China heeft nu ook een vaccin. Het is onbekend hoe veilig dat is, maar een inenting weigeren gaat niet zomaar

China is de volgende grootmacht met een coronavaccin op komst. Niet iedereen is daar blij mee: buitenlanders in China vrezen dat zij het land moeten verlaten als ze het Chinese middel weigeren. En dat terwijl niemand precies weet hoe effectief en veilig dat vaccin nu echt is.

Het gaat om een coronavaccin van de Chinese staatsfarmabedrijf SinoPharm. Het vaccin is de afgelopen maanden getest op zo’n 30.000 proefpersonen in Zuid-Amerika en het Midden-Oosten. Ook kregen naar schatting bijna één miljoen inwoners van China dit najaar al een prik met het SinoPharm-vaccin. De Chinese overheid stond dat laatste oogluikend toe onder het mom van ‘noodgebruik’: vanwege de coronapandemie mocht het vaccin al worden verspreid onder beroepsgroepen die een groot risico op besmetting lopen.

China start nog dit jaar met een grootschalig vaccinatieprogramma, waarbij de bijna 1,4 miljard inwoners worden opgeroepen om een prik tegen het coronavirus te halen. Deskundigen zijn sceptisch. Vooralsnog is er immers weinig bekend over de werking van het vaccin. Li Yang Hsu, viroloog en hoogleraar aan de universiteit van Singapore, is zelfs bezorgd: ‘Als je iets wilt weten over veiligheid en effectiviteit, moet je data van duizenden proefpersonen hebben. Zolang die er niet zijn, weet je niets.’

Gezondheidscode

Toch gaat een vaccinweigering naar alle waarschijnlijkheid verstrekkende gevolgen hebben. Zonder vaccinatie wordt het in de nabije toekomst onmogelijk om nog langer gebruik te maken van het openbaar vervoer en andere faciliteiten. Ook winkels en overheidsinstellingen kunnen vaccinatieweigeraars de toegang ontzeggen.

‘Hier in China heeft iedereen een gezondheidskleurcode binnen de multifunctionele betaal-app Alipay,’ vertelt de 32-jarige Stan Crienen uit Nederland. Hij is vermogensbeheerder en werkt al bijna zeven jaar in miljoenenstad Sjanghai. ‘Die gezondheidscode is groen, geel of rood. Groen betekent gezond. Bij geel ben je mogelijk in contact geweest met iemand met corona en moet je je direct melden bij de autoriteiten, je laten testen en in thuisquarantaine gaan.’

Als je code rood kleurt, word je direct verplicht in quarantaine gezet in een ziekenhuis of in een hotel. ‘Dan is je dag wel voorbij, ja,’ zegt Crienen. ‘Corona of niet, met een gele en zeker rode code is het leven hier héél moeilijk: je kunt geen tickets boeken voor treinreizen, het vliegtuig en alle andere vormen van openbaar vervoer. Want overal moet je de kleur van je code laten zien of kunnen ze die opvragen aan de hand van je gegevens. Ook kom je restaurants niet in en kun je geen auto meer huren. Een gele of rode code verandert je leven drastisch.’

En daar komt het probleem rond de aanstaande vaccinatiegolf om de hoek kijken. De verwachting is dat de gezondheidscode straks wordt gekoppeld aan je vaccinatiestatus. Indien je als buitenlander in China weigert om het vaccin te nemen – of als je nog niet aan de beurt bent geweest – raak je de groene code kwijt. Crienen: ‘Omdat je in dat geval een mogelijk gezondheidsrisico vormt voor je omgeving.’

Bemoeizucht

Geen vaccin nemen is in China in theorie een vrije keuze. Maar het beperkt je leven daarna mogelijk wel enorm op het gebied van werk, vervoer en op sociaal vlak. Het zorgt voor de nodige onrust onder expats, zegt een in Beijing werkzame arts uit Nederland. Vanwege zijn kritiek op het Chinese overheidsbeleid wil hij niet met naam in de media.

‘Het is een volgende stap in de bemoeizucht van de Chinese autoriteiten. Je komt in een grijs gebied: het begint met een vaccin, maar hoe gaat het verder? Mag je in de toekomst met een verkoudheidje nog wel de deur uit? Mensen worden steeds meer beperkt in hun bewegingsvrijheid. Ik denk dat veel buitenlanders China gaan verlaten. Ze moeten wel, als ze geen Chinees vaccin willen.’

Een woordvoerder van de Chinese ambassade zegt ‘niets te weten van een koppeling tussen de Chinese corona-app en vaccinaties’. ‘Maar extra voorzorgsmaatregelen kunnen natuurlijk nodig zijn. Dat hangt samen met het verloop van de coronapandemie en hoe snel mensen zich laten vaccineren. Veiligheid en gezondheid blijven voor de autoriteiten de belangrijkste uitgangspunten.’

De stringente corona-aanpak van China lijkt overigens ook z’n vruchten af te werpen. Waar het virus Europa en de Verenigde Staten nog stevig in de greep heeft, is het normale leven in China alweer een behoorlijke poos terug naar normaal. Besmettingen zijn er nauwelijks nog. En als die opduiken, volgen direct strenge lokale lockdowns. De stadions zitten vol, de economie draait op volle toeren.

Vermogensbeheerder Crienen hinkt op twee gedachten. ‘Het is heel dubbel allemaal. Een maand geleden was ik enorm sceptisch over het gebruik van het vaccin. Maar nu, als ik zie welke drastische gevolgen weigering zou hebben voor mijn leven hier? Dan zou ik het denk ik toch wel doen.’

(AD)