Cherchez la femme: Eleonore Vigenon, mevrouw Jef Geeraerts

Eleonore Vigenon, de vrouw van Jef Geeraerts, is dinsdag overleden aan kanker. Het nieuws raakte pas vandaag bekend, op de dag van haar begrafenis. Vigenon, flamboyant en kunstzinnig, was een opmerkelijke verschijning in de Vlaamse letteren. Zes jaar geleden sprak Humo haar uitvoerig over leven, werk en echtgenoot.

undefined

undefined

(Humo 3236, 10 september 2002)

undefined

undefined

undefined

undefined

'Ik heb Jef geleerd van mensen en dieren te houden in plaats van op ze te jagen'

undefined

In de final cut van het portret van Jef Geeraerts (72) dat zondag op Canvas te zien is, heeft regisseur Jackie Claeys een opmerkelijk moment weggelaten. De schrijver zit op de blanke plankenvloer, geleund tegen de benen van zijn vrouw, die trots rechtop in de hagelwitte salon zetelt. Ze praten over de tijd dat een haal van de grote zeis hun geluk zal onthoofden, een van hen er niet meer zal zijn en hun zorgvuldig opgebouwde harmonie zal versplinteren. De stem van de schrijver breekt, hij drukt zich in tranen tegen zijn vrouw aan, de omhelzing katapulteert zijn bril van zijn neus. De uit machismo opgetrokken berenjager, schietgraag en handig met wapens en vrouwen, verandert heel even in een tedere zeventiger die bang naar het leven graait.

Vandaag heeft Eleonore Vigenon haar man het huis uitgestuurd, naar een vriend in het bezit van een dvd van 'Apocalypse Now Redux'. De schrijver heeft zelfs het manuscript van 'Dossier K' in de steek gelaten, hoewel het werk aan de langverwachte achtste Vincke-&-Verstuyft-policier in de elektriserende slotfase zit. Terwijl Marlon Brando de schrijver de vlijmscherpe horror van Vietnam serveert, zet zijn vrouw het mes in een aardbeientaart: 'Op 12 januari waren we dertig jaar samen. We hebben 't onder ons tweeën gevierd; gewoon nog een beetje lekkerder gegeten en nog een beetje meer genoten dan gewoonlijk. Als je geen kinderen hebt, zie je de jaren niet opschuiven en blijft alles ogenschijnlijk gelijk. Dan schrik je weleens, zoals toen onlangs ter sprake kwam dat we volgend jaar vijfentwintig jaar getrouwd zijn.'

HUMO Was het dertig jaar geleden liefde op het eerste gezicht?

ELEONORE VIGENON « Ik heb Jef 31 jaar geleden voor het eerst ontmoet, op een lezing in Gent die nota bene door mijn ex-echtgenoot georganiseerd werd (lacht). Hij had me vooraf gevraagd of 't geen goed idee was die staatsprijswinnaar eens uit te nodigen. Ik was die boeken gaan lezen en vond ze zeer goed. Dat was niet vanzelfsprekend, want het werk van bijvoorbeeld Henry Miller en Jan Wolkers vond ik niet zo geweldig. Ik was wel benieuwd om die Jef Geeraerts eens te ontmoeten. Ik droeg die avond een mooie, knalrode jurk met een erg hoge split, hij moest me wel opmerken. Maar die eerste ontmoeting was geen succes. De lezing en het interview waren spetterend, maar Jef viel me als mens tegen; zijn houding stond me niet aan. Hij gaf wel zijn telefoonnummer, maar ik had op dat moment geen zin hem terug te zien.

» Precies een jaar later, op 12 januari 1972, ging 'Groenten uit Balen' van Walter Van den Broeck in première in Gent. Toen we de zaal binnenkwamen, zag ik Jef vooraan zitten, met Julien Schoenaerts en nog iemand van een Antwerps theater. Ik had met nieuwjaar 'Tien brieven rondom liefde en dood' gekregen en dat vond ik ontzettend mooi - ik vind 't nog altijd van het beste wat Jef geschreven heeft. Ik dacht dat hij niet meer zou weten wie ik was - in die tijd gaf hij bijna dagelijks lezingen - maar tijdens de pauze kwam hij op me af, wees naar mijn rode trui en zei: 'Rood staat je ongelofelijk goed.' Hij herinnerde zich dus nog mijn jurk van het jaar voordien. Na de voorstelling zijn we enkele glazen gaan drinken en maakte hij voortdurend deugnieten-opmerkingen - vreselijk eigenlijk, maar indertijd charmeerde het wilde in hem me ongelofelijk.»

HUMO Viel je voor de man, het werk of de mythe?

VIGENON « Helemaal niet voor de mythe; ik vond zelfs dat hij anders was dan de vrouwenloper die de kranten van 'm maakten. Ik heb nooit een lievere man ontmoet, we voerden ook doorlopend interessante gesprekken. Als Jef één dag bij mij was, was mijn hele week goed.

» Na een paar maanden hebben we elkaar verteld wie er allemaal in ons leven geweest was - niet tot in de details, die konden we missen. Die openheid kwam van pas, want algauw kwamen zogezegde vriendinnen me vertellen met wie Jef nog allemaal naar bed ging. Maar dat wist ik dus; telkens als ik 'm zag, kon ik aan het parfum dat hij met zich meedroeg, onderscheiden van welke vriendin hij kwam. Maar ik zei niks, ik constateerde alleen maar dat er van langsom meer parfums wegvielen.»

undefined

De wilde veelwijver

HUMO Had je een strategie om de wilde veelwijver te temmen?

VIGENON « Ik heb geen moment gedacht dat we ooit samen zouden wonen, ik genoot gewoon van de uren die we samen hadden. In het begin wist ik zelfs niet wanneer hij zou terugkomen - als hij vertrok zei hij telkens: 'Tot binnenkort.' Een paar dagen later kwam hij dan weer langs, steevast met een plastic zak van Standaard Boekhandel met een propere onderbroek en zeewierpillen. Eerst bleef hij één dag, dan twee en op den duur van maandag tot vrijdag. Ik liet hem los en zag wel wat ervan kwam. Jef zelf verbaast zich er nog over dat ik dat kon. Maar ik was zelf nog getrouwd en vond dat ik geen eisen kon stellen.»

HUMO Jullie moesten je beiden losweken uit eerdere relaties.

VIGENON « Jef was vooral geïrriteerd omdat zijn scheiding moeilijk officieel geregeld geraakte - indertijd ging dat nog heel traag. Hij had al lang afscheid genomen van zijn gezinsleven. Zolang Jef losse vriendinnen had, vonden zijn kinderen 't best. Maar toen ze merkten dat er iemand was die bleef - ik - werden ze heel onaangenaam. Meer wil ik daar niet over zeggen.

» Nadat er in het begin van mijn eerste huwelijk een serieus incident geweest was, woonde ik met mijn toenmalige man samen als met een goede vriend. We hadden plezier samen, maar hij had zijn liefjes en ik de mijne. Alles werd anders toen Jef hier af en toe in huis leefde: we gingen soms met zijn drieën uit eten, naar de cinema, op vriendenbezoek - 't was helemaal het verhaal van 'Jules et Jim' van François Truffaut. Jef en mijn ex hebben nooit ruzie gemaakt - als de situatie gespannen was, ontmijnden ze de zaak door bijvoorbeeld de krant te becommentariëren.»

HUMO Toch moet je ex 't op een bepaald moment lastig gekregen hebben, want hij publiceerde de sleutelroman 'Neergang' - een leep anagram van 'Gangreen'.

VIGENON « In '74 werd de spanning toch te groot en huurde Jef een appartement aan de Cogels-Osylei in Antwerpen. Dan pendelde ik dagelijks, dat heeft me een stuk van mijn gezondheid gekost. In '75 zijn Jef en ik een paar maanden naar India geweest, en tijdens die reis heeft mijn ex het huis hier verlaten. Dat boek kwam pas veel later. 't Was een belachelijke manier om zijn frustratie te verwerken; blijkbaar heeft hij me het nooit vergeven dat ik met iemand anders zo gelukkig kon zijn. Bovendien is dat boek slecht geschreven.»

HUMO Hoewel Jef in 'Het zevende zegel' het instituut van het huwelijk verketterd had, trouwden jullie in '78.

VIGENON « Daar zat Karel Jonckheere voor veel tussen, die was altijd heel lief voor me. Op de Boekenbeurs van '77 vroeg hij me waarom we nog altijd niet getrouwd waren. Ik antwoordde naar waarheid dat we daar allebei nog niet aan gedacht hadden, en hij zei: 'Dat is niet verstandig, ik zal eens met uw Jozef praten.' Een paar dagen later reden we in mijn versleten deux-chevaux naar de Makro - het goot, de ruitenwissers konden de stortvloed nauwelijks aan - en op een druk kruispunt vroeg Jef me ten huwelijk. Ik schrok zo dat ik sprakeloos was. Hij zei: 'Zou je wel eens willen antwoorden?' Ik zei dat ik moest nadenken - ik was bang dat er iets in onze goede verhouding zou veranderen - en we spraken af dat ik vóór kerstavond zou beslissen. Jef wilde vooral voor me kunnen instaan, mocht me iets overkomen - ik heb een heel zwakke gezondheid. De ouders van Jef waren ongelofelijk gelukkig toen we trouwden.»

HUMO In 'Brieven' schrijft hij: 'Met jou, Eleonore, ken ik voor het eerst in mijn leven het gevoel geborgenheid.'

VIGENON « Dat kan ik niet anders verklaren dan door het toeval van twee karakters die bij elkaar passen. Jef is erg opvliegend en rusteloos. Gaat er iets mis, dan zie ik zijn oogopslag veranderen en weet ik dat er een uitbarsting volgt - 't is zijn karakter. Ik kan daar niet tegen, wacht dan tot hij rustig is en praat op 'm in. Je kan een rusteloos iemand óf nog meer opjagen en tegen het plafond krijgen óf proberen met zachtheid te behandelen.»

HUMO De geborgenheid heeft ook te maken met het huis, zo blijkt uit het portret op Canvas.

VIGENON « Na mijn scheiding was er op een gegeven ogenblik sprake van dat het huis verkocht zou worden, maar Jef heeft toen gezegd dat hij hier wilde blijven wonen. Hij vond 't dé goede plek. Dankzij de financiële steun van zijn ouders zijn we hier kunnen blijven. In het begin hadden we geen van beiden geld, daarom hebben we het merendeel van het opknapwerk aan het huis ook zelf gedaan - dat schept een heel bijzondere band.

» Als je je huis laat inrichten door een binnenhuisarchitect, blijft het toch iets artificieels hebben. Wij hebben dit huis stap voor stap zelf ingericht, tot het voor ons perfect was. Van verre reizen hebben we beetje bij beetje dozen, beeldjes en souvenirs meegebracht, en die heb ik in patronen geschikt - die omringen ons, scheppen een bepaalde sfeer en geven een zekere warmte. De tuin is het verlengde van het huis; iedere struik hebben we zelf geplant, zodat de tuin voor ons een paradijsje is.»