetje narcistisch: hij zag zichzelf graag, hij schonk veel aandacht aan zijn uiterlijk. En hij was niet helemaal van deze wereld.»
Boeckx «Hij stond graag in de belangstelling.»
HUMO En jij, Sabrina?
Tyack «Ik heb ook wel een beetje narcisme in me, als ex-actrice.»
HUMO Na jullie arrestatie volgde het maandenlange gevecht tegen de uitlevering. Er waren maar drie mogelijkheden om daaraan te ontsnappen: jullie konden de ontvoering van Van den Boeynants politiek geïnspireerd noemen, jullie mochten niet de doodstraf krijgen of jullie moesten alsnog een baby in Brazilië verwekken.
Tyack «Als ik een baby had gekregen, hadden ze ons niet kunnen uitleveren. We hebben onze uiterste best gedaan, maar de natuur wou niet mee.»
HUMO Te veel stress?
Tyack «Ook. Ik heb jarenlang gedacht dat ik onvruchtbaar was, tot ik opeens een abortus moest laten uitvoeren – een tijdje voor de geboorte van Kevin. Vreemd, hoe je geest op je lichaam kan inwerken.»
HUMO Na de uitlevering zag jij het donker in voor Patrick. Wist je van tevoren dat hij het niet zou redden in de cel?
Tyack «Dat wist iedereen die dicht bij hem stond, ook zijn vader.»
HUMO Zijn vader heeft hem de dood in gedreven?
Tyack «Hij heeft ons gedood, ja.»
HUMO Waarom was Patrick niet sterk genoeg voor de gevangenis?
Tyack «Hij weigerde in de gevangenis te leven. Ik begrijp dat volkomen: in zijn plaats had ik precies hetzelfde gedaan. Tenminste, als ik had geweten dat mijn zoon veilig was.»
HUMO Er zijn verschillende redenen genoemd voor zijn zelfmoord.
Tyack (snel) «Hij had een zwakke gezondheid, daar begon het al: vreselijke hoofdpijn, rugpijn ook.»
HUMO Verslaving.
Tyack «Begin niet opnieuw, hè.»
HUMO Sorry, iedereen weet dat.
Boeckx «Hij nam veel medicamenten.»
Tyack «Oké, maar hij had ook veel rugpijn in zijn cel van drie bij vier. Wie houdt dat achtentwintig jaar vol? En is het dat waard? Als je weet dat je zoon zijn vader alleen in de gevangenis zal zien, dat het leven van je vrouw om zeep is?»
HUMO Patrick geloofde ook niet meer in de mogelijkheid van een ontsnapping.
Tyack «Toen dát hem ging dagen, heeft hij zich van kant gemaakt.»
Boeckx «Hij heeft jou nog gevraagd hem te helpen ontsnappen.»
Tyack (knikt)
HUMO Maar jij hebt geweigerd.
Tyack «Ik wist dat het plan gedoemd was om te mislukken: we konden niet herbeginnen. En ik had Kevin. Ik moest kiezen tussen mijn man en mijn zoon, en ik heb voor Kevin gekozen.»
HUMO Je hebt ook voor een andere man gekozen: Roland Potier.
Tyack «Dat is het leven dat verder gaat, dat is iets anders. Het was hoe dan ook afgelopen. Niemand kan achtentwintig jaar lang wachten. En er heerste de hoogste graad van beveiliging: we mochten elkaar zelfs niet aanraken. Voor ons was het duidelijk: het was afgelopen, fini, we wisten allebei dat hij daar niet kon leven.»
HUMO Maar je hebt geen spijt, zei je.
Tyack «Nee.»
HUMO Als je het zou kunnen overdoen?
Tyack «Dan deed ik het meteen opnieuw, absoluut. Het enige dat mij spijt, is dat het slecht is afgelopen. Maar dat wisten we van tevoren, dat was onvermijdelijk.»
Bekijk het VTM-journaal uit 1989 over de arrestatie van Haemers: